۲۱٬۳۲۴
ویرایش
دانشنامه امام‌خمینی: تفاوت میان نسخه‌ها
←ضرورت و هدف
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
از سوی دیگر، اسلام‌گرایی و احیای اندیشه دینی در سده اخیر و رشد روز افزون مطالعات اسلامی، به ویژه رشد اسلام‌خواهی و در برابر، ستیزه‌جویی با اسلام پس از انقلاب اسلامی ایران و فرصت‌هایی که در داخل کشور در راستای مطالعات اسلامی فراهم شده، موجب رویکرد به کار نگارش دائرةالمعارف و دانشنامه‌نگاری در موضوع‌های گوناگون و گسترش آن شده است. تولید منابع مطالعاتی در غرب، ازجمله در قلمرو دانشنامه‌نگاری تا آنجا که به مسائل اسلامی و شخصیت‌های آن برمی‌گردد، به دلیل عدم احاطه و اشراف کافی نویسندگان و دست‌اندرکاران آن به همه مسائل و جوانب موضوع و متأثر از گرایش‌های کلی خود، خالی از اشکال نیست و نمی‌تواند بازگوکننده صادق و مورد اعتماد باشد. این امر در نگاه کلی گرچه لزوماً برخاسته از سوءنیت نیست، اما درباره انقلاب اسلامی ایران به‌صورت عام و درباره شخصیت امام‌خمینی به‌گونه خاص، در مواردی متأثر از انگیزه‌های غیر علمی و در فضای برساخته برخی رسانه‌های گروهی، دولت‌ها، نهادها و جریان‌های سیاسی است که رسالت خود را در رویارویی و مخالفت با انقلاب اسلامی و شخصیت و اندیشه امام‌خمینی تعریف کرده‌اند یا در چارچوب معیارها و شاخص‌هایی متفاوت به داوری نشسته‌اند. بخش عمده‌ای نیز برخاسته از خطای در مطالعات و تحلیل و نیز کمبود منابع عالمانه، اصیل و جامع و در دسترس است. این عوامل موجب راه‌یافتن خطاها و داوری‌های نامنصفانه و تحریف‌ها به مقاله‌ها، کتاب‌ها و پایان‌نامه‌های فراوانی شده که درباره شخصیت امام‌خمینی یا مرتبط با آن نگاشته شده است. | از سوی دیگر، اسلام‌گرایی و احیای اندیشه دینی در سده اخیر و رشد روز افزون مطالعات اسلامی، به ویژه رشد اسلام‌خواهی و در برابر، ستیزه‌جویی با اسلام پس از انقلاب اسلامی ایران و فرصت‌هایی که در داخل کشور در راستای مطالعات اسلامی فراهم شده، موجب رویکرد به کار نگارش دائرةالمعارف و دانشنامه‌نگاری در موضوع‌های گوناگون و گسترش آن شده است. تولید منابع مطالعاتی در غرب، ازجمله در قلمرو دانشنامه‌نگاری تا آنجا که به مسائل اسلامی و شخصیت‌های آن برمی‌گردد، به دلیل عدم احاطه و اشراف کافی نویسندگان و دست‌اندرکاران آن به همه مسائل و جوانب موضوع و متأثر از گرایش‌های کلی خود، خالی از اشکال نیست و نمی‌تواند بازگوکننده صادق و مورد اعتماد باشد. این امر در نگاه کلی گرچه لزوماً برخاسته از سوءنیت نیست، اما درباره انقلاب اسلامی ایران به‌صورت عام و درباره شخصیت امام‌خمینی به‌گونه خاص، در مواردی متأثر از انگیزه‌های غیر علمی و در فضای برساخته برخی رسانه‌های گروهی، دولت‌ها، نهادها و جریان‌های سیاسی است که رسالت خود را در رویارویی و مخالفت با انقلاب اسلامی و شخصیت و اندیشه امام‌خمینی تعریف کرده‌اند یا در چارچوب معیارها و شاخص‌هایی متفاوت به داوری نشسته‌اند. بخش عمده‌ای نیز برخاسته از خطای در مطالعات و تحلیل و نیز کمبود منابع عالمانه، اصیل و جامع و در دسترس است. این عوامل موجب راه‌یافتن خطاها و داوری‌های نامنصفانه و تحریف‌ها به مقاله‌ها، کتاب‌ها و پایان‌نامه‌های فراوانی شده که درباره شخصیت امام‌خمینی یا مرتبط با آن نگاشته شده است. | ||
