بورسا: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۲۰۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ شهریور ۱۴۰۲
جز
(ابرابزار)
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳۵: خط ۳۵:
| سیاسی =
| سیاسی =
}}'''بورسا'''، از شهرهای بزرگ [[ترکیه]] و نخستین تبعیدگاه [[امام‌خمینی]]، آبان ۱۳۴۳.
}}'''بورسا'''، از شهرهای بزرگ [[ترکیه]] و نخستین تبعیدگاه [[امام‌خمینی]]، آبان ۱۳۴۳.
امام‌خمینی پس از اعتراض به [[کاپیتولاسیون|لایحۀ کاپیتولاسیون]] در آبان ۱۳۴۳، دستگیر و بلافاصله به ترکیه [[تبعید امام‌خمینی|تبعید]] شد. ایشان پس از چندبار جابه‌جایی در ۲۱ آبان وارد بورسا در ۴۶۰ کیلومتری آنکارا شد. بورسا شهری قدیمی و نخستین پایتخت امپراتوری عثمانی است که موقعیتی ممتاز در میان شهرهای ترکیه دارد.
امام‌خمینی در مدت اقامت در بورسا در خانه یکی از رؤسای امنیتی آن شهر به نام علی‌بیگ زندگی می‌کرد و از پوشیدن لباس [[روحانیت]] نیز محروم بود. دوستداران امام‌خمینی در مدت تبعید ایشان در ترکیه، نامه‌های زیادی برای ایشان فرستادند و دیدارهایی نیز صورت گرفت.
امام‌خمینی در بورسا ضمن یادگیری زبان ترکی و بازدید از اماکن تاریخی، نگارش [[تحریر الوسیله|تحریرالوسیله]] را نیز آغاز کرد. رژ[[یم پهلوی]] در دی‌ماه همان سال [[سیدمصطفی خمینی|سیدمصطفی]] فرزند امام‌خمینی را هم به ترکیه تبعید نمود. فشارهای داخلی و خارجی، مشکلات امنیتی و روانی دولت ترکیه و البته تصور رژیم از محدودشدن امام‌خمینی در فضای سیاست‌ستیز [[حوزه علمیه نجف|حوزه نجف]]، موجب تغییر محل تبعید از ترکیه به عراق، در مهر ۱۳۴۴شد.


== چگونگی و چرایی تبعید امام به ترکیه ==
== چگونگی و چرایی تبعید امام به ترکیه ==
در پی تصویب لایحه مصونیت قضایی نظامیان و مستشاران آمریکایی مشهور به [[کاپیتولاسیون]]، امام‌خمینی در آبان ۱۳۴۳ طی اطلاعیه‌ای تصویب آن لایحه را محکوم کرد و آن را مخالف [[اسلام]] و [[قرآن]] و قانون اساسی شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۰۹ و ۴۱۱.</ref> ایشان [[اجانب|بیگانگان]] به‌ویژه [[آمریکا]] را عامل بدبختی ملت [[ایران]] و همه ملت‌های مسلمان جهان دانست و از مردم، علما و همه رهبران دینی جهان خواست که در برابر این اعمال سکوت نکنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۱۱–۴۱۲ و ۴۲۰.</ref> ایشان برای افشای خیانت [[محمدرضا پهلوی]] اعلام کرد در روز چهارم آبان سخنرانی خواهد کرد.<ref>مؤسسه تنظیم، مجموعه سخنرانی‌های امام‌خمینی، ۱/۱۶۳.</ref> مقامات دولتی وقتی از این تصمیم ایشان باخبر شدند، شخصی به نام [[حسن مستوفی]] را به [[قم]] فرستادند که امام‌خمینی را از این کار بازدارد، اما ایشان حاضر به دیدار با او نشد. مستوفی در دیدار با [[سیدمصطفی خمینی]] درخواست کرد امام‌خمینی از حمله به آمریکا خودداری کند و وی در پاسخ او خاطرنشان کرد ایشان طبق وظیفه عمل می‌کند.<ref>خمینی، امید اسلام شهید آیت‌الله حاج‌سیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک، ۱۹–۲۰.</ref> امام‌خمینی در روز چهارم آبان در جمع [[طلاب]]، دانشگاهیان و دیگر اقشار مردم سخنرانی مفصلی در خانه خود در محله یخچال قاضی کرد و به تشریح لایحه و تبیین محتوای آن پرداخت که سبب شور و تحرک [[حوزه‌های علمیه]] و [[مردم]] شد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۱۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید| کاپیتولاسیون}}
در پی تصویب لایحه مصونیت قضایی نظامیان و مستشاران آمریکایی مشهور به [[کاپیتولاسیون]]، امام‌خمینی در آبان ۱۳۴۳ طی اطلاعیه‌ای تصویب آن لایحه را محکوم کرد و آن را مخالف [[اسلام]] و [[قرآن]] و قانون اساسی شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۰۹ و ۴۱۱.</ref> ایشان [[اجانب|بیگانگان]] به‌ویژه [[آمریکا]] را عامل بدبختی ملت [[ایران]] و همه ملت‌های مسلمان جهان دانست و از مردم، علما و همه رهبران دینی جهان خواست که در برابر این اعمال سکوت نکنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۱۱–۴۱۲ و ۴۲۰.</ref> ایشان برای افشای خیانت [[محمدرضا پهلوی]] اعلام کرد در روز چهارم آبان سخنرانی خواهد کرد.<ref>مؤسسه تنظیم، مجموعه سخنرانی‌های امام‌خمینی، ۱/۱۶۳.</ref> مقامات دولتی وقتی از این تصمیم ایشان باخبر شدند، شخصی به نام حسن مستوفی را به [[قم]] فرستادند که امام‌خمینی را از این کار بازدارد، اما ایشان حاضر به دیدار با او نشد. مستوفی در دیدار با [[سیدمصطفی خمینی]] درخواست کرد امام‌خمینی از حمله به آمریکا خودداری کند و وی در پاسخ او خاطرنشان کرد ایشان طبق وظیفه عمل می‌کند.<ref>خمینی، امید اسلام شهید آیت‌الله حاج‌سیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک، ۱۹–۲۰.</ref> امام‌خمینی در روز چهارم آبان در جمع [[طلاب]]، دانشگاهیان و دیگر اقشار مردم سخنرانی مفصلی در خانه خود در محله یخچال قاضی کرد و به تشریح لایحه و تبیین محتوای آن پرداخت که سبب شور و تحرک [[حوزه‌های علمیه]] و [[مردم]] شد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۱۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید| کاپیتولاسیون}}


