عبقات الانوار (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| عنوان | عبقات الأنوار فی إمامة الأئمة الأطهار |
| نامهای دیگر | عبقات الأنوار |
| نامکتاببهفارسی | عبقات الأنوار در امامت امامان پاک |
| نویسنده | میرحامدحسین هندی |
| تاریخ نگارش | قرن ۱۳ق |
| موضوع | کلام اسلامی، امامت، ردیه بر تحفه اثناعشریه |
| سبک | استدلالی، روایی، تاریخی |
| زبان | [عربی |
| تعداد جلد | ۳۰ جلد |
| اطلاعات نشر | |
| قطع | رحلی |
| نسخهالکترونیکی | دارد |
| ناشر | انتشارات مختلف |
| محل نشر | ایران، هند |
| نوع رسانه | چاپی، دیجیتال |
عبقات الانوار کتابی از میرحامدحسین هندی (۱۲۴۶-۱۳۰۶ق)، از علمای هند، در اثبات امامت امام علی(ع) و ردیهای بر کتاب تحفه اثناعشریه عبدالعزیز دهلوی است. این کتاب را از آثار درخشان کلامی شیعه دانستهاند که عالمان بزرگی از آن تمجید کردهاند. میرحامدحسین در این کتاب مفاد حدیث غدیر را تبیین کرده و دلائل متعددی برای اثبات دیدگاه شیعه در بحث امامت اقامه کرده است.
امامخمینی برای کتاب عبقات الانوار جایگاه بخصوصی در آثار مکتوب شیعه قائل بود و ادبیات کمنظیری را درباره این کتاب به کار بردهاند. ایشان این کتاب را بزرگترین حجت مذهب و یک گنج پرقیمت و گوهر گرانبها توصیف میکند. امامخمینی در کتاب کشف اسرار در باب حدیث غدیر و واقعه ولایت؛ عبقاتالانوار را بهترین کتاب ذکر میکنند که تاکنون چنین کتابی نوشته نشده و میفرمایند بر علمای شیعه لازم است که نگذارند این کتاب فراموش شود. تصحیح و نظارت بر چاپ این کتاب در آن زمان بر عهده امام بوده است و ایشان خود هزینه چاپ این کتاب را تأمین کردند.
معرفی
عبقات الانوار با نام کامل عبقات الانوار فی امامة الائمه الاطهار مفصلترین کتاب عقیدتی مذهب شیعه در باب امامت، نوشته میرحامد حسین هندی است.[۱] این کتاب در اصل ردیهای بر باب هفتم کتاب تحفه اثناعشریهٔ عبدالعزیز دهلوی است.[۲] میرحامدحسین قبل از تکمیل کتاب از دنیا رفت و پس از درگذشت او، فرزندش سیدناصر، بخشهایی را به کتاب افزود.[۳] عبقات الانوار مشهورترین کتاب میرحامدحسین است و از آثار درخشان شیعه در یکی دو قرن اخیر شمرده میشود که عالمان بزرگی مانند آقابزرگ تهرانی، مدرس تبریزی و سیدمحسن امین از این اثر تمجید کردهاند.[۴] این کتاب را دایرةالمعارفی در اثبات امامت و فضائل امام علی(ع)[۵] و یکی از آثار ارزشمند کلامی در حوزه امامتپژوهی بهشمار آوردهاند.[۶]
شاه عبدالعزیز دهلوی در باب هفتم کتاب تحفه اثناعشریه، از میان دهها روایت، دوازده روایت را که شیعه توسط آن به حقانیت خود استناد میورزد را مورد خدشه قرار داد. میرحامدحسین با نوشتن عبقات الانوار به ادعاهای کتاب تحفه اثناعشریه پاسخ داد و با بررسی تفصیلی سندی و دلالی، روایات را اثبات و بسیاری از روایات جعلی را نیز رد نمود.[۷]
