۱۴٬۷۲۱
ویرایش
جز
removed Category:مقاله های نیازمند ارزیابی; added Category:مقاله‌های دارای شناسه using HotCat
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (removed Category:مقاله های نیازمند ارزیابی; added Category:مقاله‌های دارای شناسه using HotCat) |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات سازمان | |||
| عنوان = دادگاه ویژه روحانیت | |||
| تصویر = دادگاه ویژه روحانیت.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| سرشناسی = | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| تأسیس = ۱۳۵۸ | |||
| بنیانگذار = [[امام‌خمینی]] | |||
| وابسته به = | |||
| رویکرد = | |||
| نوع فعالیت = قضایی | |||
| گستره فعالیت = داخلی | |||
| اهداف = نهادی قضایی برای رسیدگی به اتهام‌ها و تخلف‌های [[روحانیت|روحانیان]] | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| وظایف = اهتمام به جرایم روحانیان، شناخت بهتر روحانیان از یکدیگر، پیشگیری از هتک حریم روحانیت، پیشگیری از نفوذ منحرفان | |||
| مکان = | |||
| دبیرکل = | |||
| رئیس = | |||
| جانشین = | |||
| ساختار = | |||
| وضعیت = | |||
| انحلال = | |||
| فعالیت به زبان= | |||
| مراکز وابسته = | |||
| شعار = | |||
| جوایز = | |||
| منابع مالی = | |||
| آثار = | |||
| مرتبط = | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
'''دادگاه ویژه روحانیت'''، نهادی قضایی برای رسیدگی به اتهام‌ها و تخلف‌های [[روحانیت|روحانیان]]. | '''دادگاه ویژه روحانیت'''، نهادی قضایی برای رسیدگی به اتهام‌ها و تخلف‌های [[روحانیت|روحانیان]]. | ||
دادگاه ویژه، که برای رسیدگی به اتهامات قشری خاص برگزار می‌شود، سابقه‌ای دیرینه دارد. دادگاه ویژۀ روحانیت، با هدف صیانت از جایگاه اجتماعی حوزه و پیشگیری از هتک حریم روحانیت، در سال ۱۳۵۸ با دستور [[امام‌خمینی]] تشکیل شد. پس از مخالفت گروهی با دادگاه ویژه و تعطیلی موقت آن، این دادگاه در سال ۱۳۵۹ با نظم بیشتر، ابتدا زیر نظر [[دادگاه‌های انقلاب اسلامی|دادگاه انقلاب]] و بعدها دادستانی کل انقلاب، به فعالیت ادامه داد. | |||
بیشترین افراد محاکمه‌شده در دادگاه ویژۀ روحانیت، روحانی‌نمایان وابسته به [[رژیم پهلوی]] بودند و پس از آن روحانیانی که به جرم بی‌صلاحیتی و سوء استفاده از لباس روحانیت، محاکمه و خلع لباس شدند. | |||
امام‌خمینی هدف از تشکیل دادگاه ویژه را نه امتیازی برای روحانیان، بلکه تشدید مجازات برای افراد فاسد و خیانتکار به [[اسلام]] خواند. ایشان هدف از شدت عمل در برخورد با جرایم روحانیان را مراقبت از اسلام و حراست از جایگاه روحانیان صالح می‌دانست. | |||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
در تمدن باستانی ایران و روم، افزون بر دادگاه‌های عمومی برای رسیدگی به جرم‌ها، دادگاه‌های اختصاصی نیز وجود داشته‌است. این محکمه‌ها به جهت نوع جرم یا به جهت موضوع یا اشخاص تقسیم می‌شدند و شرایط و دادرسان ویژه خود را داشتند. دادگاه ویژه کودکان، دادگاه ویژه ارتش و محاکم موبدان در ایران عصر ساسانی،<ref>احمدی، قانون و دادگستری در شاهنشاهی ایران باستان، ۱۰۶ ـ ۱۰۹.</ref> دادگاه خانواده<ref>منتسکیو، روح القوانین، ۷۳۵/۲.</ref> و تجارت در روم باستان<ref>منتسکیو، روح القوانین، ۶۱۳/۱.</ref> و دادگاه مظالم و دیوان لشکر در [[تمدن اسلامی]]<ref>میراحمدی، نظام حکومت در دوران اسلامی، ۶۵ ـ ۶۶.</ref> ازجمله دادگاه‌های اختصاصی یا تخصصی‌اند. | در تمدن باستانی ایران و روم، افزون بر دادگاه‌های عمومی برای رسیدگی به جرم‌ها، دادگاه‌های اختصاصی نیز وجود داشته‌است. این محکمه‌ها به جهت نوع جرم یا به جهت موضوع یا اشخاص تقسیم می‌شدند و شرایط و دادرسان ویژه خود را داشتند. دادگاه ویژه کودکان، دادگاه ویژه ارتش و محاکم موبدان در ایران عصر ساسانی،<ref>احمدی، قانون و دادگستری در شاهنشاهی ایران باستان، ۱۰۶ ـ ۱۰۹.</ref> دادگاه خانواده<ref>منتسکیو، روح القوانین، ۷۳۵/۲.</ref> و تجارت در روم باستان<ref>منتسکیو، روح القوانین، ۶۱۳/۱.</ref> و دادگاه مظالم و دیوان لشکر در [[تمدن اسلامی]]<ref>میراحمدی، نظام حکومت در دوران اسلامی، ۶۵ ـ ۶۶.</ref> ازجمله دادگاه‌های اختصاصی یا تخصصی‌اند. | ||
| خط ۳۷: | خط ۷۶: | ||
