confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
==نظارت و توصیههای امامخمینی== | ==نظارت و توصیههای امامخمینی== | ||
امامخمینی از آغاز مرجعیت تا پایان عمر با همه اشتغالات علمی و سیاسی بر همه امور دفتر نظارت داشت (موسوی خویینیها، ۵۲۳). رسیدگی و مهر و امضا و صدور قبض وجوهات شرعی همه در حضور و با نظارت ایشان انجام میشد و تنها رسیدگی به امر وجوهات از سال ۱۳۶۱ به علت فراوانی کار به رحیمیان، صانعی و رسولی محلاتی واگذار شد (امامخمینی، ۱۷/۱۳۱؛ رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۶۹ ـ ۲۷۰). ایشان به اطلاعیههای دفتر نیز حساس بود و بدون اطلاع ایشان، اطلاعیهای صادر نمیشد (مؤسسه تنظیم، پاورقی صحیفه، ۱۱/۱۶۷) و سیداحمد خمینی از کارهای دفتر به ایشان گزارش میداد (امامجمارانی، ۱۵۹). ایشان در مناسبتهای مختلف و شرایطی که پیش میآمد اعضای دفتر را نصیحت و بر برخی امور تأکید میکرد ازجمله: | امامخمینی از آغاز مرجعیت تا پایان عمر با همه اشتغالات علمی و سیاسی بر همه امور دفتر نظارت داشت (موسوی خویینیها، ۵۲۳). رسیدگی و مهر و امضا و صدور قبض وجوهات شرعی همه در حضور و با نظارت ایشان انجام میشد و تنها رسیدگی به امر وجوهات از سال ۱۳۶۱ به علت فراوانی کار به رحیمیان، صانعی و رسولی محلاتی واگذار شد (امامخمینی، ۱۷/۱۳۱؛ رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۶۹ ـ ۲۷۰). ایشان به اطلاعیههای دفتر نیز حساس بود و بدون اطلاع ایشان، اطلاعیهای صادر نمیشد (مؤسسه تنظیم، پاورقی صحیفه، ۱۱/۱۶۷) و سیداحمد خمینی از کارهای دفتر به ایشان گزارش میداد (امامجمارانی، ۱۵۹). ایشان در مناسبتهای مختلف و شرایطی که پیش میآمد اعضای دفتر را نصیحت و بر برخی امور تأکید میکرد ازجمله: | ||
۱. '''پاسخگویی افراد صالح''': امامخمینی در موردی با خبر شد که دفتر به برخی از مسائل، پاسخ نادرست دادهاست؛ از اینرو در ۴/۴/۱۳۶۲ در نامهای کتبی به دفتر تأکید کرد که تنها رسولی محلاتی، صانعی و توسلی حق دارند به مسائل به طور شفاهی و یا تلفنی پس از مراجعه به رساله در مسائل غیر واضح پاسخ دهند و نیز این افراد میتوانند افرادی خبره به مسائل شرعی را برای پاسخگویی معین کنند (۱۷/۵۰۴). | ۱. '''پاسخگویی افراد صالح''': امامخمینی در موردی با خبر شد که دفتر به برخی از مسائل، پاسخ نادرست دادهاست؛ از اینرو در ۴/۴/۱۳۶۲ در نامهای کتبی به دفتر تأکید کرد که تنها رسولی محلاتی، صانعی و توسلی حق دارند به مسائل به طور شفاهی و یا تلفنی پس از مراجعه به رساله در مسائل غیر واضح پاسخ دهند و نیز این افراد میتوانند افرادی خبره به مسائل شرعی را برای پاسخگویی معین کنند (۱۷/۵۰۴). | ||
