صدام‌حسین

صدام حسین، پنجمین رئیس‌جمهور عراق و عامل کشتار مردم عراق و تحمیل هشت سال جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران.

زندگی‌نامه

صدام حسین تکریتی در ۲۸ آوریل ۱۹۳۷م/ ۸ اردیبهشت ۱۳۱۶ش در روستای العوجه، حوالی تکریت عراق به ‌دنیا آمد . پدرش حسین عبدالمجید، پیش از تولد صدام درگذشت . او پنج‌ساله بود که مادرش صحبه دوباره ازدواج کرد. ناپدری صدام، ابراهیم حسن، با او رفتار خشن و بدی داشت . صدام درس اول ابتدایی را در تکریت فرا گرفت و در ده‌سالگی به اتفاق دایی خود خیرالله طلفاح، به بغداد رفت و در آنجا به ادامه تحصیل پرداخت . صدام حسین در سال ۱۹۵۶م/ ۱۳۳۵ش در حالی‌که دوران دبیرستان را می‌گذراند، تحت تأثیر اندیشه‌های ملی‌گرایی حزب بعث عراق وارد این حزب شد که در سال ۱۹۵۱م/ ۱۳۳۰ش تأسیس شده بود و شاخه‌ای از حزب بعث سوریه به شمار می‌رفت (ببینید: حزب بعث عراق). حزب بعث سوریه را میشل عفلق مسیحی سوری با گرایش چپ و بر بنیاد ‌‌اندیشه ناسیونالیستی، در سال ۱۹۴۳م/ ۱۳۲۲ش در دمشق تأسیس کرده بود . صدام در سال ۱۹۵۸م/ ۱۳۳۷ش به ‌اتهام قتل یکی از مقامات دولتی در تکریت زندانی و در زندان با تعداد بیشتری از اعضای حزب بعث آشنا شد و پس از آزادی، از سوی حزب مأمور شد در بغداد به فعالیت بپردازد . وی با آنکه بیش از ۲۲ سال سن نداشت، به درخواست حزب بعث در سال ۱۹۵۹م/ ۱۳۳۸ش در ترور عبدالکریم قاسم، رئیس‌جمهور وقت عراق مشارکت کرد و خود نیز از ناحیه پا زخمی و مجبور به ترک عراق شد و از آن پس، نخست به سوریه و سپس از سال ۱۹۶۰م/ ۱۳۳۹ش به مصر پناه برد . وی در حالی‌که در عراق به صورت غیابی به مرگ محکوم شده بود، در قاهره ضمن اتمام دروس دبیرستان، با دختر دایی خود ازدواج کرد و در دانشگاه قاهره در رشته حقوق به تحصیل پرداخت؛ ولی پس از قتل عبدالکریم قاسم، با ناتمام‌گذاشتن درس، در سال ۱۹۶۳م/ ۱۳۴۲ش به عراق بازگشت .

از سوی دیگر، عبدالسلام عارف رئیس‌جمهور وقت عراق در ۱۸ نوامبر ۱۹۶۳م/ ۲۶ آبان ۱۳۴۲ش احمد حسن البکر، عضو برجسته حزب بعث را از نخست‌وزیری برکنار و بسیاری از اعضای این حزب را از پست‌های دولتی اخراج کرد. پس از این حادثه، صدام حسین که در شعبه دهقانان حزب بعث کار می‌کرد، به فعالیت زیرزمینی پرداخت. او در فوریه ۱۹۶۴م/ ۱۳۴۳ش برای شرکت در هفتمین کنگره حزب بعث در دمشق، پنهانی از عراق خارج شد و در این سفر با میشل عفلق بنیان‌گذار حزب، دیدار کرد و به مذاکره پرداخت و پس از بازگشت به عراق، با حسن البکر برای سازماندهی حزب بعث همکاری فعال‌تری را آغاز کرد. وی علاوه بر امور دهقانان، در سازمان نظامی حزب بعث نیز فعالیت می‌کرد .