'''۲. جایگاه اجتماعی''': روحانیان عموماً دارای نفوذ مردمی و [[مسجد]] و محراب‌اند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و حضور عده‌ای از روحانیان در سمت‌های اجتماعی و قضایی، نفوذ آنان بیشتر شد. در چنین شرایطی دادگاه‌های معمولی قدرت نداشتند درست و بجا این‌گونه افراد را محاکمه کنند و حال آنکه دادگاه ویژه به مدیریت فردی حوزوی به آسانی این افراد را محاکمه می‌کند.<ref>خامنه‌ای، جلسه پرسش و پاسخ با مدیران نشریات دانشجویی؛ هاشمی رفسنجانی، حقیقت‌ها و مصلحت‌ها، ۱۹۵.</ref> | '''۲. جایگاه اجتماعی''': روحانیان عموماً دارای نفوذ مردمی و [[مسجد]] و محراب‌اند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و حضور عده‌ای از روحانیان در سمت‌های اجتماعی و قضایی، نفوذ آنان بیشتر شد. در چنین شرایطی دادگاه‌های معمولی قدرت نداشتند درست و بجا این‌گونه افراد را محاکمه کنند و حال آنکه دادگاه ویژه به مدیریت فردی حوزوی به آسانی این افراد را محاکمه می‌کند.<ref>خامنه‌ای، جلسه پرسش و پاسخ با مدیران نشریات دانشجویی؛ هاشمی رفسنجانی، حقیقت‌ها و مصلحت‌ها، ۱۹۵.</ref> | ||
'''۳. شناخت بهتر روحانیان از یکدیگر''': ممکن است برخی از کارها برای عموم مردم جرم محسوب نشوند؛ ولی انجام‌دادن آنها شایسته مقام روحانیت نباشد.<ref>روحانی، تاملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری، ۲۲۳.</ref> روحانیان شئون و زیّ ویژه‌ای دارند و امور خلافِ شأن و زی طلبگی برای این صنف جرم تلقی شده‌است.<ref>دریاباری، دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت، ۴۸ ـ ۴۹؛ فلاحیان، مصاحبه، ۱۲.</ref> در نگاه [[امام‌خمینی]] حوزویان بهتر از دیگران از احوال و شرایط همدیگر آگاهی دارند و بهتر از دیگران می‌توانند انحراف‌ها و کژی‌های موجود در میان [[روحانی|روحانیت]] را بشناسند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴۶۶/۷.</ref> از سوی دیگر، مسائل مرتبط با روحانیت از پیچیدگی ویژه‌ای برخوردار است که قاضی عادی و غیر روحانی نمی‌تواند به‌درستی آن را ارزیابی کند و بر پایه عدالت رای صادرکند.<ref>روحانی، تاملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری، ۲۲۰.</ref> | '''۳. شناخت بهتر روحانیان از یکدیگر''': ممکن است برخی از کارها برای عموم مردم جرم محسوب نشوند؛ ولی انجام‌دادن آنها شایسته مقام روحانیت نباشد.<ref>روحانی، تاملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری، ۲۲۳.</ref> روحانیان شئون و زیّ ویژه‌ای دارند و امور خلافِ شأن و زی طلبگی برای این صنف جرم تلقی شده‌است.<ref>دریاباری، دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت، ۴۸ ـ ۴۹؛ فلاحیان، مصاحبه، ۱۲.</ref> در نگاه [[امام‌خمینی]] حوزویان بهتر از دیگران از احوال و شرایط همدیگر آگاهی دارند و بهتر از دیگران می‌توانند [[انحراف|انحراف‌ها]] و کژی‌های موجود در میان [[روحانی|روحانیت]] را بشناسند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴۶۶/۷.</ref> از سوی دیگر، مسائل مرتبط با روحانیت از پیچیدگی ویژه‌ای برخوردار است که قاضی عادی و غیر روحانی نمی‌تواند به‌درستی آن را ارزیابی کند و بر پایه عدالت رای صادرکند.<ref>روحانی، تاملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری، ۲۲۰.</ref> | ||
'''۴. پیشگیری از هتک حریم روحانیت''': روحانیت نماد اسلام است و در جامعه از تقدس ویژه‌ای برخوردار است و این جایگاه باید در جامعه اسلامی محفوظ بماند و از دلایل تشکیل دادگاه ویژه چنان‌که امام‌خمینی یادآور شده<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴۶۶/۷.</ref> ضرورت حفظ شئون حوزه‌هاست.<ref>هاشمی رفسنجانی، حقیقت‌ها و مصلحت‌ها، ۱۹۵.</ref> | '''۴. پیشگیری از هتک حریم روحانیت''': روحانیت نماد اسلام است و در جامعه از تقدس ویژه‌ای برخوردار است و این جایگاه باید در جامعه اسلامی محفوظ بماند و از دلایل تشکیل دادگاه ویژه چنان‌که امام‌خمینی یادآور شده<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴۶۶/۷.</ref> ضرورت حفظ شئون حوزه‌هاست.<ref>هاشمی رفسنجانی، حقیقت‌ها و مصلحت‌ها، ۱۹۵.</ref> | ||
| خط ۹۵: | خط ۱۳۴: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* سیدعباس رضوی، [https://books.khomeini.ir/books/10005/309/ دادگاه ویژه روحانیت]، دانشنامه | * سیدعباس رضوی، [https://books.khomeini.ir/books/10005/309/ دادگاه ویژه روحانیت]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۵، ص۳۰۹–۳۱۵. | ||
[[رده:مقاله‌های | [[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | ||
[[رده:مقاله‌های جلد پنجم دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های جلد پنجم دانشنامه امام‌خمینی]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]] | |||
[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]] | |||
[[رده:سازمان‌های دولتی]] | |||
[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]] | |||