۲. '''توصیه به سادهزیستی''': سادهزیستی و پرهیز از زیادهروی در مصرف بیتالمال سفارش همیشگی امامخمینی به اعضای دفتر بود (ثقفی، ۲۰۴ ـ ۲۰۵). ایشان به دستاندرکاران دفتر توصیه میکرد از افراط و تفریط و از کارهای تکراری بپرهیزند (آشتیانی، ۲/۱۹؛ میرشکاری و بصیرتمنش، ۴۳) و در استفاده از تلفن (میرشکاری و بصیرتمنش، ۴۳ ـ ۴۴؛ رحیمیان، در سایه آفتاب، ۸۷) و مصرف انرژی زیادهروی نشود و در مصرف بیتالمال احتیاط کنند (متقی، ۲/۱۴۷) و حتی در صورت امکان مطالب روی کاغذهای باطله یا کوچک نوشته شود (امینی، ۸/۳/۹۵). ایشان در تذکری کتبی که در خرداد سال ۱۳۶۲ به اعضای دفتر نوشتهاست، به زیادهروی نکردن در استفاده از تلفن دفتر توصیه کردهاست؛ به این دلیل که هزینه آن از سهم امام پرداخت میشود (همان، ۱۷/۵۰۴). اعضای دفتر نیز به این توصیهها عمل میکردند (ناصری، ۲/۲۱۱). از سوی دیگر، در دفتر ایشان، از شخصیتهای مهم مانند نخستوزیر و وزیران نیز مانند دیگران پذیرایی میشد (رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۵۸)؛ چنانکه از ادوارد شُوارد نادزه وزیر امور خارجه شوروی، مانند دیگران در اتاق امامخمینی در جماران پذیرایی شد (امامخمینی، ۲۱/۲۹۸؛ جماران) (← مقاله نامه به میخائیل گورباچف). | ۲. '''توصیه به سادهزیستی''': سادهزیستی و پرهیز از زیادهروی در مصرف بیتالمال سفارش همیشگی امامخمینی به اعضای دفتر بود (ثقفی، ۲۰۴ ـ ۲۰۵). ایشان به دستاندرکاران دفتر توصیه میکرد از افراط و تفریط و از کارهای تکراری بپرهیزند (آشتیانی، ۲/۱۹؛ میرشکاری و بصیرتمنش، ۴۳) و در استفاده از تلفن (میرشکاری و بصیرتمنش، ۴۳ ـ ۴۴؛ رحیمیان، در سایه آفتاب، ۸۷) و مصرف انرژی زیادهروی نشود و در مصرف بیتالمال احتیاط کنند (متقی، ۲/۱۴۷) و حتی در صورت امکان مطالب روی کاغذهای باطله یا کوچک نوشته شود (امینی، ۸/۳/۹۵). ایشان در تذکری کتبی که در خرداد سال ۱۳۶۲ به اعضای دفتر نوشتهاست، به زیادهروی نکردن در استفاده از تلفن دفتر توصیه کردهاست؛ به این دلیل که هزینه آن از سهم امام پرداخت میشود (همان، ۱۷/۵۰۴). اعضای دفتر نیز به این توصیهها عمل میکردند (ناصری، ۲/۲۱۱). از سوی دیگر، در دفتر ایشان، از شخصیتهای مهم مانند نخستوزیر و وزیران نیز مانند دیگران پذیرایی میشد (رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۵۸)؛ چنانکه از ادوارد شُوارد نادزه وزیر امور خارجه شوروی، مانند دیگران در اتاق امامخمینی در جماران پذیرایی شد (امامخمینی، ۲۱/۲۹۸؛ جماران) (← مقاله نامه به میخائیل گورباچف). | ||
۳. '''پناهگاه مردمبودن''': امامخمینی دفتر خود را پناهگاه مردم میشمرد و به مسئولان دفتر یادآور میشد که مردم میتوانند مشکلات موجود در دستگاههای اجرایی را بدون ترس به دفتر منتقل کنند (۹/۱۶۰). دفتر نیز حق توصیه خلاف قانون ندارد و اگر چنین کند دستگاه قضایی نباید به آن اعتنا کند (۱۰/۲۷۲). | ۳. '''پناهگاه مردمبودن''': امامخمینی دفتر خود را پناهگاه مردم میشمرد و به مسئولان دفتر یادآور میشد که مردم میتوانند مشکلات موجود در دستگاههای اجرایی را بدون ترس به دفتر منتقل کنند (۹/۱۶۰). دفتر نیز حق توصیه خلاف قانون ندارد و اگر چنین کند دستگاه قضایی نباید به آن اعتنا کند (۱۰/۲۷۲). | ||
