ابرقدرت‌ها: تفاوت میان نسخه‌ها

ابرقدرت کشوری است که به سبب برخورداری از نیروی نظامی و اقتصادی بیشتر، قدرت برتر و مسلط شناخته می‌شود.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۲۱۴.</ref> اصطلاح ابرقدرت نخستین بار در سال ۱۹۴۴م/ ۱۳۲۳ش در کتابی به همین نام از سوی «[[ویلیام فاکس]]» برای اشاره به دو ابرقدرت بزرگ نظامی و سیاسی جهان، یعنی [[آمریکا]] و اتحاد جماهیر شوروی سابق به‌کار رفت و از آنجاکه [[شوروی]] هرگز از دیدگاه اقتصادی ابرقدرت نبود، اصطلاح ابرقدرت اقتصادی برای [[اتحادیه اروپا]] و [[ژاپن]] به‌کار می‌رفت.<ref>علی‌بابایی، فرهنگ روابط، ۴.</ref> ابرقدرت‌ها به دلیل ویژگی‌های برتر ازجمله تسلط بر منابع جهان و سازمان‌های تصمیم‌ساز بین‌المللی، خطوط کلی [[نظام بین‌الملل]] را ترسیم می‌کنند و سیاست‌گذاران کشورهای دیگر، نوعاً تصمیمات خود را بر مبنای شاخص‌های مرتبط با این خطوط می‌گیرند.<ref>کاظمی، روابط بین‌الملل، ۷۷–۷۸.</ref> نظام بین‌الملل همواره از قدرت‌های بزرگ تأثیر پذیرفته و تغییر ابرقدرت‌ها نظم جدیدی را بر آن استوار کرده‌است<ref>جهان‌بین، دیدگاه‌های جهانی امام‌خمینی، ۹۰.</ref>؛ چه زمانی که [[مصر]]، [[ایران]] و [[روم باستان]] قدرت‌های برتر بودند<ref>علی‌بابایی، فرهنگ سیاسی، ۶۳–۶۴.</ref> و چه در دوران جدید که کشورهای اروپایی و پس از [[جنگ جهانی دوم]]، شوروی و آمریکا ابرقدرت شدند.<ref>علی‌بابایی، فرهنگ سیاسی، ۶۴.</ref>

رقابت قدرت‌های خارجی در ایران از سال ۱۷۹۸م/ ۱۱۷۷ش، با اعزام هیئتی از سوی «[[ناپلئون]]» پادشاه فرانسه به ایران آغاز شد و سپس با مداخله روس‌ها و تحمیل قراردادهای ننگین بر ایران و سپس با نفوذ [[انگلستان]] و به دست آوردن امتیازات گوناگون نفتی و غیرنفتی از ایران ادامه یافت.<ref>غفاری، نقش نیروهای بیگانه در پاگیری و گسترش تئوری توطئه در ایران، ۱۹۱–۱۹۲/۲۴–۲۶.</ref> قدرت‌های بیگانه در سالیان بعد نیز همچنان در امور ایران دخالت می‌کردند و برکناری [[رضاشاه پهلوی]] و انتخاب [[محمدرضا شاه]] به پادشاهی در دوران اشغال کشور در زمان جنگ جهانی دوم به دست [[متفقین]] و [[کودتای بیست‌وهشتم مرداد ۱۳۳۲]] از آن جمله است.<ref>غفاری، نقش نیروهای بیگانه در پاگیری و گسترش تئوری توطئه در ایران، ۱۹۳–۱۹۴/۱۱۵–۱۱۸.</ref> شکل‌گیری نظام دوقطبی در سطح بین‌الملل و جنگ ایدئولوژیک میان دو ابرقدرت شرق و غرب، موجب شد هر یک از آنان در صدد جذب ایران به سوی خود برآیند. ضمن اینکه منابع نفتی و خام ایران و زمینه‌های سرمایه‌گذاری در ایران از حوزه‌های مورد علاقه ابرقدرت‌ها در خاک ایران بود.<ref>اطاعت، جاذبه‌های ژئوپولیتیک ایران، ۶۹.</ref>

