سیداحمد مددی قائنی
سیداحمد مددی قائنی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.
تولد و خاندان
او در ۱۶ تیر ۱۳۳۰ش در خانواده‌ای روحانی در نجف اشرف به دنیا آمد. پدرش سیدمحمدعلی مددی و جد پدری‌اش سیدعلی مددی قائنی، از روحانیان برجسته خراسان بودند که پس از سال‌ها تحصیل و تدریس در نجف اشرف، در مشهد مقیم شده بودند. جد مادری او سیدحسین بروجنی اصفهانی، از شاگردان آیت‌الله آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و داماد آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی بود.
تحصیل
سیداحمد مددی قائنی در کودکی و در سال ۱۳۳۵ش به همراه پدر و جد پدری‌اش سیدعلی مددی، به مشهد مراجعت کرد و تا سال ۱۳۴۸ در آنجا اقامت گزید. او از هفت سالگی تحصیلات خود را در دبستان آغاز کرد و تا سال پنجم دبیرستان را در مدارس مشهد ادامه داد. در سال ۱۳۴۶ش درحالی‌که هم‌زمان با درس‌های جدید، مقداری از درس‌های حوزوی را نزد جدش فرا گرفته بود، وارد حوزه علمیه مشهد شد و در آنجا بخش اعظم مغنی و سیوطی را نزد محمدتقی ادیب نیشابوری و حجت هاشمی‌خواند. بخشی از لمعه را هم نزد پدرش خواند و پس از دو سال تحصیل در آنجا، در سال ۱۳۴۸ش به نجف اشرف مهاجرت کرد.
مددی باقیمانده شرح لمعه را در حوزه علمیه نجف نزد سیدابراهیم حجازی خواند و سپس در درس سطح (قوانین‌الاصول) آقایان کلباسی و رضازاده شرکت کرد. رسائل را هم پیش سیدحسن مرتضوی شاهرودی فراگرفت و در درس مکاسب و کفایه هم از شاگردان شیخ صدرا بادکوبه‌ای بود. او بخشی از جلد دوم کفایه‌الاصول را هم نزد میرزا علی تقوی خواند و بخش دیگری از آن را هم نزد سیدمحمد مفتی الشیعه گذراند. منطق منظومه را هم نزد عباس قوچانی آموخت. وی در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی حضور یافت و هشت سال از درس‌های ایشان بهره‌مند شد و از شاگردان آخرین دوره درس اصول ایشان بود. دو سال هم نزد آیت‌الله سیدحسن موسوی بجنوردی حضور یافت و از درس‌های خارج فقه و اصول ایشان بهره برد. مددی در کنار حضور در درس‌های فوق، مدت چهار ماه در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی شرکت کرد. علاوه بر آن، در درس‌های خارج فقه و اصول سیدعلی حسینی سیستانی حضور یافت و همراه با سه نفر دیگر در درس عروه ایشان شرکت کرد. جلد سوم وسایل الشیعه را هم نزد سیدمحمدعلی ابطحی خواند. او در کنار تحصیل، کتاب‌هایی چون سیوطی، شرح اشمونی و شرح ابن هشام بر الفیه ابن مالک، مطول و بخشی از مغنی را تدریس می‌کرد. پس از آن، تدریس درس منطق، معالم و کفایه را هم آغاز کرد که به سبب بازگشت به کشور ناتمام ماند. او با نوه دختری آیت‌الله سیدمحمود حسینی شاهرودی (صبیه سیدمحمدتقی اردبیلی) ازدواج کرد (دلیری، ۳).
او در سال ۱۳۵۶ ش در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی (همان؛ «سیره علمی آیت‌الله بروجردی، خشت اول حوزه‌های جدید در مصاحبه با آیت‌الله سیداحمد مددی»، ۷۱-۷۲؛ همایش بین‌المللی امام‌خمینی (س) و قلمرو دین، ۲۱۴: به نقل از www.imam-khomeini.ir) قسمت قبض و خیارات شرکت می‌کرد. در همان سال به سبب تحولات سیاسی در عراق، درس امام‌خمینی تعطیل شد و او از حضور در آن درس محروم ماند و وقتی امام‌خمینی دوباره درس خارج فقه را آغاز کرد، آن بحث را تکمیل نکرد و به همین علت نیز مددی بحث‌های فقهی را در درس‌های آیات سیستانی و خویی پی گرفت («پرونده‌ای در بزرگداشت آیت‌الله سیداحمد مددی»، ۴). درباره سال دقیق حضور او در درس فوق گزارشی در دست نیست. وی از سال ۱۳۴۸-۱۳۵۶ ش در نجف اشرف حضور داشت و با استناد به این گزارش می‌توان احتمال داد که در سال‌های پایانی حضور در نجف اشرف، از درس امام‌خمینی بهره‌مند می‌شده است.
او بیشترین بهره را از درس سیدعلی سیستانی برد. شرکت در جلسه «حاشیه عروة» که مددی قائنی جوان‌ترین عضو آن جلسه بود، در تمام سال و بدون تعطیلی ادامه داشت و گاهی چندین ساعت ادامه می‌یافت. او در مدت اقامت در نجف با جدیت تمام به تحصیل و تحقیق و تدریس مشغول بود و گاهی تعداد درس و مباحثه و تدریس وی بالغ بر ۱۴ مورد می‌شد. وی پس از نائل شدن به درجه اجتهاد در سال ۱۳۵۶ ش به ایران بازگشت و تا سال ۱۳۵۸ در ایران بود. در فروردین ۱۳۵۸ دوباره به نجف اشرف رفت، ولی در اواخر همان سال به ایران بازگشت و در قم ساکن و به تدریس و تحقیق مشغول شد. از جمله مدت کوتاهی در درس‌های خارج فقه و اصول آیات شیخ مرتضی حائری یزدی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و حسین وحید خراسانی شرکت کرد و سپس به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت («پرونده‌ای در بزرگداشت آیت‌الله سیداحمد مددی»، ۵). وی از سال ۱۳۶۷ ش رسماً تدریس درس خارج را آغاز کرد که تاکنون هم ادامه دارد (دلیری، ۳). نگاهی به دریا، نظام قانونی ولائی در فقه و اصول: تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله سیداحمد مددی تدوین یحیی عبداللهی، شرح مکاسب محرمه: تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله سیداحمد مددی تدوین یحیی عبداللهی، شرح مکاسب محرمه: تقریرات درس خارج فقه حضرت آیت‌الله سیداحمد مددی تدوین: کاظم دلیری از آثار اوست («تألیفات»، http://www.ostadmadadi.ir/persian/book/12466).
منابع
همایش بین‌المللی امام‌خمینی (س) و قلمرو دین (۱) کرامت انسان: مصاحبه‌های علمی، مجموعه آثار ۱۳، به نقل از: http://www.imam-khomeini.ir/fa/n127134؛ پرونده‌ای در بزرگداشت آیت‌الله سیداحمد مددی»، (۱۳۹۹)، هفته‌نامه حریم امام، سال هشتم، شماره ۴۲۳، ۲۴ مهر؛ «تألیفات»، http://www.ostadmadadi.ir/persian/book/12466؛ دلیری، کاظم (۱۳۹۹)، هفته‌نامه حریم امام، سال هشتم، شماره ۴۲۳، ۲۴ مهر؛ «سیره علمی آیت‌الله بروجردی، خشت اول حوزه‌های جدید در مصاحبه با آیت‌الله سیداحمد مددی» (۱۳۸۸)، نشریه رهنامه پژوهش، شماره ۲: شماره پیاپی ۱۶، زمستان.