۴. '''لزوم بیطرفی''': به دستور امامخمینی دفتر در امور مملکتی و حکومتی حق دخالت نداشت (امامجمارانی، ۱۵۹). ایشان تأکید میکرد افراد دفتر، حتی فرزند ایشان سیداحمد خمینی، به سود یا ضرر کسی موضع نگیرند (موسوی، ۶) و او نیز سعی میکرد بیطرفانه عمل کند و وجهه پدری امامخمینی نسبت به همه جناحها حفظ شود (صدوقی، ۳۶۲) (← مقاله خمینی، سیداحمد). از آغاز تشکیل جمهوری اسلامی جناحهای گوناگونی از مردم در سایه نظام اسلامی و قانون اساسی فعالیت میکردند و اختلاف دیدگاهها در انتخاباتِ نخستین دوره ریاستجمهوری در اسفند ۱۳۵۸ خود را نشان داد. امامخمینی در آغاز ۱۳۵۹ در نامهای به اعضای دفتر و بیت خود یادآور شد در مسائل موجود در کشور باید با کمال بیطرفی و بینظری عمل کنند و گفتار یا کرداری از آنان دیده نشود که از آن برداشت طرفداری یا مخالفت نسبت به اشخاص یا گروهها شود. ایشان تخلف از آن را خلاف شرع و مصلحت انقلاب اسلامی خواند و هشدار داد متخلفان نباید در دفتر یا خانه وی بمانند (۱۲/۲۲۸). ایشان اعضای دفتر را از ورود به مسائل اختلافی منع میکرد؛ چنانکه در سال ۱۳۵۸ غائلهای در قم و تبریز به دست حزب جمهوری خلق مسلمان به انگیزه طرفداری از سیدکاظم شریعتمداری به وجود آمد (← مقالههای شریعتمداری، سیدکاظم؛ حزب خلق مسلمان ایران). امامخمینی برای از میانرفتن این غائله دستور داد کسی از نزدیکان و اعضای دفتر در این مسئله و مسائل مرتبط با تبریز دخالت نکند و قضایا به صورت قانونی پیش رود و اگر کسی دراینباره تخلف کند مؤاخذه خواهد شد (۱۱/۳۶۴). | |||
۴. '''لزوم بیطرفی''': به دستور امامخمینی دفتر در امور مملکتی و حکومتی حق دخالت نداشت (امامجمارانی، ۱۵۹). ایشان تأکید میکرد افراد دفتر، حتی فرزند ایشان سیداحمد خمینی، به سود یا ضرر کسی موضع نگیرند (موسوی، ۶) و او نیز سعی میکرد بیطرفانه عمل کند و وجهه پدری امامخمینی نسبت به همه جناحها حفظ شود (صدوقی، ۳۶۲) (← مقاله خمینی، سیداحمد). از آغاز تشکیل جمهوری اسلامی جناحهای گوناگونی از مردم در سایه نظام اسلامی و قانون اساسی فعالیت میکردند و اختلاف دیدگاهها در انتخاباتِ نخستین دوره ریاستجمهوری در اسفند ۱۳۵۸ خود را نشان داد. | |||
امامخمینی در آغاز ۱۳۵۹ در نامهای به اعضای دفتر و بیت خود یادآور شد در مسائل موجود در کشور باید با کمال بیطرفی و بینظری عمل کنند و گفتار یا کرداری از آنان دیده نشود که از آن برداشت طرفداری یا مخالفت نسبت به اشخاص یا گروهها شود. ایشان تخلف از آن را خلاف شرع و مصلحت انقلاب اسلامی خواند و هشدار داد متخلفان نباید در دفتر یا خانه وی بمانند (۱۲/۲۲۸). ایشان اعضای دفتر را از ورود به مسائل اختلافی منع میکرد؛ چنانکه در سال ۱۳۵۸ غائلهای در قم و تبریز به دست حزب جمهوری خلق مسلمان به انگیزه طرفداری از سیدکاظم شریعتمداری به وجود آمد (← مقالههای شریعتمداری، سیدکاظم؛ حزب خلق مسلمان ایران). امامخمینی برای از میانرفتن این غائله دستور داد کسی از نزدیکان و اعضای دفتر در این مسئله و مسائل مرتبط با تبریز دخالت نکند و قضایا به صورت قانونی پیش رود و اگر کسی دراینباره تخلف کند مؤاخذه خواهد شد (۱۱/۳۶۴). | |||
