۱٬۲۰۵
ویرایش
جز (removed Category:مقالههای آماده ارزیابی using HotCat) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''انحصارطلبی'''، تلاش برای تمرکز ثروت، [[قدرت]] و امکانات عمومی [[جامعه]] در شخص، گروه یا نهادی خاص. | '''انحصارطلبی'''، تلاش برای تمرکز ثروت، [[قدرت]] و امکانات عمومی [[جامعه]] در شخص، گروه یا نهادی خاص. | ||
تلاش برای تمرکز ثروت، قدرت و امکانات عمومی جامعه در شخص، گروه یا نهادی خاص، انحصارطلبی است. این واژه اگرچه در اصل واژهای اقتصادی و محصول نظام [[سرمایهداری]] است، در معنای گستردهاش، هر نوع سرپیچی از حدود اخلاقی و قانونی است که حریم آزادی دیگران را مختل میسازد. | |||
بارزترین وجه مبارزه [[امامخمینی]] با انحصارطلبی، مبارزه با انحصارطلبی سیاسی و مطلقگرایی [[رژیم پهلوی]] و استفاده نامشروع از قدرت بود. پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] نیز ایشان با تأکید بر نفی انحصارطلبی، مشارکت اختیاری تکتک مردم در [[انتخابات]] را از راههای مقابله با انحصارطلبی حاکمان دانست و نیز برخی از شئون [[ولایت فقیه]] را به دیگران واگذار کرد. | |||
از نظر امامخمینی اتهامات گروههای سیاسی مخالف در انحصارطلب خواندنِ روحانیون و بهویژه [[حزب جمهوری اسلامی]]، به دلیل ترس از پیروزی اسلام و ملت و پایبندی [[روحانیت]] به ارزشهای دینی بود. ایشان همچنین هر نوع انحصارگرایی در روابط بینالملل را نیز مردود میشمرد. | |||
== مفهومشناسی == | == مفهومشناسی == | ||
انحصار به معنای در تنگنا افتادن، درگنجیدن در چیزی و محدودبودن و مخصوصبودن کاری یا امری به کسی یا مؤسسهای<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۲/۲۹۸۹؛ معین، فرهنگ فارسی، ۱/۳۷۰.</ref> و محدودکردن ساخت، توزیع یا فروش چیزی به دولت، مؤسسه یا شرکتی<ref>معین، فرهنگ فارسی، ۱/۳۷۰.</ref> است. انحصارطلبی چیزی را تنها برای خود خواستن معنا شده و انحصارطلب کسی است که میخواهد امتیاز و امکانات موجود را بهتنهایی در اختیار داشته باشد.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۵۹۹.</ref> | انحصار به معنای در تنگنا افتادن، درگنجیدن در چیزی و محدودبودن و مخصوصبودن کاری یا امری به کسی یا مؤسسهای<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۲/۲۹۸۹؛ معین، فرهنگ فارسی، ۱/۳۷۰.</ref> و محدودکردن ساخت، توزیع یا فروش چیزی به دولت، مؤسسه یا شرکتی<ref>معین، فرهنگ فارسی، ۱/۳۷۰.</ref> است. انحصارطلبی چیزی را تنها برای خود خواستن معنا شده و انحصارطلب کسی است که میخواهد امتیاز و امکانات موجود را بهتنهایی در اختیار داشته باشد.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۵۹۹.</ref> | ||
انحصارطلبی، اگرچه در اصل واژهای اقتصادی و محصول [[سرمایهداری|نظام سرمایهداری]] | انحصارطلبی، اگرچه در اصل واژهای اقتصادی و محصول [[سرمایهداری|نظام سرمایهداری]] است،<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۲۰/۵۰۰.</ref> در معنای گستردهاش به هر نوع سرپیچی از حدود اخلاقی و قانونی گفته میشود که حریم آزادی دیگران را مختل میسازد و امتیازاتی بیش از حد ضرور یا شایسته به فرد یا گروهی خاص میدهد. این مفهوم در زمینههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کاربرد دارد.<ref>ساروخانی، درآمدی بر دائرةالمعارف علوم اجتماعی، ۱/۵۰۶.</ref>{{سخ}} | ||
[[استبداد]] و توتالیتاریسم با انحصارطلبی نزدیکی معنایی دارند. استبداد یک ساخت سیاسی است که حدود سنتی و قانونی برای حکومت ندارد و از دامنه قدرتِ خودسرانه گستردهای برخوردار است.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۵.</ref> در نظام توتالیتر (فراگیر) نیز قدرت سیاسی در انحصار یک حزب حاکم است و دولت بر همه جوانب فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی [[نظارت]] دارد و نظارت آزادانه [[جامعه]] را بر خود نمیپذیرد.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۴۰.</ref> آنچه در اینجا میآید تنها در راستای بررسی اندیشه [[امامخمینی]] در زمینه انحصارطلبی و مبارزات ایشان با انحصارطلبیِ [[رژیم پهلوی]] و در سطح بینالمللی و همچنین دفاع ایشان در برابر اتهام انحصارطلبی در [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] است. | [[استبداد]] و توتالیتاریسم با انحصارطلبی نزدیکی معنایی دارند. استبداد یک ساخت سیاسی است که حدود سنتی و قانونی برای حکومت ندارد و از دامنه قدرتِ خودسرانه گستردهای برخوردار است.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۵.</ref> در نظام توتالیتر (فراگیر) نیز قدرت سیاسی در انحصار یک حزب حاکم است و دولت بر همه جوانب فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی [[نظارت]] دارد و نظارت آزادانه [[جامعه]] را بر خود نمیپذیرد.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۴۰.</ref> آنچه در اینجا میآید تنها در راستای بررسی اندیشه [[امامخمینی]] در زمینه انحصارطلبی و مبارزات ایشان با انحصارطلبیِ [[رژیم پهلوی]] و در سطح بینالمللی و همچنین دفاع ایشان در برابر اتهام انحصارطلبی در [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] است. | ||
خط ۸۷: | خط ۹۳: | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* اسماعیل رضوانیفر، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/355/ انحصارطلبی]»، [[دانشنامه امام خمینی]]، ج۲، ص۳۵۵–۳۶۱. | * اسماعیل رضوانیفر، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/355/ انحصارطلبی]»، [[دانشنامه امام خمینی|دانشنامه امامخمینی]]، ج۲، ص۳۵۵–۳۶۱. | ||
[[رده:مقالههای تأییدشده]] | [[رده:مقالههای تأییدشده]] | ||
[[رده:مقالههای بینیاز از جعبه اطلاعات]] | [[رده:مقالههای بینیاز از جعبه اطلاعات]] | ||
[[رده:مقالههای جلد دوم دانشنامه]] | [[رده:مقالههای جلد دوم دانشنامه امامخمینی]] | ||
[[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:مفاهیم اقتصادی]] | |||
[[رده:مفاهیم سیاسی]] | |||
[[رده:مقالههای دارای شناسه]] |