۱۴٬۵۸۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (removed Category:مقاله های نیازمند ارزیابی; added Category:مقالههای دارای شناسه using HotCat) |
||
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت سیاسی مذهبی | {{جعبه اطلاعات شخصیت سیاسی مذهبی | ||
| عنوان = | | عنوان = قاضیسعید قمی | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''قاضیسعید قمی'''، حکیم و عارف بزرگ [[شیعه]] دوره [[صفویه]] و مورد توجه [[امامخمینی]]. | '''قاضیسعید قمی'''، حکیم و عارف بزرگ [[شیعه]] دوره [[صفویه]] و مورد توجه [[امامخمینی]]. | ||
محمدسعید قمی معروف به قاضیسعید قمی، [[حکما|حکیم]] و [[عرفا|عارف]] بزرگ شیعی در [[صفویه|دوره صفویه]] است. وی از شاگردان رجبعلی تبریزی است که در شکلگیری شخصیت علمی و فکری قاضیسعید قمی دخالت عمدهای داشت. | |||
قاضیسعید آثار ارزشمندی بر جای گذاشته است. بیشتر آثار وی شرح احادیث و به زبان عربی نگاشته شده است. در آثار وی مطلب یکنواخت و در یک سطح نوشته نشده و گاهی گرفتار سستی شدهاند. و علت آن این است که وی از مشربهای مختلفی متأثر بوده است. | |||
[[امامخمینی|امامخمینی]] از او با کمال احترام و بزرگی یاد کرده و وی را با القابی چون شیخ العرفاء الکاملین و قدوة اصحاب القلوب و السالکین یاد کرده است. و از آنجا که امامخمینی کتاب الفوائد الرضویه قاضیسعید را در بردارنده اسراری میداند که نیاز به شرح و توضیح دارد، بر آن تعلیقه زده و اسرار آن را آشکار کرده است. امامخمینی نقدهای علمی بسیاری به قاضیسعید وارد کرده است از جمله آنها: نظریه اشتراک لفظی است. | |||
به باور امامخمینی که قاضیسعید تا بدانجا پیش رفته که اسمای مشترک میان حق و خلق را مشترک لفظی میداند. همچنین قاضیسعید، قائل به الهیات سلبی است و صفات ثبوتی را از حق تعالی نفی و همه [[اسما و صفات|صفات]] را به معنای سلبی برگردانده است. | |||
== زندگینامه == | == زندگینامه == | ||
خط ۷۵: | خط ۸۳: | ||
ازجمله مبانیِ قاضیسعید که امامخمینی به آنها نقد وارد کرده، اینهاست: | ازجمله مبانیِ قاضیسعید که امامخمینی به آنها نقد وارد کرده، اینهاست: | ||
۱. قاضیسعید به پیروی از استاد خود تبریزی معتقد است اگر وجود مشترک معنوی باشد، لازمهاش برقراری سنخیت میان خالق و مخلوق و مشابهت است؛ اما بر اساس اعتقاد به اشتراک لفظی هر گونه مشابهت از میان میرود.<ref>← قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۱/۲۴۷، ۲۹۲ و ۳۲۵.</ref> یکی از پیامدهای نظریه تباین میان خالق و مخلوق آن است که هر گونه تشبیه و تمثیلی از خداوند نفی میشود؛<ref>قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۱/۲۷۶.</ref> زیرا شرکت و تشبیه مستلزم کثرت در [[حقیقت]] و [[اسما و صفات|صفات حقتعالی]] است.<ref>قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۱/۱۱۵ و ۲/۱۲۴.</ref> وی با قرائت خاصی از برخی احادیث<ref>کلینی، الکافی، ۱/۱۱۹.</ref> فهم خاصی را مبنا قرار میدهد و اشتراک لفظ و اسم را نتیجه میگیرد؛<ref>قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۱/۳۲۶.</ref> اما [[حکما|حکمایی]] مانند [[ملاصدرا]] قرائت دیگری از [[حدیث]] ارائه میکنند که با اعتقاد به اشتراک معنوی سازگار است | ۱. قاضیسعید به پیروی از استاد خود تبریزی معتقد است اگر وجود مشترک معنوی باشد، لازمهاش برقراری سنخیت میان خالق و مخلوق و مشابهت است؛ اما بر اساس اعتقاد به اشتراک لفظی هر گونه مشابهت از میان میرود.<ref>← قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۱/۲۴۷، ۲۹۲ و ۳۲۵.</ref> یکی از پیامدهای نظریه تباین میان خالق و مخلوق آن است که هر گونه تشبیه و تمثیلی از خداوند نفی میشود؛<ref>قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۱/۲۷۶.</ref> زیرا شرکت و تشبیه مستلزم کثرت در [[حقیقت]] و [[اسما و صفات|صفات حقتعالی]] است.<ref>قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۱/۱۱۵ و ۲/۱۲۴.</ref> وی با قرائت خاصی از برخی احادیث<ref>کلینی، الکافی، ۱/۱۱۹.</ref> فهم خاصی را مبنا قرار میدهد و اشتراک لفظ و اسم را نتیجه میگیرد؛<ref>قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۱/۳۲۶.</ref> اما [[حکما|حکمایی]] مانند [[ملاصدرا]] قرائت دیگری از [[حدیث]] ارائه میکنند که با اعتقاد به اشتراک معنوی سازگار است.<ref>ملاصدرا، شرح اصول الکافی، ۳/۲۸۱–۲۸۲.</ref> | ||