سران حزب بعث در سپتامبر ۱۹۶۴م/ ۱۳۴۳ش صدام حسین را مأمور ترور عبدالسلام عارف، رئیس‌جمهور وقت عراق کردند؛ ولی پیش از اجرای عملیات، توطئه ترور افشا شد و صدام و عده‌ای از دوستان او بازداشت شدند. وی پس از مدتی و در ژوئیه ۱۹۶۶م/ ۱۳۴۵ش موفق به فرار از زندان شد و تا روی کار آمدن رژیم بعث در ژوئیه ۱۹۶۸م در سازمان‌های مخفی حزب فعالیت می‌کرد. وی که پیش از کودتای ۱۷ ژوئیه ۱۹۶۸م/ ۲۶ تیر ۱۳۴۷ش با سفر به بیروت موافقت امریکاییان با کودتا در عراق را جلب کرده بود ، در هنگام اجرای کودتا، در حالی‌که لباس نظامی پوشیده بود با تانک به کاخ ریاست‌جمهوری عراق حمله کرد و پس از موفقیت کودتا، معاون حسن البکر شد و به فعالیت پرداخت (ببینید: حزب بعث عراق).

صدام حسین به مدت یازده سال معاون حسن البکر بود؛ ولی عملاً در همه امور حزب و مسائل کشور دخالت و فعالیت می‌کرد. به ‌دلیل آنکه حسن البکر به بیماری قند مبتلا بود، دیدارها و بازدیدهای رسمی، همچنین دیدار با سران کشورها در خارج از عراق را صدام انجام می‌داد. او در فوریه ۱۹۷۲م/ ۱۳۵۱ش به مسکو رفت و زمینه را برای انعقاد پیمان دوستی میان عراق و شوروی آماده کرد و در مارس ۱۹۷۵م/ اسفند ۱۳۵۳ش، با محمدرضا پهلوی نیز، در الجزایر دیدار کرد و موافقت‌نامه ۶ مارس ۱۹۷۵م/ ۱۵ اسفند ۱۳۵۳ش، معروف به «قرارداد الجزایر» را امضا کرد . به ‌ابتکار او سران عرب در نوامبر ۱۹۷۸م/ آبان ۱۳۵۷ش در بغداد جمع شدند و او رهبری اعتراض علیه محمد انور سادات رئیس‌جمهور وقت مصر را به سبب امضای پیمان کمپ دیوید بر عهده گرفت . حزب بعث عراق در این دوره در صدد سوء استفاده از حوزه علمیه نجف، مرجعیت و شخص سیدمحسن حکیم بر آمد که به موفقیتی دست نیافته و منجر به هجرت اعتراضی حکیم به بغداد و اهانت حزب بعث به وی شد ، که مورد اشاره امام‌خمینی نیز قرار گرفته است (ببینید: سیدمحسن حکیم)؛ چنان‌که پس از الغای قرارداد مرزی ۱۳۱۶ از سوی رژیم پهلوی، در صدد بر آمد از امام‌خمینی و نهضت اسلامی ایران، علیه رژیم پهلوی سوء استفاده کند که با پاسخ قاطع ایشان روبه‌رو شد .

صدام حسین در آذر ۱۳۵۷، در مصاحبه با خبرنگاران فرانسه در بغداد، برخلاف واقع امام‌خمینی را یک محکوم به اعدام ایرانی شمرد که به عراق پناهنده شده بود و دولت عراق به ایشان پناهندگی داد؛ اما از آنجاکه دولت عراق در سیاست خود صریح است و مادام که دولت ایران در امور داخلی عراق دخالت نکند، در امور ایران دخالت نخواهد کرد، به ایشان توضیح داده است که یا در روش خود و فعالیت علیه دولت ایران بازنگری کند یا در حضور خود در عراق و ایشان هم که خواهان ادامه سیاست خود بود، ترک عراق را انتخاب کرد. وی در این مصاحبه، با کاربرد تعبیر «نمی‌توانیم عراق را لانه خمینی قرار دهیم تا با دولت ایران مبارزه کند»، تأکید کرد دولت عراق به این اصل پایبند است که به روحانیان تا زمانی که به امر دین می‌پردازند احترام بگذارد، اما به هیچ‌یک از آنان، خواه عراقی، خواه غیر عراقی اجازه نمی‌دهد کار سیاسی بکنند .

