۱۴٬۵۰۰
ویرایش
(ابرابزار) |
جز (انتقال از رده:حوادث قبل از انقلاب به رده:رویدادهای قبل از انقلاب ردهانبوه) |
||
(۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اعتصاب کارکنان صنعت نفت'''، تعطیلی تولید و صدور [[نفت | {{جعبه اطلاعات واقعه | ||
|عنوان = اعتصاب کارکنان صنعت نفت | |||
|تصویر = اعتصاب کارکنان نفت.jpg | |||
|اندازه تصویر= | |||
|توضیح تصویر = | |||
|نامهای دیگر = | |||
|شرح ماجرا = تعطیلی تولید و صدور [[نفت]] ایران با هدف مبارزه با [[رژیم پهلوی]] | |||
|طرفین = کارکنان پالایشگاهها | |||
|زمان = سال ۱۳۵۷ | |||
|دوره = اواخر رژیم پهلوی | |||
|مکان = [[تهران]]، [[تبریز]]، [[آبادان]]، [[اصفهان]]، [[شیراز]] و [[اهواز]] | |||
|علت = | |||
|اهداف = افزون برخاستهای صنفی و اقتصادی، لغو [[حکومتنظامی]]، [[بازگشت امامخمینی]]، آزادی زندانیان سیاسی، خروج کامل کارکنان خارجی، انحلال [[ساواک]] و ... | |||
|عاملان = کارکنان شرکت نفت | |||
|نتایج = تعطیل عمومی کشور، تسریع روند [[انقلاب اسلامی]] | |||
|پیامدها = | |||
|تلفات = | |||
|واکنشها = | |||
|مرتبط = | |||
}} | |||
'''اعتصاب کارکنان صنعت نفت'''، تعطیلی تولید و صدور [[نفت]] ایران با هدف مبارزه با [[رژیم پهلوی]] در سال ۱۳۵۷. | |||
در کنشهای سیاسی قرن اخیر، اعتصاب کارکنان صنایع نفت نقش مهمی ایفا کرده است. در ایران پس از اعتصابات مربوط به [[ملی شدن صنعت نفت|ملیشدن صنعت نفت]]، از مهمترین اعتصابات سیاسی کشور، [[اعتصاب]] کارکنان نفت در روند انقلاب اسلامی بود که به سرعت به مسئله نخست کشور و بحران بزرگ برای رژیم پهلوی تبدیل شد. [[امامخمینی]] با ستایش از اعتصابکنندگان، هر ساعت اعتصاب آنان را باارزش و خدمت به [[اسلام]] دانست و مخالفان را خائن به [[مردم|ملت]] و خدمتگزار [[اجانب]] نامید. رهبری اعتصابات نفت تا پاییز ۱۳۵۷ در اختیار نیروهای چپ بود، ولی در این مقطع، کمیتهای از سوی امامخمینی تعیین شد تا ضمن تنظیم اعتصابها، برای تأمین سوخت داخلی نیز برنامهریزی کند. تشکیل این کمیته، در عمل قدرت مدیریت انقلاب را در برابر رژیم و حامیان آن به نمایش گذاشت. فلسفه وجودی اعتصاب با پیروزی انقلاب از میان رفت. امامخمینی در پیامهایی، ادامه اعتصاب را برخلاف مسیر [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] دانست و از اعتصابکنندگان خواست تا به اعتصاب خود پایان دهند. | |||
== اعتصاب صنایع نفتی در جهان == | == اعتصاب صنایع نفتی در جهان == | ||
در قرن اخیر، در [[ایران]] و | در قرن اخیر، در [[ایران]] و جهان کارگران و کارکنان صنایع نفتی بارها برای رسیدن به حقوق خود از [[اعتصاب]] استفاده کردهاند؛ ازجمله در مبارزات [[ملی شدن صنعت نفت|ملیشدن صنعت نفت ایران]] در سال ۱۹۵۱م/ ۱۳۳۰ش کارگران این صنعت برای رهایی صنعت نفت ایران از سلطه [[انگلیس]] از اعتصاب بهره گرفتند.<ref>نجاتی، جنبش ملیشدن صنعت نفت و کودتای ۲۸ مرداد۱۳۳۲، ۹۰.</ref> | ||