واقعیت یادشده به معنای نادیده‌گرفتن تلاش‌های صادقانه و درخور ستایشی که به‌ویژه در داخل کشور برای شناختن و شناساندن شخصیت امام‌خمینی صورت گرفته نیست؛ اما این کوشش‌ها به‌ویژه در سنجش با نیازها و آنچه در بیرون کشور و به‌ویژه در غرب، در ترسیم نادرست چهره و اندیشه امام‌خمینی صورت گرفته، چشمگیر نیست. این واقعیت ضرورت وجود منابع معتبر و چندزبانه را می‌نمایاند و دانشنامه امام‌خمینی منبعی معتبر و به‌نسبت جامع است که می‌تواند بسته به نوع نیاز به زبان‌های دیگر برگردانده شود؛ کاری که مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی نیز از مدتی پیش، در چارچوب مقاله‌های این دانشنامه و برگردان آنها دست‌کم به دو زبان عربی و انگلیسی در دست انجام دارد. | واقعیت یادشده به معنای نادیده‌گرفتن تلاش‌های صادقانه و درخور ستایشی که به‌ویژه در داخل کشور برای شناختن و شناساندن شخصیت امام‌خمینی صورت گرفته نیست؛ اما این کوشش‌ها به‌ویژه در سنجش با نیازها و آنچه در بیرون کشور و به‌ویژه در غرب، در ترسیم نادرست چهره و اندیشه امام‌خمینی صورت گرفته، چشمگیر نیست. این واقعیت ضرورت وجود منابع معتبر و چندزبانه را می‌نمایاند و دانشنامه امام‌خمینی منبعی معتبر و به‌نسبت جامع است که می‌تواند بسته به نوع نیاز به زبان‌های دیگر برگردانده شود؛ کاری که [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] نیز از مدتی پیش، در چارچوب مقاله‌های این دانشنامه و برگردان آنها دست‌کم به دو زبان عربی و انگلیسی در دست انجام دارد. | ||
در داخل کشور نیز در کنار برخی سودجویی‌ها که در تحریف و یکجانبه‌نگری و برداشت‌های شخصی و جریانی در معرفی شخصیت، اندیشه و عمل امام‌خمینی از سوی برخی افراد، جریان‌ها و رسانه‌ها صورت گرفته و می‌گیرد، برای علاقه‌مندان، به‌ویژه برای نسل‌هایی که خود از نزدیک امام‌خمینی را درک نکرده‌اند، منابع مطالعاتی جامع و معتبر، به اندازه نیاز وجود ندارد و این کاستی می‌تواند در کنار برخی عوامل دیگر مایه دلزدگی و دوری این نسل شود. آنچه هست مجموعه آثار علمی و عمومی امام‌خمینی، در کنار انبوهی از کتاب‌ها و مقاله‌های ارزشمند اما مختلف و پراکنده است که در طول زمان فراهم آمده است و گرچه هر دو بخش، منابع خوبی برای پژوهشگران توانا که مجال شناختن شخصیت امام‌خمینی و استخراج دیدگاه‌های ایشان را از این منابع داشته باشند، به شمار می‌رود، اما پاسخگوی همه نیازهای عموم علاقه‌مندان و پژوهشگران نیستند و منابعی آسان‌یاب نیز به شمار نمی‌روند؛ چنان‌که حتی برداشت جامع و دقیق از منبع بزرگ و ارزشمندی مانند صحیفه امام که کتابی عمومی می‌نماید، با توجه به ماهیت آن که مجموعه‌ای از اسناد، نامه‌ها، پیام‌ها، اجازات، سخنرانی‌ها و نوشته‌های امام‌خمینی در طول بیش از ۵۵ سال است، کار آسان و در دسترسی نیست؛ این در حالی است که در همان منابع پراکنده و مختلف نیز اطلاعات نادرست و تحریف‌های ریز و