تداوم کشمکش‌ها و تسویه حساب‌های درون‌حزبی، منجر به استعفای اجباری حسن‌ البکر و به‌قدرت‌رسیدن صدام حسین در شانزدهم ژوئیه ۱۹۷۹م/ ۲۵ تیر ۱۳۵۸ش شد . صدام از لحاظ شخصیتی خود را متأثر از شخصیت لنین و جمال ‌عبدالناصر برشمرده است . او مدعی شده است رابطه‌اش با دوستان حزبی‌اش بیشتر انسانی و عاطفی بوده تا سیاسی و حزبی ؛ ولی وی بی‌درنگ پس از به ‌دست‌گرفتن قدرت، در ۳۱ تیر ۱۳۵۸ دستور گردهمایی رهبران حزب بعث عراق را صادر کرد و نام بیش از بیست فرمانده نظامی عالی‌رتبه را خواند و در بیرون از سالن اجلاس به جوخه اعدام سپرد .

صدام حسین و حزب بعث به محض به دست ‌گرفتن قدرت از فعالیت احزاب جلوگیری کردند و بی‌درنگ به بازداشت و سرکوب مخالفان پرداختند . پاکسازی کسانی که به برتری صدام اعتقادی نداشتند، در اقدامات او قرار داشت . کیفر توهین به او و نهادهای عالی‌رتبه مملکتی در ملأ عام، زندانی ابد یا اعدام بود . وی به هیچ‌کس حتی نزدیکان خود اعتماد کافی نداشت . او رسیدن به قدرت به هر ترتیب و با انواع ترفندها و کشتن بی‌رحمانه رفیقان را مد نظر قرار داد . پدرزن فرزندش عُدیّ نیز به ‌دستور او اعدام شد؛ چنان‌که ماهر عبدالرشید، پدرزن فرزند دیگرش قصیّ، به دلیل محبوبیت زیاد در ارتش، به‌ شکل مرموزی کشته شد؛ همچنین دو داماد وی حسین کامل و صدام کامل نخست به ثروت و مقام رسیدند؛ ولی پس از احراز جایگاه، مورد بدگمانی صدام قرار گرفتند و به اردن گریختند. صدام پس از مدتی به آنان وعده عفو داد؛ ولی بی‌درنگ پس از بازگشت به عراق هر دو در سال ۱۹۹۶م/ ۱۳۷۷ش کشته شدند . او با تشکیل حکومتی بر پایه ترس و وحشت، به پاکسازی حزبی و سرکوب گسترده مخالفان و اقلیت‌ها به‌خصوص شیعیان، کردها، ایرانیان، یهودیان و کمونیست‌ها پرداخت . همچنین بعدها گورهای دسته‌جمعی زیادی در مزارع منطقه «الکفل» در اطراف نجف کشف شد که کشته‌ها به‌ حالت دسته‌جمعی اعدام شده بودند .

صدام حسین در سیاست خارجی نیز یک نژادپرست افراطی بود . شعار طرفداری از عرب‌ها و آزادسازی سرزمین‌های عربی مسئله‌ای بود که وی بر آن تکیه می‌کرد . وی درباره ارزش‌های عربی غلو می‌کرد و به پیروی از حزب بعث، برای ملت عرب رسالت ابدی برای رستگاری همه انسان‌ها قائل بود و ملت عرب را منبع همه پیامبران(ع) و مهد تمدن می‌دانست. او می‌گفت مسلمان واقعی حتماً میل دارد و می‌کوشد که عرب‌ها را قوی و نیرومند ببیند .