اعتصاب کارگران پالایشگاههای نفت [[آمریکا]] در آوریل ۱۹۵۲م/ ۱۳۳۱ش سبب بستهشدن یکسوم پالایشگاههای این کشور شد.<ref>شرکت کارگزاری بهمن، بررسی تاریخچه شوکهای بزرگ در قیمت نفت، ۱۰.</ref> در سال ۱۹۶۸م/ ۱۳۴۷ نیز توزیعکنندگان نفت ساحل شرقی آمریکا اعتصاب کردند که اعتصاب سراسری اتحادیه کارگری نفت و بخش شیمیایی و اتمی را در پی داشت که سبب افزایش قیمت [[نفت]] شد.<ref>شرکت کارگزاری بهمن، بررسی تاریخچه شوکهای بزرگ در قیمت نفت، ۱۲.</ref> | اعتصاب کارگران پالایشگاههای نفت [[آمریکا]] در آوریل ۱۹۵۲م/ ۱۳۳۱ش سبب بستهشدن یکسوم پالایشگاههای این کشور شد.<ref>شرکت کارگزاری بهمن، بررسی تاریخچه شوکهای بزرگ در قیمت نفت، ۱۰.</ref> در سال ۱۹۶۸م/ ۱۳۴۷ نیز توزیعکنندگان نفت ساحل شرقی آمریکا اعتصاب کردند که اعتصاب سراسری اتحادیه کارگری نفت و بخش شیمیایی و اتمی را در پی داشت که سبب افزایش قیمت [[نفت]] شد.<ref>شرکت کارگزاری بهمن، بررسی تاریخچه شوکهای بزرگ در قیمت نفت، ۱۲.</ref> | ||
خط ۱۲: | خط ۳۳: | ||
=== اهداف و خواستهها === | === اهداف و خواستهها === | ||
اعتصاب در آغاز، سازماندهی وسیعی نداشت؛ ولی نیروهای انقلابی صنعت نفت که به تأثیر اعتصاب خود بر [[رژیم پهلوی]] و حامیان غربی آن واقف بودند، در اواخر مهر ۱۳۵۷ برای هماهنگی، کمیتهای هدایتگر تشکیل دادند،<ref>علم، انقلاب اسلامی در اهواز، ۲/۱۹۵؛ قیدر، از بستن شیر نفت تا سقوط پهلوی، ۲.</ref> و افزون | اعتصاب در آغاز، سازماندهی وسیعی نداشت؛ ولی نیروهای انقلابی صنعت نفت که به تأثیر اعتصاب خود بر [[رژیم پهلوی]] و حامیان غربی آن واقف بودند، در اواخر مهر ۱۳۵۷ برای هماهنگی، کمیتهای هدایتگر تشکیل دادند،<ref>علم، انقلاب اسلامی در اهواز، ۲/۱۹۵؛ قیدر، از بستن شیر نفت تا سقوط پهلوی، ۲.</ref> و افزون برخواستهای صنفی و اقتصادی، لغو حکومتنظامی، پایاندادن به حکومت استبدادی، بازگشت امامخمینی، آزادی بیقید و شرط زندانیان سیاسی، بازگشت تبعیدشدگان، ایرانیکردن صنعت نفت، خروج کامل کارکنان خارجی، انحلال [[ساواک|سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک)، مجازات وزیران و کارمندان عالیرتبه فاسد دولت، ازجمله درخواستهای آنان بود.<ref>علم، انقلاب اسلامی در اهواز، ۲/۱۹۶–۱۹۷؛ آبراهامیان، ایران بین دو انقلاب، ۶۳۸–۶۳۹؛ قیدر، از بستن شیر نفت تا سقوط پهلوی، ۲؛ تائب، از اعتصاب کارکنان صنعت نفت تا پیروزی انقلاب، ۸۹–۹۰.</ref> افزون بر اینها دخالتنکردن شرکتهای نفتی و دولتهای استعماری در امور سیاسی کشور و دردستگرفتن کنترل صنعت نفت و اداره و توسعه آن به دست یک حکومت ملی<ref>کیهان، ۱۸/۱۱/۱۳۵۷، ۵.</ref> و ادغام شرکت ملی نفت ایران و شرکت سهامی خاص خدمات نفتی<ref>اطلاعات، ۸/۸/۱۳۵۷، ۱۷.</ref> از اهداف و خواستههای اعتصابکنندگان صنعت نفت بود. | ||
=== حمایتها از اعتصاب === | === حمایتها از اعتصاب === | ||
