قربانعلی غیاثی
قربانعلی غیاثی، از شاگردان درس اخلاق و خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
قربانعلی غیاثی در ۲۰ خرداد ۱۳۰۶ در روستای غیاثکلا آمل و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد (غیاثی، ۱۸). پدرش شیخ محمود فهیمی غیاثی از عالمان آن منطقه بود. اجداد او هم اغلب در سلک روحانیت بودند. قربانعلی غیاثی خواندن و نوشتن را در زاگاهش فراگرفت و سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و بخشی از مقدمات (ادبیات فارسی و عربی) را در غیاثکلا و نزد پدرش خواند («آیت‌الله قربانعلی غیاثی: امام معجزه قرن بود»، ۱۹). او در سال ۱۳۱۰ ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی بابل شد و با توجه به اینکه در آن مقطع مدارس علوم حوزوی در بابل چون مدارس کاظم‌بیگ و صدر به دلیل سیاست‌های رضاخانی به تعطیلی کشیده شده بود، غیاثی در آنجا بخش‌هایی از جامع‌المقدمات را از زاهدیان فراگرفت و قسمت‌های دیگر این کتاب را نیز پیش شیخ علی موحدی خواند. او پس از چهار سال تحصیل در آنجا و خواندن بوستان سعدی و نصاب‌الصبیان و جامع‌المقدمات، در سال ۱۳۱۸ ش رهسپار قم شد و در مدرسه فیضیه النموذج و عوامل ملامحسن را نزد سیدمهدی لاجوردی خواند. هم‌زمان الفیه و سیوطی را نزد شیخ محمدصادقی (آیت‌الله دکتر محمدصادقی) فراگرفت و سپس مغنی‌اللبیب را نزد سیدمهدی یثربی و معالم را نزد حسین نوری همدانی و مطول را پیش شیخ اسدالله اصفهانی خواند. شمسیه و حاشیه را هم پیش حسینعلی منتظری آموخت و قوانین‌الاصول را نزد شیخ عبدالجواد روحانی فراگرفت. غیاثی سپس لمعه را نزد مرتضی مطهری، شیخ محمد صدوقی و شیخ اسدالله اصفهانی خواند و در رسایل و مکاسب و کفایه از شاگردان سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، آیت‌الله سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی و میرزا محمد مجاهدی تبریزی بود. او آنگاه با شرکت در درس خارج آیت‌الله سیدمحمد حجت کوه‌کمری و آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی و تهیه جزوه در امتحان بالاترین رتبه شهریه (رتبه ۳) را دریافت کرد. هم‌زمان با حضور در آن درس‌ها، در درس اشارات بوعلی پیش شیخ محمدرضی تبریزی و تفسیر صافی شیخ مهدی امیرکلایی شرکت می‌کرد و در درس اخلاق، از شاگردان امام‌خمینی بود (غیاثی، ۱۸). وی در این باره می‌گوید: «در سال ۱۳۲۲ ش که به قم آمدم یکسره در درس اخلاق ایشان در مدرسه فیضیه شرکت می‌کردم. همیشه در درس ایشان اشکمان جاری می‌شد. درس اخلاق امام شلوغ می‌شد. حضرت امام جاذبه خاصی داشت و اغلب طلبه‌ها مرید ایشان بودند. حقیقتاً امام بی‌نظیر و بی‌بدیل بودند» («آیت‌الله قربانعلی غیاثی: امام معجزه قرن بود»، ۱۹). او از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۹ ش در قم حضور داشت، بنابراین می‌توان گفت که در سال‌های ۱۳۲۲-۱۳۲۴ ش که درس اخلاق امام‌خمینی در مدرس زیر کتابخانه مدرسه فیضیه برگزار می‌شد، در این درس حضور می‌یافت. غیاثی در کنار حضور در درس‌های سطح فوق و همچنین درس اخلاق امام‌خمینی، به تدریس دروس مقدماتی و سپس سطح نیز می‌پرداخت و ازجمله کتاب‌های سیوطی، مغنی، معالم، مطول و لمعه را تدریس می‌کرد. او در موسم تبلیغ هم با سفر به شهرها و روستاهای استان مازندران به تبلیغ دین می‌پرداخت. در همان زمان، وقتی سیدمجتبی نواب صفوی درصدد نام‌نویسی از طلاب برای عزیمت به فلسطین برآمد، غیاثی هم ثبت نام کرد (غیاثی، ۱۸). غیاثی در سال ۱۳۲۹ ش راهی عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف مدت ۶ سال تا سال ۱۳۳۵ ش در درس خارج اصول و فقه آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی، سیدمحسن طباطبایی حکیم، سیدمحمود حسینی شاهرودی، سیدعبدالهادی حسینی شیرازی و میرزا هاشم آملی (غیاثی، ۱۸) (درس مکاسب)، میرزا باقر زنجانی («پرونده‌ای در بزرگداشت مرحوم آیت‌الله سیدجعفر کریمی: قربانعلی غیاثی آملی: از نظر مرتبه علمی در حد مرجعیت بود»، ۱۸) و شیخ حسین حلی شرکت کرد («آیت‌الله