[[امام‌خمینی]] با توجه به برنامه ابرقدرت‌ها برای گسترش سلطه خود بر تمام جهان<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۳۷۶؛ ۱۲/۳۱۸ و ۱۸/۲۰۶.</ref> تمام برنامه‌ها و شعارهای آنان همچون حقوق بشر و امنیت را در راستای سلطه بر ملت‌های ضعیف می‌دانست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۵۱۸.</ref> ایشان معتقد بود ابرقدرت‌ها به‌ویژه امریکا{{ببینید|متن=ببینید|امریکا}} و شوروی، {{ببینید|متن=ببینید|شوروی}} جهان را به دو بخش آزاد تقسیم کرده‌اند که هیچ حد و مرز و قانونی نمی‌شناسد و یک قرنطینه سیاسی پدیدآورده‌اند که ملت‌ها در آن حق حیات و اظهار نظر ندارند. آنان به وسیله عوامل اجرایی و حاکمان تحمیل‌شده، منافعشان را دنبال می‌کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۷۹.</ref> ایشان با توجه به برنامه [[اسلام]] برای هدایت فکری و عملی انسان‌ها<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۱.</ref> و دستور [[قرآن کریم]] بر نپذیرفتن سلطه [[کافران]] بر [[مؤمنان]]،<ref>نساء، ۱۴۱.</ref> سلطه‌جویی ابرقدرت‌ها بر جهان و به‌ویژه [[کشورهای اسلامی]] و مسلمانان را خلاف آموزه‌های الهی و حرکت [[پیامبران(ع)]] قلمداد می‌کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۴۰۷.</ref> و معتقد بود اگر سلطه‌جویی و چیرگی آنان موجب ناتوانی [[امت اسلام]] شود، بر مسلمانان واجب است از این روابط پرهیز کنند و ایشان این رابطه را [[حرام]] می‌دانست.<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۱–۴۶۳.</ref>

امام‌خمینی گرفتاری کشورهای اسلامی را از ابرقدرت‌ها می‌دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۷۹–۸۰.</ref> و به مسلمانان سفارش می‌کرد برای بازپس‌گرفتن حق خود با قیام و ایستادگی در برابر ابرقدرت‌ها، دست آنان را از کشورهای اسلامی کوتاه کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۴۴۴؛ ۱۲/۱۳۶، ۱۴۷ و ۲۱/۱۲۰–۱۲۱.</ref> ایشان مهم‌ترین راهکار برای قطع سلطه ابرقدرت‌های مستکبر را وحدت میان مسلمانان می‌دید<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۹۴.</ref> و معتقد بود با توجه به‌اندوخته‌های مادی و معنوی جهان اسلام، اگر مسلمانان با کنار نهادن اختلافات، متحد شوند، به ابرقدرتی تبدیل خواهند شد که مانع سلطه ابرقدرت‌ها بر [[جهان اسلام]] می‌شود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۸۲.</ref> ایشان با تأکید بر اینکه ابرقدرت‌ها با تأکید بر [[ملی‌گرایی]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۴۳–۴۴۴.</ref> و شکاف میان [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۸۱–۳۸۲.</ref> در پی اختلاف‌افکنی میان مسلمانان هستند،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۴۹–۳۵۰ و ۱۸/۴۲۴.</ref> جامعیت اسلام را راه رهایی افراد گرفتار از چنگال ابرقدرت‌ها معرفی می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۲۱۹.</ref>

