جامعیت قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۰۲۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۷ اسفند ۱۴۰۲
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''جامعیت قرآن'''، برخورداری [[قرآن]] از همه نیازهای [[انسان]].
'''جامعیت قرآن'''، برخورداری [[قرآن]] از همه نیازهای [[انسان]].
بحث از جامعیت قرآن ریشه در قرآن دارد، زیرا قرآن خود را تبیان کل شی معرفی کرده است. اندیشمندان اسلامی از جهت فقهی، اخلاقی، فلسفی و عرفانی به تفسیر قرآن پرداخته‌­اند و گستره و جامعیت قرآن را به بیان حقایق ظاهری و باطنی و عالم طبیعت و ملکوت، بلکه بر عوالم الهی و مادی گسترش داده‌­اند.
[[امام‌خمینی]] جامعیت قرآن را از دیدگاه تفسیری و عرفانی بررسی کرده و معتقد است قرآن کریم کتابی است که از جهت ظاهری تمام مصالح شخصی و اجتماعی، سیاسی، کشورداری و مانند این‌ها در آن موجود است از این جهت قرآن جوامع کلم است. ایشان بر اساس دیدگاه عرفانی خود که نبوت ختمی و قرآن و شریعت را از مظاهر و تجلیات مقام جامع احدی و [[اسم اعظم]] الله می‌داند، جامعیت قرآن را اثبات کرده است.
امام‌خمینی به برخی ابعاد جامعیت قرآن اشاره کرده است از جمله: ۱- جامعیت [[حکم|احکام]] و قوانین ۲- جامعیت زمانی و مکانی ۳- جامعیت اهداف ۴- جامعیت استفاده و فهم از قرآن. ایشان معتقد است قرآن کریم کتابی است که همه مخاطبان را در هر سطحی از فهم و ادراک در بر می گیرد و همه افراد به قدر استعداد خود از آن بهره می برند.


