مجلس شورای اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

مجلس شورای اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۸ آذر ۱۴۰۱، ساعت ۱۵:۲۱

۹ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۸ آذر ۱۴۰۱

←‏جایگاه مجلس شورای اسلامی

دیداریویکی‌متن

Shams

Image-reviewer، دیوان‌سالاران، emailconfirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران

۱۴٬۷۲۱

ویرایش

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 انتخابات دومین دوره مجلس در ۲۶/۱/۱۳۶۳ و دوره سوم در ۲۶/۱/۱۳۶۷ انجام گرفت<ref>حبیب‌نژاد، حقوق و وظایف نمایندگی مجلس، ۳۵.</ref> و هر دو در زمان مقرر با پیام امام‌خمینی افتتاح شد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۵۹؛ ۲۱/۵۰.</ref> حضور مردم در انتخابات در هر سه دوره مجلس گسترده بود و مردم از پیام امام‌خمینی در خصوص شرکت همه اقشار به‌ویژه روحانیان در انتخابات مجلس استقبال کردند<ref>خوش‌زاد، مجلس شورای اسلامی، ۶۱ ـ ۶۴.</ref> و پیشگامی روحانیان در انقلاب و جایگاه آنان در میان مردم موجب شد جمع قابل توجهی از آنان به مجلس راه یابند؛<ref>فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، ۲/۱۱۲ ـ ۱۱۶.</ref> چنان‌که از نمایندگان دوره اول، دوم و سوم مجلس به‌ترتیب ۱۱۰ تن، <ref>خوش‌زاد، مجلس شورای اسلامی، ۱۷۷ ـ ۲۴۶.</ref> ۱۴۹ تن <ref>آقایی جیرهنده و بسطامی، مجلس شورای اسلامی، ۱۴۲ ـ ۲۳۲.</ref> و ۱۱۷ تن <ref>جهان‌محمدی، مجلس شورای اسلامی دوره‌ سوم، ۳۵۷.</ref> تحصیلات حوزوی داشتند. در هر سه دوره چهار زن نیز به مجلس راه یافتند.<ref>جهان‌محمدی، مجلس شورای اسلامی دوره‌ سوم، ۳۲۰ ـ ۳۵۵؛ خوش‌زاد، مجلس شورای اسلامی، ۱۷۶ ـ ۲۴۶؛ آقایی جیرهنده و بسطامی، مجلس شورای اسلامی، ۱۴۳ ـ ۲۳۲.</ref>
 ==جایگاه مجلس شورای اسلامی==
-مجلس شورای اسلامی در ساختار جمهوری اسلامی ایران جایگاه مهم و اختیارات زیادی دارد و علاوه بر اعمال [[قوه مقننه]] که تنها از طریق آن صورت می‌گیرد، سرنوشت بخشی از [[قوه مجریه]] نیز از طریق آن رقم می‌خورد<ref>ادامه مقاله.</ref> قانون‌گذار واقعی چنان‌که امام‌خمینی نیز تأکید کرده است، خداست و دستورهای [[پیامبر اسلام(ص)]] نیز در حکم [[قانون الهی]] است و همه مردم باید از آن پیروی کنند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ۴۵.</ref> و مجلس شورا قانون‌های کشور را بر اساس [[آیین اسلام]] تنظیم می‌کند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۸۸، ۵۰۹.</ref> از سوی دیگر، امام‌خمینی، مجلس را در رأس امور، [[خانه ملت]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۵۰۲ و ۱۸/۴۲۰.</ref> کانون هدایت،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۴۷.</ref> در رأس تمام نهادهای نظام اسلامی و دارای ویژگی‌‌های خود<ref>امام خمینی، صحیفه، همان، ۱۸/۴۲۰.</ref> و جایگاه تربیت و اخلاق جامعه<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۴۵.</ref> شمرده است که ناپاکان و قدرتمندان و خان‌ها و وابستگان به شرق و غرب نباید به آن راه پیدا کنند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۲۰.</ref> ایشان بر این باور بود که در پرتو مجلس ملی و اسلامی مطبوعات، رادیو و تلویزیون و اداره‌ها اصلاح <ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۵۴.</ref> و خرابی‌های مادی و معنوی دوره [[طاغوت]] جبران خواهد شد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۳۷.</ref>
