سیدکاظم میرعبدالعظیمی

میرعبدالعظیمی، سید کاظم؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید کاظم میرعبدالعظیمی در ۱۳۰۳ ش در روستای کمسار شهرستان شفت در استان گیلان زاده شد. او خواندن و نوشتن را در زادگاهش آموخت. آنگاه راهی رشت شد و در حوزه علمیه رشت که با مدیریت مرحوم سید مهدی رودباری و سید محمود ضیابری اداره می‌شد به تحصیل پرداخت. وی دروس ادبیات و مقدمات را نزد استادانی چون مختار ظهیری فراگرفت. در حوزه علمیه آن شهر مقدمات را فراگرفت و سپس به قم رفت. در قم شرح لمعه را نزد محمدتقی ستوده فراگرفت و سپس در درس کفایه میرزا محمد مجاهدی تبریزی شرکت کرد. پس از طی دروس سطح، در درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی و خارج فقه و اصول و امام خمینی شرکت کرد. او در سال‌های دهه ۱۳۳۰ به همکاری با جمعیت فدائیان اسلام پرداخت و از همراهان رهبر آن جمعیت، سید مجتبی نواب صفوی بود. وی در جریان دستگیری اعضای جمعیت فدائیان اسلام در ۱۳۳۴ ش، به مأمور نظامی که برای دستگیری اعضای آن جمعیت به مدرسه فیضیه رفته بود حمله و او را از مدرسه بیرون کرد. به همین سبب دستگیر و زندانی شد («نگاهی به علما و حوزه...»، ۱۶). در روز ۳ بهمن آن سال همراه با دو نفر دیگر در دادگاه نظامی ارتش محاکمه شد. او پس از سه ماه بازداشت، با قرار آزادی به قید التزام عدم خروج از حوزه قضایی تهران در اول فروردین ۱۳۳۵ آزاد شد (خاطرات حجت‌الاسلام شجونی، ۱۶۱) و به قم بازگشت و به تحصیل ادامه داد. به گفته عبدالله خائفی، یکی طرح‌های امام خمینی قبل از آغاز نهضت اسلامی برای تربیت علمی طلاب این بود که از هر استان حدود ده نفر از طلبه‌هایی که برای اجتهاد و استنباط، استعداد دارند انتخاب شوند تا بدون اینکه به جایی وابسته باشند، با حضور در قم به تحصیل ادامه دهند و در یک سیر زمانی، از لحاظ علمی به‌طور کامل تربیت شوند. سید کاظم میرعبدالعظیمی همراه با محمد محمدی گیلانی، عباس محفوظی، سید مجتبی رودباری، عبدالله خائفی، محمدعلی امینیان، محمد فیض گیلانی، محمد ایمانی، شیخ علی شریعتی و عبدالعظیم یکتا طلاب منتخب امام خمینی از استان گیلان بودند («نگاهی به علما و...»، ۱۵). وی اندکی پس از تبعید امام خمینی به ترکیه در آذر ۱۳۴۳، برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه نجف رفت و ابتدا در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی حاضر شد («فرزانگان؛ نیم‌نگاهی به زندگی هم‌رزم گمنام شهید نواب صفوی»، www.hawzahnews.com). او در ۱۳۴۴ ش پس از اطلاع از ورود امام خمینی به عراق، همراه با سید مجتبی رودباری و عبدالله خائفی به کاظمین رفت و با امام خمینی دیدار کرد و در مسیر حرکت امام خمینی از کاظمین به نجف، همراه ایشان بود (صحیفه دل، ۸۷؛ «آیت‌الله عبدالله خائفی:...»، ۲۵). با ورود امام خمینی به نجف اشرف در ۱۳۴۴ و تشکیل درس خارج فقه ایشان، در درس امام خمینی حاضر شد و از شاگردان امام خمینی محسوب می‌شد (خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین محتشمی‌پور، ۵۰۴). در ایام تابستان هم به محفل درس آیت‌الله سید محسن حکیم می‌رفت. میرعبدالعظیمی از افراد مورد اعتماد امام خمینی بود و امام خمینی به برخی از افرادی که توسط میرعبدالعظیمی معرفی شده بودند اجازاتی در امور حسبیه و شرعیه داده بودند (صحیفه امام، ج ۱، ۴۸۷). همچنین امام خمینی اجازه دخالت در امور حسبیه و شرعیه به او داده بود و ذیل معرف او قید کرده بود «معروف هستند»(همان، ۴۹۳). وی در دوران تحصیل در نجف اشرف، به مبارزه با حکومت پهلوی در کنار امام خمینی پرداخت و در بیت ایشان، همراه با جمعی از روحانیان دیگر، پیاده کردن نوارها، بازنویسی، اصلاح و چاپ و پخش کردن آن را بر عهده داشت و از اطرافیان امام خمینی شمرده می‌شد (خاطرات سال‌های نجف، ج ۱، ۳۷). او در ۱۳۴۶ ش همراه با جمعی از طلاب و علمای حوزه علمیه نجف اشرف، پس از دستگیری و زندانی شدن آقایان حسینعلی منتظری و عبدالرحیم ربانی شیرازی، با ارسال نامه‌ای به آنان، تأثر خود را از آن اقدام اعلام و بر آزادی فوری آنان تأکید کردند (روحانی، ج ۲، ۲۶۴-۲۶۵). میرعبدالعظیمی پس از شش تحصیل در نجف اشرف به کشور بازگشت و دبیرستان اسلامی قائمیه (عج) رشت را بنیان نهاد. او تا سال ۱۳۷۷ به تدریس علوم فقهی در حوزه‌های علمیه رشت می‌پرداخت و هم‌زمان در مسجد سیدالشهدا (ع) در محله صیقلان رشت نماز جماعت اقامه می‌کرد. وی در سال ۱۳۷۷ در شهر رشت درگذشت و پیکر وی پس از تشییع، به قم منتقل و در امامزاده شاه حمزه آن شهر به خاک سپرده شد («فرزانگان؛ نیم‌نگاهی به زندگی هم‌رزم گمنام شهید نواب صفوی»، www.hawzahnews.com). منابع: «آیت‌الله عبدالله خائفی: امام چیزی را برای خودشان نمی‌خواستند» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۱۱۶، ۱۸ اردیبهشت؛ خاطرات حجت‌الاسلام جعفر شجونی (۱۳۸۵)، تدوین: اسماعیلی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید علی‌اکبر محتشمی‌پور (۱۳۷۶)، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی؛ خاطرات سال‌های نجف (۱۳۸۹)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی و مؤسسه چاپ و نشر عروج؛ صحیفه دل، مطالب و خاطرات مکتوب از شاگردان امام خمینی (۱۳۸۵)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ روحانی، سید حمید (۱۳۶۴)، نهضت امام خمینی در ایران، ج ۲، تهران، واحد فرهنگی بنیاد شهید با همکاری سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ «فرزانگان؛ نیم‌نگاهی به زندگی هم‌رزم گمنام شهید نواب صفوی»، www.hawzahnews.com؛ «نگاهی به علما و حوزه علمیه قم: آیت‌الله خائفی: مراجع عظام همان طرح امام (س) را اجرا نمایند» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۱۱۳، ۲۸ فروردین.