سیدمحمد موسوی قاضوی

موسوی قاضوی، سید محمد؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید محمد موسوی قاضوی در سال ۱۳۰۸ ش در شهر فرخی در استان اصفهان و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدر و اجدادش اغلب در سلک روحانیت بودند و از روحانیان آن منطقه محسوب می‌شدند. سید محمد موسوی قاضوی در سن پنج سالگی در مکتب‌خانه ناصر علوی به تحصیل قرآن و ادبیات فارسی، ریاضی، حساب و هندسه مشغول شد. سپس همراه خانواده به تهران منتقل شد و دوران ابتدایی را در تهران گذراند. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و به همین منظور راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر صرف و نحو را نزد ابوالقاسم نحوی و منطق را پیش عباس ایزدی خواند و در کتاب شرح لمعه از شاگردان شیخ محمد صدوقی یزدی بود. سپس به تحصیل دروس سطح پرداخت، ولی درباره استادان او در آن دوره اطلاعاتی وجود ندارد و در پایگاه اطلاع‌رسانی «مشاهیر فرخی» که زندگینامه تقریباً مفصلی از او درج کرده است، به استادان دوره سطح موسوی قاضوی اشاره نشده است. سید محمد موسوی قاضوی پس از پایان دوره سطح در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد و مدت ۹ سال از درس‌های او بهره برد و درس‌های او را تقریر نمود که با تأیید آن مرجع مواجه شده بود. او در کنار حضور در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله بروجردی، در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی هم شرکت می‌کرد و مدت ۱۲ سال از درس‌های ایشان استفاده کرد و خارج فقه (طهارت و مکاسب محرمه) و یک دوره و نیم درس خارج اصول او را درک کرد و به درجه اجتهاد نائل شد. درباره سال‌های حضور او در درس‌های امام خمینی اطلاعاتی در دست نیست، ولی با استناد به مدت حضور در درس خارج آیت‌الله بروجردی (مدت ۹ سال) می‌توان احتمال داد که از سال ۱۳۳۱ ش در درس امام خمینی شرکت می‌کرد و این حضور تا سال ۱۳۴۳ ش و تبعید امام خمینی به خارج از کشور استمرار داشت. نویسنده زندگینامه موسوی قاضوی از تقریر همه درس‌ها توسط او سخن گفته و تأکید کرده است که هیچ‌یک از این تقریرها منتشر نشده است. احتمالاً او درس‌های امام خمینی را هم تقریر کرده است. او همچنین اجازاتی از هفده تن از مراجع تقلید ازجمله آیات بروجردی، سید عبدالهادی شیرازی و امام خمینی دریافت کرده است. موسوی قاضوی در کنار تحصیل، به تدریس در حوزه علمیه قم هم می‌پرداخت و ازجمله منطق و ادبیات تدریس می‌کرد. هم‌زمان به تبلیغ دین در تهران می‌پرداخت. او هیئت حضرت صاحب‌الامر (عج) را در تهران بنیان نهاد و به سخنرانی در آنجا ادامه داد و آن هیئت را به یکی از هیئت‌های مذهبی فعال تهران تبدیل کرد. موسوی قاضوی همچنین با کمک خیرین، مسجدی را در خیابان شوش تهران بنیان نهاد و آنجا را به یکی از پایگاه‌های انقلابیان تبدیل نمود و برخی از روحانیان فعال ازجمله ابوالقاسم خزعلی را برای سخنرانی به آنجا دعوت می‌کرد. به همین علت یک بار توسط ساواک دستگیر شد و یک بار هم خانه او توسط مأموران ساواک تفتیش و بازرسی گردید. موسوی قاضوی در سال ۱۳۴۹ ش و پس از رحلت آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم، ازجمله روحانیانی بود که همراه با برخی دیگر از روحانیان تهران، نامه‌ای را به امام خمینی ارسال کردند و درگذشت آیت‌الله حکیم را به ایشان تسلیت گفتند (روحانی، ج ۲، ۵۷۷-۵۷۸؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۲۲۳). او سپس به تدریس و تبلیغ در تهران ادامه داد («مشاهیر فرخی: آیت‌الله حاج سید محمد قاضوی»، safafarrokhi.ir). منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ روحانی، سید حمید (۱۳۶۴)، نهضت امام خمینی در ایران، ج ۲، تهران، واحد فرهنگی بنیاد شهید با همکاری سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی؛ «مشاهیر فرخی: آیت‌الله حاج سید محمد قاضوی»، http://safafarrokhi.ir/?p=338.