۱۴٬۵۸۱
ویرایش
←پیوند به بیرون
(± 3 categories using HotCat) |
|||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
'''یدالله سحابی'''، فعال سیاسی و مبارز، رئیس | '''یدالله سحابی'''، فعال سیاسی و مبارز، رئیس کمیته تنظیم اعتصاب‌ها، عضو [[شورای انقلاب]] و وزیرمشاور در [[دولت موقت]]. | ||
یدالله سحابی در سال ۱۲۸۴ در تهران به دنیا آمد و پس از اتمام دوره متوسطه و دبیرستان، از سال ۱۳۰۴ به معلمی در دوره دبستان پرداخت و سه سال در کار راه‌سازی فعالیت داشت. وی در سال ۱۳۱۱ پس از فارغ‌التحصیل شدن در رشته علوم طبیعی برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در رشته زمین‌شناسی مدرک دکترا گرفت. وی پس از بازگشت به [[ایران]] و انجام خدمت وظیفه سربازی، از سال ۱۳۱۷ به تدریس زمین‌شناسی در دانشکده علوم مشغول شد و از سال ۱۳۲۵ ریاست اداره فرهنگ تهران را بر عهده گرفت. او از آن سال تا ۱۳۴۲ عضو شورای عالی آموزش و پرورش بود و به مدت ۲۵ سال در دانشگاه تهران نخستین استاد ایرانی زمین‌شناسی بود. | |||
سحابی از علاقه‌مندان [[سیدحسن مدرس]] و از طرفداران [[محمد مصدق]] بود و در نهضت مقاومت ملی حضوری فعال داشت. وی به همراه [[سیدمحمود طالقانی]] و [[مهدی بازرگان]]، [[نهضت آزادی ایران]] را تأسیس کرد و در سال ۱۳۴۰ مدتی به زندان افتاد و در ادامه مبارزات سیاسی به چهار سال زندان و تبعید محکوم شد. | |||
[[امام‌خمینی]] در اوج مبارزات در نامه‌ای به سحابی او را با همکاری [[محمدجواد باهنر]] و [[علی‌اکبر معین‌فر]] مأمور رسیدگی به اعتصابات کرد. | |||
پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] سحابی در دولت موقت بازرگان و با حکم امام‌خمینی وزیر مشاور بود و از مهر ۱۳۵۸ وزیر مشاور در امور تعلیمات و تحقیقات شد. او در نخستین دوره انتخابات [[مجلس شورای اسلامی]] به نمایندگی مردم تهران انتخاب شد و ریاست سنّی اولین جلسه آن را بر عهده داشت. | |||
جریان حوادث و اتفاقاتی که در سال‌های اولیه پس از پیروزی انقلاب رُخ داده بود، موجب فاصله‌گرفتن و کناره‌گیری سحابی از [[جمهوری اسلامی|نظام جمهوری اسلامی]] شد. او در سال ۱۳۸۱ و در ۹۶ سالگی درگذشت و در امامزاده عبدالله شهر ری به خاک سپرده شد. | |||
== زندگی‌نامه == | == زندگی‌نامه == | ||
| خط ۵۳: | خط ۶۳: | ||
پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، امام‌خمینی در [[۲۸ بهمن ۱۳۵۷]] به درخواست مهدی بازرگان نخست‌وزیر [[دولت موقت]] سحابی را به سمت وزیر مشاور و در مهر ۱۳۵۸ وزیر مشاور در امور تعلیمات و تحقیقات منصوب کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۴۴ و ۱۰/۱۶۴.</ref> او که عضو شورای انقلاب بود،<ref>سائلی کرده‌ده، شورای انقلاب اسلامی ایران، ۴۴.</ref> ارتباط نزدیکی با [[مرتضی مطهری]] داشت؛ چنان‌که مطهری پس از برگزاری جلسه‌ای فکری سیاسی در خانه سحابی و خروج از خانه وی در اردیبهشت ۱۳۵۸، به دست [[گروه فرقان]] به [[شهادت]] رسید<ref>علی‌بابایی، بیست و پنج سال در ایران چه گذشت، ۱/۲۰۶.</ref> {{ببینید|مرتضی مطهری}}. پس از استعفای بازرگان و پایان کار دولت موقت در آبان ۱۳۵۸،<ref>گروه پژوهش‌های، با پیشگامان آزادی، ۲۸.</ref> سحابی نیز از سمت خود استعفا کرد.<ref>مؤسسه فرهنگی، تاریخ انقلاب اسلامی دولت موقت، ۱/۱۶۵.</ref> | پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، امام‌خمینی در [[۲۸ بهمن ۱۳۵۷]] به درخواست مهدی بازرگان نخست‌وزیر [[دولت موقت]] سحابی را به سمت وزیر مشاور و در مهر ۱۳۵۸ وزیر مشاور در امور تعلیمات و تحقیقات منصوب کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۴۴ و ۱۰/۱۶۴.</ref> او که عضو شورای انقلاب بود،<ref>سائلی کرده‌ده، شورای انقلاب اسلامی ایران، ۴۴.