قربانعلی غیاثی: امام معجزه قرن بود»، ۱۹) و یک دوره کامل درس خارج فقه و اصول آیت‌الله خویی را تقریر و در همان سال‌ها آماده چاپ نمود. هم‌زمان در درس شرح منظومه شیخ عباس قوچانی شرکت می‌کرد. او در سال ۱۳۳۹ ش با کسب درجه اجتهاد و اجازه‌نامه اخذ و ایصال وجوه شرعیه و حسبیه از استادانش چون آیات خویی، شاهرودی، حکیم و میرزا هاشم آملی، به کشور بازگشت و در شهر قم مقیم شد (غیاثی، ۱۸). وی پس از ورود به قم به تدریس دروسی چون کفایه‌الاصول، مکاسب و رسایل پرداخت و پس از ورود آیت‌الله میرزا هاشم آملی به قم، به استادش پیوست و به عضویت هیئت استفتای ایشان درآمد. در کنار تدریس و حضور در هیئت استفتای آیت‌الله آملی، مدتی در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی هم شرکت کرد که با تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، این درس ناتمام ماند. مدتی هم در درس آیت‌الله سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت می‌کرد («آیت‌الله قربانعلی غیاثی: امام معجزه قرن بود»، ۲۰). او سپس مسئولیت دفتر آیت‌الله میرزا هاشم آملی را بر عهده گرفت و بر پرداخت شهریه توسط ایشان نظارت می‌کرد (همان، ۲۱). غیاثی در دوران نهضت اسلامی به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت. به‌ویژه با سفر به شهر آمل، از حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد (همان). او در ۴ فروردین ۱۳۴۴ همراه با برخی از علما و محصلان مازندرانی حوزه علمیه قم، نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت نوشتند و با انتقاد از عملکرد حکومت پهلوی در مواجهه با انتقادها و عدم اهتمام به پیشرفت و آبادانی کشور، به تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور به جرم نصیحت و خیرخواهی اشاره کردند و این اقدام را در تضاد با قانون اساسی و شریعت دانستند و با محکوم کردن آن، خواستار بازگردانده شدن امام‌خمینی به کشور شدند. همچنین از هویدا خواستند تا مصوبات خلاف شرع و قانون را لغو، زندانیان بی‌گناه را آزاد و با برطرف کردن اختناق و جبر و فشار، نواقص گذشته را جبران کند. امضاکنندگان نامه فوق، از امام‌خمینی با عنوان «زعیم معظم مسلمین مرجع بزرگ تقلید شیعیان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» نام برده بودند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۵۸-۱۶۰). ازجمله جلوه‌های مبارزاتی او، شرکت در جلسات مخفی با حضور آقایان محمدعلی شرعی، حسین شب‌زنده‌دار، حسین حقانی و... بود (غیاثی، ۱۸). وی در سال ۱۳۴۷ با معرفی سه تن از معتمدان امام‌خمینی از جمله آیت الله محمدعلی گرامی اجازه نامه‌ای در حسبیات دیافت نمود(صحیفه امام، ج۱، ۴۸۶). او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت در دادگاه عالی قضایی پرداخت (غیاثی، ۱۸). او که علاوه بر آیات خویی، شاهرودی، حکیم و آملی، از آیات امام‌خمینی، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدعلی حسینی سیستانی و وحید خراسانی اجازاتی دریافت کرده بود، یک سال پس از رحلت آیت‌الله میرزا هاشم آملی، از سال ۱۳۷۲ ش تدریس درس خارج فقه را در حوزه علمیه قم آغاز کرد («آیت‌الله قربانعلی غیاثی: امام معجزه قرن بود»، ۲۱) و هم‌اکنون از مدرسان درس خارج فقه در قم محسوب می‌شود. همچنین در جلسات استفتاء آیت‌الله عبدالله جوادی آملی شرکت می‌کند (غیاثی، ۱۸). منابع: «آیت‌الله قربانعلی غیاثی: امام معجزه قرن بود» (۱۳۹۶)، هفته‌نامه حریم امام، سال ششم، شماره ۲۸۳، ۹ شهریور؛ اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ «پرونده‌ای در بزرگداشت مرحوم آیت‌الله سیدجعفر کریمی: قربانعلی غیاثی آملی: از نظر مرتبه علمی در حد مرجعیت بود» (۱۳۹۸)، هفته‌نامه حریم امام، سال هشتم، شماره ۴۱۵، ۵ تیر؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ غیاثی، محمدرضا (۱۳۹۶)، «زندگینامه آیت‌الله علی غیاثی آملی به قلم فرزندش: دائره‌المعارف فقهی»، هفته‌نامه حریم امام، سال ششم، شماره ۲۸۳، ۹ شهریور.