غلامرضا صلواتی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | اول فروردین ۱۳۰۷ |
| زادگاه | اراک |
| اطلاعات علمی | |
غلامرضا صلواتی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی.
تولد
غلامرضا صلواتی در اول فروردین ۱۳۰۷ در شهر اراک به دنیا آمد. پدرش اصغر صلواتی معروف به شیخ اصغر کرمانی‌الاصل بود که در ایام جوانی در اراک مقیم شده بود.
تحصیل
غلامرضا صلواتی خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه فراگرفت و سپس در یازده‌سالگی به بازار رفت و شاگردی تجارت‌خانه حاج مرتضی حشمتی را به عهده گرفت. حجره مرحوم حشمتی که از دوستداران و علاقه‌مندان به علما و روحانیان بود محل تردد بزرگانی چون سید احمد خوانساری بود و آشنایی صلواتی با آیت‌الله خوانساری باعث شد به کسب علوم و معارف حوزوی علاقه‌مند شود و همین علاقه باعث شد در چهارده‌سالگی به مدرسه علمیه محمدابراهیم اراک وارد شود. صلواتی در آنجا مقدمات و دروسی چون ادبیات، منطق، شرح لمعه، قوانین و مطول را پیش استادانی چون قنبر رفیعی، فضل‌الله نصیر الاسلامی، سید محمدباقر شهیدی گلپایگانی، محمد امامی خوانساری و علی میریحیایی آموخت.
صلواتی در سال ۱۳۲۶ش راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر مکاسب و کفایه‌الاصول را پیش شیخ مرتضی حائری یزدی خواند و در درس رسایل از شاگردان میرزا محمد مجاهدی تبریزی بود. بخش دیگری از رسایل و کفایه‌الاصول را هم نزد عبدالجواد جبل عاملی اصفهانی و شیخ عبدالرزاق قائنی فراگرفت. او پس از فراگیری سطوح عالی در درس خارج فقه و اصول سید حسین طباطبایی بروجردی حضور یافت و مدت هشت سال از درس‌های ایشان بهره برد. هم‌زمان در درس خارج فقه (کتاب مکاسب) سید محمدرضا گلپایگانی حضور می‌یافت و مدت هشت سال هم در درس خارج اصول محمدعلی اراکی شرکت می‌کرد. در کنار آن در درس‌های کلام سید احمد خوانساری که در منزل ایشان برگزار می‌شد حضور می‌یافت [۱]
مدت هفت سال هم در درس خارج اصول سید محمد محقق داماد شرکت می‌کرد. در کنار آن در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی در مسجد محمدیه هم حاضر می‌شد. او درباره حضور در درس‌های امام خمینی می‌گوید:
«اینجانب در مسجد محمدیه واقع در خیابان ارم، در درس خارج اصول امام شرکت داشتم. از نکات جالب و آموزنده اینکه یک روز در مورد نقد مطلبی که بعضی عظام کرده بودند و مرتبط با مسئله‌ای فلسفی بود، به گمانم به همین عبارت فرمودند: خوب است کسی که وارد در علمی نیست در مسائل مربوط به آن وارد نشود» [۲]
او در مصاحبه‌ای دیگر، از حضور در هر دو درس خارج فقه و اصول امام خمینی در مسجد محمدیه سخن گفته است [۳]؛ بنابراین ازجمله شاگردان امام خمینی بود [۴] او درباره ویژگی‌های درس امام خمینی می‌گوید:
«حضرت امام هم دارای ویژگی‌های ممتاز علمی و اخلاقی بودند. در زمینه تدریس دقت نظر فوق‌العاده‌ای داشتند. اغلب طلبه‌ها هم به خاطر دقت نظر امام و نوع بیانشان در تدریس، به جلسات درس ایشان حاضر می‌شدند» [۵]
درباره سال‌های دقیق حضور او در درس امام خمینی گزارشی در دست نیست، ولی با استناد به حضور او در مسجد محمدیه می‌توان گفت که در نیمه اول دهه ۱۳۳۰ش در درس‌های امام خمینی در آنجا شرکت می‌کرده است. او مدت کوتاهی هم در درس خارج میرزا هاشم آملی شرکت داشت و در تمام این دوران با محمدتقی ستوده اراکی هم‌بحث بود. همچنین با افرادی چون حسین شب‌زنده‌دار، سید عبدالرسول شریعتمدار جهرمی، سید علی حسینی سیستانی، مرتضی مطهری، سید جواد علم‌الهدی، حسین مظاهری، سید جواد مدرسی یزدی، سید مهدی یثربی کاشانی، سید محمدباقر ابطحی و... هم‌حجره، هم‌نشین و هم‌بحث بود و ضمن جدیت در یادگیری علوم فقه و اصول و دیگر معارف الهی، انجام مباحثه هر درس را بر خود فرض می‌دانست. صلواتی علاوه بر تحصیل در قم، در ایام تعطیل حوزه با سفر به شهرهای خوانسار و همدان شرایط را برای علم‌آموزی و تدریس در ایام تابستان فراهم می‌کرد. سپس به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و از مدرسان برجسته آن حوزه محسوب می‌شد [۶]