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
خط ۱۹: خط ۲۵:
امام‌خمینی در جامعیت قرآن دیدگاه حداکثری را می‌پذیرد؛ ولی تبیین دیگری از آن دارد. ایشان قرآن را کتابی جامع می‌داند که دارای دو جهت ظاهری و باطنی است. از جهت ظاهری ایشان معتقد است قرآن در بردارنده همه دستورها و احکامی است که برای [[سعادت]] و کمال، بشر به آن نیازمند است و تبیان‌بودن قرآن در مورد همه چیز را در آیه ۸۹ [[سوره نحل]]، به روشنگربودن در همه چیز و همه امور تفسیر می‌کند. ایشان در این زمینه به روایتی اشاره می‌کند که دلالت دارد تمام نیازهای مردم در کتاب و [[سنت]] آمده‌است؛<ref>کلینی، الکافی، ۱/۵۹–۶۲.</ref>{{سخ}}
امام‌خمینی در جامعیت قرآن دیدگاه حداکثری را می‌پذیرد؛ ولی تبیین دیگری از آن دارد. ایشان قرآن را کتابی جامع می‌داند که دارای دو جهت ظاهری و باطنی است. از جهت ظاهری ایشان معتقد است قرآن در بردارنده همه دستورها و احکامی است که برای [[سعادت]] و کمال، بشر به آن نیازمند است و تبیان‌بودن قرآن در مورد همه چیز را در آیه ۸۹ [[سوره نحل]]، به روشنگربودن در همه چیز و همه امور تفسیر می‌کند. ایشان در این زمینه به روایتی اشاره می‌کند که دلالت دارد تمام نیازهای مردم در کتاب و [[سنت]] آمده‌است؛<ref>کلینی، الکافی، ۱/۵۹–۶۲.</ref>{{سخ}}
همچنین روایتی از [[امام‌صادق(ع)]]<ref>کلینی، الکافی، ۱/۵۹.</ref> را شاهد می‌آورد که حضرت در آن، [[سوگند]] یاد می‌کند که خداوند هیچ‌چیز را در قرآن فروگذار نکرده‌است.<ref>امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۲۹.</ref> از این‌رو قرآن کریم از بیان هیچ مصلحتی فروگذار نکرده و همه مصالح شخصی، اجتماعی، سیاسی و حکومتی را بیان کرده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۲۳.</ref>{{سخ}}
همچنین روایتی از [[امام‌صادق(ع)]]<ref>کلینی، الکافی، ۱/۵۹.</ref> را شاهد می‌آورد که حضرت در آن، [[سوگند]] یاد می‌کند که خداوند هیچ‌چیز را در قرآن فروگذار نکرده‌است.<ref>امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۲۹.</ref> از این‌رو قرآن کریم از بیان هیچ مصلحتی فروگذار نکرده و همه مصالح شخصی، اجتماعی، سیاسی و حکومتی را بیان کرده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۲۳.</ref>{{سخ}}
از سوی دیگر، چنان‌که امام‌خمینی نیز تأکید کرده‌است، نیازهای انسان تنها مربوط به امر مادی نیست و از آنجا که انسان دارای ابعاد مختلف است و قرآن کتابی انسان‌ساز است، بنابراین شامل همه ابعادی است که انسان به آن نیازمند است و همه امور مادی و معنوی و رابطه او با خالق، معرفت اسما و صفات و [[توحید]] و [[قیامت]] در آن آمده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۴۴۸.</ref> اما از جهت باطنی از آنجا که مراتب بطونی قرآن منطبق بر مراتب هفتگانه عالم، از مرتبه احدیت غیبی تا مرتبه عالم طبیعت و مراتب بطونی انسان کامل است؛<ref>امام‌خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم، ۵۰.</ref> و انسان کامل نیز خود آینه تمام‌نمای تمام [[اسما و صفات|اسما و صفات الهی]] و کون جامع است که همه حقایق را در خود دارد،<ref>امام‌خمینی، دعاء السحر، ۵۴–۵۵.</ref> قرآن نیز شامل همه حقایق عالم است؛<ref>امام‌خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم، ۵۰.</ref> و همچنان‌که انسانِ کامل صورت اسم اعظم «الله» است که جامع همه اسما و صفات است، قرآن کریم نیز صورت اسم جامع «الله» و صورت احدیت جمیع اسمای الهی است{{ببینید|متن=ببینید|انسان کامل؛ اسم اعظم}} به همین دلیل قرآن کریم قابل [[نسخ]] و انقطاع نیست؛ زیرا اسم اعظم و مظاهر او ازلی و ابدی‌اند؛<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۳۲۱.</ref> و ممکن است نامیدن این کتاب به قرآن، به جهت جمعی و مقام احدیت جمع وحدت و کثرت آن باشد؛<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۳۲۱.</ref>؛ همچنان‌که فرقان بودن آن به جهت وجود تفصیلی و تکثرش است.<ref>امام‌خمینی، دعاء السحر، ۵۵؛ امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۳۳۳.</ref>
از سوی دیگر، چنان‌که امام‌خمینی نیز تأکید کرده‌است، نیازهای انسان تنها مربوط به امر مادی نیست و از آنجا که انسان دارای ابعاد مختلف است و قرآن کتابی انسان‌ساز است، بنابراین شامل همه ابعادی است که انسان به آن نیازمند است و همه امور مادی و معنوی و رابطه او با خالق، معرفت اسما و صفات و [[توحید]] و [[قیامت]] در آن آمده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۴۴۸.</ref> اما از جهت باطنی از آنجا که مراتب بطونی قرآن منطبق بر مراتب هفتگانه عالم، از مرتبه احدیت غیبی تا مرتبه عالم طبیعت و مراتب بطونی انسان کامل است؛<ref>امام‌خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم، ۵۰.</ref> و انسان کامل نیز خود آینه تمام‌نمای تمام [[اسما و صفات|اسما و صفات الهی]] و کون جامع است که همه حقایق را در خود دارد،<ref>امام‌خمینی، دعاء السحر، ۵۴–۵۵.</ref> قرآن نیز شامل همه حقایق عالم است؛<ref>امام‌خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم، ۵۰.</ref> و همچنان‌که انسانِ کامل صورت اسم اعظم «الله» است که جامع همه اسما و صفات است، قرآن کریم نیز صورت اسم جامع «الله» و صورت احدیت جمیع اسمای الهی است{{ببینید|متن=ببینید|انسان کامل | اسم اعظم}} به همین دلیل قرآن کریم قابل [[نسخ]] و انقطاع نیست؛ زیرا اسم اعظم و مظاهر او ازلی و ابدی‌اند؛<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۳۲۱.</ref> و ممکن است نامیدن این کتاب به قرآن، به جهت جمعی و مقام احدیت جمع وحدت و کثرت آن باشد؛<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۳۲۱.</ref>؛ همچنان‌که فرقان بودن آن به جهت وجود تفصیلی و تکثرش است.<ref>امام‌خمینی، دعاء السحر، ۵۵؛ امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۳۳۳.</ref>


== ابعاد جامعیت قرآن ==
== ابعاد جامعیت قرآن ==
خط ۱۰۸: خط ۱۱۴:
{{پایان}}
{{پایان}}


== پیوند به بیرون ==
==پیوند به بیرون==
* حسن پویا، دانشنامه امام‌خمینی، ج۴، ص …
* حسن پویا، [https://books.khomeini.ir/books/10004/50/ «جامعیت قرآن»]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۴، ص۵۰-۵۷.
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]]
[[رده:مقاله‌های بدون لینک دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه امام‌خمینی]]
[[رده:مقاله‌های بی‌نیاز از جعبه اطلاعات]]
[[رده:علوم قرآن]]
[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]]
[[رده:مقاله‌های جدید]]