سیدعباس خاتم یزدی: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۸۸۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ شهریور ۱۴۰۲
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه
| عنوان            =سیدعباس خاتم یزدی
| تصویر            =سیدعباس خاتم یزدی.jpg
| توضیح تصویر      =
| اندازه تصویر      =
| سرشناسی          =عضو دفتر استفتائات امام‌خمینی
| نام کامل          =
| لقب              =
| نسب              =
| تاریخ تولد        =۱۳۰۹ش
| زادگاه            =یزد
| تاریخ وفات        =۲۰شهریور ۱۳۸۰ش
| شهر وفات          =
| تاریخ شهادت      =
| محل شهادت        =
| محل دفن          =قم- [[حرم حضرت معصومه(س)]]
| خویشاوندان سرشناس =
| استادان          =امام‌خمینی
| شاگردان          =
| محل تحصیل        =
| اجازه روایت از    =
| اجازه اجتهاد از  =
| اجازه روایت به    =
| اجازه اجتهاد به  =
| تالیفات          =
| سایر              =
| سیاسی            =
| اجتماعی          =
| امضا              =
| وبگاه رسمی        =
}}
'''سیدعباس خاتم یزدی،''' استاد حوزه، شاگرد و عضو دفتر استفتائات و نماینده [[امام‌خمینی]] در دبیرخانه ائمه جمعه.
'''سیدعباس خاتم یزدی،''' استاد حوزه، شاگرد و عضو دفتر استفتائات و نماینده [[امام‌خمینی]] در دبیرخانه ائمه جمعه.
سیدعباس خاتم ­یزدی در سال ۱۳۰۹ در شهر یزد متولد شده و از سال ۱۳۲۵ تحصیلات حوزوی را با ورود به مدرسه علمیه شفیعیه یزد آغاز کرد. سپس در مدرسه علمیه خان ادامه تحصیل داد و و در سال ۱۳۲۹ روانه [[حوزه علمیه قم]] شد و سطوح عالیه و کلام و فلسفه را فراگرفت، سپس در مقطع خارج از دروس [[سیدحسین بروجردی]] و [[امام‌خمینی]] استفاده کرد و به هنگام تحصیل تدریس نیز می­‌کرد.
خاتم ­یزدی در سال ۱۳۳۳ روانه [[حوزه علمیه نجف]] شد و پس از ورود امام‌خمینی به نجف در درس ایشان حاضر شد و عضو هیئت استفتاء ایشان بوده است. با [[هجرت امام‌خمینی به پاریس|هجرت امام به پاریس]]، خاتم ­یزدی به نمایندگی ایشان در نجف ماند و در سال ۱۳۵۸ به ایران برگشت.
وی در ایران نیز عضو هیئت [[استفتائات (کتاب)|استفتائات]] امام بود و از طرف ایشان [[اجازه امور حسبیه]] داشته است. خاتم ­یزدی یکی از نمایندگان امام‌خمینی در دبیرخانه ائمه جمعه و دبیر و عضو شورای سیاستگذاری آن بوده و نماینده دوره دوم و سوم مردم یزد در مجلس خبرگان رهبری را نیز برعهده داشت. او در سال ۱۳۸۰ از دنیا رفت و در حرم [[حضرت فاطمه معصومه(س)|حضرت معصومه(س)]] به خاک سپرده شد.
== خاندان==
== خاندان==
سیدعباس خاتم یزدی، در سال ۱۳۰۹ در خانواده‌ای روحانی در شهر یزد، متولد شد<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۷.</ref> پدر وی سیدیحیی احمدآبادی، معروف به سیدیحیی بزرگ، متولد روستای احمدآباد در اطراف اردکان یزد بود. سیدیحیی در جوانی برای تحصیل به یزد رفت و پس از مدتی به [[نجف]] سفر کرد و پس از رسیدن به درجه [[اجتهاد]] به یزد بازگشت<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۵)</ref>؛ ولی با گسترش خفقان در زمان حکومت رضاخان پهلوی و مسئله [[کشف حجاب]] و مجبورکردن روحانیان برای عوض‌کردن لباسشان، وی به روستای دره، از ییلاقات مهریز یزد مهاجرت کرد<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۶ ـ ۱۷؛ خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۷ ـ ۲۸.</ref> بی‌بی‌هاجر مادر سیدعباس زنی از خانواده‌ای مذهبی و معلم قرآن بود.<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۸.</ref>
سیدعباس خاتم یزدی، در سال ۱۳۰۹ در خانواده‌ای روحانی در شهر یزد، متولد شد<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۷.</ref> پدر وی سیدیحیی احمدآبادی، معروف به سیدیحیی بزرگ، متولد روستای احمدآباد در اطراف اردکان یزد بود. سیدیحیی در جوانی برای تحصیل به یزد رفت و پس از مدتی به [[نجف]] سفر کرد و پس از رسیدن به درجه [[اجتهاد]] به یزد بازگشت<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۵)</ref>؛ ولی با گسترش خفقان در زمان [[حکومت رضاخان پهلوی]] و مسئله [[کشف حجاب]] و مجبورکردن [[روحانیت|روحانیان]] برای عوض‌کردن لباسشان، وی به روستای دره، از ییلاقات مهریز یزد مهاجرت کرد<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۶ ـ ۱۷؛ خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۷ ـ ۲۸.</ref> بی‌بی‌هاجر مادر سیدعباس زنی از خانواده‌ای مذهبی و معلم قرآن بود.<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۸.</ref>