[[رژیم پهلوی]] که تجربه [[قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲|واقعه پانزده خرداد ۱۳۴۲]] را داشت و می‌دانست با زندان و [[شکنجه]] نمی‌تواند از اعتراض‌های مردم بکاهد، تصمیم گرفت رهبری این اعتراض‌ها را از مردم جدا و تبعید کند.<ref>پسندیده، خاطرات آیت‌الله پسندیده، گفته‌ها و نوشته‌ها، ۱۱۱؛ خمینی، امید اسلام شهید آیت‌الله حاج‌سیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک، ۲۰.</ref> در پی این تصمیم در شب سیزدهم آبان ۱۳۴۳ کماندوهای مسلح، [[خانه امام‌خمینی]] را در قم محاصره و ایشان را به فرودگاه مهرآباد منتقل کردند و از آنجا با هواپیمای نیروی هوایی ارتش همراه با دو نیروی امنیتی به ترکیه فرستادند<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۲/۱۱۸؛ ذاکری، طلوع خورشید، ۲۸۰.</ref> و این در روز سیزدهم آبان خبر آن از [[مطبوعات]] و [[رادیو]] به آگاهی مردم رسید.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۱۰۵۷.</ref> [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک) نیز طی بیانیه‌ای رسمی [[تبعید امام‌خمینی]] را به ترکیه تأیید و علت آن را اقدام ایشان علیه [[منافع ملی|منافع]] و امنیت ملی اعلام کرد،<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۲/۱۲۰.</ref> {{ببینید|متن=ببینید| دستگیری امام‌خمینی}} اما امام‌خمینی در داخل هواپیما خطاب به سرهنگ افضلی که ایشان را همراهی می‌کرد، علت تبعیدش را دفاع از استقلال وطن برشمرد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۵/۲۳؛ روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۳.</ref> این تبعید واکنش‌هایی را در پی داشت.{{ببینید|متن=ببینید| تبعید امام‌خمینی}}
[[رژیم پهلوی]] که تجربه [[قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲|واقعه پانزده خرداد ۱۳۴۲]] را داشت و می‌دانست با زندان و [[شکنجه]] نمی‌تواند از اعتراض‌های مردم بکاهد، تصمیم گرفت رهبری این اعتراض‌ها را از مردم جدا و تبعید کند.<ref>پسندیده، خاطرات آیت‌الله پسندیده، گفته‌ها و نوشته‌ها، ۱۱۱؛ خمینی، امید اسلام شهید آیت‌الله حاج‌سیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک، ۲۰.</ref> در پی این تصمیم در شب سیزدهم آبان ۱۳۴۳ کماندوهای مسلح، [[خانه امام‌خمینی]] را در قم محاصره و ایشان را به فرودگاه مهرآباد منتقل کردند و از آنجا با هواپیمای نیروی هوایی ارتش همراه با دو نیروی امنیتی به ترکیه فرستادند<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۲/۱۱۸؛ ذاکری، طلوع خورشید، ۲۸۰.</ref> و این در روز سیزدهم آبان خبر آن از [[مطبوعات]] و [[رادیو]] به آگاهی مردم رسید.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۱۰۵۷.</ref> [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک) نیز طی بیانیه‌ای رسمی [[تبعید امام‌خمینی]] را به ترکیه تأیید و علت آن را اقدام ایشان علیه [[منافع ملی|منافع]] و امنیت ملی اعلام کرد،<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۲/۱۲۰.</ref> {{ببینید|متن=ببینید| دستگیری امام‌خمینی}} اما امام‌خمینی در داخل هواپیما خطاب به سرهنگ افضلی که ایشان را همراهی می‌کرد، علت تبعیدش را دفاع از استقلال وطن برشمرد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۵/۲۳؛ روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۳.</ref> این تبعید واکنش‌هایی را در پی داشت.{{ببینید|متن=ببینید| تبعید امام‌خمینی}}