۵. '''توجه به اعضای دفتر و دلجویی از آنان''': امامخمینی از اعضای دفتر و خدمتکاران بیت خود دلجویی میکرد و مراقب بود زندگی آنان بهدشواری نگذرد و در غوغای مبارزه با رژیم پهلوی فراموش نشوند. در پی گزارشی از زندگی خدمتکاران بیت به ایشان، ایشان در ۱۵ آذر ۱۳۵۶ به اعضای دفتر سفارش کرد به آنان بیشتر کمک شود (۳/۲۷۷). ایشان در مسیر هجرت از نجف به فرانسه در میان راه چندین بار به کریمی و خاتم یزدی از اعضای دفتر، درباره دیگر اعضا نکاتی را یادآور شد (خاتم یزدی، خاطرات آیتالله، ۱۳۶). | ۵. '''توجه به اعضای دفتر و دلجویی از آنان''': امامخمینی از اعضای دفتر و خدمتکاران بیت خود دلجویی میکرد و مراقب بود زندگی آنان بهدشواری نگذرد و در غوغای مبارزه با رژیم پهلوی فراموش نشوند. در پی گزارشی از زندگی خدمتکاران بیت به ایشان، ایشان در ۱۵ آذر ۱۳۵۶ به اعضای دفتر سفارش کرد به آنان بیشتر کمک شود (۳/۲۷۷). ایشان در مسیر هجرت از نجف به فرانسه در میان راه چندین بار به کریمی و خاتم یزدی از اعضای دفتر، درباره دیگر اعضا نکاتی را یادآور شد (خاتم یزدی، خاطرات آیتالله، ۱۳۶). | ||
۶. '''لزوم حفاظت از جایگاه دفتر''': امامخمینی از یکسو مراقب بود کسی از موقعیت ایشان یا دفتر سوء استفاده نکند؛ چنانکه پس از نامزدی یکی از اعضای دفتر در انتخابات مجلس شورای اسلامی و متوجه شدن اتهام استفاده تبلیغاتی وی از موقعیت خود، از وی توضیح خواست (آشتیانی، ۲/۳۰ ـ ۳۱) یا ادعای وکالت شخصی در امریکا از ایشان را از طریق اعلام کتبی به وزارت خارجه رد کرد (امامخمینی، ۱۴/۴۴)؛ از سوی دیگر، امامخمینی مراقب بود چیزی بر خلاف حقیقت به دفتر نسبت داده نشود؛ ازجمله اینکه کسانی وقتی مواضع ایشان را با خواستههای خود همسو نمیدیدند، انگشت اتهام را به دفتر و اعضای بیت بهویژه سیداحمد خمینی متوجه میکردند و از اطلاعرسانی و ارتباطات کنترلشده درباره امامخمینی و دفتر ایشان سخن به میان میآوردند؛ چنانکه در یک مورد امامخمینی در اطلاعیهای این سخن را رد کرد و از گوینده آن خواست به درگاه خدای متعال توبه کند (۱۷/۵۰۵). ایشان بارها از سیداحمد درباره امور دفتر دفاع کردهاست (← مقاله خمینی، سیداحمد)؛ چنانکه وی در موضوع استعفای شورای سرپرستی صداوسیما و در واقع برکناری آنان از سوی امامخمینی، از سوی برخی متهم به دروغگویی و نسبت نادرست به امامخمینی شد که با واکنش قاطع و صریح امامخمینی روبهرو شد و ایشان هدف این کار را نه تخریب فرزند خود بلکه بیاعتبار کردن خود ایشان و بیت شمرد و بهشدت آن را رد کرد (۱۸/۲۸۸ ـ ۲۸۹). ایشان پیشتر در اواخر خرداد ۱۳۵۲، در زمان حضور در نجف