مجلس شورای ملی: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۳۹۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳ شهریور ۱۴۰۲
جز
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''مجلسِ شورایِ ملی''' نهاد [[قانون‌گذاری]] ایران بر اساس [[قانون اساسی مشروطه]] تا سال ۱۳۵۷.
{{ جعبه اطلاعات سازمان
| عنوان        = مجلس شورای ملی
| تصویر        = مجلس شورای ملی 2.jpg
| اندازه تصویر  =
| توضیح تصویر  =
| سرشناسی      =نهاد قانون‌گذاری ایران بر اساس قانون اساسی [[نهضت مشروطه|مشروطه]] تا سال ۱۳۵۷
| نام‌های دیگر  =
| تأسیس        = سیزدهم مرداد ۱۲۸۵ش
| بنیانگذار    = مظفرالدین‌شاه
| وابسته به    =
| رویکرد        =
| نوع فعالیت    = نهاد قانون‌گذاری ایران بر اساس قانون اساسی مشروطه
| گستره فعالیت  = داخلی
| اهداف        = قانون‌گذاری
| فعالیت‌ها      =
| وظایف        = پیشنهاد تجدید نظر در قانون اساسی، نظارت بر اجرای قوانین و عملکرد وزرا، انعقاد عهدنامه‌ها و اعطای امتیاز انحصار، اعطای امتیاز تشکیل کمپانی و شرکت‌های عمومی، استقراض داخلی یا خارجی و ساخت راه‌آهن یا شوسه به دست دولت
| مکان          = تهران
| دبیرکل        =
| رئیس          =
| جانشین        =
| ساختار        =
| وضعیت        = غیرفعال
| انحلال        = ۱۳۵۷
| فعالیت به زبان=
| مراکز وابسته  =
| شعار          =
| جوایز        =
| منابع مالی    =
| آثار          =
| مرتبط        =
| وبگاه        =
}}
 
'''مجلسِ شورایِ ملی''' نهاد قانون‌گذاری ایران بر اساس [[قانون اساسی مشروطه]] تا سال ۱۳۵۷.
 
پس از پیروزی [[نهضت مشروطه]]، نخستین مجلس شورای ملی در ۱۳/۵/۱۲۸۵، با فرمان مظفرالدین‌شاه تشکیل شد. این مجلس تا پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] در ۲۴ دوره تشکیل شد.
 
[[امام‌خمینی]] دربارۀ مجلس شورای ملی معتقد بود شاه، دربار، [[اجانب|بیگانگان]] و مراکز صاحب‌نفوذ، در برگزاری [[انتخابات]] و مذاکرات مجلس، اعمال نفوذ می‌کنند. پس از [[بازگشت امام‌خمینی به ایران|بازگشت امام‌خمینی به کشور]] و آشکارشدن نشانه‌های سقوط حکومت شاهنشاهی، شماری از نمایندگان و رئیس مجلس استعفا کردند. رئیس مجلس همبستگی بیشتر نمایندگان با انقلاب را اعلام کرد و در نهایت، تسخیر ساختمان مجلس در ۲۲بهمن، مجلس را به‌طور کامل منحل کرد.
 
از نظر امام‌خمینی به‌جز مجلس دوره اول که متمایز از دیگر دوره‌ها بود، فساد در دیگر دوره‌ها به‌تدریج افزایش یافت. ایشان از مجلس دوره [[قاجاریه|قاجار]] به مجلس «خان‌ها» و از مجلس [[دوره پهلوی]] به مجلس «شاهنشاهی» تعبیر می‌کرد. امام‌خمینی پس از پیروزی انقلاب، تعیین سرنوشت ملت، از طریق مجلس شورا را حق آنان دانست.
 
