۱۴٬۶۵۲
ویرایش
جز
removed Category:مقاله های نیازمند ارزیابی; added Category:مقاله‌های دارای شناسه using HotCat
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (removed Category:مقاله های نیازمند ارزیابی; added Category:مقاله‌های دارای شناسه using HotCat) |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات حکومت | |||
| عنوان = صفویه | |||
| تصویر =صفویه.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| بنیانگذار =منسوب به شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی | |||
| سال تأسیس = | |||
| گستره جغرافیایی= | |||
| مذهب = شیعه | |||
| ویژگی = | |||
| نوع حکومت = پادشاهی | |||
| اقدامات مهم = وحدت ملی، برگزاری آیین‌های شیعی به‌ویژه اذان به روش شیعه، [[عزاداری عاشورا|عزاداری محرم]]، دعوت از علمای شیعه برای مهاجرت به ایران به گسترش مذهب [[شیعه]]، رفاه و امنیت عمومی و تمدن، موسوعه‌های بزرگ حدیثی چون [[وسائل الشیعه]]، وافی، [[بحارالانوار]] و مرآة العقول و موسوعه‌های فقهی حدیثی چون روضة المتقین و لوامع صاحبقرانی | |||
| حوادث مهم =تعامل علمای شیعه با شاهان صفوی | |||
| پایتخت‌ها =اصفهان | |||
| جنگ‌ها = | |||
| انقراض =۱۱۳۹ق | |||
| علت انقراض = | |||
| پیش از = | |||
| پس از = | |||
| حاکمان مشهور = | |||
| خلفای مشهور = | |||
| شاهان مشهور =شاه‌اسماعیل، اسماعیل دوم، شاه‌عباس، عباس دوم | |||
| کارگزاران = | |||
| وزیران مهم = | |||
| شخصیت‌های مهم = | |||
}} | |||
'''صفویه'''، نخستین حکومت ملی شیعی در [[ایران]]. | '''صفویه'''، نخستین حکومت ملی شیعی در [[ایران]]. | ||
صفویه سلسله‌ای منسوب به شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی (م۷۳۵ق) از مشایخ صوفیه است. تشکیل حکومت صفوی رویدادی تعیین‌کننده در تاریخ ایران به‌شمار می‌رود و [[وحدت|وحدت ملی]] از پیامدهای دولت صفوی بود. صفویان در کنار رفتارهای ناصواب و ظالمانه، اقدامات پسندیده‌ای ازجمله رسمی‌شدن [[شیعه|مذهب شیعه]] نیز داشتند. از دیگر دستاوردهای دولت صفوی [[رفاه]] و [[امنیت|امنیت عمومی]] و [[تمدن]] بود. | |||
به‌جز اندکی از علما، عموم علمای شیعه با شاهان صفوی همکاری کردند و حتی عده‌ای از علمای جبل عامل [[لبنان]] برای همکاری با دولت نوپای صفویان به ایران مهاجرت کردند. علما در دولت صفوی عهده‌دار مناصبی چون شیخ‌الاسلامی شدند و در حل و عقد امور و تشکیلات دینی و امور قضایی و وقفنامه‌ها و حل بحران‌های اجتماعی و تشکیلات دینی دربار ورود پیدا می‌کردند. | |||
[[امام‌خمینی]] بر اساس مبانی فقهی خود، همه [[ولایت جائر|حکومت‌های سلطنتی]] را در ایران در طول تاریخ نامشروع شمرده و از نظر تاریخی، از شاهنشاهی۲۵۰۰ساله ایران با عنوان شاهنشاهی سیاه یاد کرده‌است. ایشان حتی افرادی مانند شاه‌عباس را که در کتاب‌های تاریخی از آنان به خوبی یاد شده، به سبب کورکردن فرزندان خود قبول ندارد و وی را فردی جاه‌طلب معرفی کرده‌است؛ اما در عین حال همکاری علمای شیعه با دربار صفوی را مثبت ارزیابی کرده‌است. | |||
امام‌خمینی همکاری علما با صفویان را معلول عوامل فرهنگی و اجتماعی و شرایط خاص حاکم بر جامعه آن‌روز شمرده‌است. ایشان با بیان پیشتازی [[روحانیت]] در نهضت‌های مردمی، از روشنفکرانی که نقش روحانیت را نادیده می‌گیرند، انتقاد کرده و دوری و نزدیکی عالمان بزرگ به حکومت‌ها و مبارزات مثبت و منفی آنان را شیوه‌های مختلف برای حراست از کیان اسلام و [[فقه]] و تشیع دانسته است. | |||
== معرفی == | == معرفی == | ||
| خط ۲۵: | خط ۶۰: | ||