امام‌خمینی جدایی حکومت‌ها از ملت‌ها و اختلاف‌های میان دولت‌های اسلامی را از علت‌های ضعف مسلمانان در برابر قدرت‌های بزرگ برمی‌شمرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۴۸۶–۴۸۷ و ۱۱/۹۵، ۱۶۳.</ref> و معتقد بود وابستگی برخی دولت‌های اسلامی به قدرت‌های بزرگ، عامل این جدایی است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۸۲–۲۸۳.</ref> و راه حل مسئله، قیام ملت‌هاست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۷۲–۷۵ و ۱۵/۳۱۵–۳۱۷.</ref> از دیدگاه ایشان آنچه موجب هراس مسلمانان از ابرقدرت‌ها می‌شود و آنان را از قیام بازمی‌دارد، تبلیغات دامنه‌داری است که ابرقدرت‌ها را آسیب‌ناپذیر نشان می‌دهد و پیشرفت کشورهای ضعیف را منوط به وابستگی به ابرقدرت‌ها معرفی می‌کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۴۰۵ و ۱۲/۱۰۸–۱۱۱.</ref> ایشان باور داشت خطر ابرقدرت شرق، کمتر از غرب نیست و هر دو کمر به نابودی ملت‌های مستضعف بسته‌اند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۲۰۲.</ref> و رفع خطر و خروج از سلطه همه ابرقدرت‌ها را نیازمند بیداری مسلمانان<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۱۸–۳۱۹.</ref> و طرح‌ریزی سران کشورهای اسلامی برای تماس بیشتر با یکدیگر و بیدارکردن ملت‌های محروم‏<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۳۴۲–۳۴۳.</ref> می‌دانست. ایشان با تأکید بر ترس ابرقدرت‌ها از اسلام، از مسلمانان می‌خواست با تمسک به قدرت اسلام، هراسی از ابرقدرت‌ها به خود راه ندهند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۴۰ و ۱۹/۳۱۹–۳۲۰.</ref>

امام‌خمینی اشغال [[بیت‌المقدس|قبله اول مسلمانان]] به دست [[اسرائیل]] را از مصیبت‌های بزرگی می‌دانست که از سوی ابرقدرت‌ها بر همه مسلمانان وارد شده‌است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۲۳۷ و ۱۰/۱۵۹.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|فلسطین}}؛ از این‌رو با نام‌گذاری آخرین جمعه [[ماه رمضان]] به نام «روز قدس» این روز را روز مقابله مسلمانان با ابرقدرت‌ها معرفی کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۲۷۶–۲۷۸.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|روز جهانی قدس}} ایشان وظیفه [[انقلاب اسلامی]] را ارائه الگوی مقاومت در برابر ابرقدرت‌ها<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۳۳۶–۳۳۷ و ۱۷/۳۳۰.</ref> و آگاه‌کردن مسلمانان جهان از ستمی اعلام می‌کرد که ابرقدرت‌ها بر آنان وارد می‌کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۲۷۲–۲۷۳ و ۱۵/۲۴۰.</ref>

ترس از [[کمونیسم]] و ابرقدرت شرق و همبستگی با ابرقدرت غرب، نمایی از وضعیت [[رژیم پهلوی]] در برخورد با ابرقدرت‌ها بود.<ref>ازغندی، روابط خارجی ایران، ۹.</ref> برای محمدرضا پهلوی، امنیت، مهم‌ترین اصل در [[سیاست]] بود. او بزرگ‌ترین خطر برای امنیت ایران را از جانب قدرت‌های امپریالیستی (به نظر وی، شوروی) می‌دانست؛ از این‌رو برای تأمین امنیت کشور در برابر ابرقدرت شرق، به ابرقدرت غرب تمایل یافت<ref>ازغندی، روابط خارجی ایران، ۴۴–۴۵.</ref> و در این راستا، افزون بر دادن امتیازات اقتصادی به غرب و بستن پیمان نظامی با آنان،<ref>ازغندی، روابط خارجی ایران، ۴۷.</ref> پیرو سیاست‌های جهانی آمریکا نیز شد.<ref>ازغندی، روابط خارجی ایران، ۵۸.</ref> این وضعیت، ناخرسندی گروه‌های گوناگون سیاسی و مردم از سیاست خارجی پهلوی را در پی داشت.<ref>رمضانی، چارچوبی تحلیلی، ۵۸.</ref>