خط ۲۰: | خط ۴۱: | ||
در برابر تهدیدهای گوناگون عوامل رژیم پهلوی<ref>علم، انقلاب اسلامی در اهواز، ۲/۲۰۹.</ref> برخورد انقلابی با مدیرعامل صنعت نفت اسکو و [[ترور]] بروجردی سرپرست ایرانی شرکت نفت جنوب در اهواز به دست انقلابیان، همگی بر تداوم اعتصابها و دلگرمی کارکنان نفت تأثیر زیادی داشت.<ref>علم، انقلاب اسلامی در اهواز، ۲/۲۱۰.</ref> | در برابر تهدیدهای گوناگون عوامل رژیم پهلوی<ref>علم، انقلاب اسلامی در اهواز، ۲/۲۰۹.</ref> برخورد انقلابی با مدیرعامل صنعت نفت اسکو و [[ترور]] بروجردی سرپرست ایرانی شرکت نفت جنوب در اهواز به دست انقلابیان، همگی بر تداوم اعتصابها و دلگرمی کارکنان نفت تأثیر زیادی داشت.<ref>علم، انقلاب اسلامی در اهواز، ۲/۲۱۰.</ref> | ||
اعتصابکنندگان برای روشنشدن مواضع خود دربارهٔ رهبری انقلاب و رساندن رهنمودهای لازم به دیگر کارکنان اعتصابی و اطلاع عمومی، اقدام به انتشار خبرنامه کردند که در روند [[اعتصاب]] بسیار مؤثر بود.<ref>علم، انقلاب اسلامی در اهواز، ۲/۲۵۳–۲۵۴.</ref> کارکنان اعتصابی صنعت نفت با هر گرایش مذهبی، مسائل سیاسی و مبارزاتی خود را با روحانی مبارز [[سیدمحمد موسوی جزایری]] که نماینده امامخمینی شناخته میشد مطرح میکردند و [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] نیز رابط خبری میان اعتصابکنندگان و امامخمینی بود.<ref>علم، انقلاب اسلامی در اهواز، ۲/۲۴۶–۲۴۷.</ref> | اعتصابکنندگان برای روشنشدن مواضع خود دربارهٔ رهبری انقلاب و رساندن رهنمودهای لازم به دیگر کارکنان اعتصابی و اطلاع عمومی، اقدام به انتشار خبرنامه کردند که در روند [[اعتصاب]] بسیار مؤثر بود.<ref>علم، انقلاب اسلامی در اهواز، ۲/۲۵۳–۲۵۴.</ref> کارکنان اعتصابی صنعت نفت با هر گرایش مذهبی، مسائل سیاسی و مبارزاتی خود را با روحانی مبارز [[سیدمحمد موسوی جزایری]] که نماینده امامخمینی شناخته میشد مطرح میکردند و [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] نیز رابط خبری میان اعتصابکنندگان و امامخمینی بود.<ref>علم، انقلاب اسلامی در اهواز، ۲/۲۴۶–۲۴۷.</ref> | ||
[[پرونده:اعتصاب_کارکنان_نفت.jpg|بندانگشتی|اعتصاب کارکنان شرکت نفت]] | |||
== واکنش رژیم پهلوی == | == واکنش رژیم پهلوی == | ||
رژیم پهلوی در دوران نخستوزیری [[جعفر شریفامامی]] و [[غلامرضا ازهاری]] برای جلوگیری از اعتصابها، بهویژه اعتصاب کارکنان نفت، افزون بر تشویق و تهدید از روشهای دیگری استفاده کرد.<ref>بصیرتمنش، امامخمینی از هجرت به پاریس تا بازگشت به ایران، ۲۶۳.</ref> | رژیم پهلوی در دوران نخستوزیری [[جعفر شریفامامی]] و [[غلامرضا ازهاری]] برای جلوگیری از اعتصابها، بهویژه اعتصاب کارکنان نفت، افزون بر تشویق و تهدید از روشهای دیگری استفاده کرد.<ref>بصیرتمنش، امامخمینی از هجرت به پاریس تا بازگشت به ایران، ۲۶۳.</ref> | ||
خط ۵۰: | خط ۷۱: | ||
