Image-reviewer، emailconfirmed، مدیران
۴٬۵۲۶
ویرایش
ویرایش شناسه
(+ 3 categories; ±رده:مقاله‌های آماده ارزیابی←رده:مقاله‌های تأییدشده using HotCat) |
(ویرایش شناسه) |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اسم اعظم''' | '''اسم اعظم''' یا اسم جامع همه [[اسمای الهی]] است. این اسم برترین اسم خداوند است که تنها بندگان خاص از آن اطلاع دارند. اسم اعظم در مباحث عرفانی جایگاه مهمی دارد به مسائلی چون [[اسما و صفات|اسماء و صفات]]، [[انسان کامل]] و [[فیض اقدس و مقدس|فیض اقدس و فیض مقدس]] مرتبط است. اسم اعظم نزد [[عرفا|اهل معرفت]] کلید همه مشکلات عالم است که با استمداد از آن، هر مقصودی برآورده می‌شود. | ||
[[امام‌خمینی]] در کتاب [[شرح دعاءالسحر (کتاب)|شرح دعاء السحر]] به تفصیل از اسم اعظم بحث کرده و با استناد به برخی [[حدیث|روایات]] و [[دعا|ادعیه]] به بیان ماهیت و مصادیق عینی آن پرداخته و بر این باور است که اسم اعظم نخستین حضرتی است که از مقام فیض اقدس ظهور یافته است. ایشان برای اسم اعظم، تقسیمی بدیع کرده است و معتقد است در سه مرتبه مقام الوهیت، عالم خارج و مرتبه لفظ، اسم اعظم حقیقتی متناسب با آن مراتب دارد. | |||
به اعتقاد امام‌خمینی، آنچه از الفاظ اسم اعظم در کلمات [[عرفا|عارفان]] ذکر شده، بر اساس روایات نبوی یا کشف ریاضت‌های عارفان است و علم این الفاظ در [[شریعت، طریقت و حقیقت|شریعت]] از عموم مردم پنهان نگاه داشته شده و تنها نزد اولیا و علمای راسخین است. امام‌خمینی همچنین بر این باور است که اسم اعظم، هفتاد و سه حرف بود و [[آصف بن برخیا]] تنها با اطلاع بر یک حرف آن توانست تخت بلقیس را احضار کند، اما [[اهل بیت(ع)|اهل‌بیت(ع)]] هفتاد و دو حرف آن را می‌دانند و یک حرف آن مستأثر بوده و در عالم غیب حق تعالی پنهان است. | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
| خط ۶: | خط ۱۰: | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
اسم اعظم ریشه در آیات قرآن دارد که از آشنایی برخی از تابعان [[پیامبران الهی(ع)]] به بعضی از حروف اسم اعظم و بعضی اسرار این اسم، خبر داده‌است<ref>اعراف، | اسم اعظم ریشه در آیات قرآن دارد که از آشنایی برخی از تابعان [[پیامبران الهی(ع)]] به بعضی از حروف اسم اعظم و بعضی اسرار این اسم، خبر داده‌است<ref>اعراف، ۱۷۵؛ نمل، ۴۰؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۲/۶۱۵ و ۴/۲۲۰.</ref> چنان‌که بنابر روایات، [[آصف بن برخیا]] با اسم اعظم تخت بلقیس را منتقل کرد<ref>کلینی، الکافی، ۱/۲۳۰.</ref> و مفسران به تبیین آن پرداخته‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۴/۷۶۸؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۲/۲۵۳.</ref> در روایات نیز از این اسم سخن به میان آمده‌است؛ چنان‌که برخی [[حدیث|روایات]] اسم اعظم را ۷۳ حرف دانسته‌اند که ۷۲ حرف آن به [[رسول خدا(ص)]] و [[امامان معصوم(ع)]] داده شده و یک حرف نزد خداوند است و آن را مخصوص خود قرار داده‌است<ref>کلینی، الکافی، ۱/۲۳۰.</ref> در برخی [[دعا|دعاها]]، از جمله [[دعای سمات]] نیز از اسم‌های اعظم یاد شده‌است. در این دعا از اسم‌هایی نام برده شده که اگر بر درهای بسته آسمان خوانده شوند، بازگردند و اگر برای گشایش تنگناهای زمین خوانده شوند، به فراخی گرایند.<ref>طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ۱/۴۱۶.</ref> [[امام‌خمینی]] نیز به مضمون این دعا اشاره کرده‌است.<ref>امام‌خمینی، شرح دعاء السحر، ۷۵.</ref>{{سخ}} | ||
