محمود مروی حکیم
مروی حکیم، محمود؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. محمود مروی حکیم در سال ۱۳۲۳ ش در مشهد به دنیا آمد. او دوران ابتدایی را در مدارس دولتی مشهد گذراند و سپس تحصیلات خود را در مدارس انجمن پیروان قرآن در مشهد ادامه داد (شکوری، ۲۴۷) و موفق به گذراندن دوره متوسطه شد. او در سال ۱۳۴۰ ش وارد حوزه علمیه مشهد شد و در آنجا مقدمات را نزد استادان آن حوزه به پایان رساند. سپس در درس سطح میرزاعلی فلسفی شرکت کرد (یوسفی، ۷۰). درباره دیگر استادان او در حوزه علمیه مشهد اطلاعاتی در دست نیست. مروی حکیم در مشهد، به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت و به‌ویژه در توزیع اعلامیه‌های امام خمینی و دیگر مراجع علیه حکومت پهلوی نقش داشت و در سخنرانی‌هایش، این اعلامیه‌ها را قرائت می‌کرد. او همچنین با کانون نشر حقایق اسلامی که توسط محمدتقی شریعتی (پدر دکتر علی شریعتی) تشکیل شده بود همکاری داشت (همان، ۷۱). در سال ۱۳۴۶ ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف به تحصیلات خود ادامه داد. او در آنجا در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام خمینی در مسجد شیخ انصاری معروف به مسجد ترک‌ها شرکت می‌کرد. وی در سال ۱۳۴۹ ش به لبنان رفت (همان)، بنابراین می‌توان گفت که سه سال در درس خارج فقه امام خمینی شرکت می‌کرده است. هم‌زمان در درس‌های دیگر استادان دروس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه نجف اشرف حضور می‌یافت، ولی در مصاحبه‌ای با بنیاد هفتم تیر، صرفاً از آیت‌الله العظمی لنکرانی نام برده است و اطلاعاتی درباره استادانش در این دوره نداده است. محمود مروی حکیم پس از عزیمت به لبنان و سپس در جریان مبارزات مردم آن کشور با رژیم صهیونیستی قرار گرفت و در همان سال به کشور بازگشت. او در مشهد، به سبب مبارزات سیاسی بار دیگر تحت فشار حکومت پهلوی قرار گرفت، بنابراین درصدد عزیمت به عراق برآمد، ولی ممنوع‌الخروج شد و از بازگشت به نجف اشرف بازماند. سپس راهی قم شد و به تحصیل در حوزه علمیه قم ادامه داد. وی در کنار تحصیل، به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد. ازجمله در مشهد با گروه والعصر که توسط جمعی از جوانان با هدف مبارزه با حکومت پهلوی تأسیس شده بود، همکاری می‌کرد (همان، ۷۰-۷۱). همچنین با سفر به شهرهای مختلف، به سخنرانی می‌پرداخت و از سخنرانان شناخته‌شده و طرفدار انقلاب اسلامی به شمار می‌رفت (شکوری، ۲۴۷). ازجمله شهرهایی که مروی حکیم در آنجا به سخنرانی می‌پرداخت، مشهد بود. مسجد کرامت یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های مبارزاتی مردم مشهد علیه حکومت پهلوی بود و سید علی حسینی خامنه‌ای، امام جماعت و سخنران برجسته آن مسجد بود. خامنه‌ای در سال ۱۳۵۲ ش به سبب ایراد سخنرانی‌های انتقادی دستگیر و سپس از سخنرانی منع شد و از محمود مروی حکیم خواست تا به جای او، سخنران آن مسجد باشد و پس از آن بود که مروی حکیم در مسجد کرامت مستقر شد و بعد از پایان نماز خامنه‌ای، به سخنرانی در آنجا می‌پرداخت. این سخنرانی‌ها و همچنین همکاری با گروه والعصر باعث شد در شهریور ۱۳۵۴ توسط مأموران حکومت پهلوی دستگیر شود. او پس از دستگیری و محاکمه، به ده سال زندان محکوم شد. وی ابتدا در زندان مشهد زندانی شد و در آنجا تحت شکنجه قرار گرفت و سپس به تهران انتقال یافت و در زندان کمیته مشترک ضدخرابکاری محبوس شد. آنگاه بقیه دوران حبس خود را در زندان‌های قصر و اوین تهران گذراند. در آن دوران با آقایان سید محمود طالقانی، اکبر هاشمی رفسنجانی، محمدرضا مهدوی کنی و حسن لاهوتی هم‌بند بود و در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی از زندان آزاد شد (یوسفی، ۷۳-۷۵). مروی حکیم پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عضویت حزب جمهوری اسلامی درآمد و به فعالیت در آن حزب پرداخت (همان، ۷۹). در نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از حوزه طرقبه و چناران (استان خراسان) نامزد نمایندگی شد و توسط مردم آن سامان راهی مجلس شورای اسلامی شد. در آن مجلس در کمیسیون اصل نود عضویت داشت (همان، ۸۲). او در جلسه حزب جمهوری اسلامی در سرچشمه تهران در هفتم تیر ۱۳۶۰ شرکت داشت و در انفجار آنجا که به شهادت سید محمد حسینی بهشتی، دبیرکل حزب جمهوری اسلامی و ۷۲ تن از اعضای حزب انجامید، حضور داشت و مصدوم شد (همان، ۹۴). وی در دوره دوم مجلس شورای اسلامی هم نمایندگی مردم طرقبه و چناران را بر عهده داشت و در آن دوره عضو کمیسیون سیاست خارجی بود. سپس به همکاری با ارتش پرداخت و همچنین در دانشگاه‌های مختلف تدریس می‌کرد. مدتی هم نمایندگی مقام معظم رهبری در دبی را بر عهده داشت (همان، ۶۹). او احتمالاً پس از آن هم به همکاری با عقیدتی سیاسی ارتش و تدریس در مراکز آموزش عالی ادامه داد. منابع: شکوری، ابوالفضل (۱۳۸۴)، «گزیده فهرست خطبا و گویندگان»، نشریه یاد، ویژه‌نامه نقش وعظ و خطابه در تاریخ معاصر ایران، سال بیستم، شماره ۷۸، زمستان؛ یوسفی، سعید (۱۳۸۹)، حزب جمهوری اسلامی، کتاب چهارم، جلد دوم (جانبازان فاجعه هفت تیر)، تهران، بنیاد فرهنگی هفتم تیر.