پس از تشکیل نظام جمهوری اسلامی در ایران صدام از طرفی به مذاکره روی آورد و با ابراهیم یزدی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در هاوانا دیدار کرد و بر عادی‌شدن روابط دو کشور تأکید کرد . از سوی دیگر، او پس از تظاهرات شیعیان در دو کشور بحرین و کویت در مهر ۱۳۵۸ به طور تلویحی به دولت جمهوری اسلامی ایران اخطار کرد و خود را نماینده همه کشورهای عربی خلیج فارس خواند. در این میان دولت عراق تجدید نظر درباره قرارداد الجزایر را دنبال می‌کرد . صدام در سخنانی دولت عراق را بیش از هر کشور دیگری در خاورمیانه مورد تهدید امام‌خمینی برای صدور انقلاب اسلامی معرفی کرد؛ ازجمله به این دلیل که ایران کشوری شیعه است و نیمی از جمعیت عراق را نیز شیعیان تشکیل می‌دهند . از این‌رو به ارعاب و سرکوب شیعیان در داخل عراق رو آورد و ازجمله فعالیت‌های سیدمحمدباقر صدر را زیر نظر گرفت و به بازداشت ایشان پرداخت و در نهایت به شهادت وی و خواهرش بنت‌الهدی در فروردین ۱۳۵۹، انجامید . امام‌خمینی از چگونگی شهادت دلخراش آنان ابراز تأسف شدید کرد و قاتلان ایشان را جنایتکارانی ‌برشمرد که عمری را به خونخواری و ستم‌پیشگی گذرانده‌اند (ببینید: سیدمحمدباقر صدر). صدام همچنین در سال ۱۳۶۲ شش تن از خاندان سیدمحسن حکیم را به شکل وحشتناکی به شهادت رساند. امام‌خمینی این خبر را بسیار تأسف‌برانگیز و حیرت‌آور برشمرد که به ‌دست «صدام عفلقی، جنایتکار و ددمنش دهر»، صورت گرفت. به ‌تعبیر ایشان، این جنایت باعث تأسف و ناراحتی هر انسان باوجدانی می‌شود که از فطرت انسانی منحرف نشده باشد. ایشان از صدام و امثال او با عنوان جنایت‌پیشه‌ای یاد کرده که خوی درندگی بر آنان چیره است (ببینید: سیدمحسن حکیم).

ازجمله مهمترین اقدامات صدام علیه نهضت اسلامی مردم ایران، راه اندازی جنگی تمام عیار علیه جمهوری اسلامی ایران بود. ششم مارس سال ۱۹۷۵م/ ۱۵ اسفند ۱۳۵۳ در جریان کنفرانس سران اوپک با میانجی‌گری هواری بومدین رئیس‌جمهور الجزایر دیداری میان محمدرضا پهلوی و صدام حسین انجام شد که نتیجه آن اعلامیه الجزایر و انعقاد قرارداد ۱۹۷۵م بود. به موجب این اعلامیه دو کشور ایران و عراق توافق کردند که مرزهای آبی خود را بر اساس «خط تالوگ» تعیین کنند و تدبیری در مرزها سنجیده شود که از هر گونه حرکت خرابکارانه جلوگیری شود. عهدنامه یادشده و سه پروتکل منضم به آن و چهار موافقت‌نامه تکمیلی به تصویب مجلس شورای ملی ایران و عراق رسید . بنابر این قرارداد نیم طرف شرقی اروندرود از آنِ ایران شد . جمهوری اسلامی ایران نیز پس از انقلاب اسلامی، بر پایبندی خود به توافق الجزایر تأکید کرد ؛ ولی صدام حسین این قرارداد را به نفع ایران برشمرد و دولت عراق با احضار کاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد، به وزارت خارجه، لغو یک‌جانبه قرارداد الجزایر را ابلاغ کرد و صدام‌ در ۲۶ شهریور ۱۳۵۹‌ با اونیفورم فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق، در سخنرانی‌ای در تلویزیون‌ ملی‌ عراق‌، متن‌ قرارداد الجزایر را پاره‌ و الغای‌ آن را اعلام‌ کرد . وی با چراغ سبز غرب و با ادعای رهبری جهان عرب جنگ با ایران را در ۳۱/۶/۱۳۵۹ آغاز کرد (ببینید: جنگ تحمیلی) و با روحیه دیکتاتوری و جنگ‌طلبی و به تحریک دشمنان جمهوری اسلامی، به مدت هشت سال با ایران جنگید. او در این جنگ، از سلاح‌های شیمیایی و ضد انسانی استفاده کرد .

