غلامعلی مهربان
مهربان، غلامعلی؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. غلامعلی مهربان در سال ۱۳۱۱ ش در جهرم و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدربزرگ مادری او آیت‌الله سید عبدالحسین موسوی لاری («حجت‌الاسلام غلامعلی مهربان: اعدامم می‌کردند هم چیزی نمی‌شد»، ۱۸)، مجتهد برجسته لارستان بود که در مقابل نیروهای انگلیسی مقاومت کرد و نهضت جنوب را شکل داد. پس از تحصیلات ابتدایی، مدتی در شرکت نفت آبادان مشغول به کار شد. مقارن با فعالیت‌ها و مبارزات آیت‌الله کاشانی و دکتر مصدق در راه ملی شدن صنعت نفت، وارد فعالیت‌های سیاسی شد (آقای مهربان (خاطرات حاج غلامعلی مهربان)، اغلب صفحات). سپس به جهرم رفت و تحصیلات حوزوی خویش را در مدرسه خان آغاز کرد. اطلاعات زیادی درباره تحصیلات حوزوی او در جهرم و شیراز در دست نیست و تنها او از تحصیل «حدود چهار پنج ساله» در شیراز سخن گفته است («حجت‌الاسلام غلامعلی مهربان: اعدامم می‌کردند هم چیزی نمی‌شد»، ۱۸). وی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به تدریس در مناطق روستایی لارستان و جهرم پرداخت و سپس برای ادامه تحصیل وارد دانشسرای عالی تهران شد (آقای مهربان (خاطرات حاج غلامعلی مهربان)، اغلب صفحات). او وقتی درس مکاسب و رسایل را شروع کرد، راهی قم شد. وی از حضورش در قم در «اواسط مرجعیت آیت‌الله بروجردی» سخن گفته است، بنابراین می‌توان گفت که در اوایل دهه ۱۳۳۰ ش به قم رفته و تحصیل دروس حوزوی را در آنجا آغاز کرده بود. مهربان درباره استادان دوره عالی سطح خود در قم هم سخنی نگفته است. او سپس در درس خارج فقه (مکاسب) امام خمینی در مسجد سلماسی شرکت کرد («حجت‌الاسلام غلامعلی مهربان: اعدامم می‌کردند هم چیزی نمی‌شد»، ۱۸)، بنابراین می‌توان گفت که پیش از سال ۱۳۴۰ ش که درس امام خمینی به مسجد اعظم منتقل شد، در آن درس شرکت می‌کرده است. غلامعلی مهربان از حضور «دو ساله» در درس خارج فقه امام خمینی سخن گفته است و در ادامه بر حضور در دو مسجد سلماسی و اعظم قم تأکید کرده است (همان)، بنابراین می‌توان گفت از سال ۱۳۳۹ ش تا سال ۱۳۴۱ ش در آن درس در دو مسجد فوق حضور می‌یافته است. وی در جریان تصویب نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال ۱۳۴۱ در تهران مشارکت فعالی داشت داشت و در سال ۱۳۴۲ ش به آبادان رفت و در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ در آن شهر حضور داشت. او پس از پایان تحصیل در رشته آموزش ابتدایی (۱۳۴۳)، به خرقه معلمی درآمد و در سمت راهنمای تعلیماتی دبستان‌ها در آموزش و وپرورش مشغول به کار شد. در این مدت، به‌واسطه فعالیت‌های انقلابی، بارها به شهرهای مختلف منتقل شد ولی نه تنها دست از فعالیت‌های انقلابی خود برنداشت، بلکه حضور در شهرهای مختلف را فرصتی برای تبلیغ و تبیین بیشتر حکومت اسلامی و حمایت از امام خمینی می‌دانست. به همین خاطر، بارها از سوی مأمورین رژیم بازداشت شده، مورد بازجویی قرار گرفت (آقای مهربان (خاطرات حاج غلامعلی مهربان)، اغلب صفحات). او سپس به لار رفت و در حسینیه حاج تقی آن شهر به فعالیت‌های مذهبی پرداخت؛ ازجمله سخنرانی‌های انتقادی در آن حسینیه ایراد می‌کرد. همچنین کتابخانه‌ای را در همان‌جا تأسیس کرد و اعلامیه‌های امام خمینی را در آن کتابخانه توزیع می‌نمود. فعالیت‌های این حسینیه باعث شده بود تا به کانون انقلاب اسلامی در لار تبدیل شود. به‌ویژه جوانان در آن حسینیه حضور می‌یافتند. یکی از اقداماتی که در این حسینیه انجام شد، تشکیل سه گروه مخفی بود و یکی از اقدامات این گروه‌ها، ترور رئیس ساواک (لار) بود که البته او جان سالم به در برد. به سبب این فعالیت‌ها، این حسینیه یک بار به محاصره نیروهای شهربانی درآمد. فعالیت‌های غلامعلی مهربان در این حسینیه باعث شد تا دستگیر شود. ساواک درصدد تبعید او به زنجان بود، ولی در نهایت مهربان را به شیراز تبعید کرد. او در آستانه فرار شاه از کشور به لار برگشت و مورد استقبال مردم آن شهر قرار گرفت. یکی از فرزندان او در دوران جنگ تحمیلی به شهادت رسید («حجت‌الاسلام غلامعلی مهربان: اعدامم می‌کردند هم چیزی نمی‌شد»، ۱۸). غلامعلی مهربان در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ و در مراسم استقبال از امام خمینی در فرودگاه مهرآباد تهران حضور داشت و سپس در مدرسه رفاه در خدمت امام خمینی قرار گرفت. پس از چند روز به جهرم بازگشت و در سازماندهی آن شهر نقش مهمی ایفا کرد. عضویت در کمیته مرکزی انقلاب، تأسیس حزب جمهوری اسلامی، مبارزه با فعالیت‌های سازمان مجاهدین خلق، عضویت در هیئت مؤسسین سپاه جهرم، مدیرکل تربیت معلم کشور (به پیشنهاد شهید رجایی)، مدیرکل آموزش عشایر (به درخواست شهید باهنر) و... ازجمله اقدامات مهم و سمت‌های مهربان، پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شمار می‌آید. با شروع جنگ تحمیلی و دریافت حکم مأموریت «بررسی مسائل فرهنگی جبهه و جنگ»، مهربان عازم جبهه شد. ازجمله اقدامات مهم او در این باره، می‌توان به تأسیس اولین دبیرستان برای ادامه تحصیل دانش‌آموزان رزمنده و برگزاری امتحانات نهایی در جبهه، تأسیس مجتمع آموزشی رزمندگان و گسترش طرح ادامه تحصیل رزمندگان در سراسر کشور اشاره کرد (آقای مهربان (خاطرات حاج غلامعلی مهربان)، اغلب صفحات). منابع: «حجت‌الاسلام غلامعلی مهربان: اعدامم می‌کردند هم چیزی نمی‌شد» (۱۳۹۶)، هفته‌نامه حریم امام، سال ششم، شماره ۲۸۵، ۲۳ شهریور؛ آقای مهربان (خاطرات حاج غلامعلی مهربان) (۱۳۹۲)، تدوین: وحید کارگر جهرمی، جهرم، نشر کتاب آسمان هشتم.