از میان متکلمان، بیهقی از نخستین کسانی است که از اسم اعظم بحث کرده‌است<ref>بیهقی، الاسماء و الصفات، ۴۳، ۱۶۴ و ۲۱۱.</ref> سپس [[غزالی]] در کتاب المقصد الاسنی<ref>غزالی، المقصد الاسنی، ۴۰–۴۱.</ref> «الله» را اسم اعظم دانسته، بر آن برهان اقامه کرده‌است. فخر رازی بیان مبسوط‌تری نسبت به غزالی دارد و به طرح دیدگاه‌ها و آرای مختلف در آن پرداخته‌است<ref>فخر رازی، لوامع البینات، ۸۸.</ref> اسم اعظم در مباحث عرفانی نیز جایگاه مهمی داشته، به مسائلی چون اسما و صفات، انسان کامل،<ref>جندی، مؤیدالدین، شرح فصوص الحکم، ۸۰؛ قیصری، شرح فصوص الحکم، ۳۵۹.</ref> [[فیض اقدس]] و [[فیض مقدس]]<ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، ۶۱.</ref> مرتبط است. نزد اهل معرفت، اسم اعظم کلید حل همه مشکلات عالم است و با استمداد از آن، هر مقصودی برآورده می‌شود؛ از این‌رو می‌توان معجزات پیامبران (ع) و کرامات اولیا (ع) را برخاسته از این اسم دانست<ref>گوهرین، شرح اصطلاحات تصوف، ۱/۲۳۷–۲۴۴.</ref> تفصیل این بحث را در آثار [[ابن‌عربی]]<ref>ابن‌عربی، مجموعه رسائل، ۴۰۵–۴۰۶.</ref> شاگردان و پیروان او، ازجمله: قونوی<ref>قونوی، الفکوک، ۲۴۹.</ref> جندی،<ref>جندی، مؤیدالدین، شرح فصوص الحکم، ۸۰.</ref> قیصری<ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، ۱۱۷ و ۳۵۹.</ref><ref>جامی، نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص، ۹۷–۹۸.</ref> و آملی<ref>آملی، المقدمات، ۳۵۹ و ۴۵۲.</ref> می‌توان مشاهده کرد.{{سخ}} | از میان متکلمان، بیهقی از نخستین کسانی است که از اسم اعظم بحث کرده‌است<ref>بیهقی، الاسماء و الصفات، ۴۳، ۱۶۴ و ۲۱۱.</ref> سپس [[غزالی]] در کتاب المقصد الاسنی<ref>غزالی، المقصد الاسنی، ۴۰–۴۱.</ref> «الله» را اسم اعظم دانسته، بر آن برهان اقامه کرده‌است. فخر رازی بیان مبسوط‌تری نسبت به غزالی دارد و به طرح دیدگاه‌ها و آرای مختلف در آن پرداخته‌است<ref>فخر رازی، لوامع البینات، ۸۸.</ref> اسم اعظم در مباحث عرفانی نیز جایگاه مهمی داشته، به مسائلی چون اسما و صفات، انسان کامل،<ref>جندی، مؤیدالدین، شرح فصوص الحکم، ۸۰؛ قیصری، شرح فصوص الحکم، ۳۵۹.</ref> [[فیض اقدس]] و [[فیض مقدس]]<ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، ۶۱.</ref> مرتبط است. نزد اهل معرفت، اسم اعظم کلید حل همه مشکلات عالم است و با استمداد از آن، هر مقصودی برآورده می‌شود؛ از این‌رو می‌توان معجزات پیامبران (ع) و کرامات اولیا (ع) را برخاسته از این اسم دانست<ref>گوهرین، شرح اصطلاحات تصوف، ۱/۲۳۷–۲۴۴.</ref> تفصیل این بحث را در آثار [[ابن‌عربی]]<ref>ابن‌عربی، مجموعه رسائل، ۴۰۵–۴۰۶.</ref> شاگردان و پیروان او، ازجمله: قونوی<ref>قونوی، الفکوک، ۲۴۹.</ref> جندی،<ref>جندی، مؤیدالدین، شرح فصوص الحکم، ۸۰.</ref> قیصری<ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، ۱۱۷ و ۳۵۹.</ref><ref>جامی، نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص، ۹۷–۹۸.</ref> و آملی<ref>آملی، المقدمات، ۳۵۹ و ۴۵۲.</ref> می‌توان مشاهده کرد.{{سخ}} | ||
