سیدکاظم صدرالسادات
سیدکاظم صدرالسادات، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
سیدکاظم صدرالسادات دزفولی در سال ۱۳۱۹ در شهرستان دزفول و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش سیدمحمدامین صدرالسادات از خاندان مشهور صدرالسادات بود که نسبشان به امام موسی کاظم (ع) می‌رسیدو از عالمان برجسته آن سامان بودند. صدرالسادات خواندن و نوشتن را در دزفول فراگرفت. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در مدرسه علمیه سیداسدالله نبوی در دزفول به پایان رساند و ادبیات عرب را پیش شیخ محمدعلی بیگدلی، سیدمجدالدین قاضی، شیخ احمد سبط الشیخ انصاری، سیدمحمد حکمی و شیخ محمدجواد مدرسیان خواند. او در سال ۱۳۳۲ برای ادامه تحصیل علوم حوزوی راهی قم شد و در مدت ۱۳ سال تحصیل در حوزه علمیه قم دروس سطح را پیش آقایان رحمت‌الله فشارکی، شیخ محمدتقی ستوده اراکی، سیدرضا صدر، محمد فکوری یزدی، شیخ مصطفی اعتمادی، میرزا علی‌اکبر مشکینی، جعفر سبحانی، ابوالقاسم خزعلی، ناصر مکارم شیرازی، شیخ حسین نوری همدانی، محمد فاضل لنکرانی و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی فراگرفت. آنگاه از درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی، آیت‌الله سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و آیت‌الله شیخ میرزا هاشم آملی بهره برد. او از حضور سه سال و سه ماه و نیمه در درس امام‌خمینی سخن گفته است (نشستی با حجت‌الاسلام سیدکاظم صدرالسادات دزفولی مدیرمسئول انتشارات صدر، گفتگو و مصاحبه، ۳۴). وی درباره برخورد امام‌خمینی با اشکال طلاب می‌گوید: «حضرت امام یک جذبه خاصی داشتند که واقعاً هرکسی جرئت نمی‌کرد سؤال کند؛ یعنی باید خیلی جسور باشد که بتواند اشکال کند... آنهایی را که اشکالشان بجا بود، تا قانع نمی‌کرد دست از صحبت برنمی‌داشت و مطلب همین‌طور ادامه داشت تا کاملاً طرف با آیات و روایاتی که حضرت امام مستدل صحبت می‌فرمودند، قانع می‌شد» (سلسله موی دوست، ۱۴۵ـ۱۴۶). صدرالسادات در قم و در کنار تحصیل دروس حوزوی، به تألیف هم می‌پرداخت. از جمله کتاب مقاله و حدیث را نوشت و پس از ارائه به آیت‌الله بروجردی، با تشویق ایشان مواجه شد. همچنین کتابی را با عنوان خودآموز عربی در ادبیات نوشت. وی مدتی پس از تبعید امام‌خمینی به عراق (۱۳۴۴)، به تهران رفت و به انتشار رساله عملیه امام‌خمینی پرداخت. انتشار رساله امام‌خمینی در آن زمان خطرات زیادی داشت، ولی صدرالسادات به‌صورت مخفیانه این رساله را منتشر می‌کرد. همچنین کتاب کشف اسرار امام‌خمینی را به‌صورت مخفیانه منتشر کرد. صدرالسادات سپس با تأسیس انتشارات صدر، به چاپ آثار مذهبی پرداخت و از جمله بارها کتاب‌های آقایان مرتضی مطهری، محمدتقی جعفری، محمدتقی شوشتری و... را چاپ و منتشر کرد. این انتشارات یکی از پایگاه‌های اطلاع‌رسانی درباره مسائل مذهبی در سال‌های نهضت اسلامی بود. از موضوعات مهمی که در این انتشارات منتشر شد، می‌توان به تفاسیر قرآن، تفاسیر نهج‌البلاغه، آثاری درباره ائمه اطهار و معارف اسلامی اشاره کرد. به همین سبب، انتشارات صدر همواره مورد سوءظن حکومت پهلوی بود و مأموران حکومت پهلوی بارها در قالب صاحبان آثار به آن انتشارات مراجعه می‌کردند و در عمل هدفشان کنترل کتاب‌ها بود. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های فرهنگی و انتشار آثار مذهبی توسط نشر صدر ادامه داد. همچنین سال‌ها به بیان مسائل اخلاقی در بانک مرکزی می‌پرداخت و مباحث این سخنرانی‌ها در کتابی با عنوان صله رحم و اخلاق منتشر شده است. همچنین به سفارش مرکز رسیدگی به امور مساجد، کتابی را درباره اهمیت روزه از دیدگاه اسلام و اهل‌بیت (ع) نوشته است. چندین مقاله هم درباره موضوعاتی چون امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر در نشریه پیام بانک مرکزی منتشر کرده است (نشستی با حجت‌الاسلام سیدکاظم صدرالسادات دزفولی مدیرمسئول انتشارات صدر، گفتگو و مصاحبه، ۳۴ـ۳۶). علاوه بر آن، مقاله‌ای را با عنوان «گفتاری موجز در باب: قلم، دانش و کتابت از منظر قرآن کریم و اهل‌بیت (ع)» در نشریه کتاب ماه دین به چاپ رسانده است (صدرالسادات، ۴۰). صدرالسادات که از آیت‌الله سیدمحمود حسینی شاهرودی اجازه‌ای در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرده بود، در ۱۴ خرداد ۱۳۶۴ از امام‌خمینی هم چنین اجازه‌ای را دریافت کرد. امام‌خمینی اجازه‌نامه حدیث هم به وی دادند (صحیفه امام، ج ۱۹، ۲۷۳). منابع: سلسله موی دوست: خاطرات دوران تدریس امام‌خمینی (س) به نقل از شاگردان، دوستان و منسوبین (۱۳۸۳)، به کوشش مجتبی فراهانی، با مقدمه عباسعلی عمید زنجانی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س)؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱۹، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ صدرالسادات، سیدکاظم (۱۳۷۸)، «گفتاری موجز در باب: قلم، دانش و کتابت از منظر قرآن کریم و اهل‌بیت (ع)»، کتاب ماه دین، شماره ۲۱، تیر؛ «نشستی با حجت‌الاسلام سیدکاظم صدرالسادات دزفولی مدیرمسئول انتشارات صدر، گفتگو و مصاحبه» (۱۳۷۸)، ماهنامه کتاب ماه دین، شماره ۲۱، تیر.