سیدمحمد موسوی‌نژاد
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | دی سال ۱۳۱۰ |
| زادگاه | روستای ابرده از ییلاقات شهر مشهد |
| تاریخ وفات | ۲۵ فروردین ۱۳۹۵ |
| محل دفن | مشهد |
| شهر وفات | مشهد |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سیدمحمدهادی میلانی، مجتبی تهرانی، میرزا جواد آقا تهرانی، حسنعلی مروارید، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدمحسن حکیم، سیدابوالقاسم خویی، سیدمحمود حسینی شاهرودی و امام‌خمینی و... |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی، حمایت از نهضت امام‌خمینی |
| اجتماعی | تأسیس و اداره مدرسه حاج‌آقا موسوی‌نژاد در مشهد و تأسیس صندوق قرض‌الحسنه |
سیدمحمد موسوی‌نژاد، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
زادگاه و تحصیل
سیدمحمد موسوی‌نژاد در دی سال ۱۳۱۰ در روستای ابرده از ییلاقات شهر مشهد در خانواده‌ای مذهبی به دنیا آمد. او خواندن و نوشتن را در زادگاهش و در مکتب‌خانه فراگرفت. آنگاه با راهنمایی دایی‌اش سیدحسین شمس خراسانی، راهی مشهد شد.[۱] و در حوزه علمیه آن شهر، به فراگیری دروس حوزوی پرداخت. درباره استادان او در دوره‌های مقدمات و سطح اطلاعاتی در دست نیست و شریف‌رازی در زندگینامه موسوی‌نژاد، صرفاً بر استفاده او از استادان حوزه علمیه مشهد اکتفا کرده است.[۲] همچنین در یادنامه او که توسط پایگاه اطلاع‌رسانی منتسب به موسوی‌نژاد منتشر شده است، صرفاً بر گذراندن دروس مقدمات و سطح در مشهد اشاره شده است.[۳] شریف‌رازی درباره حضور او در درس‌های خارج فقه استادان حوزه علمیه خراسان سخنی نگفته است.[۴] ولی در یادنامه او، از سیدمحمدهادی حسینی میلانی، شیخ مجتبی تهرانی، میرزا جواد آقا تهرانی و شیخ حسنعلی مروارید به‌عنوان استادان دوره خارج فقه و اصول یاد شده است.[۵] می‌توان احتمال داد که به‌جز آیت‌الله میلانی که استاد درس خارج فقه و اصول بود، دیگر افراد فوق، از استادان دوره سطح موسوی‌نژاد در دهه ۱۳۳۰ش بودند.
مهاجرت به عراق
موسوی‌نژاد سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف، تحصیلات حوزوی را پی گرفت. درباره سال عزیمت او به عراق گزارشی در دست نیست، ولی با استناد به حضور او در درس سیدعبدالهادی شیرازی، درگذشته در سال ۱۳۴۱ش، می‌توان احتمال داد که وی در اواخر دهه ۱۳۳۰ش و در نخستین سال‌های دهه ۱۳۴۰ش راهی عراق شده بود. او در حوزه علمیه نجف اشرف، دروس خارج فقه و اصول را نزد سیدعبدالهادی شیرازی، سیدمحسن طباطبایی حکیم، سیدابوالقاسم خویی، سیدمحمود حسینی شاهرودی و امام‌خمینی تکمیل کرد. موسوی‌نژاد در سال ۱۳۴۹ ش، به کشور بازگشت،[۶] بنابراین می‌توان احتمال داد که وی در سال‌های ۱۳۴۴-۱۳۴۹ش که درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی در مسجد شیخ انصاری معروف به مسجد ترک‌ها در نجف اشرف برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد.
