سیدمحمود سیستانی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدمحمود مجتهدی سیستانی |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۲ش |
| زادگاه | مشهد |
| تاریخ وفات | ۸ اسفند ۱۳۷۲ |
| محل دفن | صحن آزادی حرم امام رضا(ع) |
| شهر وفات | مشهد |
| خویشاوندان سرشناس | سیدعلی سیستانی (برادر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدحسین بروجردی، سیدمحسن حکیم، سیدابوالقاسم خویی، سیدمحمدهادی میلانی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه مشهد، حوزه علمیه قم، حوزه علمیه نجف |
| سایر | عضو هیئت استفتای آیتالله خویی در نجف |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | از فعالان مبارزه با حکومت پهلوی |
| اجتماعی | امام جماعت مسجد ولیعصر(عج) مشهد |
سیدمحمود سیستانی، از شاگردان درس خارج امامخمینی.
زادگاه و خاندان
سیدمحمود مجتهدی سیستانی در ۱۳۱۲ش در خانوادهای با پیشینه درخشان علمی و روحانی در مشهد دیده به جهان گشود. پدرش سیدمحمدباقر از علمای نامی مشهد و از ائمه جماعات مسجد گوهرشاد آن شهر و جدش آیتالله سیدعلی مجتهد سیستانی از شاگردان میرزای بزرگ شیرازی و از مراجع تقلید زمان خود و از مخالفان مشروطه و مشروطهخواهان به شمار میرفت.[۱]
تحصیل
سیدمحمود مجتهد دوران ابتدایی را در مشهد طی کرد. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را نزد شیخ غلامحسین شیخالاسلامی خواند.[۲] ادبیات را هم پیش محمدتقی ادیب نیشابوری خواند و پس از پایان مقدمات، در درس سطح (لمعه، قوانین و معالمالاصول) سیداحمد مدرس یزدی حضور یافت. رسایل و مکاسب را پیش شیخ هاشم قزوینی و کفایهالاصول را هم نزد شیخ مجتبی قزوینی آموخت. سپس سالها در درس خارج فقه و اصول آن دو مدرس برجسته شرکت کرد.[۳]
او در ۱۳۳۰ش به قم رفت و مدت دو سال به تکمیل دروس خارج فقه و اصول در آن شهر پرداخت و از درس خارج آیتالله سیدحسین طباطبایی بروجردی و امامخمینی بهرهمند شد.[۴] در سایت شخصی مجتهد سیستانی صرفاً بر حضور او در درس خارج امامخمینی اشاره شده است، بدون اینکه درباره سالهای حضور در درس یا درسهای امامخمینی گزارشی داده شود. میتوان احتمال داد که از هر دو درس خارج فقه یا اصول امامخمینی استفاده میکرد. همزمان در درس فلسفه علامه سیدمحمدحسین طباطبایی نیز حاضر میشد.[۵] او دو بار هم به نجف اشرف رفت و در حوزه علمیه آن شهر از درس خارج فقه و اصول آیات سیدمحسن طباطبایی حکیم، امامخمینی.[۶]، سیدابوالقاسم موسوی خویی و سیدمحمود حسینی شاهرودی بهرهمند شد.[۷] در مدت حضور در آنجا، مدت شش ماه عضو هیئت استفتای آیتالله خویی بود.[۸]