+مجلس شورای اسلامی در ساختار جمهوری اسلامی ایران جایگاه مهم و اختیارات زیادی دارد و علاوه بر اعمال [[قوه مقننه]] که تنها از طریق آن صورت می‌گیرد، سرنوشت بخشی از [[قوه مجریه]] نیز از طریق آن رقم می‌خورد<ref>ادامه مقاله.</ref> قانون‌گذار واقعی چنان‌که امام‌خمینی نیز تأکید کرده است، خداست و دستورهای [[پیامبر اسلام(ص)]] نیز در حکم [[قانون الهی]] است و همه مردم باید از آن پیروی کنند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ۴۵.</ref> و مجلس شورا قانون‌های کشور را بر اساس [[آیین اسلام]] تنظیم می‌کند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۸۸، ۵۰۹.</ref> از سوی دیگر، امام‌خمینی، مجلس را در رأس امور، [[خانه ملت]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۵۰۲ و ۱۸/۴۲۰.</ref> کانون هدایت،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۴۷.</ref> در رأس تمام نهادهای نظام اسلامی و دارای ویژگی‌‌های خود<ref>امام خمینی، صحیفه، همان، ۱۸/۴۲۰.</ref> و جایگاه تربیت و اخلاق جامعه<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۴۵.</ref> شمرده است که ناپاکان و قدرتمندان و خان‌ها و وابستگان به شرق و غرب نباید به آن راه پیدا کنند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۲۰.</ref> ایشان بر این باور بود که در پرتو مجلس ملی و اسلامی مطبوعات، [[رادیو]] و [[تلویزیون]] و اداره‌ها اصلاح <ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۵۴.</ref> و خرابی‌های مادی و معنوی دوره [[طاغوت]] جبران خواهد شد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۳۷.</ref>
 [[امام‌خمینی]] از همه اقشار مردم می‌خواست جایگاه مجلس را پاس داشته و از مصوبات آن اطاعت کنند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۷۰ و ۴۱۴.</ref> ایشان نافرمانی در برابر دستورهای مجلس را موجب فساد و سزاوار پیگیری می‌دانست <ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۷۰.</ref> و بر آن بود که با مجلس قوی و با پشتوانه مردم می‌توان در برابر مخالفان ایران ایستاد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۳۸.</ref> ایشان با مخالفت‌های [[سیدابوالحسن بنی‌صدر]] نخستین [[رئیس‌جمهور ایران]]، با قوانین مجلس شورای اسلامی<ref>رضوی، هاشمی و انقلاب، ۳۷۱ ـ ۳۷۲.</ref> به‌شدت برخورد کرد و قانون را بالاتر از همه چیز و مخالفت با آن را دیکتاتوری خواند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۷۷ و ۴۱۵.</ref>
 امام‌خمینی شرکت در انتخابات مجلس شورا را ضرورتی عقلی و دینی شمرده <ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۳۳۶.</ref> و هشدار داده است چه بسا با مسامحه و کناره‌گیری علما از شرکت در انتخابات مجلس، مسائل صدر مشروطه تکرار شود.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۸۳.</ref> ایشان حضور مردم در تعیین نمایندگان خود را نشانه پیوند آنان با مسئولان و مظهر اقتدار نظام سیاسی [[اسلام]] در برابر تهدید [[بیگانگان]] خواند<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۳۸.</ref> و حتی در اوج [[جنگ تحمیلی]] و بمباران شهرها به دست نظامیان [[عراق]] از مردم خواست از تهدید دشمن بعثی نترسیده، در انتخابات مجلس شرکت کنند و اعلام کرد خود نیز تحت هر شرایطی در انتخابات مجلس شرکت می‌کند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۰ ـ ۱۱.</ref>{{ببینید| انتخابات}}
 ==شرایط نمایندگان و رأی‌دهندگان==
 برای چگونگی شکل‌گیری مجلس شورای اسلامی، [[شورای انقلاب]] در ۱۷/۱۱/۱۳۵۸ آئین‌نامه‌ای در هشت فصل و ۶۱ ماده و شانزده تبصره تصویب کرد. تابعیت ایران، محجورنبودن، حداقل ۲۵ سال سن، شهرت‌نداشتن به فساد، اعتقاد به [[نظام جمهوری اسلامی]] و وفاداری به [[قانون اساسی]] و خواندن و نوشتن به حد کافی از شرایط نامزدشدن برای نمایندگی بود. اقدام‌کنندگان علیه انقلاب و اساس جمهوری اسلامی و اعضای [[ساواک]] و کارگزاران نزدیک به آن رژیم از پانزده خرداد ۱۳۴۲ تا بهمن ۱۳۵۷ نمی‌توانستند نامزد نمایندگی مجلس شوند.<ref>اطلاعات، روزنامه، ۲؛ سائلی، سیر تحول قوانین انتخاباتی مجلس در ایران، ۲۶۵ ـ ۲۶۸.</ref>