خاطرهها (کتاب)
خاطرهها؛ محمد ریشهری، خاطرات ۵ جلدی خودنوشت محمد محمدی ریشهری به واکاوی خاطرات، پیرامون زندگانی، تحصیل، فعالیتهای سیاسی، نهضت امامخمینی، انقلاب اسلامی و فعالیتها و مسئولیتها پس از پیروزی انقلاب پرداخته است.
اهمیت کتاب
مسئولیتها و حضور ریشهری در بزنگاههای خطیر انقلاب در دهۀ ۶۰ و وزارت اطلاعات، موجب پراهمیت شدن خاطرات وی شده است (محمدی ریشهری، خاطرهها، ج ۱، ص ۹ـ۱۲). فهرست اجمالی و تفصیلی موضوعات، پیوستها، اسناد، تصاویر، فهرست اعلام و چکیده انگلیسی از امتیازات این کتاب میباشد.
ساختار
جلد اول کتاب مشتمل بر مقدمه، پیشگفتار، ۲۲ فصل، پیوستها (+اسناد و تصاویر) و نمایه (فهرست اعلام) میباشد. فصل اول، خانواده؛ فصل دوم، تحصیل: در جرگۀ حوزویان، ورود به حوزه علمیه قم، تحصیل در مدرسه آیتالله گلپایگانی، عمامهگذاری، فضای مدیریت حوزه علمیه قم، تأثیرپذیری اخلاقی، بهرهگیری از بزرگان حوزه، خاطرهای از امامخمینی؛ فصل سوم، در محضر قرآن؛ فصل چهارم، آشنایی با سیاست؛ فصل پنجم، بازداشت توسط ساواک؛ فصل ششم، سفر به عراق؛ فصل هفتم، ازدواج؛ فصل هشتم، تحقیق و تألیف؛ فصل نهم، ۱۳۴۷ تا پیروزی انقلاب؛ فصل دهم، عوامل پیروزی انقلاب اسلامی؛ فصل یازدهم، بازگشت امام از پاریس؛ فصل دوازدهم، در خدمت انقلاب اسلامی؛ فصل سیزدهم، مسئولیتها؛ فصل چهاردهم، خاطراتی از دادگاه انقلاب اسلامی ارتش؛ فصل پانزدهم، خاطراتی از امام راحل؛ فصل شانزدهم، کودتای نافرجام؛ فصل هفدهم، فرار بنیصدر؛ فصل هجدهم، خاطراتی از سه انفجار مهم؛ فصل نوزدهم، خاطراتی از آغاز جنگ؛ فصل بیستم، توطئه آقای قطبزاده؛ فصل بیست و یکم، سرگذشت آقای شریعتمداری؛ فصل بیست و دوم، نگاهی به خاطرات آقای منتظری (محمدی ریشهری، خاطرهها، ج ۱، ص ۵ ـ۷). جلد دوم جلد دوم کتاب خاطرهها پیرامون حزب توده، ارتباط با شوروی سابق، دستگیری سران و اعضا و محاکمه آنها که دارای مقدمه، پیشگفتار، فهرست ریز، پیوستها (اسناد)، تصاویر، فهرست اعلام و چکیده انگلیسی است و شامل این موضوعات: شبکه جاسوسی حزب توده، تأسیس حزب توده به دستور شوروی، تاریخچه تشکیلات مارکسیستی در ایران، دورههای فعالیت حزب توده در ایران، فعالیتهای جاسوسی حزب توده، نورالدین کیانوری رهبر حزب، احسان طبری تئوریسین حزب، محاکمه ناخدا افضلی(فرمانده اسبق نیروی دریایی)، محاکمه مهمترین نفوذیهای حزب توده در نیروی زمینی ارتش، محاکمه ۸گروه از نفوذیهای حزب توده در نیروهای مسلح (محمدی ریشهری، خاطرهها، ج ۲، ص ۵ـ۱۸). جلد سوم جلد سوم کتاب خاطرهها که پیرامون تأسیس وزارت اطلاعات، دادسرای ویژه روحانیت و مقابله با شبکههای جاسوسی و تروریستی است، مشتمل بر مقدمه، پیشگفتار، فصول بیست و چهارم تا بیست و نهم، پیوستها، فهرست اعلام و چکیده انگلیسی میباشد. فصل بیستوچهارم، تأسیس وزارت اطلاعات؛فصل بیستوپنجم، بمبگذاریهای زنجیرهای؛ فصل بیستوششم، مقابله با فعالیتهای تروریستی سازمان منافقین؛ فصل بیستوهفتم، ضربه به جریان موسوم به سازمان فدائیان خلق اکثریت؛ فصل بیستوهشتم، ضربه به شبکههای جاسوسی آمریکا؛ فصل بیستونهم، تأسیس دادسرای ویژۀ روحانیت (محمدی ریشهری، خاطرهها، ج ۳، ص ۷ـ۱۷). جلد چهارم جلد چهارم کتاب خاطرهها به موضوع آیتالله منتظری و قائم مقامی و عزل او و مسائل پیرامونی آن پرداخته است و مشتمل بر مقدمه، پیشگفتار، ۴۱ فصل، پیوستها(۲۴ پیوست)، تصاویر، نمایه و چکیده انگلیسی میباشد. در این