جعفر مهاجرانی
جعفر مهاجرانی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.
او در سال ۱۳۱۲ ش در همدان زاده شد. پدرش محمدباقر مهاجرانی از علمای بزرگ همدان بود. جعفر مهاجرانی دوره ابتدایی را در همدان طی کرد. سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و وارد مدرسه مرحوم آخوند ملاعلی معصومی همدانی شد و مقدمات را نزد استادان آن مدرسه فراگرفت. در سال ۱۳۲۶ ش راهی قم شد و دروس سطح را نزد استادان حوزه علمیه قم آموخت. آنگاه در درس خارج آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد. او پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی، از درس خارج فقه و اصول آیات امام‌خمینی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی بهره‌مند شد. سپس به نجف اشرف رفت و در حوزه علمیه آن شهر از محضر و درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی و امام‌خمینی استفاده کرد.[۱]; بنابراین می‌توان گفت که در سال‌های ۱۳۴۰-۱۳۴۳ در درس امام‌خمینی حضور می‌یافته و مدتی هم در نجف اشرف و پس از سال ۱۳۴۴ ش که امام‌خمینی تدریس درس خارج فقه (مکاسب) را در مسجد شیخ انصاری آنجا آغاز کرد، در آن درس شرکت داشته است، ولی درباره مدت‌زمان این حضور اطلاعاتی وجود ندارد.
او در ۱۳۴۴ ش پس از انتقال امام‌خمینی از ترکیه به عراق و استقرار ایشان در نجف اشرف، همراه با جمعی از روحانیان و طلاب علوم حوزوی، در نامه‌ای به امام‌خمینی ضمن محکومیت تبعید ایشان به خارج از کشور، خرسندی خود را از حضور ایشان در نجف اشرف، با توجه به مناسب بودن مکان آن شهر، ابراز کرد.[۲] ساواک در سال ۱۳۴۴ گزارشی پیرامون فعالیت‌های او تهیه و اعلام کرد مهاجری در مسجدی [احتمالاً] در آبادان یا قم سخنرانی می‌کند. او در همان سال ممنوع‌المنبر بود و سپس ساواک ممنوعیت از منبر او را رفع کرد، ولی تأکید نمود که «چنانچه خارج از موضوع صحبتی نمودند، تصمیم مقتضی اتخاذ گردد».[۳] در گزارش ساواک دراین‌باره از او به‌عنوان یکی از روحانیان و واعظان افراطی نام برده شده است.[۴] به گفته شریف رازی، او برای بیدارکردن مردم مسافرت‌هایی به اطراف نموده و متحمل مشقات و رنج‌های فراوانی گردیده است.[۵] ازجمله ماه رمضان به آبادان می‌رفت و به سخنرانی در آن شهر می‌پرداخت. ساواک در گزارشی در آذر ۱۳۴۶ ش از او به‌عنوان یکی از روحانیان افراطی نام برد.[۶] این گزارش‌ها نشان می‌دهد که در طول سال‌های نهضت امام‌خمینی، به فعالیت می‌پرداخته است و به همین سبب بارها مورد تهدید قرار گرفته بود.
جعفر مهاجرانی در ۲۱ شهریور ۱۳۴۸ از امام‌خمینی اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه به مقدار اعاشه خودش دریافت کرد.[۷] و آقایان سیدمهدی و سیداسماعیل مرعشی نجفی معرفان او به امام‌خمینی بودند.[۸] او به فعالیت‌های عام‌المنفعه می‌پرداخت و نگاهی به این فعالیت‌ها گویای صحت گزارش شریف رازی است؛ او مسجدی را در لاکمه‌سر لاهیجان بنیان نهاد و علاوه بر آن مساجدی را در کوریجان همدان و همچنین مهاجران احداث کرده است. تألیفات او نیز عبارت است از: ۱ ـ مناسک حج بر طبق مذاهب پنج‌گانه اسلام: ۱ ـ جعفری ۲ ـ حنفی ۳ ـ شافعی ۴ ـ مالکی ۵ ـ حنبلی. ۲ ـ جزواتی در تقریرات دروس آیات عظام و اساتید حوزه علمیه قم، مخطوط.[۹]
پانویس
- ↑ شریف رازی، ج ۸، ۲۵۴.
- ↑ سیر مبارزات امام در آیینه اسناد ساواک، ج ۵، ۳۷۲ ـ ۳۶۹ و نیز روحانی، ج ۱، ۸۷۶ ـ ۸۷۷؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۷۸ ـ ۱۷۳.
- ↑ امام در آینه اسناد، ج ۹، ۲۸۲؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۶، ۲۳۷.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۰، ۷۶-۷۷.
- ↑ شریف رازی، ج ۸، ۲۵۴.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۶، ۲۳۵.
- ↑ صحیفه امام، ج۲، ۲۴۵.
- ↑ صحیفه امام، ج۱، ۴۹۵.
- ↑ شریف رازی، ج ۸، ۲۵۴.
منابع
اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. سیر مبارزات امام در آیینه اسناد ساواک (۱۳۸۶)، ج۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. شریف‌رازی، محمد (بی‌تا)، گنجینه¬ دانشمندان: کتاب انقلاب و شهادت، ج۸، قم، مؤلف. صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱و ۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۲)، کتاب ۴۶: آیت‌الله شیخ شهاب‌الدین اشراقی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.