محمد نصراللهی
نصراللهی، محمد؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. محمد نصراللهی در سال ۱۳۰۴ ش در مشهد به دنیا آمد. او دوران ابتدایی و متوسطه را در مشهد خواند. سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و به همین منظور وارد مدرسه نواب آن شهر شد و ادبیات عرب را در همان‌جا و همراه با هم‌درس خویش ابوالقاسم خزعلی نزد مرحوم عابدزاده خواند. مقدمات و قسمتی از دروس سطح را هم در همان‌جا خواند، ولی درباره استادان او در آن مقاطع گزارشی در دست نیست. او آنگاه برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر دروس سطح عالی را نزد آیت‌الله سید محمد محقق داماد و امام خمینی به پایان رساند (شریف رازی، ج ۳، ۴۱۸). درس‌های فلسفه و تفسیر قرآن را هم نزد علامه سید محمدحسین طباطبایی خواند. نصراللهی سپس در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید محمدتقی موسوی خوانساری، سید محمد حجت کوه‌کمری و آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی (۱۲ سال) و سپس در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی شرکت کرد. درباره سال‌های حضور او در درس‌های خارج امام خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی او به‌احتمال زیاد از اواسط دهه ۱۳۳۰ ش در آن درس‌ها در مساجد محمدیه، سلماسی و سپس اعظم قم حضور می‌یافته و از شاگردان برجسته امام خمینی محسوب می‌شده است. وی درس خارج اصول امام خمینی را تقریر کرد (انصاری، ۱۱۸)، ولی درباره سرنوشت این تقریرات گزارشی در دست نیست. محمد نصراللهی که از دوستان سید محمدرضا سعیدی خراسانی بود (یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۱، ۳۷)، همراه با او در سال ۱۳۴۲ (محرم ـ خرداد) درصدد عزیمت به کویت برای تبلیغ برآمد. ساواک در گزارشی اعلام کرد که وی از سوی امام خمینی به این مأموریت تبلیغی اعزام می‌شود، بنابراین خواستار جلوگیری از اقدامات «مضره» او و دیگر روحانیان اعزامی شد (همان، ۱-۳). درباره سال‌های اعزام او به این مأموریت تبلیغی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که پیش از سال ۱۳۴۲ ش هم به آن کشور سفر می‌کرد و به تبلیغ دین در کویت می‌پرداخت. نصراللهی پس از سال‌ها تحصیل در قم به مشهد بازگشت و به تبلیغ دین و ارشاد مردم در آن شهر پرداخت (شریف رازی، ج ۳، ۴۱۸؛ انصاری، ۱۱۸). همچنین در مدارس دینی آن شهر دروس عقلی و نقلی را تدریس می‌کرد که ازجمله می‌توان به کتاب‌های رسایل و کفایه‌الاصول اشاره کرد (ناصری داودی، ج ۲، ۵۰). نصراللهی هم‌زمان برای سفرهای تبلیغی به شهرهای دیگر ازجمله تهران و... سفر می‌کرد. همچنین در برخی سال‌ها و در ماه‌های محرم و رمضان برای تبلیغ دین به کشورهای دیگر ازجمله کویت می‌رفت و به تبیین معارف دینی میان شیعیان آن کشور می‌پرداخت (شریف رازی، ج ۳، ۴۱۸؛ انصاری، ۱۱۸). تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی و تقریرات درس خارج اصول امام خمینی ازجمله آثار اوست. علاوه بر آن اثبات الهداه شیخ حر عاملی را در هفت جلد (همراه با احمد جنتی) ترجمه کرد. او شعر هم می‌سرود و مجموعه شعری از او منتشر شده است. نصراللهی در ۵ مرداد ۱۳۷۹ در مشهد درگذشت و پیکرش در صحن حرم خواجه ربیع در همان شهر به خاک سپرده شد (انصاری، ۱۱۸). منابع: انصاری، ناصرالدین (۱۳۷۹)، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام نصراللهی»، فصلنامه آینه پژوهش، شماره ۶۳؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۳، تهران، اسلامیه؛ ناصری داودی، عبدالمجید (۱۳۷۹)، مشاهیر تشیع در افغانستان، ج ۱، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۶)، کتاب اول: شهید آیت‌الله سید محمدرضا سعیدی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.