امام‌خمینی در کتاب [[شرح دعاء السحر]] به‌تفصیل از اسم اعظم بحث کرده، با استناد به برخی روایات و ادعیه، به بیان ماهیت و مصادیق عینی آن پرداخته‌است<ref>امام‌خمینی، شرح دعاء السحر، ۷۵–۸۷.</ref> ایشان بعدها در کتاب‌های [[مصباح الهدایه]]<ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، ۱۷–۱۸.</ref> [[تعلیقات علی شرح فصوص الحکم]]<ref>امام‌خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم، ۲۹۱.</ref> و [[آداب الصلاة]]<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۲۴۱–۲۴۷.</ref> زوایای دیگری از آن را تبیین کرده و در برخی از کتاب‌های خود، مطالب را به تحقیق خود در کتاب مصباح الهدایه ارجاع داده‌است<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۲۴۴–۲۴۵.</ref> در کتاب مصباح الهدایه نیز از خلافت اسم اعظم الهی<ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، ۱۷–۲۷.</ref> و وساطت آن میان اسمای الهی و فیض مقدس<ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، ۱۷، ۱۹ و ۳۳.</ref> و مظهر اسم اعظم «الله» در مرتبه تعین علمی، که همان عین ثابت [[انسان کامل]] است،<ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، ۳۰.</ref> بحث کرده‌است. | امام‌خمینی در کتاب [[شرح دعاء السحر]] به‌تفصیل از اسم اعظم بحث کرده، با استناد به برخی روایات و ادعیه، به بیان ماهیت و مصادیق عینی آن پرداخته‌است<ref>امام‌خمینی، شرح دعاء السحر، ۷۵–۸۷.</ref> ایشان بعدها در کتاب‌های [[مصباح الهدایه]]<ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، ۱۷–۱۸.</ref> [[تعلیقات علی شرح فصوص الحکم]]<ref>امام‌خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم، ۲۹۱.</ref> و [[آداب الصلاة]]<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۲۴۱–۲۴۷.</ref> زوایای دیگری از آن را تبیین کرده و در برخی از کتاب‌های خود، مطالب را به تحقیق خود در کتاب مصباح الهدایه ارجاع داده‌است<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۲۴۴–۲۴۵.</ref> در کتاب مصباح الهدایه نیز از خلافت اسم اعظم الهی<ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، ۱۷–۲۷.</ref> و وساطت آن میان اسمای الهی و فیض مقدس<ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، ۱۷، ۱۹ و ۳۳.</ref> و مظهر اسم اعظم «الله» در مرتبه تعین علمی، که همان عین ثابت [[انسان کامل]] است،<ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، ۳۰.</ref> بحث کرده‌است. | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۵: | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
*حسین شهسواری، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/8/ اسم اعظم]»، دانشنامه | *حسین شهسواری، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/8/ اسم اعظم]»، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۲، ص۸–۱۳. | ||
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | [[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | ||
[[رده:مقاله‌های جلد دوم دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های جلد دوم دانشنامه امام‌خمینی]] | ||
[[رده:مقاله‌های بی‌نیاز از جعبه اطلاعات]] | [[رده:مقاله‌های بی‌نیاز از جعبه اطلاعات]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:کلام]] | |||
[[رده:عرفان]] | |||
[[رده:اندیشه‌های امام‌خمینی]] | |||
[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]] | |||