نیز در پاسخ به نامه انتقادی سیدمحمدصادق روحانی، یکی از علمای قم که درباره برخی مسائل ازجمله حملاتی که به برادر وی سیدمحمد روحانی صورت گرفته بود و به برخی مرتبطان با امامخمینی منتسب شده بود، گله و شکایت کرده بود، ضمن اشاره به تلاش خود برای ایجاد وحدت، تأکید کرد که ایشان بهکلی از اینگونه مسائل شخصی به دور است و دخالتی در آن ندارد و تاکنون یک کلمه نیز درباره وی یا بستگان وی سخن نگفتهاست و خاطرنشان ساخت در مدتی که در نجف حضور دارد (با توجه به پرهیز کامل ایشان از سخنگفتن درباره اشخاص) هیچکسی در پیشگاه خداوند از ایشان طلبی ندارد (۲۱/۶۱۵). | |||
۶. '''لزوم حفاظت از جایگاه دفتر''': امامخمینی از یکسو مراقب بود کسی از موقعیت ایشان یا دفتر سوء استفاده نکند؛ چنانکه پس از نامزدی یکی از اعضای دفتر در انتخابات مجلس شورای اسلامی و متوجه شدن اتهام استفاده تبلیغاتی وی از موقعیت خود، از وی توضیح خواست (آشتیانی، ۲/۳۰ ـ ۳۱) یا ادعای وکالت شخصی در امریکا از ایشان را از طریق اعلام کتبی به وزارت خارجه رد کرد (امامخمینی، ۱۴/۴۴)؛ از سوی دیگر، امامخمینی مراقب بود چیزی بر خلاف حقیقت به دفتر نسبت داده نشود؛ ازجمله اینکه کسانی وقتی مواضع ایشان را با خواستههای خود همسو نمیدیدند، انگشت اتهام را به دفتر و اعضای بیت بهویژه سیداحمد خمینی متوجه میکردند و از اطلاعرسانی و ارتباطات کنترلشده درباره امامخمینی و دفتر ایشان سخن به میان میآوردند؛ چنانکه در یک مورد امامخمینی در اطلاعیهای این سخن را رد کرد و از گوینده آن خواست به درگاه خدای متعال توبه کند (۱۷/۵۰۵). | |||
ایشان بارها از سیداحمد درباره امور دفتر دفاع کردهاست (← مقاله خمینی، سیداحمد)؛ چنانکه وی در موضوع استعفای شورای سرپرستی صداوسیما و در واقع برکناری آنان از سوی امامخمینی، از سوی برخی متهم به دروغگویی و نسبت نادرست به امامخمینی شد که با واکنش قاطع و صریح امامخمینی روبهرو شد و ایشان هدف این کار را نه تخریب فرزند خود بلکه بیاعتبار کردن خود ایشان و بیت شمرد و بهشدت آن را رد کرد (۱۸/۲۸۸ ـ ۲۸۹). ایشان پیشتر در اواخر خرداد ۱۳۵۲، در زمان حضور در نجف نیز در پاسخ به نامه انتقادی سیدمحمدصادق روحانی، یکی از علمای قم که درباره برخی مسائل ازجمله حملاتی که به برادر وی سیدمحمد روحانی صورت گرفته بود و به برخی مرتبطان با امامخمینی منتسب شده بود، گله و شکایت کرده بود، ضمن اشاره به تلاش خود برای ایجاد وحدت، تأکید کرد که ایشان بهکلی از اینگونه مسائل شخصی به دور است و دخالتی در آن ندارد و تاکنون یک کلمه نیز درباره وی یا بستگان وی سخن نگفتهاست و خاطرنشان ساخت در مدتی که در نجف حضور دارد (با توجه به پرهیز کامل ایشان از سخنگفتن درباره اشخاص) هیچکسی در پیشگاه خداوند از ایشان طلبی ندارد (۲۱/۶۱۵). | |||