امامخمینی در پیامها و سخنرانیهای خود دولت نظامی شاهنشاهی را نظامی یاغی و برخلاف [[شرع]] و [[قانون]] نامید و از عموم مردم خواست تا با آن مخالفت کنند و از کارمندان و کارگران صنعت نفت مجدداً خواست تا از خروج نفت که ذخیره حال و آینده کشور است جلوگیری کنند.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۵/۲۴۸–۲۴۹.</ref> ایشان با اشاره به خرید سلاح از پول نفت برای کشتن مردم و فروش نفت به [[اسرائیل]]، تهدید کرد در صورت ادامه خیانت و فشار دولت یاغی به کارکنان نفت، تکلیف نفت برای همیشه معین خواهد شد.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۵/۷۶.</ref> | امامخمینی در پیامها و سخنرانیهای خود دولت نظامی شاهنشاهی را نظامی یاغی و برخلاف [[شرع]] و [[قانون]] نامید و از عموم مردم خواست تا با آن مخالفت کنند و از کارمندان و کارگران صنعت نفت مجدداً خواست تا از خروج نفت که ذخیره حال و آینده کشور است جلوگیری کنند.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۵/۲۴۸–۲۴۹.</ref> ایشان با اشاره به خرید سلاح از پول نفت برای کشتن مردم و فروش نفت به [[اسرائیل]]، تهدید کرد در صورت ادامه خیانت و فشار دولت یاغی به کارکنان نفت، تکلیف نفت برای همیشه معین خواهد شد.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۵/۷۶.</ref> | ||
ایشان پس از راهپیماییهای گسترده مردم علیه رژیم پهلوی در | ایشان پس از [[تظاهرات تاسوعا و عاشورای ۱۳۵۷ش|راهپیماییهای گسترده مردم علیه رژیم پهلوی در تاسوعا و عاشورا]]<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۹ و ۲۰ آذر ۱۳۵۷.</ref> با اشاره به روشنشدن نامشروعبودن سلطنت محمدرضا پهلوی برای جهانیان، دولتهای حامی رژیم پهلوی را تهدید کرد چنانچه پس از این، از او حمایت کنند، همه قراردادهای آنان را با دولت ایران لغو خواهد کرد و یک قطره نفت به آنان داده نخواهد شد.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۵/۲۱۱–۲۱۲.</ref> | ||
=== پیام امام به مردم و کارکنان === | === پیام امام به مردم و کارکنان === | ||
خط ۹۲: | خط ۱۱۳: | ||
[[جیمز شلزینگر]] قطع صدور نفت خام ایران به غرب را خطرناکتر از تحریم صدور نفت عربها در سال ۱۹۷۳م دانست<ref>کیهان، ۱۹/۱۱/۱۳۵۷، ۳.</ref> زیرا بر اثر قطع صدور نفت ایران، کشورهای آمریکای جنوبی، اروپای غربی، [[ژاپن]] و رژیم اسرائیل که از خریداران نفت خام ایران بودند، دچار بحران و مجبور به استفاده از ذخایر نفتی خود شدند.<ref>خبرگزاری فارس، ۲۸۵/۱۳–۱۴.</ref> بر اثر قطع صدور نفت ایران، آسیب شدیدی به آفریقای جنوبی وارد شد<ref>اطلاعات، ۱۱/۱۰/۱۳۵۷، ۲.</ref> رژیم اسرائیل نیز از جهت تأمین نفت، عمیقاً نگران شد؛ زیرا بیش از نیمی از نفت این رژیم را ایران تأمین میکرد،<ref>خبرگزاری فارس، ۲۸۴/۲۴.</ref> وحشت بیشتر اسرائیل از تأثیر قطع صدور نفت ایران بر [[عربستان سعودی]] بود؛ زیرا [[رژیم صهیونیستی]] بر این باور بود که عربستان همانند رژیم پهلوی، در مقابل تعصبگرایی اسلامی ضربهپذیر است.