در طول جنگ تحمیلی عراق علیه ایران همه قدرت‌های جهان آن روز در کنار صدام قرار داشتند و بسیاری از کشورها آشکارا از تجاوز عراق به ایران حمایت کردند ؛ ازجمله اتحادیه عرب ، عربستان، مصر، امارات، یمن شمالی و جنوبی و نیز تعدادی از کشورهای عرب قاره افریقا، آشکارا از عراق حمایت می‌کردند. کشورهای غربی به‌ویژه فرانسه کمک‌های نظامی ـ تبلیغاتی و اطلاعاتی خود را در اختیار عراق قرار دادند . کشورهای عربی به‌ویژه کویت و عربستان با فرستادن کمک‌های مالی و نظامی به عراق پرداخت بخشی از هزینه‌های این کشور در جنگ تحمیلی علیه ایران را قبول کردند . کویت و امارات عربی مصر و اردن علاوه بر پشتیبانی‌ سیاسی و تدارکاتی، نیرو‌های نظامی خود را نیز به کمک صدام فرستادند . اتحاد جماهیر شوروی نیز از پشتیبانان صدام در جنگ بود . بیشتر کشورهای اروپایی و انگلستان و امریکا نیز از صدام حمایت می‌کردند (ببینید: جنگ تحمیلی).

رژیم بعثی عراق در این جنگ افزون بر رزمندگان، به غیر نظامیان نیز حمله شیمیایی می‌کرد و صدام به مردم خودش نیز رحم نمی‌کرد. او کردهای شمال عراق را به خاک و خون کشید و از سلاح‌های شیمیایی برای قتل عام کردهای حلبچه استفاده کرد . او در دهه هشتاد میلادی، به حدود هفتاد دهکده با گاز سمّی حمله کرد. چهار هزار روستا ویران و نود درصد زمین‌ها از حالت کشت خارج شد. صدام در توطئه‌های گوناگون، ۳۷ نفر از خاندان بارزانی، ازجمله ادریس پسر ملامصطفی بارزانی را نیز به قتل رساند .

از سوی دیگر، همان‌گونه که امام‌خمینی به کشورهای منطقه هشدار داده بود که اگر صدام حسین فرصت پیدا کند، به کشورهای دیگر نیز حمله می‌کند ، ارتش عراق به دستور وی در ۱۱ مرداد ۱۳۶۹ش/ ۱۹۹۰م به کشور کویت حمله و این کشور را اشغال کرد و دست به غارت و تاراج بی‌حد و حصر زد و صدام «علی کامل مجید» معروف به علی شیمیایی را حکمران کویت کرد . صدام با این حمله باعث بروز بحران بین‌المللی شد. شورای امنیت سازمان ملل متحد، در هجده مرداد ۱۳۶۹ ضمیمه‌سازی کویت به عراق را غیر قانونی اعلام کرد .