== شهر بورسا ==
== شهر بورسا ==
جمهوری ترکیه دو قاره اروپا و آسیا را به هم پیوند می‌دهد و در جنوب شرقی اروپا و جنوب غربی آسیا واقع شده است. ترکیه با مساحت ۷۷۹۴۵۴ کیلومتر مربع شامل دو جزیره است: شبه‌جزیره آناتولی که ۹۷ درصد خاک ترکیه را تشکیل می‌دهد (آسیای صغیر) و در قاره آسیا واقع شده و شبه‌جزیره دوم به نام تراس شرقی که سه‌درصد از خاک ترکیه را در قسمت اروپایی این کشور تشکیل می‌دهد. این دو شبه‌جزیره با دریای مرمره از یکدیگر جدا شده‌اند. این دریا از سمت شمال با تنگه بسفر به دریای سیاه و از سمت جنوب از طریق تنگه داردانل به دریای اژه متصل می‌شود. این دو تنگه دارای اهمیت راهبردی‌اند. ترکیه با کشورهای [[بلغارستان]]، [[یونان]]، [[روسیه]]، [[قبرس]]، [[ایران]]، [[سوریه]]، [[عراق]]، [[گرجستان]] و [[ارمنستان]] همسایه است.<ref>دفتر مطالعات سیاسی، جمهوری ترکیه، ۱–۲.</ref> این کشور ۷۶ میلیون جمعیت دارد و دارای موقعیت راهبردی خوبی است. ۷۵ درصد از مردم آن [[اهل سنت]] و پانزده درصد هم علوی‌اند.<ref>محسنی، پان‌ترکیسم ایران و آذربایجان، ۲۳۵.</ref> برخی از علوی‌ها جمعیت خود را بیست‌میلیون نفر می‌دانند<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۶۵۲.</ref> جمعیت شیعیان ترکیه نیز بیش از سه‌میلیون نفر گزارش شده است (اوزگوندوز) زبان رسمی ترکیه «ترکی» است. در گذشته خط آنان عربی بوده که پس از اعلام جمهوری در سال ۱۹۲۳م/ ۱۳۰۲ش به خط لاتین تغییر یافته است.<ref>دفتر مطالعات سیاسی، جمهوری ترکیه، ۲۶.</ref>{{سخ}}
جمهوری ترکیه دو قاره اروپا و آسیا را به هم پیوند می‌دهد و در جنوب شرقی اروپا و جنوب غربی آسیا واقع شده است. ترکیه با مساحت ۷۷۹۴۵۴ کیلومتر مربع شامل دو جزیره است: شبه‌جزیره آناتولی که ۹۷ درصد خاک ترکیه را تشکیل می‌دهد (آسیای صغیر) و در قاره آسیا واقع شده و شبه‌جزیره دوم به نام تراس شرقی که سه‌درصد از خاک ترکیه را در قسمت اروپایی این کشور تشکیل می‌دهد. این دو شبه‌جزیره با دریای مرمره از یکدیگر جدا شده‌اند. این دریا از سمت شمال با تنگه بسفر به دریای سیاه و از سمت جنوب از طریق تنگه داردانل به دریای اژه متصل می‌شود. این دو تنگه دارای اهمیت راهبردی‌اند. ترکیه با کشورهای بلغارستان، یونان، روسیه، قبرس، [[ایران]]، [[سوریه]]، [[عراق]]، گرجستان و ارمنستان همسایه است.<ref>دفتر مطالعات سیاسی، جمهوری ترکیه، ۱–۲.</ref> این کشور ۷۶ میلیون جمعیت دارد و دارای موقعیت راهبردی خوبی است. ۷۵ درصد از مردم آن [[اهل سنت]] و پانزده درصد هم علوی‌اند.<ref>محسنی، پان‌ترکیسم ایران و آذربایجان، ۲۳۵.</ref> برخی از علوی‌ها جمعیت خود را بیست‌میلیون نفر می‌دانند<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۶۵۲.</ref> جمعیت شیعیان ترکیه نیز بیش از سه‌میلیون نفر گزارش شده است (اوزگوندوز) زبان رسمی ترکیه «ترکی» است. در گذشته خط آنان عربی بوده که پس از اعلام جمهوری در سال ۱۹۲۳م/ ۱۳۰۲ش به خط لاتین تغییر یافته است.<ref>دفتر مطالعات سیاسی، جمهوری ترکیه، ۲۶.</ref>{{سخ}}