جلد، به دیدگاه امام در مورد آقای منتظری، موضع امام پس از تصمیم خبرگان، علت واقعی برکناری آقای منتظری، نخستین اقدام امام برای قطع ارتباط سید مهدی هاشمی با اقای منتظری، اقدامات جریان سید مهدی هاشمی در چهارمین دوره ریاست جمهوری، طرح موضوع سید مهدی هاشمی با آقای منتظری، هشدار امام به آقای منتظری توسط امام جمعه اصفهان، کشف خانه تیمی متعلق به سید مهدی هاشمی، دیداری تلخ با آقای منتظری، قاطعیت بینظیر امام خمینی، هشدار صریح و خیرخواهانه امام به آقای منتظری، پاسخ آقای منتظری به امام خمینی، بازداشت سید مهدی هاشمی و اعتصاب آقای منتظری، شایعه ارتباط دستگیری سیدمهدی هاشنی با ماجرای مک فارلین، فرمان کتبی امام مبنی بر پیگیری اتهامات، شکایت آقای منتظری از وزارت اطلاعات به امام، انحلال سپاه قهدریجان به دستور امام، غربت وزارت اطلاعات و دشواری راه، شکست معجزهآسای بنبست بازجویی، انتشار مصاحبه سیدمهدی هاشمی، بازتاب انتشار مصاحبه سیدمهدی هاشمی، کشف جنایاتی هولناک، ماجرای آدمربایی و قتل از زبان سیدمهدی هاشمی و همدستانش، نامه دیگری به آقای منتظری، پس از روشن شدن اتهامات سیدمهدی هاشمی، بازداشت سیدهادی هاشمی، موافقت امام با تبعید سیدهادی هاشمی، سیاست جدید امام در برخورد با آقای منتظری، محاکمه سیدمهدی هاشمی، تشدید تلاش آقای منتظری برای نجات جریان سیدمهدی هاشمی، متن رأی دادگاه، آخرین تلاشهای آقای منتظری برای ممانعت از اجرای حکم دادگاه، پیشگیری امام از سوءاستفاده سیاسی از پرونده سیدمهدی هاشمی، نهایت صبر و حوصله امام در برابر مواضع تند آقای منتظری، بزرگترین اشتباه آقای منتظری، تندتر شدن مواضع امام و کوتاه آمدن آقای منتظری، انتشار نامه محرمانه آقای منتظری به امام از بیبیسی، نامه تاریخی امام به آقای منتظری(۶/۱/۶۸) و پیامدهای آن، تحلیلی در باب نامه تاریخی امام به آقای منتظری (محمدی ریشهری، خاطرهها، ج ۳، ص ۷ـ۱۰). جلد پنجم جلد پنجم کتاب خاطرهها به واکاوی خاطرات خودنوشت محمدی ریشهری پیرامون مسائل حج پرداخته است و مشتمل بر مقدمه، پیشگفتار، ۲۴ فصل، تصاویر، نمایه و چکیده انگلیسی میباشد (محمدی ریشهری، خاطرهها، ج۵، ۷ـ۵۴).
وضعیت نشر
جلد اول این کتاب در تابستان ۱۳۸۳ در ۵۳۸ صفحه در ۳۰۰۰ نسخه در انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است؛ جلد دوم کتاب، در بهار ۱۳۸۵ش در ۴۶۸ صفحه در ۲۵۰۰ نسخه در انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است؛ جلد سوم کتاب در پائیز ۱۳۸۵ش در ۳۶۰ صفحه در ۲۰۰۰ نسخه در انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است؛ جلد چهارم کتاب در زمستان ۱۳۸۸ در ۴۸۸ صفحه در ۳۰۰۰ نسخه در انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است؛ جلد پنجم کتاب در بهار ۱۳۹۴ در ۹۸۰ صفحه در ۲۰۰۰ نسخه در انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است.
پانویس
منابع
- محمدی ریشهری ، محمد، خاطرهها ج ۲، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
- محمدی ریشهری ، محمد، خاطرهها ج۴، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۸ش.
- محمدی ریشهری ، محمد، خاطرهها، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
- محمدی ریشهری ، محمد، خاطرهها، ج۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۴ش.
- محمدی ریشهری، محمد، خاطرهها، ج۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.