جنایت‌های صدام حسین، ملت عراق را به قیام علیه وی واداشت. انتفاضه شعبانیه عراق عنوان قیام مردم عراق بر ضد حکومت صدام بود که در شعبان سال ۱۴۱۱ق/ اسفند ۱۳۶۹ش پس از شکست ارتش عراق در جنگ اول خلیج فارس رخ داد . در نتیجه این قیام، از هجده استان عراق، چهارده استان دیالی، واسط، میسان، البصره، ذی‌قار، المثنی، القادسیه، بابل، کربلا، نجف، دهوک، اربیل، کرکوک و سلیمانیه به ‌دست انقلابیان افتاد و تنها استان‌های مرکزی شامل صلاح‌الدین، بغداد، نینوا و انبار در اختیار حکومت بود . مرجعیت حوزه علمیه نجف کمیته‌ای نه‌نفره تشکیل داد تا رهبری قیام را بر عهده گیرد. اعضای این کمیته سیدمحی‌الدین غریفی، سیدمحمدرضا موسوی خلخالی، سیدجعفر بحرالعلوم، سیدعزالدین بحرالعلوم، سیدمحمدرضا خرسان، سیدمحمد سبزواری، محمدرضا شبیب الساعدی و سیدمحمدتقی خویی بودند . اما با توقف نیروهای غربی به رهبری امریکا در پیش‌روی به سوی بغداد و فرصت‌دادن به بقای رژیم بعثی عراق، نیروهای نظامی و امنیتی عراق به سرکوب مردم روی آوردند و هزاران تن کشته و حدود دو میلیون آواره شدند. حرم امام‌علی(ع) و حرم امام‌حسین(ع) آسیبب دید و برخی از روحانیان ازجمله مرجع تقلید وقت سیدابوالقاسم خویی بازداشت شدند و بسیاری از مدارس دینی در نجف اشرف خراب شدند .

امام‌خمینی که به فراوانی از صدام حسین و اقدامات جنایتکارانه او سخن گفته است، او را فردی دیوانه ، دارای فکر مغشوش ، کسی که عقل درستی ندارد ، احمق ، هذیان‌گو و عاری از تفکر ‏و با خصلت جنون قدرت، خیالاتی و اغواشده و دارای خوی و خصلت درندگی و جنایتکاری و آدم‌کشی و زنگی مست خوانده که امریکا تیغ به دست او داده است . ایشان که صدام را ابرجنایتکار خوانده خاطرنشان کرده که وی علیه ایران بغی کرده و جنایت‌های بی‌شماری را در عراق و ایران مرتکب شده است . ایشان حتی در وصیت‌نامه خود افتخار کرده که دشمن ایشان صدام عفلقی است؛ کسی که دوست و دشمنْ او را با صفاتی مانند جنایتکار، ناقض حقوق بین‌الملل و ناقض حقوق بشر می‏شناسند .

از سوی دیگر، امام‌خمینی صدام را خادم سرسپرده امریکا شمرده که به نفع اسرائیل، به تفرقه‌افکنی میان مسلمانان دست زده و در این راه از هیچ جنایتی فروگذار نمی‌کرد و خطای مهم صدام را خدمت به امریکا و اسرائیل دانست و به ارتش عراق گفت نباید در راه افکارِ فاسدِ او کشته شوند. ایشان به همه حکومت‌های منطقه نصیحت کرد که از پشتیبانی صدام دست بردارند . ایشان که صدام و اسرائیل را دو فرزند نامشروع امریکا برشمرده ، از صدام با عناوینی چون مزدور امریکا ، خدمتگزار و سرسپرده امریکا و اسرائیل یاد کرده است که به تحریک امریکا علیه ملت ایران دست به تجاوز زد ؛ همچنین او را نوکر چشم و گوش‌بسته ابرقدرت‌ها و عنصری امریکایی خواند که شخصیت مستقلی نداشت بلکه در پناه کفّاری مانند جیمی کارتر به حیات خودش ادامه می‏داد . ایشان ملت عراق را آگاه از پیروی صدام حسین و رفقای کافر او از میشل عَفْلَقْ ملحد و نوکر صهیونیسم و امپریالیسم می‌دانست و تکلیف شرعی، الهی و انسانی آنان را این شمرد که در هر محلی هستند به ضدیت و کارشکنی علیه صدام برآیند .

