احمد سبحانی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | احمد سبحانی |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۱ش |
| زادگاه | روستای کزج، خلخال |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | حسین نوری همدانی، جعفر سبحانی، ناصر مکارم شیرازی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، سیدمحمدحسین طباطبایی |
| محل تحصیل | قم |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی، حمایت از نهضت امام‌خمینی |
| اجتماعی | اقامه نماز جماعت و تبلیغ دین |
احمد سبحانی، از شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی.
زادگاه و تحصیل
احمد سبحانی در ۱۳۱۱ش در روستای کزج شهر خلخال دیده به جهان گشود. خواندن و نوشتن و قرائت قرآن را نزد پدرش که از ذاکران اهل‌بیت بود، فراگرفت. سپس دوران ابتدایی را در زادگاهش طی کرد. احمد سبحانی در ۱۳۲۲ش راهی شهر هشتجین در نزدیکی خلخال شد و نزد ملا سعدالله اسدی، یکی از علمای اهل‌سنت آنجا درس‌هایی چون شرح امثله، صرف میر و تصریف را آموخت. پس از چهار سال به زنجان رفت و در حوزه علمیه آن شهر مقدمات و بخشی از دروس سطح ازجمله شرح لمعه و قوانین‌الاصول را نزد شیخ مختار فلسفی، میرزا یحیی مدرسی و... خواند.
سبحانی در سال ۱۳۳۱ش به قم رفت و رسایل، مکاسب و کفایه را نزد شیخ حسین نوری همدانی، شیخ جعفر سبحانی، ناصر مکارم شیرازی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی و سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی خواند. تفسیر قرآن را هم در محضر علامه سیدمحمدحسین طباطبایی فراگرفت و آنگاه از درس خارج فقه آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی و درس خارج اصول امام‌خمینی بهره برد. او در ۱۳۳۷ش به سبب درگذشت پدرش به روستای کزج بازگشت،[۱] بنابراین می‌توان گفت که در نیمه دوم دوره دوم درس خارج اصول امام‌خمینی که در مسجد سلماسی برگزار می‌شد شرکت می‌کرده است.
فعالیت مبارزاتی قبل از پیروزی انقلاب
احمد سبحانی پس از سه سال حضور در روستای کزج، با دعوت هبه‌الله یکتایی، از عالمان برجسته خلخال، به آن شهر رفت و به اقامه نماز جماعت در مسجد پایین‌محله (مسجد جمعه) آن شهر پرداخت. او از ۱۳۴۱ و در جریان تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، همراه با هبه‌الله یکتایی، علیه آن مصوبه مبارزه می‌کرد و به همین سبب توسط ساواک تحت تعقیب قرار گرفت.[۲] تداوم این فعالیت‌ها باعث شد توسط ساواک در سال ۱۳۴۶ش (رمضان ۱۳۸۷ق)، ممنوع‌المنبر شود. در نامه ساواک قید شده بود که او زمانی مجاز به سخنرانی خواهد شد که تعهدی مبنی بر عدم مخالفت با حکومت پهلوی بدهد.[۳] در دی ۱۳۵۲ (محرم و صفر ۱۳۹۴ق) بار دیگر توسط ساواک ممنوع‌المنبر شد. ساواک در گزارشی در این باره، از او و جمعی دیگر از روحانیان با عنوان «وعاظ افراطی و ناراحت» نام برده بود که «مطالب تحریک‌آمیز و خلاف مصالح مملکتی در بالای منبر ایراد می‌کنند».[۴]
احمد سبحانی در سال ۱۳۵۴ ش نیز ممنوع‌المنبر شد.[۵] پس از تبعید سه تن از روحانیان مبارز به خلخال، در کنار آنان به مبارزات سیاسی خود ادامه می‌داد و به همین سبب از سوی ساواک چهار سال ممنوع‌المنبر بود.[۶] او ازجمله با حسین نوری همدانی که در خلخال در تبعید بود، ارتباط داشت. با استناد به گزارشی که ساواک دراین‌باره تهیه کرده بود، سبحانی در ۱۳۵۶ ش نیز ممنوع‌المنبر بود.[۷] ساواک در گزارشی درباره او قید کرده بود: «شیخ احمد سبحانی ممنوع‌المنبر که نیاز به توصیف ندارد».[۸] و این تعابیر نشان از شناخت ساواک از او و به عبارت دقیق‌تر، میزان فعالیت‌های سیاسی وی دارد. ارتباط علمای خلخال ازجمله احمد سبحانی با حسین نوری همدانی باعث شد تا ساواک خواستار تغییر محل تبعید نوری همدانی شود.[۹] سبحانی علی‌رغم ممنوعیت از سخنرانی، در قالب برگزاری دعای ندبه و کمیل و دیگر برنامه‌های مذهبی، به سخنرانی‌های انتقادی ادامه می‌داد.[۱۰] ازجمله در ۱۹ آذر ۱۳۵۷ تظاهراتی را در یکی از روستاهای خلخال رهبری کرد که به درگیری با طرفداران حکومت پهلوی انجامید و پنج نفر نیز در آن درگیری مصدوم شدند. ساواک در گزارشی در این باره، از احمد سبحانی با عنوان محرک تظاهرات‌کنندگان و «طرفدار جدی» امام‌خمینی نام برد.[۱۱]
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
احمد سبحانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ابتدا در کمیته انقلاب اسلامی شهر خلخال مشغول به فعالیت شد. سپس در سال ۱۳۵۹ش وارد دستگاه قضا شد و مدتی به‌عنوان قاضی به قضاوت در بندر انزلی پرداخت. سپس ریاست دادگستری آن شهر را بر عهده گرفت و هم‌زمان به اقامه نماز جماعت و تبلیغ دین در مسجد ولی‌عصر همان‌جا می‌پرداخت. او در سال ۱۳۷۳ش به درخواست خودش به اصفهان منتقل شد و ابتدا در شعبه‌های ۱۹ و ۲۹ دادگستری اصفهان به قضاوت ادامه داد و در سال ۱۳۷۵ش به ریاست دادگستری خمینی‌شهر اصفهان منصوب گردید. سپس به قضاوت در شعبه ۲۷ دادگاه عمومی اصفهان ادامه داد. هم‌زمان امامت جماعت مسجد امیرالمؤمنین خمینی‌شهر را هم بر عهده گرفت و امام جمعه موقت آن شهر نیز بود.[۱۲]
پانویس
- ↑ نقیب، خلخال و مشاهیر، ص۵۲۱-۵۲۲
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک،ص۴۸،۵۹؛ آیت‌الله‌العظمی حسین...، ص۱۵۰.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۳، ص۷۸-۸۱.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۳، ص۷۸-۸۱.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۳، ص۱۹۶-۱۹۸.
- ↑ نقیب، خلخال و مشاهیر، ص۵۲۲.
- ↑ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی،ص۳۷۰.
- ↑ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۳۷۱
- ↑ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۳۷۰-۳۷۱.
- ↑ نقیب، خلخال و مشاهیر، ص۵۲۲.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام، ج ۱۵، ص۲۷۳-۲۷۴.
- ↑ نقیب، خلخال و مشاهیر، ص۵۲۳.
منابع
- آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)
- تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۱۵
- تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- نقیب، سیداحمد (۱۳۷۹)، خلخال و مشاهیر، تبریز، مهد آزادی.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۴۳: حجت‌الاسلام حاج شیخ محمد تعمیرکاری (۱۳۹۰)،
- تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۴۸: آیت‌الله‌العظمی محمد فاضل لنکرانی (۱۳۹۳)،
- تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.