سیدعبدالعلی مقدسی
مقدسی، سید عبدالعلی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید عبدالعلی معروف به سید طه مقدسی در سال ۱۳۰۲ ش در محلات به دنیا آمد (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ۱۳۸). جد بزرگ او آقا سید رضی از دانش‌آموخته‌های حوزه علمیه کاشان بود که به درخواست مردم و با تأیید ملا مهدی و ملا احمد نراقی در محلات مقیم شده بود و به تبلیغ دین در آن سامان می‌پرداخت. جد سید عبدالعلی مقدسی، سید ابوالحسن مشهور به آقا مقدس و پدرش آقا سید مرتضی نیز از عالمان برجسته محلات بودند (نعیمی، ۲۰۳ ـ ۲۰۴). مقدسی دوران ابتدایی و متوسطه را در محلات طی کرد. آنگاه در سال ۱۳۲۷ ش راهی قم شد (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، روزشمار...، ج ۱، ۱۴۹) و پس از طی مقدمات در آن حوزه، دروس سطح را نزد روح‌الله کمالوند خرم‌آبادی، سید محمدباقر سلطانی طباطبایی، شیخ محمد صدوقی یزدی، میرزا محمد مجاهد تبریزی و سید رضا بهاءالدینی آموخت (نعیمی، ۲۰۳-۲۰۴). او سپس در دروس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، امام خمینی (شریف رازی، ج ۷، ۴۶-۴۷) و سید محمد محقق داماد شرکت کرد. مقدسی از شاگردان برجسته درس امام خمینی و مورد توجه ویژه ایشان بود (نعیمی، همان). او در سال ۱۳۳۵ ش به محلات بازگشت و به اقامه نماز در مسجد آبرویه آن شهر پرداخت (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، روزشمار...، ج ۱، ۱۴۹). هر چند درباره سال‌های حضور او در درس امام خمینی گزارشی در دست نیست، ولی با استناد به گزارش فوق می‌توان احتمال داد که در نیمه اول دهه ۱۳۳۰ ش در درس خارج فقه و اصول امام خمینی حاضر می‌شد. مقدسی در ۲۰ خرداد ۱۳۴۰ ش از امام خمینی اجازه‌ای در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد (صحیفه امام، ج ۱، ۶۲) بنابراین از نخستین افرادی بود که چنین اجازه‌ای را از امام خمینی دریافت نمود. سید طه مقدسی در سال ۱۳۴۳ ش و پس از تبعید امام خمینی به ترکیه، همراه با جمعی از روحانیان محلات تلگرافی را به سفارت ترکیه در تهران درباره حضور امام خمینی در آن کشور ارسال کرد و همین مسئله حساسیت ساواک را نسبت به مقدسی برانگیخت. عدم حضور او در مراسم جشن شاهنشاهی در سال ۱۳۴۴ ش بر این حساسیت دامن زد. بر اساس گزارش ساواک، وی در ۱۳۴۵ ش در پایان یکی از سخنرانی‌هایش، امام خمینی را دعا کرد. در پی آن ساواک به مقدسی تذکر داد و در گزارشی او را «یکی از عوامل مؤثر و [از] مبلغین سرسخت [امام] خمینی» نامید که با عناصر طرفدار امام خمینی در محلات در تماس است و دستورات لازمه را به آنان می‌دهد (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، روزشمار...، ج ۱، ۱۴۹). این‌گونه اقدامات باعث شد تا در فروردین (محرم و صفر) سال ۱۳۴۹ ش از سوی ساواک ممنوع‌المنبر شود (روحانی، ج ۲، ۵۱۹-۵۲۰؛ یاران امام به...، قامت استوار، ۱۵۶ ـ ۱۵۷). در سال ۱۳۵۰ نیز ممنوع‌المنبر شد (همان، ۴۲۷ ـ ۴۲۸). به سبب فعالیت‌های سیاسی، تلاش‌های او برای تأسیس مدرسه علمیه در سال ۱۳۵۲ ش در محلات با مخالفت ساواک عملی نشد (یاران امام به...، کتاب ۲۰، ۱۳۹). او در دعوت از روحانیان مبارز به محلات و انزوای روحانیان طرفدار حکومت پهلوی در آن شهر فعال بود (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، روزشمار...، ج ۱، ۲۷۳). ساواک در گزارشی در این باره، از او با عنوان فردی که خود را «خمینیسم» می‌داند نام برد (همان، ۲۹۱-۲۹۲). او در سال ۱۳۵۴ ش از طرف ساواک ممنوع‌الخروج شد (همان، ۳۳۴) در ۱۳۵۶ ش نیز ساواک دوباره او را ممنوع‌الخروج کرد (همان، ۳۵۱). مقدسی که به سبب مبارزات سیاسی بارها بازداشت شده بود (کاظمینی، ۷۹۶)، در شهریور ۱۳۵۷ در سخنانی در مسجد القائم محلات، مردم را به قیام علیه حکومت پهلوی فراخواند (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، روزشمار...، ج ۲، ۱۶۵). همچنین در تظاهرات مردم محلات در روز ۲۴ مهر ۱۳۵۷ پیشاپیش مردم حرکت می‌کرد (همان، ۲۶۵). بر اساس گزارش ساواک «سخنان تحریک‌آمیز سید طه مقدسی همواره برای اهالی مذهبی و افراطی محلات نقش تعیین‌کننده» داشت (همان، ۴۱۰). او در محرم آن سال «علناً مردم را به شورش» دعوت می‌کرد (همان، ۴۷۲). مقدسی در ۱۳۵۸ ش با حکم امام خمینی به سمت قاضی شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی محلات و شهرهای مجاور منصوب شد (صحیفه امام، ج ۹، ۳۸۱). در سوم دی ۱۳۵۸ نیز امامت جمعه شهرستان محلات را بر عهده گرفت. از اقدامات او در دوران امامت جمعه می‌توان به تأسیس حوزه علمیه محلات، کمک به ساخت خانه برای محرومان، احداث مسجد روستای داوودآباد اراک و ایجاد دارالقرآن در آموزش‌وپرورش اشاره کرد. وی در دوم اردیبهشت ۱۳۸۳ از دنیا رفت (کاظمینی، ج ۲، ۷۹۵-۷۹۶). منابع: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۲)، روزشمار استان مرکزی، ج ۱ و ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ روحانی، سید حمید (۱۳۶۴)، نهضت امام خمینی در ایران، ج ۲، تهران، واحد فرهنگی بنیاد شهید با همکاری سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۴)، گنجینه دانشمندان، ج ۷، قم، پیروز؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱ و ۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، به اهتمام سید محمدکاظم مدرسی و میرزا محمد کاظمینی، ج ۲، بنیاد ریحانه الرسول یزد، تهران، برگ رضوان؛ نعیمی، داود (۱۳۸۵)، افتخارآفرینان استان مرکزی، ج ۳، قم، کومه؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰: آیت‌الله حاج سید مرتضی پسندیده (۱۳۸۰)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، قامت استوار شهید حجت‌الاسلام حاج شیخ فضل‌الله مهدی‌زاده محلاتی (۱۳۸۲)، ج ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.