درشت وجود دارد؛ امری که حتی در زمان حیات امام‌خمینی وجود داشت و اختصاص به افراد بدخواه و منحرف نداشته و ندارد و موجب واکنش ایشان شده است. | در داخل کشور نیز در کنار برخی سودجویی‌ها که در تحریف و یکجانبه‌نگری و برداشت‌های شخصی و جریانی در معرفی شخصیت، اندیشه و عمل امام‌خمینی از سوی برخی افراد، جریان‌ها و رسانه‌ها صورت گرفته و می‌گیرد، برای علاقه‌مندان، به‌ویژه برای نسل‌هایی که خود از نزدیک امام‌خمینی را درک نکرده‌اند، منابع مطالعاتی جامع و معتبر، به اندازه نیاز وجود ندارد و این کاستی می‌تواند در کنار برخی عوامل دیگر مایه دلزدگی و دوری این نسل شود. آنچه هست مجموعه آثار علمی و عمومی امام‌خمینی، در کنار انبوهی از کتاب‌ها و مقاله‌های ارزشمند اما مختلف و پراکنده است که در طول زمان فراهم آمده است و گرچه هر دو بخش، منابع خوبی برای پژوهشگران توانا که مجال شناختن شخصیت امام‌خمینی و استخراج دیدگاه‌های ایشان را از این منابع داشته باشند، به شمار می‌رود، اما پاسخگوی همه نیازهای عموم علاقه‌مندان و پژوهشگران نیستند و منابعی آسان‌یاب نیز به شمار نمی‌روند؛ چنان‌که حتی برداشت جامع و دقیق از منبع بزرگ و ارزشمندی مانند صحیفه امام که کتابی عمومی می‌نماید، با توجه به ماهیت آن که مجموعه‌ای از اسناد، نامه‌ها، پیام‌ها، اجازات، سخنرانی‌ها و نوشته‌های امام‌خمینی در طول بیش از ۵۵ سال است، کار آسان و در دسترسی نیست؛ این در حالی است که در همان منابع پراکنده و مختلف نیز اطلاعات نادرست و تحریف‌های ریز و درشت وجود دارد؛ امری که حتی در زمان حیات امام‌خمینی وجود داشت و اختصاص به افراد بدخواه و منحرف نداشته و ندارد و موجب واکنش ایشان شده است. | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
در مجموع، دانشنامه امام‌خمینی می‌تواند منبع مستند و جامعی در اختیار خوانندگان و پژوهشگران باشد تا با ابعاد بسیاری از شخصیت فکری و علمی امام‌خمینی، در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی آشنا شوند؛ ابعادی که بخشی مهم از هویت این شخصیت است و رفتارهای سیاسی و اجتماعی ایشان برخاسته از آنهاست؛ از این رو بسیاری از مدخل‌های دانشنامه تنها برای گزارش دیدگاه‌های علمی و دانشی امام‌خمینی نیست، بلکه هم‌زمان با این هدف، در واقع نمایاندن لایه‌های مختلف شخصیت فکری و ایمانی و نشان‌دادن خاستگاه رفتار و عملکرد امام‌خمینی است. البته در این سال‌ها در برخی دائرةالمعارف‌ها مقاله‌هایی به امام‌خمینی اختصاص یافته است، اما افزون بر برخی اشکالات و کاستی‌های محتوایی، چنین مقاله‌هایی هیچ‌گاه نمی‌توانند و توقع نمی‌رود جای یک منبع جامع و گسترده‌ای مانند این دانشنامه را پر کنند. بر این اساس می‌توان گفت که هدف اصلی تدوین دانشنامه امام‌خمینی به‌دست‌دادن آگاهی‌های بنیادین، علمی و مستند درباره زندگی، شخصیت، اندیشه و عمل امام‌خمینی و نیز معرفی منابع موجود در قالب مقاله‌های دائرةالمعارفی است. | در مجموع، دانشنامه امام‌خمینی می‌تواند منبع مستند و جامعی در اختیار خوانندگان و پژوهشگران باشد تا با ابعاد بسیاری از شخصیت فکری و علمی