</ref> ارتباط نزدیکی با [[مرتضی مطهری]] داشت؛ چنان‌که مطهری پس از برگزاری جلسه‌ای فکری سیاسی در خانه سحابی و خروج از خانه وی در اردیبهشت ۱۳۵۸، به دست [[گروه فرقان]] به [[شهادت]] رسید<ref>علی‌بابایی، بیست و پنج سال در ایران چه گذشت، ۱/۲۰۶.</ref> {{ببینید|مرتضی مطهری}}. پس از استعفای بازرگان و پایان کار دولت موقت در آبان ۱۳۵۸،<ref>گروه پژوهش‌های، با پیشگامان آزادی، ۲۸.</ref> سحابی نیز از سمت خود استعفا کرد.<ref>مؤسسه فرهنگی، تاریخ انقلاب اسلامی دولت موقت، ۱/۱۶۵.</ref> | ||
سحابی در نخستین دوره [[مجلس شورای اسلامی]] در اسفند ۱۳۵۸ به نمایندگی مردم تهران انتخاب شد و در نخستین جلسه به ریاست هیئت‌رئیسه سِنّی برگزیده شد.<ref>گروه پژوهش‌های، با پیشگامان آزادی، ۶۷؛ هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۵۹ و ۱۱۴.</ref> او در این دوره در جمع همفکران بازرگان ازجمله | سحابی در نخستین دوره [[مجلس شورای اسلامی]] در اسفند ۱۳۵۸ به نمایندگی مردم تهران انتخاب شد و در نخستین جلسه به ریاست هیئت‌رئیسه سِنّی برگزیده شد.<ref>گروه پژوهش‌های، با پیشگامان آزادی، ۶۷؛ هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۵۹ و ۱۱۴.</ref> او در این دوره در جمع همفکران بازرگان ازجمله سیداحمد صدر حاج‌سیدجوادی، [[ابراهیم یزدی]]، علی‌اکبر معین‌فر و [[هاشم صباغیان]] که گروه اقلیت مجلس را تشکیل می‌دادند، حضور داشت.<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۹۸.</ref> وی پس از پایان نمایندگی مجلس در سال ۱۳۶۳ از اعضای هیئت امنای دانشگاه تهران شد<ref>سحابی، عزت‌الله، گزارش درگذشت دکتر یدالله سحابی، ۴۷.</ref> و جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملی ایران را بنیان نهاد<ref>سحابی، عزت‌الله، گزارش درگذشت دکتر یدالله سحابی، ۲۵.</ref> و پس از آن نیز به فعالیت سیاسی در [[نهضت آزادی]] ادامه داد.<ref>توسلی، توسعه انسانی، ۱۰۶.</ref> | ||
سحابی سیاست‌مداری بود که با اندیشه دینی و تفکر مذهبی وارد عرصه سیاست و اجتماع شد و رویه سیاسی خود را بر پایه اخلاق و ایمان استوار کرده بود.<ref>بسته‌نگار، دکتر سحابی، ۸۲.</ref> او که از نخستین روشنفکران با نگرش مدرن در | سحابی سیاست‌مداری بود که با اندیشه دینی و تفکر مذهبی وارد عرصه سیاست و اجتماع شد و رویه سیاسی خود را بر پایه اخلاق و ایمان استوار کرده بود.<ref>بسته‌نگار، دکتر سحابی، ۸۲.</ref> او که از نخستین روشنفکران با نگرش مدرن در تاریخ معاصر ایران بود، تأثیر زیادی بر جریان‌های فکری پس از خود گذاشت و همه عمر خود را صرف مبارزه سیاسی، دفاع از آزادی و گسترش نگرش‌های جدید در تعالیم دینی کرد.<ref>بشارتی، نوشته‌های دکتر سحابی، ۱.</ref> نگاه متفاوت وی در تأمین آزادی و اجرای اصول [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]] با تأکید بر پاسداری از آرمان‌های اولیه انقلاب<ref>توسلی، توسعه انسانی، ۱۰۵.</ref> و نیز آن‌گونه که گفته شده، مسائلی مانند [[تسخیر لانه جاسوسی امریکا|اشغال سفارت آمریکا]] و شکست نهضت آزادی در انتخابات [[مجلس شورای اسلامی]]، طرفداری وی از [[سیدابوالحسن بنی‌صدر]] در جریان اختلاف میان [[بنی‌صدر]] و نخست‌وزیر [[محمدعلی رجایی]]<ref>مؤسسه فرهنگی، تاریخ انقلاب اسلامی دولت موقت، ۳/۷۰ و ۹۵.</ref> و نیز رد صلاحیت وی و همفکرانش در [[انتخابات]] بعدی مجلس شورای اسلامی، موجب فاصله‌گرفتن وی شد.<ref>مؤسسه فرهنگی، تاریخ انقلاب اسلامی دولت موقت، ۱/۱۶۵.</ref> | ||