میرحامدحسین در این کتاب متواتر بودن و صحت سند و وثاقت راویان روایات درباره امامت حضرت علی(ع) را از کتب خود اهلسنت به طور کاملا ابتکاری ثابت میکند.[۸] میرحامدحسین، مفاد حدیث غدیر را در کتاب عبقات الانوار تبیین کرده و دلائل متعددی برای اثبات دیدگاه شیعه اقامه کرده است.[۹] علامه با رویکرد جامعنگری نسبت به قرائن و منابع فهم حدیث غدیر از جمله: آیات قرآن، روایات مرتبط با حدیث غدیر، گزارشهای متعدد از حدیث غدیر، و اقوال عالمان اهلسنت اقدام به استخراج قرائن برای فهم صحیح حدیث کرده است و بر پایه این قرائن اثبات میکند که حدیث غدیر بر امامت امام علی(ع) دلالت تام دارد.[۱۰]
مؤلف
میرحامدحسینهندی (۱۲۴۶-۱۳۰۶ق) یکی از علمای برجسته اهل تشیع از سادات در قرن سیزدهم در هند بوده است.[۱۱] او در ۱۸ صفر ۱۳۰۶ق درگذشت و در حسینیه جناب غفرانمآب دفن شد.[۱۲] میرحامدحسین تالیفات زیادی در موضوعات گوناگونی دارد. برخی از کتابهای وی پاسخ به تهمتها علیه مذهب تشیع است. او در کلام، فقه، سفرنامه، شعر و … کتاب نگاشته است.[۱۳] مؤسسه نور، نرمافزار مجموعه آثار میرحامد را منتشر کرده است. این نرمافزار متن کامل ۸ عنوان کتاب در ۵۰ جلد از آثار میرحامدحسین و دیگر منابع در موضوع کلام اسلامی، به ویژه بحث امامت و ولایت را دربردارد.[۱۴]
اهمیت عبقات الانوار از نگاه امامخمینی
عبقات الانوار از کتابهایی است که امامخمینی به آن توجه ویژهای داشتهاند. امامخمینی در کتاب کشف اسرار در باب حدیث غدیر و واقعه ولایت؛ عبقاتالانوار را بهترین کتاب ذکر میکنند که تاکنون چنین کتابی نوشته نشده و میفرمایند بر علمای شیعه لازم است که نگذارند این کتاب فراموش شود. امام این کتاب را بزرگترین حجت مذهب و یک گنج پرقیمت و گوهر گرانبها توصیف میکند.[۱۵]
امامخمینی در سال ۱۳۲۲ش که هنوز تمام مجلدات عبقات چاپ نشده بود، در کتاب کشف اسرار پس از بحث در موضوع حدیث غدیر، میفرماید هر کس بخواهد از چگونگی حدیث غدیر اطلاع پیدا کند، باید رجوع کند به کتاب عبقات الانوار.[۱۶] امام با ذکر اینکه عدهای درصدد جمع و تضییع این کتاب هستند، این وعده را میدهند که جلد غدیر این کتاب به زودی چاپ شود.[۱۷] تصحیح و نظارت بر چاپ این کتاب در آن زمان بر عهده امام بوده است.[۱۸] در خاطرات زریاب خویی نیز آمده است که امام خود هزینه چاپ جلد اول و دوم این کتاب را متقبل شد.[۱۹] انتشار گزارش تفصیلی اهتمام امامخمینی در احیای عبقاتالانوار یکی از بخشهای ویژهنامه همایش بینالمللی علامه میرحامدحسین است.[۲۰]
پانویس
- ↑ افشانه، «بررسی حدیث غدیر از منظر فخر رازی و میرحامدحسین هندی»، ص۶۹.
- ↑ بامری، و پورحیدری، «روششناسی علامه میرحامدحسین در پاسخگویی به منتقدان عقاید امامیه با تأکید بر کتابهای استقصاء الافحام و عبقات الانوار»، ص۱۵۷؛ چهرهنما، «واکاوی منهج میرحامدحسین در نقد و بررسی تواتر احادیث در کتاب عبقات الانوار»، ص۱۷۷.
- ↑ حسینی میلانی، نفحات الازهار، ج۱، ص۲۸ و ص۱۲۲.
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۳، ص۳۷۸؛ افشانه، «بررسی حدیث غدیر از منظر فخر رازی و میرحامدحسین هندی»، ص۶۸.
- ↑ بامری، و پورحیدری، «روششناسی علامه میرحامدحسین در پاسخگویی به منتقدان عقاید امامیه با تأکید بر کتابهای استقصاء الافحام و عبقات الانوار»، ص۱۵۷.
- ↑ چهرهنما، «واکاوی منهج میرحامدحسین در نقد و بررسی تواتر احادیث در کتاب عبقات الانوار»، ص۱۷۷.