امام‌خمینی در واکنش به روابط رژیم پهلوی با ابرقدرت‌ها، بارها از تلاش محمدرضا پهلوی و حاکمان پیش از او برای گسترش سلطه قدرت‌های بزرگ بر مردم و اندوخته‌های کشور سخن گفته بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۳۶۹–۳۷۰؛ ۴/۱۳–۱۴ و ۱۸/۱۸۹.</ref> و هدف بیگانگان از رابطه با رژیم پهلوی را اجرای نقشه‌های خود، غارت افتخارات تاریخی، منابع و ثروت ایران می‌دانست<ref>امام‌خمینی، کشف اسرار، ۲۲۴.</ref> و هدف نهضت اسلامی مردم ایران را کوتاه‌کردن دست ابرقدرت‌ها بیان می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۴۹۶–۴۹۷، ۵۱۱ و ۵/۹۷.</ref> ایشان باور داشت ابرقدرت‌ها برای حل بحران‌های خود در پی نابودی کشورهای زیر سلطه هستند و برای فریب افکار عمومی، مبارزه‌های حق‌طلبانه و ترقی‌خواهانه آنان را محافظه‌کارانه جلوه می‌دهند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۱۶۰.</ref> ایشان حمایت ابرقدرت‌ها از پهلوی را در راستای تأمین منافع آنان می‌دانست و معتقد بود همین حمایت‌ها موجب کشتار مردم و ناآرامی‌ها شده و تا این حمایت‌ها برقرار است، وضعیت ناآرام کشور تداوم دارد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۳۹۴، ۴۱۵ و ۵/۳۸۴، ۴۳۸.</ref> و اصلاح امور کشور، در گروی برکناری [[محمدرضا پهلوی]] از حکومت و قطع دست ابرقدرت‌هاست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۲۲۵، ۴۰۷ و ۵۱۱.</ref> و این مهم به اعتقاد ایشان با خواست و اراده [[ملت]] که از هر قدرتی برتر است، دست‌یافتنی است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۵۲۳؛ ۴/۱۵۶ و ۱۴/۲۴.</ref> ایشان با تأکید بر قدرت اسلام که قدرتی فراتر از قدرت مادی ابرقدرت‌هاست، مجهزبودن نهضت به این قدرت را موجب پیروزی آن می‌دید<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۲۹۰ و ۷/۱۹۲.</ref> و معتقد بود آنچه عامل وابستگی رژیم پهلوی به ابرقدرت‌ها شد، بی‌تعهدی پهلوی به اسلام بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۵.</ref>

در اندیشه امام‌خمینی و انقلاب اسلامی، تقابل و تضاد با نظام حاکم بر [[روابط بین‌الملل]]، از اصولی بود که به صورت شعار «نه شرقی، نه غربی» و یک سیاست آشکار، تجلی یافت<ref>محمدی، بازتاب جهانی، ۹۲–۹۳.</ref>؛ از این‌رو ایشان چه پیش و چه پس از پیروزی انقلاب، به نفی ابرقدرت‌های مسلط جهانی می‌پرداخت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۲۰ و ۱۲/۲۰۲.</ref> ابرقدرت‌های وقت، یعنی [[شوروی]] و [[آمریکا]] در ظاهر انقلاب ایران را به رسمیت شناختند<ref>منصوری، ۲۱۱–۲۱۲؛ علی‌بابایی، تاریخ سیاست، ۱۲۰.</ref>؛ ولی آشتی‌ناپذیری انقلاب اسلامی با کمونیسم از یک‌سو و مبارزه با سلطه ابرقدرت غرب از سوی دیگر،<ref>اطاعت، جاذبه‌های ژئوپولیتیک ایران، ۷۰–۷۱.</ref> موجب شد هیچ‌کدام از ابرقدرت‌ها به وقوع انقلاب راضی نباشند و این امر، اثبات‌کننده تاثیرناپذیری انقلاب اسلامی از قدرت‌های جهانی و ضدیت آن با ابرقدرت‌ها بود.<ref>کاتم، واکنشهای آمریکا و اتحاد شوروی، ۲۱۴–۲۱۵.</ref> از سوی دیگر، گسترش موج انقلاب اسلامی، منافع دو ابرقدرت شرق و غرب را به خطر می‌انداخت؛ ولی توان دخالت در روند انقلاب را نداشتند و مداخله هر یک از آنان، توازن کلی شرق و غرب در منطقه را برهم می‌زد؛ بنابراین هر گونه کنش عملی در برابر تحولات ایران، با هشدار و واکنش ابرقدرت دیگر روبه‌رو می‌شد.<ref>هرمن، نقش ایران در ادراکات و سیاستهای اتحاد جماهیر شوروی، ۶۶.</ref> امام‌خمینی نیز با تأکید بر این نکته، در پاسخ به پرسش امکان مداخله ابرقدرت‌ها در امور ایران-ضمن منتفی دانستن آن-بروز چنین مداخله‌ای را زمینه‌ساز [[جنگ جهانی]] دیگری می‌دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۲۶–۱۲۸، ۳۴۵ و ۱۱/۱۶۴.</ref> و بر آن بود که مسئله ایران، با مداخله ابرقدرت‌ها حل نمی‌شود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۴۴–۱۴۵.</ref> ایشان در روزهای پایانی حکومت پهلوی وحدت و ایمان را رمز پیروزی و غلبه بر ابرقدرت‌ها و قطع نفوذ ابرقدرت‌ها شمرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۲۷۷، ۵۰۳–۵۰۴ و ۶/۱۷۸.</ref> و یکی از ویژگی‌های دولت آینده را دستیابی به [[استقلال]] و قطع [[وابستگی]] از طریق قطع نفوذ ابرقدرت‌ها برشمرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۳۸۱، ۴۱۱ و ۶/۳۰۹.</ref>؛ همچنین تأکید کرد که اجازه مداخله در امور ایران را به ابرقدرت‌ها داده نمی‌شود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۴۹۱.</ref> و برقراری روابط حسنه با آنان، مشروط به دخالت نکردن آنان است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۳۸۰ و ۴۱۹–۴۲۰.</ref>