بازگشت به ایران
موسوی‌نژاد در سال ۱۳۴۹ش، به‌دلیل ضعف بینایی، به کشور بازگشت و در شهر مشهد مقیم شد. احمدی شاهرودی، از شاگردان موسوی‌نژاد، از تدریس درس لمعه توسط موسوی‌نژاد سخن گفته است، ولی محل تدریس او را مشخص نکرده است.[۷] به نظر می‌رسد وی در حوزه علمیه نجف اشرف و حین تحصیل دروس خارج فقه و اصول، درس فوق را تدریس می‌کرد. همچنین می‌توان احتمال داد که پس از استقرار در مشهد هم به تدریس لمعه در حوزه علمیه مشهد می‌پرداخت. همچنین یکی از شاگردان او، از تدریس کتاب‌هایی چون تحف‌العقول و مکاسب در حوزه علمیه مشهد سخن گفته است.[۸] وی سپس به توصیه میرزا جوادآقا تهرانی، مدرسه‌ای را در آن شهر بنیان نهاد.[۹] این مدرسه که به مدرسه حاج‌آقا موسوی‌نژاد معروف است، از مدارس مهم و برجسته مشهد به شمار می‌رود و هر سال، پذیرای ده‌ها مشتاق دروس حوزوی است.[۱۰] وی اداره آن مدرسه را بر عهده داشت. همچنین به تدریس در آن مدرسه پرداخت.[۱۱] ازجمله درس‌هایی که به تدریس آن اهتمام داشت، درس اخلاق بود؛ به‌گونه‌ای که طلاب پیش از آغاز درس، در کلاس اخلاق شرکت می‌کردند و در صورت عدم حضور، مورد مؤاخذه قرار می‌گرفتند.[۱۲] و به گفته یکی از شاگردانش، این درس را با برنامه صبحگاه در پادگان مقایسه می‌کرد.[۱۳] همچنین به تدریس تفسیر قرآن، فقه و حدیث هم اهتمام داشت.[۱۴]
فعالیت مبارزاتی
موسوی‌نژاد در جریان نهضت امام‌خمینی، از آن حمایت می‌کرد و برخی از اعلامیه‌ها و اطلاعیه‌ها را به رؤیت مراجع و روحانیان می‌رساند و در امضا گرفتن از علما برای اعلامیه‌ها علیه حکومت پهلوی یا حمایت از امام‌خمینی فعال بود. همچنین در حفاظت از اموال مردم و دولت در جریان انقلاب اسلامی در مشهد فعال بود.[۱۵] قائمی، از شاگردان موسوی‌نژاد، ادعا می‌کند که یکی از ویژگی‌های موسوی‌نژاد، پرهیز از حضور علنی در مبارزات با هدف حراست و حفاظت از مدرسه علمیه خویش بود و به همین علت مخفیانه در تظاهرات و راهپیمایی‌ها شرکت می‌کرد؛ موضوعی که پس از رحلت امام‌خمینی، بسترساز پاره‌ای سخت‌گیری‌ها علیه او شد و موسوی‌نژاد مجبور شد بخشی از مبارزات خود را برای یکی از شاگردانش بازگو کند.[۱۶] اما در اسناد ساواک، به مبارزات او اشاراتی شده است. ازجمله وی در جریان ۲۵ اسفند ۱۳۵۶ و در آستانه چهلم شهدای ۲۹ بهمن تبریز، همراه با جمعی از روحانیان مشهد و در اعتراض به حکومت پهلوی، عید نوروز سال ۱۳۵۷ را تحریم کردند و اعلامیه‌ای را هم در این زمینه انتشار دادند.[۱۷] این گزارش نشان می‌دهد که وی در صحنه مبارزه حضور داشت و اعلامیه‌هایی را هم امضا می‌کرد.
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
موسوی‌نژاد پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مدرسه خود را به ستادی برای تبلیغ نامزدهای مجلس خبرگان قانون اساسی تبدیل کرد. او از پذیرش سمت دولتی و حکومتی خودداری کرد و همه تمرکز خود را بر اداره مدرسه خود معطوف نمود و بر تحصیل طلاب تأکید می‌کرد. تأکید او بر تربیت طلاب و امر تحصیل آنان به اندازه‌ای بود که از برگزاری برخی مناسبت‌های مذهبی ـ سیاسی در مدرسه جلوگیری می‌کرد و همین مسئله باعث شده بود تا اتهاماتی متوجه او شود.[۱۸] با وجود چنین اتهاماتی، موسوی‌نژاد به اداره مدرسه علمیه خویش ادامه داد و آنجا را به یکی از مهم‌ترین مراکز علمی خراسان تبدیل کرد. او همچنین صندوق قرض‌الحسنه‌ای را در مشهد بنا نهاد و همچنین صندوق تعاونی را در آن شهر تأسیس کرد.[۱۹]
درگذشت
سیدمحمد موسوی‌نژاد در ۲۵ فروردین ۱۳۹۵ در مشهد درگذشت[۲۰] و در همان شهر به خاک سپرده شد.[۲۱]
پانویس
- ↑ «مختصر از زندگینامه حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی‌نژاد»، ص۵.
- ↑ شریف‌رازی، ج۷، ص۱۷۴-۱۷۵.