امام‌خمینی، در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی آشنا شوند؛ ابعادی که بخشی مهم از هویت این شخصیت است و رفتارهای سیاسی و اجتماعی ایشان برخاسته از آنهاست؛ از این رو بسیاری از مدخل‌های دانشنامه تنها برای گزارش دیدگاه‌های علمی و دانشی امام‌خمینی نیست، بلکه هم‌زمان با این هدف، در واقع نمایاندن لایه‌های مختلف شخصیت فکری و ایمانی و نشان‌دادن خاستگاه رفتار و عملکرد امام‌خمینی است. البته در این سال‌ها در برخی دائرةالمعارف‌ها مقاله‌هایی به امام‌خمینی اختصاص یافته است، اما افزون بر برخی اشکالات و کاستی‌های محتوایی، چنین مقاله‌هایی هیچ‌گاه نمی‌توانند و توقع نمی‌رود جای یک منبع جامع و گسترده‌ای مانند این دانشنامه را پر کنند. بر این اساس می‌توان گفت که هدف اصلی تدوین دانشنامه امام‌خمینی به‌دست‌دادن آگاهی‌های بنیادین، علمی و مستند درباره زندگی، شخصیت، اندیشه و عمل امام‌خمینی و نیز معرفی منابع موجود در قالب مقاله‌های دائرةالمعارفی است. | ||
==موضوع و قلمرو== | ==موضوع و قلمرو== | ||
دانشنامه امام‌خمینی، چنان‌که عنوان آن نشان می‌دهد، شخصیت‌محور است و با توجه به ضرورت‌ها و اهداف، موضوع و قلمرو کلی آن عبارت است از: نشان‌دادن زندگی و شخصیت فردی و خانوادگی، شخصیت حوزوی و علمی، آثار، اماکن، نهادها و مؤسسه‌ها، اشخاص و اعلام و رویدادهای مرتبط با امام‌خمینی و آثار درباره ایشان، تبیین و تدوین دیدگاه‌های علمی ایشان در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی، نیز گزارش سیر مبارزات و رهبری سیاسی ایشان در دوران مبارزه، پیروزی و ده سال رهبری انقلاب و نظام اسلامی ایران. از این رو دانشنامه امام‌خمینی نه در گزینش مدخل‌های آن و نه در پرداختن به آنها محدود به مباحث و مسائل انقلاب و نظام اسلامی نیست؛ چنان‌که شامل همه مسائل انقلاب و نظام نیز نمی‌شود؛ هرچند بخش عمده مدخل‌های آن با توجه به نقش نخست امام‌خمینی مربوط به مسائل و تاریخ انقلاب و نظام اسلامی نیز هست و این نکته مهمی است که باید در مطالعه این دست مقاله‌ها مورد توجه باشد. | دانشنامه امام‌خمینی، چنان‌که عنوان آن نشان می‌دهد، شخصیت‌محور است و با توجه به ضرورت‌ها و اهداف، موضوع و قلمرو کلی آن عبارت است از: نشان‌دادن زندگی و شخصیت فردی و خانوادگی، شخصیت حوزوی و علمی، آثار، اماکن، نهادها و مؤسسه‌ها، اشخاص و اعلام و رویدادهای مرتبط با امام‌خمینی و آثار درباره ایشان، تبیین و تدوین دیدگاه‌های علمی ایشان در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی، نیز گزارش سیر مبارزات و رهبری سیاسی ایشان در دوران مبارزه، پیروزی و ده سال رهبری انقلاب و نظام اسلامی ایران. از این رو دانشنامه امام‌خمینی نه در گزینش مدخل‌های آن و نه در پرداختن به آنها محدود به مباحث و مسائل انقلاب و نظام اسلامی نیست؛ چنان‌که شامل همه مسائل انقلاب و نظام نیز نمی‌شود؛ هرچند بخش عمده مدخل‌های آن با توجه به نقش نخست امام‌خمینی مربوط به مسائل و تاریخ انقلاب و نظام اسلامی نیز هست و این نکته مهمی است که باید در مطالعه این دست مقاله‌ها مورد توجه باشد. | ||