<ref>دفتر ادبیات، روزشمار انقلاب اسلامی، ۹/۳۴۹؛ مؤسسه مطالعات و پژوهشها، اسناد لانه جاسوسی آمریکا، ۷/۲۷.</ref> | [[جیمز شلزینگر]] قطع صدور نفت خام ایران به غرب را خطرناکتر از تحریم صدور نفت عربها در سال ۱۹۷۳م دانست<ref>کیهان، ۱۹/۱۱/۱۳۵۷، ۳.</ref> زیرا بر اثر قطع صدور نفت ایران، کشورهای آمریکای جنوبی، اروپای غربی، [[ژاپن]] و رژیم اسرائیل که از خریداران نفت خام ایران بودند، دچار بحران و مجبور به استفاده از ذخایر نفتی خود شدند.<ref>خبرگزاری فارس، ۲۸۵/۱۳–۱۴.</ref> بر اثر قطع صدور نفت ایران، آسیب شدیدی به آفریقای جنوبی وارد شد<ref>اطلاعات، ۱۱/۱۰/۱۳۵۷، ۲.</ref> رژیم اسرائیل نیز از جهت تأمین نفت، عمیقاً نگران شد؛ زیرا بیش از نیمی از نفت این رژیم را ایران تأمین میکرد،<ref>خبرگزاری فارس، ۲۸۴/۲۴.</ref> وحشت بیشتر اسرائیل از تأثیر قطع صدور نفت ایران بر [[عربستان سعودی]] بود؛ زیرا [[رژیم صهیونیستی]] بر این باور بود که عربستان همانند رژیم پهلوی، در مقابل تعصبگرایی اسلامی ضربهپذیر است.<ref>دفتر ادبیات، روزشمار انقلاب اسلامی، ۹/۳۴۹؛ مؤسسه مطالعات و پژوهشها، اسناد لانه جاسوسی آمریکا، ۷/۲۷.</ref> | ||
آمریکا برای تأمین سوخت مورد نیاز دولت ایران و جلوگیری از بحران، یک نفتکش را روانه سواحل ایران کرد.<ref>دفتر ادبیات، روزشمار انقلاب اسلامی، ۹/۳۴۹؛ تائب، از اعتصاب کارکنان صنعت نفت تا پیروزی انقلاب، ۱۵۰.</ref> مایل بلومنتال وزیر خزانهداری آمریکا در سفرش به | آمریکا برای تأمین سوخت مورد نیاز دولت ایران و جلوگیری از بحران، یک نفتکش را روانه سواحل ایران کرد.<ref>دفتر ادبیات، روزشمار انقلاب اسلامی، ۹/۳۴۹؛ تائب، از اعتصاب کارکنان صنعت نفت تا پیروزی انقلاب، ۱۵۰.</ref> مایل بلومنتال وزیر خزانهداری آمریکا در سفرش به خاورمیانه، کشورهای تولیدکننده نفت را ترغیب میکرد قیمت نفت را افزایش ندهند تا دنیای صنعت بتواند بهبودی اقتصادی خود را حفظ و تقویت کند.<ref>خبرگزاری فارس، ۲۴۰/۴–۵.</ref> | ||
== پایان اعتصاب == | == پایان اعتصاب == | ||
خط ۱۳۸: | خط ۱۵۹: | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* فرشته کوشکی، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/124/ اعتصاب کارکنان صنعت نفت]»، [[دانشنامه | * فرشته کوشکی، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/124/ اعتصاب کارکنان صنعت نفت]»، [[دانشنامه امامخمینی]]، ج۲، ص۱۲۴–۱۳۳. | ||
{{حوادث تاریخی}} | |||
[[رده:مقالههای تأییدشده]] | [[رده:مقالههای تأییدشده]] | ||
[[رده:مقالههای جلد دوم دانشنامه]] | [[رده:مقالههای جلد دوم دانشنامه امامخمینی]] | ||
[[رده:مقالههای | [[رده:مقالههای دارای تصویر]] | ||
[[رده:مقالههای | [[رده:مقالههای دارای جعبه اطلاعات]] | ||
[[رده:رویدادهای قبل از انقلاب]] | |||
[[رده:مبارزات امامخمینی]] | |||
[[رده:مقالههای دارای شناسه]] |