بورسا شهری قدیمی و نخستین پایتخت امپراتوری عثمانی است و امپراتوران این سلسله مجموعه‌ای از مدارس، [[مساجد]]، آرامگاه‌ها و یادمان‌های تاریخی را در آن بر جای گذاشته‌اند.<ref>قهرمان، بورسا نخستین پایتخت امپراتوری عثمانی، ۱۱–۱۲.</ref> این شهر در بخش جنوب منطقه مرمره ترکیه و در ۴۶۰ کیلومتری [[آنکارا]] واقع شده است و چهارمین‌شهر بزرگ ترکیه است.<ref>قهرمان، بورسا نخستین پایتخت امپراتوری عثمانی، ۱۱–۱۲؛ ذاکری، طلوع خورشید، ۲۸۳.</ref> بورسای امروزی شهری مدرن و مرکز عمده سرمایه‌گذاری صنعتی، تجاری، فرهنگی و توریستی است؛ با این حال بورسا تا حدودی فضا و روحیه قدیمی خود را حفظ کرده و موقعیتی ممتاز در میان شهرهای ترکیه دارد.<ref>قهرمان، بورسا نخستین پایتخت امپراتوری عثمانی، ۱۲.</ref>
بورسا شهری قدیمی و نخستین پایتخت امپراتوری عثمانی است و امپراتوران این سلسله مجموعه‌ای از مدارس، [[مساجد]]، آرامگاه‌ها و یادمان‌های تاریخی را در آن بر جای گذاشته‌اند.<ref>قهرمان، بورسا نخستین پایتخت امپراتوری عثمانی، ۱۱–۱۲.</ref> این شهر در بخش جنوب منطقه مرمره ترکیه و در ۴۶۰ کیلومتری [[آنکارا]] واقع شده است و چهارمین‌شهر بزرگ ترکیه است.<ref>قهرمان، بورسا نخستین پایتخت امپراتوری عثمانی، ۱۱–۱۲؛ ذاکری، طلوع خورشید، ۲۸۳.</ref> بورسای امروزی شهری مدرن و مرکز عمده سرمایه‌گذاری صنعتی، تجاری، فرهنگی و توریستی است؛ با این حال بورسا تا حدودی فضا و روحیه قدیمی خود را حفظ کرده و موقعیتی ممتاز در میان شهرهای ترکیه دارد.<ref>قهرمان، بورسا نخستین پایتخت امپراتوری عثمانی، ۱۲.</ref>


خط ۱۰۴: خط ۱۱۰:


== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
* معصومه تهمتن یامچی، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/690/ بورسا]»، [[دانشنامه امام خمینی]]، ج۲، ص۶۹۰–۶۹۶.
* معصومه تهمتن یامچی، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/690/ بورسا]»، [[دانشنامه امام خمینی|دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۲، ص۶۹۰–۶۹۶.
 
{{اماکن تحصیل و تدریس امام‌خمینی}}
{{اقامتگاه‌های امام‌خمینی}}
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]]
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]]
[[رده:مقاله‌های جلد دوم دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های جلد دوم دانشنامه امام‌خمینی]]
[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]]
[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]]
[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]]
[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:اقامتگاه‌های امام‌خمینی]]
[[رده:مکان‌های تدریس امام‌خمینی]]
[[رده:مقاله‌های دارای ناوبری]]
[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]]
[[رده:مقاله‌های جدید]]
۱۴٬۷۲۰

ویرایش