امام‌خمینی با تأکید بر [[ایمان]]، [[وحدت کلمه]] و اتکا به [[قرآن]] و [[اسلام]] به عنوان رمز پیروزی بر رژیم پهلوی و غلبه بر ابرقدرت‌های حامی آن،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۶/۴۵، ۵۱۶؛ ۷/۱۸، ۹۷؛ ۱۳/۳۹۹ و ۱۹/۴۰۸.</ref> بزرگی انقلاب ایران را در این می‌دانست که مردم با ایستادگی در برابر ابرقدرت‌ها، رژیمی را سرنگون کردند که از حمایت همه قدرت‌های جهانی برخوردار بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۶/۹۷–۹۸ و ۸/۲۰۹.</ref> ایشان پیروزی انقلاب را موجب شکست سیطره ابرقدرت‌ها<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۸۴.</ref> و سیلی‌خوردن آنان<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۹۷ و ۱۷/۲۴۳.</ref> می‌دانست و معتقد بود این مسئله به رویارویی آنان با انقلاب ایران و تلاش برای شکست آن می‌انجامد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۶/۹۹–۱۰۰.</ref> از نظر ایشان، راه مقابله با این وضعیت، نهراسیدن از ابرقدرت‌هاست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۶۲؛ ۱۳/۱۰۶ و ۱۹/۴۶۹–۴۷۰.</ref> ایشان خروج ملت ایران از فشار ابرقدرت‌ها در پی پیروزی انقلاب را نشانه برتری‌یافتن ملت می‌دانست و معتقد بود این مسئله زمینه را برای گسترش و پیشبرد مکتب اسلام و [[صدور انقلاب]] فراهم آورده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۱۲۹.</ref>

از دیدگاه امام‌خمینی طرفداری ابرقدرت‌ها از سردمداران محکوم به اعدام نظام پهلوی و مخالفت با اعدام‌ها در قالب شعارهای حقوق بشری و نهادهای مربوط به آن<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۶/۴۵۹–۴۶۰ و ۱۸/۴۶۹.</ref> و حمایت از برخی گروه‌های سیاسی برای ایجاد ناآرامی در کشور<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۷/۷۰، ۸۱؛ ۹/۹۷ و ۱۵/۳۳۲.</ref> به‌هدف فشار بر نظام و حتی براندازی [[نظام جمهوری اسلامی]] بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۹–۱۱، ۱۷ و ۲۰.</ref> ایشان با تأکید بر وابستگی گروه‌های [[ضدانقلاب]] به ابرقدرت‌ها،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۷/۳۶۸؛ ۱۲/۸۰ و ۱۷/۱۰۹.</ref> اقدامات خرابکارانه آنان را توطئه‌ای داخلی برای بازگرداندن سلطه ابرقدرت‌ها می‌خواند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۱۱.</ref> و معتقد بود آنان عامل ابرقدرت‌ها هستند و رد پای قدرت‌های بزرگ در کارهای تروریستی این گروه‌ها دیده می‌شود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۷/۴۹۵ و ۱۵/۲۵۷.</ref>

