جنبش غیر متعهدها: تفاوت میان نسخه‌ها

مواضع انفعالی و بی‌تحرکی جنبش غیر ‌متعهدها در درگیری‌های اعضای جنبش مانند جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، اختلاف دیدگاه اعضای جنبش در خصوص رویدادهای گوناگون بین‌المللی، ناهمگونی و واگرایی اعضای جنبش از اهداف و حضور برخی از کشورهای وابسته به شرق و غرب در میان اعضا و... به‌تدریج موجبات ناکارآمدی آن را فراهم آورد. این مسئله ناشی از اصول و معیارهای ناکافی و ناقص جنبش در احراز صلاحیت عضویت در آن بود؛<ref>کاظمی، نظریه همگرایی در روابط بین‌الملل، ۱۵۶ـ۱۵۷.</ref> ضمن اینکه نبود ضمانت اجرا برای قطعنامه‌ها و مصوبات جنبش و نفوذ قدرت‌های بزرگ بر ناکامی بیشتر آن می‌افزود.<ref>کاظمی، نظریه همگرایی در روابط بین‌الملل، ۱۵۷ـ۱۵۸؛ قوام، اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، ۱۶۸.</ref> مجموعه این عوامل موجب شد امام‌خمینی علی‌رغم موافقت اجمالی با اصول و شعارها و برنامه‌های جنبش و حتی تایید تعهد بسیار سران اولیه جنبش به اسلام و کشور خود،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۶۱.</ref> منتقد اوضاع حاکم بر آن باشد؛ چنان‌که ایشان معتقد بود در شرایط حاکم بر عرصه روابط بین‌الملل، کشورهای عضو جنبش غیر متعهد نیز استقلال کامل در برابر دو بلوک ندارند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۸۹ و امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۶۱ـ۳۶۲.</ref> ایشان ترکیب اعضای جنبش را با توجه به عملکرد برخی از اعضای آن، نامأنوس با اهداف و شعارهای آن می‌دانست و در این چارچوب، اقدامات [[مصر]]، [[مراکش]] و [[اردن]] را در مغایرت کامل با جنبش می‌دید و معتقد بود اگر این‌گونه کشورها را غیر متعهد شمرده شوند، دیگر کشور متعهدی باقی نمی‌ماند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۶۲ـ۳۶۳.</ref>

از نظر امام‌خمینی، یکی از نشانه‌های انحرافِ جنبش طرفداری امریکا از آن بود؛ زیرا اساساً برآیند کنفرانس‌های جنبش عدم تعهد به زیان منافع امریکا نبود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۶۲ـ۳۶۳.</ref> ایشان معتقد بود تمام شعارهای جنبش نباید در عدم تعهد نظامی به دو بلوک قدرت خلاصه شود، بلکه عدم تعهد باید شامل صنعت، فکر، [[فرهنگ]]، [[اقتصاد]] و تمام احتیاجات غیر متعهدها باشد، به شکلی که بتواند استقلال آنان را در همه عرصه‌ها فراهم آورد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۶۳ـ۳۶۴.</ref> ایشان در اردیبهشت ۱۳۶۴ برای ارائه الگو به کشورهای غیر متعهد از جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب به عنوان نمونه واقعی یک کشور غیر متعهد نام برد که به دنبال گسستن تمام بندهای وابستگی به شرق و غرب است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۲۵۴.</ref>