صلواتی در اسفند ۱۳۴۲ همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در تلگرافی به حسنعلی منصور، دستگیری امام خمینی و سید حسن طباطبایی قمی را محکوم کرد. آنان همچنین در نامه فوق به برخی از اقدامات دولت منصور ازجمله «کشتارهای وحشیانه، شکنجه‌های قرون وسطایی، سلب آزادی قلم و بیان و پر کردن زندان‌ها از افراد آزاده ملت» اعتراض کردند و خواستار آزادی امام خمینی و آیات سید حسن قمی و سید محمود علایی طالقانی شدند [۷] پس از آزادی و بازگشت امام خمینی به قم، در انتقال برخی از پیام‌های ایشان به شهرها نقش داشت [۸] با انتقال امام خمینی به نجف اشرف همراه با جمعی از روحانیت مبارز سراسر کشور با ارسال نامه‌ای به ایشان ضمن اعتراض به تبعید امام خمینی به خارج از کشور، از حضور ایشان در نجف اشرف اظهار مسرت کردند (اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۸ـ۱۷۳؛ سیر مبارزات امام در آیینه اسناد ساواک، ج۵، ص۳۷۲ـ۳۶۹؛ روحانی، ج۱، ص۸۷۶ـ۸۷۷). یکی از مهم‌ترین اقدامات غلامرضا صلواتی تأیید مرجعیت امام خمینی پس از رحلت سید محسن حکیم بود؛ او همراه با یازده تن دیگر از مدرسان برجسته حوزه علمیه قم اعلامیه‌ای در تأیید مرجعیت امام خمینی صادر کردند و صلواتی در ذیل آن تأییدیه نوشت: «حضرت آیت‌الله‌العظمی خمینی دام ظله العالی واجد جمیع شرایط مرجعیت عامه هستند و تقلید از معظم‌له به صلاح اسلام است» (سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج۵، ص۳۱۴). مرجعیت امام خمینی پس از آیت‌الله حکیم مطرح شد و تثبیت یافت و آنگاه ایشان مرجع شیعیان جهان شناسانده شد (در وادی عشق، ص۳۲۷). وی پس از امضای این نامه، توسط حکومت پهلوی شهرستان زابل تبعید شد (آیت‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۳۳۰؛ ابن‌الرضا، ص۱۶-۱۷) و همراه با ابوالقاسم خزعلی و شیخ علی‌اصغر مروارید مدت سه ماه در آن شهرستان در تبعید بود ( ابن‌الرضا، ص۱۶-۱۷).
غلامرضا صلواتی پس از توهین روزنامه اطلاعات به امام خمینی، در جلسه هم‌اندیشی مدرسان حوزه علمیه قم با دعوت آیت‌الله گلپایگانی شرکت داشت (آیت‌الله‌العظمی ناصر مکارم شیرازی به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۳۲۹). او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس دروس سطح در حوزه علمیه قم ادامه داد و از مدرسان برجسته آن حوزه علمیه محسوب می‌شود. همچنین امام جماعت نماز صبح حرم حضرت معصومه(س) بود (آیت‌الله‌العظمی ناصر مکارم شیرازی به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۳۳۰).
پانویس
- ↑ (ابن‌الرضا، ص۱۶-۱۷؛ حسینی ضیغمی، ص۱۶۵ ـ ۱۶۶).
- ↑ (سلسله موی دوست، ص۱۴۶-۱۴۷).
- ↑ («نگاهی به شخصیت و زندگانی آیت‌الله شیخ غلامرضا صلواتی»، ص۱۸)
- ↑ (باقری بیدهندی، ص۱۳۲).
- ↑ (همان، ص۱۹).
- ↑ (ابن‌الرضا، ص۱۶-۱۷).
- ↑ (سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج۲، ص۲۱۴-۲۱۵؛ مدرسه فیضیه به روایت اسناد ساواک، ۸۶-۸۸؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۹ ـ ۱۱۰).
- ↑ (ابن‌الرضا، ص۱۶-۱۷).
منابع
- آیت‌الله‌العظمی ناصر مکارم شیرازی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۵)، ج۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- ابن‌الرضا، سید جواد (۱۳۹۸)، «نگاهی به زندگانی آیت‌الله حاج شیخ غلامرضا صلواتی؛ فقیه شهرت‌گریز»، هفته‌نامه حریم امام، سال هفتم، شماره ۳۶۶، ۵ اردیبهشت.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- باقری بیدهندی، ناصر(۱۳۶۸)، «بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران آیت‌الله العظمی حاج آقا روح‌الله خمینی»، ماهنامه نور علم، دوره سوم، شماره ۳۱، تیر.
- در وادی عشق (خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید تقی موسوی درچه‌ای) (۱۳۸۹) تدوین عبدالرحیم اباذری، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
- روحانی، سید حمید (۱۳۶۱)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی، ج۱، بی‌جا، بی‌نا.
- سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۲ و ۵، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد ساواک (۱۳۸۶)، ج۵ تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- مدرسه فیضیه به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- «نگاهی به شخصیت و زندگانی آیت‌الله شیخ غلامرضا صلواتی» (۱۳۹۸)، هفته‌نامه حریم امام، سال هفتم، شماره ۳۶۶، ۵ اردیبهشت.