== تحصیلات ==
== تحصیلات ==
خط ۱۱: خط ۴۹:


== پیوند با امام‌خمینی ==
== پیوند با امام‌خمینی ==
[[پرونده:سیدعباس خاتم یزدی در کنار امام‌خمینی.jpg|بندانگشتی|سیدعباس خاتم یزدی در کنار امام‌خمینی]]
پس از ورود [[امام‌خمینی]] به نجف و آغاز تدریس ایشان در سال ۱۳۴۴ خاتم یزدی با آنکه سابقه سیاسی و مبارزاتی نداشت، در درس امام‌خمینی حاضر می‌شد و از محضر ایشان استفاده می‌کرد <ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۰.</ref> وی در سیزده سال حضور امام‌خمینی در نجف، از یاران و شاگردان ایشان بود. امام‌خمینی به وی توجه می‌کرد و نوشته‌های مباحث بیع و مکاسب خود را به او می‌سپرد تا آن را تصحیح و تنقیح کند<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت،ص۲۰.</ref> وی از نقدکنندگان جدی درس امام‌خمینی و مورد توجه ایشان بود <ref>دعایی، مصاحبه، ص۱۳.</ref> وی در نجف، از اعضای [[شورای استفتای امام‌خمینی]] و یکی از کسانی بود که امام‌خمینی برای گرفتن امتحان فقه و اصول حوزه قرار داده بود <ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۱.</ref>؛ چنان‌که در مواردی معرف افراد برای دریافت اجازه امور حسبیه از امام‌خمینی بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱، ص۴۵۱، ۴۵۳، ۴۵۶ و ۴۹۹.</ref> در آذر ۱۳۵۶ امام‌خمینی خاتم یزدی را به همراه [[حبیب‌الله اراکی]]، [[غلامرضا رضوانی]] و [[سیدجعفر کریمی]]، وصیّ خود در امور مربوط به [[وجوه شرعی]] معرفی کرد.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۲۷۰ و ۲۸۰.</ref>
پس از ورود [[امام‌خمینی]] به نجف و آغاز تدریس ایشان در سال ۱۳۴۴ خاتم یزدی با آنکه سابقه سیاسی و مبارزاتی نداشت، در درس امام‌خمینی حاضر می‌شد و از محضر ایشان استفاده می‌کرد <ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۰.</ref> وی در سیزده سال حضور امام‌خمینی در نجف، از یاران و شاگردان ایشان بود. امام‌خمینی به وی توجه می‌کرد و نوشته‌های مباحث بیع و مکاسب خود را به او می‌سپرد تا آن را تصحیح و تنقیح کند<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت،ص۲۰.</ref> وی از نقدکنندگان جدی درس امام‌خمینی و مورد توجه ایشان بود <ref>دعایی، مصاحبه، ص۱۳.</ref> وی در نجف، از اعضای [[شورای استفتای امام‌خمینی]] و یکی از کسانی بود که امام‌خمینی برای گرفتن امتحان فقه و اصول حوزه قرار داده بود <ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۱.</ref>؛ چنان‌که در مواردی معرف افراد برای دریافت اجازه امور حسبیه از امام‌خمینی بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱، ص۴۵۱، ۴۵۳، ۴۵۶ و ۴۹۹.</ref> در آذر ۱۳۵۶ امام‌خمینی خاتم یزدی را به همراه [[حبیب‌الله اراکی]]، [[غلامرضا رضوانی]] و [[سیدجعفر کریمی]]، وصیّ خود در امور مربوط به [[وجوه شرعی]] معرفی کرد.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۲۷۰ و ۲۸۰.</ref>