او که اجازاتی از آیات عظام حاج شیخ مجتبی قزوینی، سیدابوالقاسم خویی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی داشت، پس از بازگشت به مشهد، به درس خارج فقه و اصول آیتالله سیدمحمدهادی حسینی میلانی پیوست و یازده سال به استفاده از درس خارج اصول (اوامر تا استصحاب) و خارج فقه ایشان پرداخت.[۹] همزمان به تدریس در مدارس علمیه آن شهر پرداخت و بیش از چهل سال به تدریس فقه و اصول (قوانین، مکاسب، رسایل، کفایه، خارج فقه، خارج اصول)، معقول چون حکمت متعالیه، عرفان نظری و کلام و متونی مانند اشارات، شفا، شرح منظومه، اسفار، قبسات و شرح تجرید، تفسیر قرآن و نهجالبلاغه و دروس اعتقادی و معارف چون توحید و امامت اشتغال داشت.[۱۰]
فعالیت سیاسی و اجتماعی
سیدمحمد مجتهدی سیستانی در سال ۱۳۴۱ش همراه با برخی از روحانیان ازجمله سیدمحمد خامنهای، جلساتی را با هدف بررسی مسائل روز در مشهد برگزار کردند که نخستین جلسه در خانه او برگزار شد.[۱۱] در ۱۳۴۲ش پس از آزادی امامخمینی از حبس، همراه با شیخ مجتبی قزوینی با امامخمینی دیدار کرد.[۱۲] و در اسفند همان سال در جلسات روحانیان مشهد با حضور افرادی چون سیدعبدالکریم هاشمینژاد، عباس واعظ طبسی و... شرکت میکرد. وقتی ساواک در جریان برگزاری این جلسات قرار گرفت، با قید اینکه «خیلی مهم است»، خواستار حضور مأموران ساواک در آن جلسات شد.[۱۳] این جلسات در ۱۳۴۴ش نیز تداوم داشت و ساواک در یکی از گزارشها، خواستار دستگیری شرکتکنندگان در آن جلسات شده بود.[۱۴] بر اساس گزارش ساواک، وی در ۱۳۴۶ش به ساواک احضار شد.[۱۵] و به نظر میرسد این احضار، نتیجه فعالیتهای سیاسی او بود. او در خرداد ۱۳۴۷ و پس از بازگشت آیتالله سیدحسن طباطبایی قمی از شهر خاش (محل تبعید) به تهران، به آن شهر رفت. ساواک در آن گزارش از مجتهدی با عنوان یکی از طرفداران آیتالله قمی نام برد.[۱۶] در همان سال با معرفی برادرش آیتالله سیدعلی سیستانی و شیخ علی آقا تهرانی از امامخمینی اجازه نامهای در حسبیات دریافت کرد.[۱۷] او در تابستان ۱۳۴۹ش برخلاف برخی از مدرسان، درس خود را تعطیل نکرده بود.[۱۸] ولی وقتی در جریان شهادت سیدمحمدرضا سعیدی قرار گرفت، ضمن تعطیلی درس خود، در تشویق دیگر مدرسان به تعطیلی دروس در اعتراض به حکومت پهلوی نقش داشت. ساواک در گزارشی در این باره، از آنان با عنوان «طرفداران خمینی» نام برد.[۱۹]، به همین سبب در دستوری خواستار دستگیری مجتهدی سیستانی همراه با عباس واعظ طبسی، سیدعلی خامنهای و محمدرضا محامی شد.[۲۰]
سیدمحمد مجتهدی سیستانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس در مشهد ادامه داد.[۲۱] و در مسجد ولیعصر(عج) مشهد به اقامه نماز جماعت و ترویج احکام دینی پرداخت. علاوه بر آن در حسینیه خانه خویش به برگزاری تفسیر قرآن همت گماشت که مدت سی سال ادامه داشت.[۲۲]
درگذشت
مجتهدی سیستانی در هشتم اسفندماه ۱۳۷۲ش در مشهد از دنیا رفت و پیکرش در صحن آزادی حرم امام علی بن موسیالرضا(ع) به خاک سپرده شد.[۲۳]
پانویس
- ↑ شریفرازی، گنجینه دانشمندان، ج۹، ص۲۹۹.
- ↑ عربشاهی، «یادی از عالمی ربانی: مروری اجمالی بر زندگینامه آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی به مناسبت بیست و دومین سالگرد رحلت»، ص۹.