امام‌خمینی طرفداری صدام از ملت عرب را نیز نمایشی بیش ندانسته و تأکید کرده است صدام به‌زعم جلب توجه ملت‌های عرب، عرب‌بودن را از اسلام بالاتر برشمرده و به اسلام پشت کرده است . صدام زیر پوشش عربیت پنهان شد و رژیم بعث می‏خواست به زمان جاهلیت برگردد . ایشان حمله نیروهای صدام به خوزستان و کشتار عرب‌ها را باعث رسوایی و تکذیب ادعای طرفداری صدام از عرب‌ها دانسته و مشکل اصلی صدام را نه پدیده عرب، بلکه مسئله نوکری ابرقدرت‌ها شمرده است ؛ چنان‌که وی را منحرف و بی‏اطلاع از اسلام برشمرد و مصداق عرب‌هایی دانست که در قرآن به کفر و نفاق شدید وصف شده‌اند . ایشان با اشاره به اینکه صدام به ‌دلیل اینکه قرآن عربی است و پیامبر اکرم(ص) عرب بوده است؛ فارس‌ها را مسلمان نمی‌دانست ، تأکید کرد چنین اتهامی علیه فارس‌ها، منطق شخص بی‌اطلاع از اسلام و قرآن است؛ در حالی‌‌که از ضرورت مسلمانان این است که پیامبر اکرم(ص) برای هدایت تمام بشر مبعوث شده است . ایشان جنایت‌های صدام را سبب افشای چهره ریاکارانه وی در عمل به ظواهر اسلام دانست و تظاهر او را به نمازخواندن و به‌مسجدرفتن، به عملکرد محمدرضا پهلوی تشبیه کرد و ریاکارانه برشمرد. وی در حالی ادعای مسلمانی می‌کرد که نیروهای او در یک اربعین حسینی، زائران امام‌علی(ع) و امام‌حسین(ع) را به توپ و تفنگ بستند و جنایت کردند . ایشان ضمن پیش‏بینی شکست صدام حسین در جنگ، تأکید کرد کسانی که از اصول اسلام و قرآن کریم منحرف شده‌اند و به قتل عام مسلمانان می‏پردازند، مسلمان نیستند .

از سوی دیگر، امام‌خمینی ضمن اشاره به بی‌پایه‌بودن رژیم عراق و گسست آن از حمایت مردمی، صدام را تهی از عقل سلیم و نظام بعثی را نظامی پوسیده‏ برشمرد و خاطرنشان کرد که صدام و پیروان او ضد اسلام‌اند و ملت عراق باید خود را از این حکومت ضد اسلامی نجات دهد . ایشان جایگاه صدام در میان ملت عراق را این‌گونه ارزیابی کرد که اگر او از میان برده ‌شود، مردم عراق شادی خواهند کرد و ملت عراق هرگز همراه و موافق با او نیست . ایشان با یادآوری روزهای حضور خود در نجف تصریح کرده است صدام با آنکه در آن زمان، هنوز رئیس دولت نبود، در میان مردم، به عنوان مخالف اسلام و به جلادی خونخوار معروف بود. اما وقتی رئیس‌جمهور شد، به اسم اینکه ایران و ایرانی‌ها، فارس و مجوس‌اند، با تحریک امریکا، از زمین و دریا و هوا به ایران حمله کرد . ایشان پایان کار صدام را جز انتحار و خودکشی ندانست و به وی توصیه کرد، همان طور که هیتلر پس از آنکه به شکست رسید خود را کشت، او نیز اگر مرد است، خود را بکشد .

سرانجام متحدان ناتو به بهانه اینکه عراق دارای سلاح شیمیایی است، در سال ۱۳۸۲ به‌شدت به آن حمله کردند و عراق به ‌دست نیروی‌های امریکایی و متحدانش اشغال و صدام مدتی فراری و ناپدید شد تا اینکه نیروهای امریکایی در روز ۲۲ آذر ۱۳۸۲ صدام حسین را در چاله‌ای در تکریت عراق، بازداشت و تصاویر تحقیرآمیزی از وی منتشر کردند . وی پس از ۴۱ جلسه دادگاه، در ۲۷ تیر ۱۳۸۴ محکوم به اعدام و در دهم دی ۱۳۸۵ این احکم اجرا شد .

پیوند به بیرون

• حسین صالحی، صدام حسین، دانشنامه امام‌خمینی، ج۶، ص۶۲۱-۶۲۹.