حجب: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی از عارفان با استناد به روایات <ref>قمی، تفسیر القمی، 2/10؛ صدوق، علل الشرائع، 1/132؛ نوری، مستدرک الوسائل 11/139</ref> حجاب را به حجاب نورانى و ظلمانى تقسیم کرده و تفسیرهای متعددی از آن دو ارائه کرده‌اند. برخی از ایشان حجاب‏‌هاى نورانى را مراتب [[عقول مجرد]] و [[فرشتگان]] دانسته‌اند که همه در اصلِ نورانیت و منزه‌ بودن از ظلمت مشترک‌اند؛ اما شدت ظهور حق در این مظاهر، خود سبب حجاب حق می‌شود؛ همچنان‌که شعاع نور [[خورشید]] مانع رؤیت جرم آن می‌شود <ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، 397؛ ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، 6/300</ref>. بعضی نیز مراد از حجاب‏‌هاى نورى را اسما و صفات ثبوتى حق‌تعالی دانسته و مراد از حجاب‌های ظلمانی را [[صفات سلبی]] او شمرده‌اند <ref>فناری، مصباح الانس بین المعقول و المشهود، 699 ـ 700 و 721</ref>. بعضی مراد از حجاب‌های نورانی و ظلمانی را در احادیث که می‌گویند برای خداوند هفتاد هزار حجاب از ظلمت و نور است <ref>احسائی، عوالی اللئالی، 4/106</ref> به وجود اشیا و عوالم و تعینات آنها تفسیر کرده‌اند <ref>زنوزی، الانوار الجلیه، 316؛ ← امام‌خمینی، حدیث جنود، 300</ref>.

امام‌خمینى حجاب‌ها را به دو قسم ظلمانی و نورانی تقسیم کرده است. حجاب‌های ظلمانی گاهی در نشئه علمی و واحدیت و گاهی در نشئه کونی و خارجی است <ref>امام‌خمینی، تعلیقات فصوص، 17 و 68 ـ 69</ref>. برخی نیز اصول این حجاب‌ها را سه قسم دانسته‌اند: حجاب‌های ظلمانی نفسانی، حجاب‌های نورانی روحی و حجاب‌های نورانی عقلی و این حجب میان شخص و حقیقت خود است که در سفر اول از [[اسفار اربعه]] مرتفع می‌شود <ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، 87؛ قمشه‌ای، مجموعه آثار، 209</ref> و در ظاهر اشاره به جهت تقییدی دارد که نفس با ترقی در مراحل هفتگانه خود، از این تقییدها رهایی می‌یابد. به باور امام‌خمینی، سالک در آغاز سلوک الى اللّه،‏ در حجاب‌‏هاى ظلمانى [[عالم طبیعت]] و حجاب‏‌هاى نورى قرار دارد و در سفر اول از اسفار اربعه از این حجاب‌ها با قدم سلوک معنوی بیرون می‌آید <ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، 87</ref> {{ ببینید|اسفار اربعه}}. ایشان بر این باور است هر امری که موجب غفلت از خداوند شود، حتی علم [[توحید]] در صورتی که برای غیر خدا باشد، حجاب ظلمانى است <ref>امام‌خمینی، جهاد اکبر، 18</ref> و اگر سالک آن امر را وسیله و سبب توجه به حق و رسیدن به امور [[آخرت]] گرداند، تازه از مرحله حجاب‌های ظلمانی رهایی یافته و به حجاب‌های نورانى داخل شده است <ref>امام‌خمینی، جهاد اکبر، 46</ref>. به باور ایشان تأویل عرفانى هفت آسمان که در آموزه‌‏هاى قرآنی <ref>طلاق، 12</ref> آمده، هفت حجاب ظلمانى عالم طبیعت و هفت حجاب نورى [[عالم غیب]] است <ref>امام‌خمینی، امام‌خمینی، آداب الصلاة، 271</ref>. امام‌خمینی مانند بعضی اهل معرفت <ref>زنوزی، الانوار الجلیه، 316</ref> مراد از هفتاد هزار حجاب‌های نورانی و ظلمانی را در بعضی روایات <ref>احسائی، عوالی اللئالی، 4/106</ref> وجود اشیا، عوالم و تعینات آنها می‌داند؛ زیرا هر یک از اینها انسان را از [[جمال حق]] محجوب می‌کند <ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، 300 ـ 301</ref>.