امامخمینی در پاسخ به نامه دیگری از سیدمحمدصادق روحانی نیز توضیح و پاسخی مشروح را درباره بیت و دفتر خود و رفع برخی شبهات به وی نوشتهاست. ایشان در این نامه به اتهاماتی که نامبرده بر پایه شنیدهها و گمانهزنیها درباره بیت ایشان وارد کرده بود، یکبهیک پاسخ گفتهاست. ایشان با تأکید بر اینکه اطرافیانی ندارد و تنها دو نفر از افراد صالح و مورد اعتماد ایشان به عنوان رابط اندرونی و بیرونی عمل میکنند، از برخی اقدامهای انتسابی برائت جسته و با اشاره به تهدید برادر نامبرده که در پاریس بود و ایشان را تهدید به افشاگری کرده بود، خاطرنشان ساخت که زحمت او را پیشتر دو بار رژیم پهلوی کشیدهاست! ایشان با اشاره به اینکه چه بسا برخی افراد ناصالح با انتساب خود به ایشان مرتکب اموری شوند که هیچ ارتباطی به ایشان ندارد، از وی خواسته بود اگر در دفتر قم چنین افرادی وجود دارند، آنان را به ایشان معرفی کند تا کنار بگذارد (۲۱/۶۹۱ ـ ۶۹۳). | امامخمینی در پاسخ به نامه دیگری از سیدمحمدصادق روحانی نیز توضیح و پاسخی مشروح را درباره بیت و دفتر خود و رفع برخی شبهات به وی نوشتهاست. ایشان در این نامه به اتهاماتی که نامبرده بر پایه شنیدهها و گمانهزنیها درباره بیت ایشان وارد کرده بود، یکبهیک پاسخ گفتهاست. ایشان با تأکید بر اینکه اطرافیانی ندارد و تنها دو نفر از افراد صالح و مورد اعتماد ایشان به عنوان رابط اندرونی و بیرونی عمل میکنند، از برخی اقدامهای انتسابی برائت جسته و با اشاره به تهدید برادر نامبرده که در پاریس بود و ایشان را تهدید به افشاگری کرده بود، خاطرنشان ساخت که زحمت او را پیشتر دو بار رژیم پهلوی کشیدهاست! ایشان با اشاره به اینکه چه بسا برخی افراد ناصالح با انتساب خود به ایشان مرتکب اموری شوند که هیچ ارتباطی به ایشان ندارد، از وی خواسته بود اگر در دفتر قم چنین افرادی وجود دارند، آنان را به ایشان معرفی کند تا کنار بگذارد (۲۱/۶۹۱ ـ ۶۹۳). | ||
پس از درگذشت امامخمینی، سیداحمد خمینی خانه و دفتر یخچالقاضی در قم را در اختیار مقام رهبری، قرار داد (← مقاله خانه امامخمینی). همچنین وی پس از تحویل وجوهات شرعی موجود در حساب مخصوص امامخمینی، به شورای مدیریت حوزه علمیه قم (راستی کاشانی، ۲۷۵) که زیر نظر محمدفاضل لنکرانی بود (فاضل) (← مقاله شهریه امامخمینی)، طی اطلاعیهای اعلام کرد دفاتر امامخمینی شرعا نمیتوانند وجوه شرعی دریافت کنند و این دفاتر پس از رحلت تاکنون هیچگونه وجهی دریافت نکردهاند (جمهوری اسلامی). | پس از درگذشت امامخمینی، سیداحمد خمینی خانه و دفتر یخچالقاضی در قم را در اختیار مقام رهبری، قرار داد (← مقاله خانه امامخمینی). همچنین وی پس از تحویل وجوهات شرعی موجود در حساب مخصوص امامخمینی، به شورای مدیریت حوزه علمیه قم (راستی کاشانی، ۲۷۵) که زیر نظر محمدفاضل لنکرانی بود (فاضل) (← مقاله شهریه امامخمینی)، طی اطلاعیهای اعلام کرد دفاتر امامخمینی شرعا نمیتوانند وجوه شرعی دریافت کنند و این دفاتر پس از رحلت تاکنون هیچگونه وجهی دریافت نکردهاند (جمهوری اسلامی). | ||