فی نقد قیاس الاوامر التشریعیة بالعلل التکوینیة و ما یترتب علیه (رساله): تفاوت میان نسخه‌ها

'''فی نقد قیاس الاوامر التشریعیة بالعلل التکوینیة و ما یترتّب علیه''' رساله‌ای در نقد نظریه قیاس اوامر تشریعی با علل تکوینی از [[امام‌خمینی]]؛ عربی.

‌[[عبدالکریم حائری یزدی]] بر اساس مقایسه [[اوامر تشریعی]] و [[علل تکوینی]]، به تنگی زمان انجام نمازهای قضاشده و واجب‌فوری‌بودن آن فتوا داده است.<ref>حائری یزدی، کتاب الصلاة، ۵۷۳.</ref> اساس این [[فتوا]] بیان می‌دارد؛ همان‌طور که در علل تکوینی [[معلول]] از [[علت]] جدا نیست و واسطه و تأخیری میان آنها وجود ندارد، در اوامر تشریعی نیز مامورٌبه باید فوراً به‌جا آورده شود. امام‌خمینی با نگارش رساله‌ای با عنوان «فی نقد قیاس الاوامر التشریعیة بالعلل التکوینیة و ما یترتّب علیه»، در نقد همانندی اوامر تشریعی با علل تکوینی و آثاری که بر آن مترتب است به ارزیابی این دیدگاه پرداخته است. به باور ایشان این نظر از قیاس‌کردن اوامر تشریعی با علل تکوینی و خلط آنها ناشی شده است و تحلیل صحیحی ندارد.<ref>امام خمینی، الرسائل العشره، ۱۸۵ ـ ۱۸۶.</ref> افزون بر مطلب ذکرشده دو مطلب دیگر نیز در این رساله که برخی آن را به ایام جوانی ایشان نسبت می‌دهند، آمده است:<ref>مؤسسه تنظیم، مقدمه کتاب الرسائل العشره، ۲ ـ ۳.</ref>

# امام‌خمینی در این رساله، دیدگاه استاد خود حائری درباره [[اصل تعبدیت]] در اوامر را نقد کرده، آن را ناممکن شمرده است.<ref>امام خمینی، الرسائل العشره، ۱۸۶ ـ ۱۸۷.</ref> به نظر ایشان، ناممکن‌بودن اخذ به تعبدیت به این سبب است که قید مذکور پس از تعلق امر به مأمورٌبه انتزاع گردیده و در رتبه متأخر از آن قرار دارد و هر چیزی که چنین باشد، خود، نمی‏تواند متعلق امر واقع شود و بنده را به سبب ترک آن مستحق عقاب سازد؛<ref>امام خمینی، الرسائل العشره، ۱۸۷.</ref>  

# از نظر امام‌خمینی نظری حائری درباره حمل صیغه امر بر وجوب هنگام اطلاق<ref>حائری یزدی، درر الفوائد، ۷۴</ref> نیز قابل توجیه نیست؛ چون اولاً نسبت قدر مشترک با اقسام خود یکسان است و نمی‌‏توان بدون وجود مرجحی مانند انصراف لفظی یا قرینه‌ای لفظی یا معنوی یک طرف را بر دیگری ترجیح داد؛ ثانیاً اراده وجوب و اراده ندب از حیث رتبه مختلف هستند و حاکی از دو نوع اراده بسیط می‌‏باشند.<ref>امام خمینی، الرسائل العشره، ۱۸۸</ref>  

این رساله برای نخستین بار در مهر ۱۳۷۸ش/ جمادی‌الثانی ۱۴۲۰ق به مناسبت یکصدمین سال تولد امام‌خمینی به دست [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] به عنوان یکی از رساله‌های [[مجموعه الرسائل العشره]] از صفحه ۱۸۵ ـ ۱۸۸ به چاپ رسید و سپس در جلد ۲۰ [[موسوعة الامام‌الخمینی]] ذیل عنوان الرسالات الفقهیة و الاصولیه در سال ۱۳۹۲ به دست همین مؤسسه منتشر شده است و نسخه خطی این رساله در این مؤسسه موجود است.

* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مقدمه کتاب الرسائل العشره، تألیف امام‌خمینی، تهران، چاپ سوم، ۱۳۸۷ش.

{{پایان}}