پس از [[هجرت امام‌خمینی به پاریس]] در سال ۱۳۵۷ خاتم یزدی به نمایندگی از ایشان در نجف ماند. پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، حکومت بعثی عراق، وی را در بهار ۱۳۵۸ بازداشت و زندانی و سپس به همراه عده‌ای دیگر از عراق اخراج کرد و به ایران فرستاد. او پس از ورود به ایران در شهر قم ساکن شد.<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۱.</ref>
پس از [[هجرت امام‌خمینی به پاریس]] در سال ۱۳۵۷ خاتم یزدی به نمایندگی از ایشان در نجف ماند. پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، حکومت بعثی عراق، وی را در بهار ۱۳۵۸ بازداشت و زندانی و سپس به همراه عده‌ای دیگر از عراق اخراج کرد و به ایران فرستاد. او پس از ورود به ایران در شهر قم ساکن شد.<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۱.</ref>


خاتم یزدی پس از بازگشت به قم عضویت در شورای استفتائات امام‌خمینی را ادامه داد و امام‌خمینی در ۱۹ تیر ۱۳۶۴ در پاسخ به نامه سرپرست دفتر انتشارات اسلامی، وابسته به [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]]، درباره انتشار [[توضیح المسائل]] خود، انتشار آن را مشروط به تأیید خاتم یزدی، [[سیدجعفر کریمی]] و [[محمدحسن قدیری]] دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۹، ص۳۱۴.</ref> خاتم یزدی از امام‌خمینی در [[امور حسبیه]] اجازه داشت و وکیل ایشان در رسیدگی به امور حجاج بیت‌الله الحرام بود<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۱.</ref> و تا سال ۱۳۶۶ پیاپی از طرف امام‌خمینی به مکه مشرف شد و پاسخگوی مسائل شرعی حاجیان بود. او که یکی از نمایندگان امام‌خمینی در دبیرخانه ائمه جمعه و به عنوان دبیر و عضو شورای سیاست‌گذاری این دبیرخانه بود<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۲)</ref>، به همراه چند نفر دیگر از نمایندگان ایشان در سال ۱۳۶۶ درباره شرایط ولایت فقیه جامع شرایط از ایشان استفتا کرده است <ref>← امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۴۵۹.</ref> وی نمایندگی مردم استان یزد در دوره دوم و سوم [[مجلس خبرگان رهبری]] را بر عهده داشت.<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۴.</ref>  
خاتم یزدی پس از بازگشت به قم عضویت در شورای استفتائات امام‌خمینی را ادامه داد و امام‌خمینی در ۱۹ تیر ۱۳۶۴ در پاسخ به نامه سرپرست دفتر انتشارات اسلامی، وابسته به [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]]، درباره انتشار [[توضیح المسائل]] خود، انتشار آن را مشروط به تأیید خاتم یزدی، [[سیدجعفر کریمی]] و [[محمدحسن قدیری]] دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۹، ص۳۱۴.</ref> خاتم یزدی از امام‌خمینی در [[امور حسبیه]] اجازه داشت و وکیل ایشان در رسیدگی به امور حجاج بیت‌الله الحرام بود<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۱.</ref> و تا سال ۱۳۶۶ پیاپی از طرف امام‌خمینی به مکه مشرف شد و پاسخگوی مسائل شرعی حاجیان بود. او که یکی از نمایندگان امام‌خمینی در دبیرخانه ائمه جمعه و به عنوان دبیر و عضو شورای سیاست‌گذاری این دبیرخانه بود<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۲)</ref>، به همراه چند نفر دیگر از نمایندگان ایشان در سال ۱۳۶۶ درباره شرایط ولایت فقیه جامع شرایط از ایشان استفتا کرده است <ref>← امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۴۵۹.</ref> وی نمایندگی مردم استان یزد در دوره دوم و سوم [[مجلس خبرگان رهبری]] را بر عهده داشت.<ref>خاتم یزدی، خاتم معرفت، ص۲۴.</ref>