==معرفی اجمالی==
==معرفی اجمالی==
در نظام‌های سیاسی رایج و معاصر، سازوکاری که [[قانون]] یا قواعد لازم‌الاجرا را تهیه و وضع می‌کند، مجلس مشورتی است که نمایندگان حاضر در آن، به نوعی با رأی مردم برگزیده می‌شوند.<ref>قاضی، بایسته‌های حقوق اساسی، ۱۹۹.</ref> برخی نظام‌ها پارلمانی متشکل از دو مجلس مشورتی‌اند. در این‌گونه نظام‌ها، مجلسی که اعضای آن متشکل از اقشار مختلف جامعه و منتخب عموم مردم است، مجلس رعایا، سافل، وکلا یا مبعوثین نام دارد.<ref>فروغی، حقوق اساسی (یعنی) آداب مشروطیت دول، ۴۳ ـ ۴۴.</ref> و مجلس دیگر را به اعتبار حضور اشراف، سالخوردگان و شیوخ، مجلس اشراف، اعیان، عالی، شیوخ یا [[سنا]] می‌نامند <ref>فروغی، حقوق اساسی (یعنی) آداب مشروطیت دول، ۴۴؛ جعفری لنگرودی، ترمنولوژی حقوق، ص۶۱۹.</ref> در کشورهای بسیاری، [[قوه مجریه]] برآمده از خواست مجلس شورا ([[قوه مقننه]]) است و در تعدادی دیگر، قوه مجریه مستقل از مقننه است و برای نظارت (بازخواست) رئیس اجرایی، راه‌های دیگری پیش‌بینی شده‌است.<ref>عالم، بنیادهای علم سیاست، ۳۲۲ ـ ۳۳۳.</ref>
در نظام‌های سیاسی رایج و معاصر، سازوکاری که [[قانون]] یا قواعد لازم‌الاجرا را تهیه و وضع می‌کند، مجلس مشورتی است که نمایندگان حاضر در آن، به نوعی با رأی مردم برگزیده می‌شوند.<ref>قاضی، بایسته‌های حقوق اساسی، ۱۹۹.</ref> برخی نظام‌ها پارلمانی متشکل از دو مجلس مشورتی‌اند. در این‌گونه نظام‌ها، مجلسی که اعضای آن متشکل از اقشار مختلف جامعه و منتخب عموم مردم است، مجلس رعایا، سافل، وکلا یا مبعوثین نام دارد.<ref>فروغی، حقوق اساسی (یعنی) آداب مشروطیت دول، ۴۳ ـ ۴۴.</ref> و مجلس دیگر را به اعتبار حضور اشراف، سالخوردگان و شیوخ، مجلس اشراف، اعیان، عالی، شیوخ یا [[سنا]] می‌نامند <ref>فروغی، حقوق اساسی (یعنی) آداب مشروطیت دول، ۴۴؛ جعفری لنگرودی، ترمنولوژی حقوق، ص۶۱۹.</ref> در کشورهای بسیاری، [[قوه مجریه]] برآمده از خواست مجلس شورا ([[قوه مقننه]]) است و در تعدادی دیگر، قوه مجریه مستقل از مقننه است و برای نظارت (بازخواست) رئیس اجرایی، راه‌های دیگری پیش‌بینی شده‌است.<ref>عالم، بنیادهای علم سیاست، ۳۲۲ ـ ۳۳۳.</ref>
خط ۹۲: خط ۱۳۲:
*منیره شریعت‌جو، [https://books.khomeini.ir/books/10009/83/ مجلس شورای ملی]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۹، ص۸۳-۹۱.
*منیره شریعت‌جو، [https://books.khomeini.ir/books/10009/83/ مجلس شورای ملی]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۹، ص۸۳-۹۱.
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]]
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]]
[[رده:مقاله‌های جلد نهم دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های جلد نهم دانشنامه امام‌خمینی]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های نیازمند جعبه اطلاعات]]
[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]]
[[رده:مقاله‌های نیازمند تصویر]]
[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]]
[[رده:سازمان‌‌های دولتی رژیم پهلوی]]
[[رده:سازمان‌های دولتی رژیم پهلوی]]
[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]]
۱۴٬۶۵۲

ویرایش