خیرالله اسماعیلی
اسماعیلی، خیرالله؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. خیرالله اسماعیلی معروف به اسماعیلی چمگردانی در سال ۱۳۰۵ ش در روستای چمگردان در شهرستان زرین‌شهر استان اصفهان به دنیا آمد. او در نوجوانی راهی اصفهان شد و در مدرسه کاسه‌گران آنجا مقدمات را نزد آقایان محمدعلی معلم حبیب‌آبادی و شیخ عباسعلی ادیب اصفهانی خواند. او در سال ۱۳۲۹ ش به قم رفت و در حوزه علمیه آنجا به تکمیل تحصیلات حوزوی پرداخت. انصاری در بیوگرافی او به اشتباه تحصیل اسماعیلی چمگردانی را در حوزه علمیه نجف اشرف دانسته است و با استناد به استادان دوره سطح او می‌توان گفت که تحصیل را در حوزه علمیه قم پی گرفته بود. او در قم دوره سطح را نزد آقایان میرزا علی‌اکبر مشکینی و سید محمدباقر سلطانی طباطبایی به پایان رساند. درس شرح منظومه را هم پیش شیخ اسدالله نوراللهی نجف‌آبادی خواند. هم‌زمان در درس‌های فلسفه و همچنین تفسیر قرآن علامه سید محمدحسین طباطبایی شرکت می‌کرد. اسماعیلی چمگردانی سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید محمدحسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، سید محمد محقق داماد و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی بهره‌مند شد (انصاری، ۱۲۳). درباره حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی گزارشی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در دهه ۱۳۳۰ ش از آن درس‌ها در مساجد محمدیه و سلماسی قم استفاده می‌کرد. او همچنین درس‌های امام خمینی را تقریر کرده است (همان)، ولی درباره تقریرات او گزارشی در دست نیست. اسماعیلی چمگردانی در سال‌های نهضت اسلامی به فعالیت علیه حکومت پهلوی پرداخت. او که تنها واعظ چمگردان بود، به برگزاری جلسات سخنرانی در خانه خود مبادرت می‌ورزید و به ایراد سخنرانی علیه شاه و تحریک مردم علیه حکومت پهلوی می‌پرداخت (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان اصفهان، ج ۲، ۵۱۹). در اسناد ساواک از فردی به نام اسماعیلی چمگردانی به‌عنوان رهبر گروه توحیدی چمگردان نام برده شده است که به نظر می‌رسد خیرالله اسماعیلی چمگردانی است. بر اساس این گزارش، وی در ۱۹ آذر ۱۳۵۷ در سخنانی از شاه انتقاد نموده و وی را با یزید بن معاویه مقایسه کرده بود. گزارشگر ساواک در ادامه این گزارش آورده که وی از هر فرصتی برای حمله به حکمت پهلوی استفاده می‌کند. به سبب همین انتقادها و حملات بود که یکی از افراد طرفدار حکومت پهلوی یک بار وی را از منبر به زیر کشیده بود (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۱۹، ۳۰۷). او از سال ۱۳۵۸ ش به اقامه نماز جماعت در مسجد امام سجاد چمگردان پرداخت. هم‌زمان در امور اجتماعی هم فعال بود و ازجمله در تأسیس شهرداری چمگردان، تأسیس دهداری آنجا و همچنین بنای مساجد در آن شهر نقش داشت. در دوران دفاع مقدس در تشویق جوانان برای عزیمت به جبهه‌های جنگ فعال بود و فرزندش مهدی اسماعیلی و دامادش محمدرضا زارعی در جبهه‌های جنگ به شهادت رسیدند. اسماعیلی که مدتی هم در مسجد فولاد مبارکه به اقامه نماز جماعت می‌پرداخت، به تفسیر قرآن هم مبادرت می‌ورزید. تقریرات درس امام خمینی، تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله گلپایگانی و تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله مرعشی نجفی، قهرمان غدیر، معاد از دیدگاه اسلام و ادیان دیگر و تفسیر سوره مبارکه احزاب از تألیفات اوست. اسماعیلی چمگردانی در اول اسفند ۱۳۹۱ در زادگاهش درگذشت و پیکرش در همان شهر و در کنار مزار فرزند شهیدش به خاک سپرده شد (انصاری، ۱۲۳). منابع: انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۱)، «درگذشتگان: آیت‌الله اسماعیلی چمگردانی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال ۲۴، شماره ۱۴۰، خرداد و تیر؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان اصفهان (۱۳۸۳)، ج ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۱۹، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.