یکی دیگر از پیامدهای این نظریه، نفی هر گونه مثل از خداوند است. در نظر قاضیسعید منظور از «مثل» مشارکت در نوع است<ref>قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۱/۶۸، ۸۱ و ۲۰۶.</ref> و موضعی که وی در این مسئله در پیش میگیرد، در نهایت به تنزیه محض حقتعالی منجر میشود؛ اما در مواردی از آثار او دیده میشود که بهشدت قائلان به تنزیه محض را نکوهش<ref>قاضیسعید قمی، شرح الاربعین، ۱۷۰.</ref> و جمع میان [[تشبیه و تنزیه]] را نظریه مختار خود معرفی میکند؛<ref>قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۳/۲۷۴–۲۷۵.</ref> چنانکه ذیل آیه «لَیسَ کَمِثْلِهِ شَیءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ»<ref>شوری، ۱۱.</ref> بر تشبیه و تنزیه تأکید میکند<ref>قاضیسعید قمی، شرح الاربعین، ۱۷۰.</ref> و بر این باور است که جمله اول آیه به تنزیه خداوند و قسمت دوم آن بر تشبیه دلالت دارد؛ زیرا که دو صفت سمیع و بصیر بر غیر او نیز گفته میشود.<ref>قاضیسعید قمی، شرح الاربعین، ۱۷۰.</ref> این مطلب نه تنها نظریه قاضیسعید را در باب تباین تام، نقض میکند، بلکه این سخنان وی با مبانی و اصول او در تناقض است و او ناخواسته دچار نوعی پراکندگی در آرا و ناهماهنگی در عقاید شدهاست.<ref>آشتیانی، مقدمه اثولوجیا، ۱۰.</ref> | یکی دیگر از پیامدهای این نظریه، نفی هر گونه مثل از خداوند است. در نظر قاضیسعید منظور از «مثل» مشارکت در نوع است<ref>قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۱/۶۸، ۸۱ و ۲۰۶.</ref> و موضعی که وی در این مسئله در پیش میگیرد، در نهایت به تنزیه محض حقتعالی منجر میشود؛ اما در مواردی از آثار او دیده میشود که بهشدت قائلان به تنزیه محض را نکوهش<ref>قاضیسعید قمی، شرح الاربعین، ۱۷۰.</ref> و جمع میان [[تشبیه و تنزیه]] را نظریه مختار خود معرفی میکند؛<ref>قاضیسعید قمی، شرح توحید الصدوق، ۳/۲۷۴–۲۷۵.</ref> چنانکه ذیل آیه «لَیسَ کَمِثْلِهِ شَیءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ»<ref>شوری، ۱۱.</ref> بر تشبیه و تنزیه تأکید میکند<ref>قاضیسعید قمی، شرح الاربعین، ۱۷۰.</ref> و بر این باور است که جمله اول آیه به تنزیه خداوند و قسمت دوم آن بر تشبیه دلالت دارد؛ زیرا که دو صفت سمیع و بصیر بر غیر او نیز گفته میشود.<ref>قاضیسعید قمی، شرح الاربعین، ۱۷۰.</ref> این مطلب نه تنها نظریه قاضیسعید را در باب تباین تام، نقض میکند، بلکه این سخنان وی با مبانی و اصول او در تناقض است و او ناخواسته دچار نوعی پراکندگی در آرا و ناهماهنگی در عقاید شدهاست.<ref>آشتیانی، مقدمه اثولوجیا، ۱۰.</ref> | ||
خط ۱۲۸: | خط ۱۳۶: | ||
* ملاصدرا، محمدبنابراهیم، شرح اصول الکافی، تحقیق محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۸۳ش. | * ملاصدرا، محمدبنابراهیم، شرح اصول الکافی، تحقیق محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۸۳ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:مقالههای | ==پیوند به بیرون== | ||
[[رده:مقالههای جلد هشتم دانشنامه]] | *باقر صاحبی، [https://books.khomeini.ir/books/10008/247/ قاضیسعید قمی]، [[دانشنامه امامخمینی]]، ج۸، ص۲۴۷-۲۵۲. | ||
[[رده:مقالههای تأییدشده]] | |||
[[رده:مقالههای جلد هشتم دانشنامه امامخمینی]] | |||
[[رده:مقالههای دارای جعبه اطلاعات]] | |||
[[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | |||
[[رده:حکما]] | |||
[[رده:مقالههای دارای شناسه]] |