ابراهیم ریاضی
ریاضی، ابراهیم؛ از شاگردان درس فلسفه امام خمینی. ابراهیم ریاضی در سال ۱۲۷۹ ش در شهر نجف‌آباد به دنیا آمد. پدرش میرزا محمد به کشاورزی اشتغال داشت و با عالمان نجف‌آباد محشور بود. ابراهیم ریاضی پدرش را در خردسالی از دست داد و تا هجده سالگی به پیشه کشاورزی در اراضی پدرش مشغول شد و از تحصیل بازماند. او که خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در زادگاهش فرا گرفته بود، در هجده سالگی راهی اصفهان شد و به مدت نه سال به فراگیری دروس مقدمات و سطح در نزد استادان حوزه اصفهان ازجمله آقایان میرزا محمدصادق مدرس اصفهانی، شیخ محمد حکیم خراسانی، میر سید علی آیت نجف‌آبادی (معروف به مجتهد)، شیخ محمود مفید و شیخ محمدحسن عالم نجف‌آبادی پرداخت (میراث حوزه اصفهان، ج ۳، ۲۶۱-۲۶۲؛ مهدوی، ج ۱، ۱۲۶؛ نورمحمدی، ۱۱-۱۳). ابراهیم ریاضی پس از گذراندن سطح در اصفهان، به قم هجرت کرد و در درس خارج فقه و اصول آیات حاج شیخ عبدالکریم یزدی، سید محمد حجت کوه‌کمری، میرزا محمد همدانی و شیخ محمدعلی قمی شرکت کرد (ریحان، ۳۲۵). در دروس فلسفی و عرفانی هم از محضر آیت‌الله محمدعلی شاه‌آبادی استفاده کرد. او در کنار حضور در درس آیت‌الله شاه‌آبادی، در درس فلسفه امام خمینی هم شرکت می‌کرد (رازی، ۳۷۲-۳۷۳؛ میراث حوزه اصفهان، ج ۳، ۲۶۵). ابراهیم ریاضی تا سال ۱۳۱۴ ش در قم حضور داشت، بنابراین می‌توان گفت که در اوایل دهه ۱۳۱۰ ش در درس فلسفه امام خمینی و احتمالاً درس منظومه ایشان شرکت می‌کرده است. وی در درس ریاضی و نجوم هم از شاگردان شیخ محمدباقر کرمانی بود (همان). او مورد اعتماد و توجه استادش آیت‌الله حائری یزدی بود و از معاریف حوزه و از نزدیکان ایشان به شمار می‌رفت (شریف رازی، ج ۷، ۳۰۰). به‌واسطه همین اعتماد و توجه، در کنار تحصیل، اشتغالاتی در اداره امور حوزه علمیه هم داشت و از طرف آیت‌الله حائری یزدی، مقسم شهریه برای طلاب اصفهان بود. همچنین در مدیریت حوزه نیز امین آیت‌الله حائری یزدی بود و همراه با میرزا مهدی بروجردی نظارت بر امور مدارس قم و اوضاع و احوال طلاب و رسیدگی به تحصیل و معاشرت طلاب را بر عهده داشت (میراث حوزه اصفهان، ج ۳، ۲۶۴). وی هم‌زمان به تدریس دروس سطوح عالی در حوزه علمیه قم می‌پرداخت (مهدوی، ج ۱، ۱۲۶) و ازجمله درس‌هایی که می‌داد می‌توان به شرایع، شوارق الالهام و تدریس درس اسفار اشاره کرد (میراث حوزه اصفهان، ج ۳، ۲۶۳).
ابراهیم ریاضی در سال‌های حضور در قم، به نجف‌آباد هم رفت‌وآمد داشت و به تبلیغ دین در آن شهر می‌پرداخت. در آن دوران به‌واسطه اجرای قانون اتحاد لباس و سخت‌گیری علیه استفاده از لباس روحانیت، سختی‌هایی دید و همین مسئله باعث شد تا در سال ۱۳۱۵ ش به نجف‌آباد بازگردد و برای همیشه در این شهر ماندگار شود. او در زادگاهش به تدریس دروس حوزوی پرداخت. سپس حوزه علمیه نجف‌آباد را بنیان نهاد. او در سال ۱۳۲۰ ش ساخت مدرسه نجف‌آباد را با کمک مردم آغاز کرد و کار ساختمان مدرسه پنج سال به طول انجامید و مدرسه در سال ۱۳۲۵ ش به انجام رسید. این مدرسه بعدها به مدرسه علمیه الحجة موسوم شد و به یکی از مدارس پررونق در آن شهر تبدیل گشت (میراث حوزه اصفهان، ج ۳، ۲۶۸-۲۶۹). این مدرسه دارای سی حجره و همچنین کتابخانه مجهز و مسجد بود (شریف رازی، ج ۷، ۳۰۱). وی سپس حسینیه اعظم را در نجف‌آباد ساخت. ساخت مسجد صفا، مسجد فاطمیه، توسعه مسجد کوچه‌شاه و توسعه مسجد حاج شیخ احمد حججی از دیگر اقدامات او بود (میراث حوزه اصفهان، ج ۳، ۲۷۳). وی همچنین در حل دعاوی مردم تلاش می‌کرد و برخی از پرونده‌های قضایی را فیصله می‌داد (شریف رازی، ج ۷، ۳۰۱).
از او دست‌نوشته‌ای باقی مانده که بخش اول آن اخلاقی، بخش دوم درباره توحید و شرک و بخش سوم آیات توحید فطری است. دیگر تألیف او مختصری در عقاید است (مهدوی، ج ۱، ۱۲۷). ابراهیم ریاضی در ۲۱ مهر ۱۳۳۳ ش در نجف‌آباد درگذشت و در حسینیه اعظم نجف‌آباد به خاک سپرده شد (میراث حوزه اصفهان، ج ۳، ۲۷۳). منابع: رازی، محمد (۱۳۳۲)، آثار الحجه، قم، برقعی؛ ریحان، علیرضا (۱۳۷۲)، آینه دانشوران، مقدمه و تعلیق: ناصر باقری بیدهندی، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۷، تهران، کتابفروشی اسلامیه؛ میراث حوزه اصفهان (۱۳۸۶)، گردآوری: سید احمد سجادی، مجید هادی‌زاده، رحیم قاسمی، تهیه و تدوین: حوزه علمیه اصفهان، قم، مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهرا (علیها السلام)؛ مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۶)، اعلام اصفهان، تصحیح، تحقیق و اضافات غلامرضا نصراللهی، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان؛ نورمحمدی، محمدجواد (۱۳۷۵)، بنیانگذار بنای عشق: شرح‌حال اسوه اخلاق آقا شیخ ابراهیم ریاضی نجف‌آبادی، قم، نهاوندی.