از دغدغه‌های مهم [[امام‌خمینی]] پس از پیروزی انقلاب، ادامه وابستگی کشور به ابرقدرت‌ها بود و در این زمینه وابستگی فکری را مهم‌تر و سرچشمه وابستگی‌های دیگر می‌دانست و بر استقلال فکری و فرهنگی به عنوان نخستین گام استقلال در ابعاد دیگر تأکید می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۵۱۶؛ ۱۰/۵۲ و ۱۵/۴۳۲.</ref> ایشان معتقد بود تسلیم ابرقدرت‌ها شدن ممکن است امنیت و رفاه ظاهری را تأمین کند؛ ولی استقلال، [[آزادی]] و [[شرافت]] را از میان می‌برد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۵.</ref> از دیدگاه ایشان قطع وابستگی، نیازمند تداوم مبارزه،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۴۷، ۲۲۲؛ ۱۶/۱۳۰ و ۲۰/۱۹۹.</ref> تحمل رنج و زحمت و هوشیاری در برابر توطئه‌ها<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۵۵–۵۶.</ref> است؛ همچنان‌که تن‌دادن به وابستگی و سازش با ابرقدرت‌ها نتیجه‌ای جز خودباختگی و خیانت به اسلام دربر ندارد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۴۸.</ref>

امام‌خمینی [[تحریم]] و [[محاصره اقتصادی]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۲۴۴؛ ۱۳/۴۶۵ و ۱۸/۳۳۰.</ref> ایجاد [[تفرقه]] و اختلاف،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۴۳۵ و ۱۴/۳۰، ۷۴.</ref> انحراف در دانشگاهیان و جوانان،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲–۳ و ۱۵/۲۴۴.</ref> تبلیغات علیه جمهوری اسلامی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۲۹؛ ۱۴/۵۳ و ۱۵/۳۴۸.</ref> و ایجاد ناآرامی و توطئه در کشور<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۴۳۶–۴۳۷ و ۱۵/۲۶–۲۷.</ref> را از اقدامات ابرقدرت‌ها برای رویارویی با انقلاب اسلامی می‌دانست و معتقد بود ازجمله راه‌های جلوگیری از تعدی به انقلاب از سوی آنان، پیروی از روحانیون و حکومت اسلامی،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۸۷–۱۸۸.</ref> توجه به [[معنویت]] و [[شهادت‌طلبی]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۷۷.</ref> [[ساده‌زیستی]] و پرهیز از تعلق خاطر به مال و مقام<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۷۱.</ref> است.