- ↑ عربشاهی، «یادی از عالمی ربانی: مروری اجمالی بر زندگینامه آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی به مناسبت بیست و دومین سالگرد رحلت»، ص۹؛ طالبیانشریف، «برگی از دفتر زندگی: پروندهای در بزرگداشت مرحوم آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی»، ص۲۲).
- ↑ طالبیانشریف، «برگی از دفتر زندگی: پروندهای در بزرگداشت مرحوم آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی»، ص۲۲؛ عربشاهی، «یادی از عالمی ربانی: مروری اجمالی بر زندگینامه آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی به مناسبت بیست و دومین سالگرد رحلت»، ص۹.
- ↑ عربشاهی، «یادی از عالمی ربانی: مروری اجمالی بر زندگینامه آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی به مناسبت بیست و دومین سالگرد رحلت»، ص۹.
- ↑ طالبیانشریف، «برگی از دفتر زندگی: پروندهای در بزرگداشت مرحوم آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی»، ص۲۲)
- ↑ عربشاهی، «یادی از عالمی ربانی: مروری اجمالی بر زندگینامه آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی به مناسبت بیست و دومین سالگرد رحلت»، ص۹.
- ↑ طالبیانشریف، «برگی از دفتر زندگی: پروندهای در بزرگداشت مرحوم آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی»، ص۲۲).
- ↑ عربشاهی، «یادی از عالمی ربانی: مروری اجمالی بر زندگینامه آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی به مناسبت بیست و دومین سالگرد رحلت»، ص۹.
- ↑ عربشاهی، «یادی از عالمی ربانی: مروری اجمالی بر زندگینامه آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی به مناسبت بیست و دومین سالگرد رحلت»، ص۹).
- ↑ خاطرات آیتالله...، ص۱۷۶-۱۷۷.
- ↑ خاطرات آیتالله...، ص۱۷۶-۱۷۷.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۱۱۵.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۱۸۶.
- ↑ یاران امام به...، کتاب ۸.، ص۴۳۲.
- ↑ یاران امام به...، کتاب ۵۵، ص۲۳۵.
- ↑ صحیفه امام، ج۱، ص۴۸۴.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۴۹۹.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۵۳۲، کتاب ۵۵، ص۲۷۰)
- ↑ یاران امام به...، کتاب ۵۵، ص۲۷۲ و ۲۷۵.
- ↑ عربشاهی، «یادی از عالمی ربانی: مروری اجمالی بر زندگینامه آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی به مناسبت بیست و دومین سالگرد رحلت»، ص۹.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۱۱۵-۱۱۶.
- ↑ عربشاهی، «یادی از عالمی ربانی: مروری اجمالی بر زندگینامه آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی به مناسبت بیست و دومین سالگرد رحلت»، ص۹؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۱۱۶).
منابع
- خاطرات آیتالله سیدمحمد خامنهای (۱۳۹۱)، تدوین جواد کامور بخشایش و جواد عربانی، ج۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- شریفرازی، محمد (۱۳۷۰)، گنجینه دانشمندان، ج۹، تهران، مؤلف؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی.
- طالبیانشریف، حسن (۱۳۹۹)، «برگی از دفتر زندگی: پروندهای در بزرگداشت مرحوم آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی»، هفتهنامه حریم امام، شماره ۴۴۲، نهم اسفند.
- عربشاهی، روحالله (۱۳۹۴)، «یادی از عالمی ربانی: مروری اجمالی بر زندگینامه آیتالله سیدمحمود مجتهدی سیستانی به مناسبت بیست و دومین سالگرد رحلت»، روزنامه جمهوری اسلامی، سال سی و هفتم، شماره ۶۰۵۴، ۹ اسفند.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب اول: شهید آیتالله سیدمحمدرضا سعیدی (۱۳۷۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک: حجتالاسلام دکتر سیدعبدالکریم هاشمینژاد (۱۳۸۱)، کتاب هشتم، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵: آیتالله حاج شیخ عباس واعظ طبسی (۱۳۸۱)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.