== دیدگاه درباره امام‌خمینی ==
== دیدگاه درباره امام‌خمینی ==
خاتم یزدی، امام‌خمینی را در عبادت و راز و نیاز به درگاه خداوند از عابدان، در مقام [[زهد]] پارساترین مردم، در مقام علم، سرآمد دیگران و در انسانیت پرعاطفه‌ترینِ مردم به بندگان خدا و جدی‌ترین آنان در برابر ستمگران و ظالمان شمرده و او را پدری مهربان برای یتیمان و فقیران و بینوایان و انسانی آشتی‌ناپذیر در برابر زورگویان روزگار، دانسته است<ref>خاتم یزدی، پابه‌پای آفتاب، ج۲، ص۱۸۵ ـ ۱۸۶.</ref> بنا به گفته او، در حضور امام‌خمینی امکان [[غیبت]] و بدگویی‌کردن از دیگران نبود. وی تأکید کرده است که امام‌خمینی در برخورد با بیت‌المال محتاط بود و از وجوهات شرعی استفاده نمی‌کرد و تنها از وجوهی که به صورت هدیه و بخشش و تبرع می‌آمد، برای هزینه زندگی شخصی خویش بر می‌داشت<ref>خاتم یزدی، پابه‌پای آفتاب، ج۲، ص۱۸۵ ـ ۱۸۶؛ خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۱۴.</ref> نیز خاطرنشان کرده است که [[امام‌خمینی]] روحیه عدالت‌جویانه داشت و میان طلاب تبعیض قائل نمی‌شد<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۱۷.</ref> و با اینکه از لحاظ علمی، جامع علوم نقلی و عقلی بود، همواره از سخن‌گفتن درباره اعمال خود پرهیز می‌کرد و هرگز خودستایی نمی‌کرد <ref>خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۳۳ ـ ۱۳۴.</ref>؛ چنان‌که امام‌خمینی در مسائل اجتماعی و سیاسی نیز با آن همه خدماتی که انجام داده بود و فوق‌العاده برای مردم ارزشمند بود، خود را خدمتگزار مردم و کارهایش را ناچیز و انجام وظیفه می‌دانست و مردم را ولی‌ّنعمت خود می‌دید و در مقابل مردم متواضع بود.<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۴۲.</ref>
خاتم یزدی، امام‌خمینی را در [[عبادت]] و راز و نیاز به درگاه خداوند از عابدان، در مقام [[زهد]] پارساترین مردم، در مقام علم، سرآمد دیگران و در انسانیت پرعاطفه‌ترینِ مردم به بندگان خدا و جدی‌ترین آنان در برابر ستمگران و ظالمان شمرده و او را پدری مهربان برای یتیمان و فقیران و بینوایان و انسانی آشتی‌ناپذیر در برابر زورگویان روزگار، دانسته است<ref>خاتم یزدی، پابه‌پای آفتاب، ج۲، ص۱۸۵ ـ ۱۸۶.</ref> بنا به گفته او، در حضور امام‌خمینی امکان [[غیبت]] و بدگویی‌کردن از دیگران نبود. وی تأکید کرده است که امام‌خمینی در برخورد با [[بیت‌المال]] محتاط بود و از وجوهات شرعی استفاده نمی‌کرد و تنها از وجوهی که به صورت هدیه و بخشش و تبرع می‌آمد، برای هزینه زندگی شخصی خویش بر می‌داشت<ref>خاتم یزدی، پابه‌پای آفتاب، ج۲، ص۱۸۵ ـ ۱۸۶؛ خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۱۴.</ref> نیز خاطرنشان کرده است که [[امام‌خمینی]] روحیه عدالت‌جویانه داشت و میان طلاب تبعیض قائل نمی‌شد<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۱۷.</ref> و با اینکه از لحاظ علمی، جامع علوم نقلی و عقلی بود، همواره از سخن‌گفتن درباره اعمال خود پرهیز می‌کرد و هرگز خودستایی نمی‌کرد <ref>خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۳۳ ـ ۱۳۴.</ref>؛ چنان‌که امام‌خمینی در مسائل اجتماعی و سیاسی نیز با آن همه خدماتی که انجام داده بود و فوق‌العاده برای [[مردم]] ارزشمند بود، خود را خدمتگزار مردم و کارهایش را ناچیز و انجام وظیفه می‌دانست و مردم را ولی‌ّنعمت خود می‌دید و در مقابل مردم متواضع بود.<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ص۱۴۲.</ref>