امام‌خمینی مصالح اسلام را بالاتر از همه مسائل دانسته و تعامل مسالمت‌آمیز ائمه (ع) با حکومت‌ها در برخی از مواقع یا همکاری کسانی مانند [[علی‌بن‌یقطین]] (با عباسیان) را برای مصالح اسلام برشمرده است و خاطرنشان کرده‌است که همکاری با سلاطین به این هدف به معنای درباری‌شدن نبوده، بلکه نوعی آدم‌سازی است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۲۴۰–۲۴۱.</ref> در نگاه ایشان پیش از صفویان [[مکتب اهل بیت(ع)]] در ایران قدرتی نداشت و شرایط چنان بود که امویان [[علی (ع)]] را دشنام می‌دادند و مردم را بر این روش تربیت می‌کردند و علما با مجاهدت‌های خود شرایط را دگرگون کردند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۲۴۰.</ref> | امام‌خمینی مصالح اسلام را بالاتر از همه مسائل دانسته و تعامل مسالمت‌آمیز ائمه (ع) با حکومت‌ها در برخی از مواقع یا همکاری کسانی مانند [[علی‌بن‌یقطین]] (با عباسیان) را برای مصالح اسلام برشمرده است و خاطرنشان کرده‌است که همکاری با سلاطین به این هدف به معنای درباری‌شدن نبوده، بلکه نوعی آدم‌سازی است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۲۴۰–۲۴۱.</ref> در نگاه ایشان پیش از صفویان [[مکتب اهل بیت(ع)]] در ایران قدرتی نداشت و شرایط چنان بود که امویان [[علی (ع)]] را دشنام می‌دادند و مردم را بر این روش تربیت می‌کردند و علما با مجاهدت‌های خود شرایط را دگرگون کردند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۲۴۰.</ref> | ||
[[امام‌خمینی]] در جایی دیگر ضمن دفاع از [[ | [[امام‌خمینی]] در جایی دیگر ضمن دفاع از [[خواجهنصیرالدین طوسی|خواجهنصیرالدین طوسی]]، [[محقق ثانی]] و [[شیخ بهایی]]، به انتقادهای مطرح دربارهٔ همکاری علما با شاهان صفوی پاسخ داده و منشأ ایرادها را اطلاع‌نداشتن از واقعیات تاریخی دانسته و یادآور شده‌است ورود خواجه‌نصیر و امثال او در دستگاه دولتی، برای مقام و وزارت و اطاعت از شاهان نبود، بلکه هدف علما مهار شاهان به اندازه توان بود و مجلسی نیز با همه توان تلاش کرد شاه و درباریان را به سوی آموزه‌های دینی بکشاند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۴۳۶–۴۳۷.</ref> {{ببینید|خواجهنصیرالدین طوسی}}. | ||
برخی از نویسندگان در یک جمع‌بندی، عمل به تکلیف، بیان معارف و حقایق اصیل اسلامی، نشان‌دادن ظرفیت [[شیعه|مذهب تشیع]] و جلوگیری از [[انحراف|انحرافات]] گروهی با تفکراتی صوفیانه را از اساسی‌ترین دلایل همکاری علمای شیعه با دولت صفویه دانسته‌اند.<ref>فتاحی اردکانی، علل همکاری علمای شیعه با دولت صوفی شیعه، ۱۰۵–۱۰۶.</ref> | برخی از نویسندگان در یک جمع‌بندی، عمل به تکلیف، بیان معارف و حقایق اصیل اسلامی، نشان‌دادن ظرفیت [[شیعه|مذهب تشیع]] و جلوگیری از [[انحراف|انحرافات]] گروهی با تفکراتی صوفیانه را از اساسی‌ترین دلایل همکاری علمای شیعه با دولت صفویه دانسته‌اند.<ref>فتاحی اردکانی، علل همکاری علمای شیعه با دولت صوفی شیعه، ۱۰۵–۱۰۶.</ref> | ||
| خط ۹۶: | خط ۱۳۱: | ||
* فرشته کوشکی، [https://books.khomeini.ir/books/10007/16/ صفویه]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۷، ص۱۶–۲۱. | * فرشته کوشکی، [https://books.khomeini.ir/books/10007/16/ صفویه]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۷، ص۱۶–۲۱. | ||
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | [[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | ||
[[رده:مقاله‌های جلد هفتم دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های جلد هفتم دانشنامه امام‌خمینی]] | ||
[[رده:مقاله‌های | [[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:حکومت‌های شیعی]] | |||
[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]] | |||