در حوزه اصلاحات دینی یکی از اقدامات سحابی، تألیف کتاب خلقت انسان در بیان قرآن است که افکار دینی و ایمان قلبی را به یقین علمی و معرفت دینی سوق می‌دهد.<ref>جعفری، دکتر یدالله سحابی و خلقت انسان، ۴۰۸–۴۱۲.</ref> این کتاب از لحاظ زیست‌شناسی بر دستگاه‌های تنفسی، گردش خون و سلسله اعصاب موجودات زنده بررسی تطبیقی می‌کند و سپس به جنین‌شناسی تطبیقی و مقایسه صفات و احوال جنین در انواع متفاوت جانوران اشاره می‌کند و با بررسی شواهد حاصل از فسیل‌شناسی بقایا در سنگ‌های طبقات زمین، به تکامل تدریجی موجودات زنده و پیوستگی و تکثیر انواع تدریجی می‌رسد.<ref>بسته‌نگار، دکتر سحابی، ۴۹؛ سحابی، یدالله، خلقت انسان، ۸–۹.</ref> | در حوزه اصلاحات دینی یکی از اقدامات سحابی، تألیف کتاب خلقت انسان در بیان قرآن است که افکار دینی و ایمان قلبی را به یقین علمی و معرفت دینی سوق می‌دهد.<ref>جعفری، دکتر یدالله سحابی و خلقت انسان، ۴۰۸–۴۱۲.</ref> این کتاب از لحاظ زیست‌شناسی بر دستگاه‌های تنفسی، گردش خون و سلسله اعصاب موجودات زنده بررسی تطبیقی می‌کند و سپس به جنین‌شناسی تطبیقی و مقایسه صفات و احوال جنین در انواع متفاوت جانوران اشاره می‌کند و با بررسی شواهد حاصل از فسیل‌شناسی بقایا در سنگ‌های طبقات زمین، به تکامل تدریجی موجودات زنده و پیوستگی و تکثیر انواع تدریجی می‌رسد.<ref>بسته‌نگار، دکتر سحابی، ۴۹؛ سحابی، یدالله، خلقت انسان، ۸–۹.</ref> | ||
یدالله سحابی در ۲۳ | یدالله سحابی در ۲۳ فروردین ۱۳۸۱ در ۹۶سالگی در بیمارستان جم تهران درگذشت و در امامزاده عبدالله شهر [[ری]] به خاک سپرده شد.<ref>سحابی، عزت‌الله، گزارش درگذشت دکتر یدالله سحابی، ۴۶–۴۷ و ۵۴.</ref> | ||
از سحابی آثاری منتشر شده‌است، ازجمله تکامل موجودات، توجه به آثار طبیعت در قرآن، دعاهای قرآن<ref>خبرگزاری دانشجویان، زندگی‌نامه دکتر یدالله سحابی، ۲۵.</ref> و مقالاتی دربارهٔ زمین‌شناسی و آبیاری.<ref>خبرگزاری دانشجویان، زندگی‌نامه دکتر یدالله سحابی، ۳۱.</ref> وی دارای دو دختر و پنج پسر بوده‌است؛ ازجمله عزت‌الله سحابی که در سال ۱۳۹۰ درگذشت<ref>گروه پژوهش‌های، با پیشگامان آزادی، ۳۲.</ref> {{ببینید|عزت‌الله سحابی}}. | از سحابی آثاری منتشر شده‌است، ازجمله تکامل موجودات، توجه به آثار طبیعت در قرآن، دعاهای قرآن<ref>خبرگزاری دانشجویان، زندگی‌نامه دکتر یدالله سحابی، ۲۵.</ref> و مقالاتی دربارهٔ زمین‌شناسی و آبیاری.<ref>خبرگزاری دانشجویان، زندگی‌نامه دکتر یدالله سحابی، ۳۱.</ref> وی دارای دو دختر و پنج پسر بوده‌است؛ ازجمله عزت‌الله سحابی که در سال ۱۳۹۰ درگذشت<ref>گروه پژوهش‌های، با پیشگامان آزادی، ۳۲.</ref> {{ببینید|عزت‌الله سحابی}}. | ||
| خط ۹۶: | خط ۱۰۶: | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
سمیه تام، [https://books.khomeini.ir/books/10006/188/ یدالله سحابی]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۶، ص۱۸۸–۱۹۲. | * سمیه تام، [https://books.khomeini.ir/books/10006/188/ یدالله سحابی]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۶، ص۱۸۸–۱۹۲. | ||
{{انقلاب اسلامی ایران}} | |||
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | [[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | ||
[[رده:مقاله‌های جلد ششم دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های جلد ششم دانشنامه امام‌خمینی]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]] | [[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]] | [[رده:مقاله‌های دارای تصویر]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:مبارزان علیه رژیم پهلوی]] | |||
[[رده:اعضای شورای انقلاب اسلامی]] | |||
[[رده:شخصیت‌های غیرحوزوی]] | |||
[[رده:اعضای هیئت دولت]] | |||
[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]] | |||