== درگذشت ==
== درگذشت ==
خاتم یزدی در سال ۱۳۸۰ بر اثر بیماری مدتی در بیمارستان خاتم‌الانبیا(ص) تهران بستری شد و در صبحگاه روز سه‌شنبه بیستم شهریور ۱۳۸۰ش/ ۲۲ جمادی‌الثانی ۱۴۲۲ق در ۷۱سالگی درگذشت. پیکر وی، پس از تشییع در شهر یزد و سپس در قم در مسجد بالاسر حرم فاطمه معصومه(س) به خاک سپرده شد.<ref>مؤسسه فرهنگی هنری فرهنگ منهاج، خاتم معرفت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱.</ref>
خاتم یزدی در سال ۱۳۸۰ بر اثر بیماری مدتی در بیمارستان خاتم‌الانبیا(ص) تهران بستری شد و در صبحگاه روز سه‌شنبه بیستم شهریور ۱۳۸۰ش/ [[۲۲ جمادی‌الثانی]] ۱۴۲۲ق در ۷۱سالگی درگذشت. پیکر وی، پس از تشییع در شهر یزد و سپس در قم در مسجد بالاسر [[حرم فاطمه معصومه(س)]] به خاک سپرده شد.<ref>مؤسسه فرهنگی هنری فرهنگ منهاج، خاتم معرفت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱.</ref>
== آثار==
== آثار==
خاتم یزدی آثار علمی بسیاری دارد که به چاپ نرسیده است، ازجمله حاشیه بر عروة الوثقی، قاعدة لاضرر (عربی)، قاعده ید (فارسی)، نجاست و طهارت اهل کتاب (فارسی)، میراث النساء (فارسی)، تقریرات درس امام‌خمینی در نجف اشرف، تقریرات درس سیدابوالقاسم خویی (عربی)، تقریرات درس حسین حلی؛ حج (فارسی)، زبدة الاحکام (فارسی)، تقیه (فارسی)، الصحیح و الأعمّ (عربی)، کتاب الصلاة فیما لو نَسیِ التشهد و فیما لو نَسیِ السلام (عربی)، المشتق (عربی)، کتاب الزکاة (عربی)، کلام فی اتحاد الطلب و الاراده (عربی)، الشبهة الموضوعیه (عربی) و تفسیر سوره حجرات و درس اخلاق.<ref>مؤسسه فرهنگی هنری فرهنگ منهاج، خاتم معرفت، ص۲۴۳ ـ ۲۴۴.</ref>
خاتم یزدی آثار علمی بسیاری دارد که به چاپ نرسیده است، ازجمله حاشیه بر عروة الوثقی، قاعدة لاضرر (عربی)، قاعده ید (فارسی)، نجاست و طهارت اهل کتاب (فارسی)، میراث النساء (فارسی)، تقریرات درس امام‌خمینی در نجف اشرف، تقریرات درس سیدابوالقاسم خویی (عربی)، تقریرات درس حسین حلی؛ حج (فارسی)، زبدة الاحکام (فارسی)، تقیه (فارسی)، الصحیح و الأعمّ (عربی)، کتاب الصلاة فیما لو نَسیِ التشهد و فیما لو نَسیِ السلام (عربی)، المشتق (عربی)، کتاب الزکاة (عربی)، کلام فی اتحاد الطلب و الاراده (عربی)، الشبهة الموضوعیه (عربی) و تفسیر سوره حجرات و درس اخلاق.<ref>مؤسسه فرهنگی هنری فرهنگ منهاج، خاتم معرفت، ص۲۴۳ ـ ۲۴۴.</ref>
==پانویس==
==پانویس==
<references/>
{{پانویس|۲}}


==منابع==
==منابع==
خط ۳۴: خط ۷۳:
* دعایی، سیدمحمود، مصاحبه، مجله حریم امام، شماره ۲۱۹، ۵/۳/۱۳۹۵ش
* دعایی، سیدمحمود، مصاحبه، مجله حریم امام، شماره ۲۱۹، ۵/۳/۱۳۹۵ش
* مؤسسه فرهنگی هنری فرهنگ منهاج، خاتم معرفت، قم، چاپ اول، ۱۳۸۱ش.
* مؤسسه فرهنگی هنری فرهنگ منهاج، خاتم معرفت، قم، چاپ اول، ۱۳۸۱ش.
نسرین آقابیک


[[رده:مقاله‌های نیازمند جعبه اطلاعات]]
== پیوند به بیرون ==
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]
*نسرین آقابیک، [https://books.khomeini.ir/books/10005/47/ خاتم یزدی، سیدعباس]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۵، ص۴۷-۵۰.
 
[[رده:مقاله‌های جلد پنجم دانشنامه امام‌خمینی]]
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]]
[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]]
[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:شاگردان امام‌خمینی]]
[[رده:اعضای هیئت استفتای امام‌خمینی]]
[[رده:نمایندگان امام‌خمینی در سازمان‌ها]]
{{نمایندگان امام‌خمینی}}
{{مرجعیت امام‌خمینی}}
{{شاگردان امام‌خمینی}}
[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]]
۱۴٬۷۲۱

ویرایش