فنا: تفاوت میان نسخه‌ها

یکی از ویژگی‌های خاص امام‌خمینی، تطبیق مقامات عرفانی بر [[عبادت|عبادات]] و [[شریعت]] است. به اعتقاد ایشان، مقام فنا که یکی از مراحل نهایی [[سیر و سلوک]] است، از مقاصد اصلی خلقت و شریعت است؛<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۲۲۸.</ref> زیرا میزان کمال انسان، [[معرفت الهی]] است و آخرین مرتبه معرفت، با فنای مطلق به دست می‌آید.<ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، ۲۶۱.</ref> به اعتقاد ایشان، عبادات، به‌ویژه نماز، یکی از اسباب عروج اصحاب معرفت بوده، دربردارنده مقامات معنوی انسان از آغاز تا انجام آن است.<ref>امام‌خمینی، سرّ الصلاة، ۵.</ref> ایشان برای هر یک از افعال و اقوال نماز، مانند [[استعاذه]]، [[قیام]]، [[قرائت]]، [[رکوع]]، [[سجود|سجده]] و مانند اینها، مراتب و مقاماتی قائل بوده، معتقد است همه آنها می‌توانند اشاره به فنای افعالی، صفاتی یا ذاتی باشند؛ اما هر یک از آنها نسبت به مقامی خاص مناسب‌ترند. ایشان قیام را نسبت به [[توحید افعالی]] مناسب‌تر می‌داند؛ اگرچه [[توحید صفاتی]] و [[توحید‌ ذاتی|ذاتی]] را نیز در بردارد؛<ref>امام‌خمینی، سرّ الصلاة، ۸۵.</ref> رکوع را نیز با تجلیات صفاتی و فنای صفاتی متناسب می‌داند. به اعتقاد امام‌خمینی، سجده، زایل‌شدن انسان از انانیت، چشم فروبستن از کثرت اسمائی و صفاتی و رسیدن به فنای ذاتی است.<ref>امام‌خمینی، سرّ الصلاة، ۱۰۱.</ref> در سجده بر خاک، سالک به کثرت رجوع می‌کند؛ در عین حال که وحدت را نیز شهود می‌کند.<ref>امام‌خمینی، سرّ الصلاة، ۱۰۸.</ref> ایشان هر یک از هیئت‌های نماز و ذکرهای آن را دارای اسراری می‌داند؛ چنان‌که هیئت سر برداشتن از سجده تا تشهد را رجوع از فنا به بقا و کثرت می‌داند.<ref>امام‌خمینی، سرّ الصلاة، ۱۴.</ref> در ذکرهای تشهد و سلام، صحو (هوشیاری) به او دست می‌دهد و بدین ترتیب، تمام دایره سیر انسانی تکمیل می‌شود.<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۳۶۱؛ ← مقاله‌های آداب و اسرار نماز؛ اسرار عبادت.</ref>