- ↑ «مختصر از زندگینامه حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی نژاد»، ص۵.
- ↑ شریف‌رازی، ج۷، ص۱۷۴.
- ↑ شریف‌رازی، ج۷، ص۱۷۴.
- ↑ «مختصر از زندگینامه حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی‌نژاد»، ص۵.
- ↑ «آیت‌الله احمدی شاهرودی: آیت‌الله موسوی‌نژاد از نظر علمی از افراد نادر بود»، ص۷.
- ↑ «شخصیت‌شناسی مرحوم آیت‌الله موسوی‌نژاد از بیان حجت‌الاسلام‌والمسلمین ربانی بیرجندی»، ص۱۳.
- ↑ «مختصر از زندگینامه حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی‌نژاد»، ص۵.
- ↑ موسوی‌نژاد، ص۳.
- ↑ «مختصر از زندگینامه حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی‌نژاد»، ص۵.
- ↑ «شخصیت‌شناسی مرحوم آیت‌الله موسوی‌نژاد از بیان حجت‌الاسلام‌والمسلمین ربانی بیرجندی»، ص۱۳.
- ↑ «حجت‌الاسلام‌والمسلمین قائمی از اساتید سطوح عالی حوزه مشهد»، ص۱۴.
- ↑ «شخصیت‌شناسی مرحوم آیت‌الله موسوی‌نژاد از بیان حجت‌الاسلام‌والمسلمین ربانی بیرجندی»، ص۱۳.
- ↑ «حجت‌الاسلام‌والمسلمین فاضلی‌نژاد: ناگفته‌هایی از زوایای شخصیتی استاد»، ص۱۲.
- ↑ «حجت‌الاسلام‌والمسلمین قائمی از اساتید سطوح عالی حوزه مشهد»، ص۱۴.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۵۵، ص۴۴۷.
- ↑ «حجت‌الاسلام‌والمسلمین فاضلی‌نژاد: ناگفته‌هایی از زوایای شخصیتی استاد»، ص۱۲.
- ↑ شریف‌رازی، ج۷، ص۱۷۵.
- ↑ «مختصر از زندگینامه حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی‌نژاد»، ص۵.
- ↑ ویژه‌نامه چهلمین...، ص۱.
منابع
- «حجت‌الاسلام‌والمسلمین قائمی از اساتید سطوح عالی حوزه مشهد» (۱۳۹۵)، ویژه‌نامه چهلمین روز درگذشت استاد اخلاق و مدیر برجسته حوزه علمیه خراسان حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی‌نژاد، بی‌جا، پایگاه اطلاع‌رسانی مدرسه آیت‌الله موسوی‌نژاد.
- «حجت‌الاسلام‌والمسلمین فاضلی‌نژاد: ناگفته‌هایی از زوایای شخصیتی استاد»(۱۳۹۵)، ویژه‌نامه چهلمین روز درگذشت استاد اخلاق و مدیر برجسته حوزه علمیه خراسان حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی‌نژاد، بی‌جا، پایگاه اطلاع‌رسانی مدرسه آیت‌الله موسوی نژاد.
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۷، تهران، اسلامیه؛ «شخصیت‌شناسی مرحوم آیت‌الله موسوی‌نژاد از بیان حجت‌الاسلام‌والمسلمین ربانی بیرجندی» (۱۳۹۵)، ویژه‌نامه چهلمین روز درگذشت استاد اخلاق و مدیر برجسته حوزه علمیه خراسان حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی‌نژاد، بی‌جا، پایگاه اطلاع‌رسانی مدرسه آیت‌الله موسوی‌نژاد.
- «مختصر از زندگینامه حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی‌نژاد»(۱۳۹۵)، ویژه‌نامه چهلمین روز درگذشت استاد اخلاق و مدیر برجسته حوزه علمیه خراسان حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی‌نژاد، بی‌جا، پایگاه اطلاع‌رسانی مدرسه آیت‌الله موسوی‌نژاد.
- موسوی‌نژاد، سیدمرتضی (۱۳۹۵)؛ ویژه‌نامه چهلمین روز درگذشت استاد اخلاق و مدیر برجسته حوزه علمیه خراسان حضرت آیت‌الله سیدمحمد موسوی‌نژاد، بی‌جا، پایگاه اطلاع‌رسانی مدرسه آیت‌الله موسوی‌نژاد.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۵۵، آیت‌الله حاج شیخ عباس واعظ طبسی (۱۳۹۴)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.