- ↑ یعقوبی، «روششناسی نقد کتاب توسط علامه میر حامد حسین هندی در عبقات الانوار و منبعشناسی عبقات الانوار»، ص۱.
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۳، ص۳۷۸.
- ↑ حسنبیگی، و دیگران، «واکاوی دلالت حدیت غدیر بر امامت امام علی علیه السّلام از دیدگاه علامه میرحامدحسین در کتاب عبقات الانوار»، ص۹.
- ↑ حسنبیگی، و دیگران، «واکاوی دلالت حدیت غدیر بر امامت امام علی علیه السّلام از دیدگاه علامه میرحامدحسین در کتاب عبقات الانوار»، ص۹.
- ↑ افشانه، «بررسی حدیث غدیر از منظر فخر رازی و میرحامدحسین هندی»، ص۶۶.
- ↑ افشانه، «بررسی حدیث غدیر از منظر فخر رازی و میرحامدحسین هندی»، ص۶۷.
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، ج۳، ص۳۷۷.
- ↑ افشانه، «بررسی حدیث غدیر از منظر فخر رازی و میرحامدحسین هندی»، ص۶۸.
- ↑ «روایتی از تلاش امامخمینی برای چاپ جلد غدیر کتاب عبقات الانوار»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ «روایتی از تلاش امامخمینی برای چاپ جلد غدیر کتاب عبقات الانوار»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ «روایتی از تلاش امامخمینی برای چاپ جلد غدیر کتاب عبقات الانوار»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ استادی، «کتابها و آثار علمی امامخمینی»، ۲۹۴.
- ↑ «روایتی از تلاش امامخمینی برای چاپ جلد غدیر کتاب عبقات الانوار»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ استادی، «کتابها و آثار علمی امامخمینی»، ۲۹۴.
- ↑ امام به روایت دانشوران، ص۱۷۲.
- ↑ «هوشیار باشیم؛ گروهی درصدد تضییع عبقات الانوار هستند»، هفتهنامه افق حوزه.
منابع
- استادی، رضا، کتابها و آثار علمی امامخمینی، مجله حضور، ویژه دومین سالگرد رحلت امامخمینی، ۱۳۷۰ش.
- افشانه، زهرا، «بررسی حدیث غدیر از منظر فخر رازی و میرحامدحسین هندی»، گفتمان اندیشه، شماره۱۲، پاییز و زمستان ۱۴۰۲ش.
- بامری، عبدالواحد، پورحیدری، صادق، «روششناسی علامه میرحامدحسین در پاسخگویی به منتقدان عقاید امامیه با تأکید بر کتابهای استقصاء الافحام و عبقات الانوار»، پژوهشنامه مذاهب اسلامی، شماره۲۲، پاییز و زمستان ۱۴۰۳ش.
- چهرهنما، سعید، «واکاوی منهج میرحامدحسین در نقد و بررسی تواتر احادیث در کتاب عبقات الانوار»، امامتپژوهی، شماره ۲۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۶ش.
- حسنبیگی، علی؛ طبیبی، علیرضا؛ تیموری، محمد، «واکاوی دلالت حدیت غدیر بر امامت امام علی علیه السّلام از دیدگاه علامه میرحامدحسین در کتاب عبقات الانوار»، امامتپژوهی، شماره ۱۹، بهار و تابستان ۱۳۹۵ش.
- حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، قم، الحقائق، چاپ اول، ۱۴۱۶ق.
- «روایتی از تلاش امامخمینی برای چاپ جلد غدیر کتاب عبقات الانوار»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، انتشار: ۲۶ تیر ۱۴۰۱ش، بازدید: ۸ آبان ۱۴۰۴ش.
- مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، تهران، کتابفروشی خیام، ۱۳۶۹ش.
- مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (تدوینگر)، امام به روایت دانشوران، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۲ش.
- «هوشیار باشیم؛ گروهی درصدد تضییع عبقات الانوار هستند»، هفتهنامه افق حوزه، بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۴ش.
- یعقوبی، محمد ایلیا، «روششناسی نقد کتاب توسط علامه میر حامد حسین هندی در عبقات الانوار و منبعشناسی عبقات الانوار»، مطالعات حدیثپژوهی، شماره۱، پاییز و زمستان ۱۳۹۵ش.