در پیش‌گرفتن سیاست «نه شرقی، نه غربی» در سیاست خارجی [[جمهوری اسلامی ایران]]، اقدامی در مخالفت برخی با موازین ناعادلانه حاکم بین‌المللی و سیاست خارجی موجود<ref>علیخانی، مواضع و عملکرد نظام بین‌الملل، ۱۶۵.</ref> و سیاستی تهاجمی، فعال و پویا بر ضد دو ابرقدرت شرق و غرب<ref>محمدی، سیاست خارجی، ۴۸.</ref> قلمداد می‌شد؛ چنانچه در اصول ۱۵۲ و ۱۵۳ [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]] به این سیاست اشاره شده‌است. امام‌خمینی نیز این سیاست را سرلوحه [[حکومت اسلامی]] و نفی سلطه ابرقدرت‌ها، وابستگی نداشتن به هیچ‌یک از ابرقدرت‌ها و رویارویی با آنان و نهراسیدن از هیچ‌کدام از آنان معرفی کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۱۵۸ و ۱۸/۴۶۲.</ref> و پایبندی به این اصل را نیازمند آماده‌شدن در همه زمینه‌ها و ایستادگی دانست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۷.</ref> کمک به جنبش‌های رهایی‌بخش، ارتباط جدی‌تر با [[جهان اسلام]]، نفی وابستگی از قدرت‌های بزرگ، ناسازگاری با [[صهیونیسم بین‌الملل]]، همدردی و حمایت از مردم [[فلسطین]]، ازجمله سیاست‌های جمهوری اسلامی در راستای اصل «نه شرقی، نه غربی» بود<ref>عیوضی، انقلاب اسلامی و کارآمدی، ۳۶.</ref> که با دو رویداد [[اشغال سفارت آمریکا]]<ref>ستوده، انقلاب اسلامی ایران و روابط بین‌المللی، ۲۱۹.</ref> و دستگیری سران [[حزب توده]] که به [[جاسوسی]] برای شوروی معترف بودند<ref>هوکلند، سیاست دولت ریگان نسبت به ایران، ۱۴۷.</ref>؛ تأیید شد. امام‌خمینی این دو اقدام را نشانه نترسیدن جمهوری اسلامی از ابرقدرت‌ها می‌دانست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۴۵.</ref>

ناتوانی ابرقدرت‌ها و آمریکا در رویارویی با انقلاب اسلامی، به این منجر شد که آنان به [[جنگ تحمیلی]] عراق بر ضد ایران دامن بزنند<ref>کاتم، واکنشهای آمریکا و اتحاد شوروی، ۲۲۳.</ref> و به حمایت سیاسی، نظامی و مالی [[عراق]] بپردازند.<ref>کاتم، واکنشهای آمریکا و اتحاد شوروی، ۲۲۵–۲۲۶؛ هوکلند، سیاست دولت ریگان نسبت به ایران، ۱۶۰؛ علیخانی، مواضع و عملکرد نظام بین‌الملل، ۱۶۵–۱۶۶.</ref> ابرقدرت‌های آن زمان ([[شوروی]] و [[آمریکا]]) از عراق حمایت‌های تسلیحاتی و سیاسی کردند و در مواردی، آمریکا به‌طور مستقیم با اعمال تحریم‌ها، ایجاد اختلال در صادرات نفت ایران، حمله به سکوهای نفتی ایران و سرنگون‌کردن هواپیمای مسافربری ایران، به مقابله با انقلاب اسلامی ایران پرداخت.<ref>دهقانی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ۳۴۰–۳۴۵.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|حمله آمریکا به هواپیمای مسافربری}}

امام‌خمینی نیز بر این واقعیت تأکید می‌کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۴۰.</ref> و ابرقدرت‌ها را حامی رژیم عراق<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۳۰، ۲۶۸ و ۱۸/۱۴۲–۱۴۵.</ref> و مجهزکننده ارتش این کشور می‌دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۷؛ ۱۷/۲۷۵ و ۲۰/۱۹۹.</ref> و ایستادگی ایران در جنگ تحمیلی را جنگ با همه قدرت‌های بزرگ می‌شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۴۶۳.</ref> ایشان معتقد بود ایستادگی و پیروزی رزمندگان اسلام در طول جنگ، موجب تشدید مخالفت ابرقدرت‌ها با ایران شد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۱۱–۳۱۴.</ref> با پذیرش [[قطعنامه ۵۹۸]] و پایان جنگ تحمیلی، امام‌خمینی اعلام کرد این جنگ، نشانه شکست ابهت دو ابرقدرت شرق و غرب بود و ملت ایران به جهان نشان داد که می‌توان با تمام ابرقدرت‌ها مبارزه کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۸۳.</ref> ایشان با پایان جنگ، دربارهٔ حیله و نیرنگ ابرقدرت‌ها در آینده که ناشی از خوی اسلام‌ستیزی آنان است، هشدار داد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۹۵–۱۹۶.</ref> و از مردم خواست از شیطنت‌هایی که عوامل نفوذی استکبار با تبلیغات خود خواهندکرد، غفلت نکنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۳۲–۲۳۳.</ref>