۵۷۲
ویرایش
نهضت سوادآموزی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
برابر آخرین سرشماری در سال 1355 نسبت بی‌سوادی جمعیت شش سال به بالا در ایران 2/52 درصد و در جمعیت پانزده تا 49 سال 57 درصد و در جمعیت هفت تا چهارده سال 26 درصد بوده است. این شمار در روستاها به‌مراتب بیشتر از شهر بوده است. در مناطق روستایی نرخ بی‌سوادی زنان در سال 1350<ref> هفت سال به بالا.</ref>، 91 درصد بود. تنها نُه درصد زنان روستایی به‌زحمت قادر به خواندن و نوشتن بودند و در سال 1355 نرخ بی‌سوادی در مناطق روستایی حدود هفتاد درصد و در میان زنان روستایی حدود 83 درصد بود<ref> همایون‌پور، 44 درس، 7.</ref>. نرخ باسوادی در گروه سنی یاد شده<ref> 6 تا 29 ساله.</ref> در سال 1356 به حدود 66 درصد رسید<ref> ازغندی، 30.</ref> و در سال 1357 در حالی‌که نسبت باسوادی برای جمعیت شش تا 29ساله در کشور 8/65 درصد و در مناطق شهری 2/82 درصد بود، تنها 5/48 درصد از روستاییان 6 تا 29ساله باسواد بودند<ref> | برابر آخرین سرشماری در سال 1355 نسبت بی‌سوادی جمعیت شش سال به بالا در ایران 2/52 درصد و در جمعیت پانزده تا 49 سال 57 درصد و در جمعیت هفت تا چهارده سال 26 درصد بوده است. این شمار در روستاها به‌مراتب بیشتر از شهر بوده است. در مناطق روستایی نرخ بی‌سوادی زنان در سال 1350<ref> هفت سال به بالا.</ref>، 91 درصد بود. تنها نُه درصد زنان روستایی به‌زحمت قادر به خواندن و نوشتن بودند و در سال 1355 نرخ بی‌سوادی در مناطق روستایی حدود هفتاد درصد و در میان زنان روستایی حدود 83 درصد بود<ref> همایون‌پور، 44 درس، 7.</ref>. نرخ باسوادی در گروه سنی یاد شده<ref> 6 تا 29 ساله.</ref> در سال 1356 به حدود 66 درصد رسید<ref> ازغندی، تاریخ تحولات، 30.</ref> و در سال 1357 در حالی‌که نسبت باسوادی برای جمعیت شش تا 29ساله در کشور 8/65 درصد و در مناطق شهری 2/82 درصد بود، تنها 5/48 درصد از روستاییان 6 تا 29ساله باسواد بودند<ref> ازغندی، تاریخ تحولات، 30.</ref>. تعداد نیروی آموزشی در سال تحصیلی 1356 ـ 1357 در مناطق روستایی نسبت به سال پیش، حدود یازده درصد کاهش یافت و به نیروی آموزشی و تربیتی مناطق شهری 1/10 درصد افزوده شد<ref> ازغندی، تاریخ تحولات، 32.</ref>. | ||
با وجود آمارهای رژیم پهلوی سطح سواد عمومی در جامعه نگران‌کننده و غیر قابل تحمل بود<ref> هاشمی رفسنجانی، 415؛ مهاجری، 137؛ واحد فرهنگی، 1/280.</ref>. آمارهای یادشده بیانگر نرخ بالای بی‌سوادی و آهنگ نامطلوب سوادآموزی در کشور بود<ref> همایون‌پور، 44 درس، 7 ـ 8.</ref>. این امر حتی با توجه به انتخاب‌های مکرر در پیش‌رو که مردم می‌بایست رأی خود را بر روی برگه‌ها بنویسند، چندان مناسب و زیبنده نبود<ref> هاشمی رفسنجانی، 415.</ref>. | با وجود آمارهای رژیم پهلوی سطح سواد عمومی در جامعه نگران‌کننده و غیر قابل تحمل بود<ref> هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، 415؛ مهاجری، 137؛ واحد فرهنگی، 1/280.</ref>. آمارهای یادشده بیانگر نرخ بالای بی‌سوادی و آهنگ نامطلوب سوادآموزی در کشور بود<ref> همایون‌پور، 44 درس، 7 ـ 8.</ref>. این امر حتی با توجه به انتخاب‌های مکرر در پیش‌رو که مردم می‌بایست رأی خود را بر روی برگه‌ها بنویسند، چندان مناسب و زیبنده نبود<ref> هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، 415.</ref>. | ||
از سوی دیگر، امام‌خمینی پیش از انقلاب اسلامی با احساس ضرورت سوادآموزی وعده داد با بی‌سوادی به بهترین شکل ممکن مبارزه خواهد کرد<ref> 5/423 ـ 424.</ref>. دغدغه ایشان در قانون اساسی بازتاب یافت. به موجب بند سوم از اصل سوم و اصل سی‌ام قانون اساسی، دولت موظف شد وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد. | از سوی دیگر، امام‌خمینی پیش از انقلاب اسلامی با احساس ضرورت سوادآموزی وعده داد با بی‌سوادی به بهترین شکل ممکن مبارزه خواهد کرد<ref> 5/423 ـ 424.</ref>. دغدغه ایشان در قانون اساسی بازتاب یافت. به موجب بند سوم از اصل سوم و اصل سی‌ام قانون اساسی، دولت موظف شد وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد. | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
امام‌خمینی در 7/10/1358 طی پیامی با ذکر آیه کریمه «ن وَ الْقَلَمِ وَ مَا یسْطُرُونَ»<ref> قلم، 1.</ref> و با اشاره به کم‌کاری رژیم پهلوی در آموزش عمومی و محروم‌بودن اکثر افراد کشور از نعمت خواندن و نوشتن، مردم و مسئولان را به نهضت سوادآموزی در کشور فراخواند<ref> 11/446 ـ 447.</ref> و باسوادبودن مردم را از نیازهای اولیه برای هر ملت و در ردیف بهداشت و مسکن، بلکه مهم‌تر از آنها دانست و یادآور شد بی‌سوادی در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایه دینی که طلب علم را فریضه می‌داند، مایه خجالت است<ref> همان.</ref>. ایشان در ادامه پیام، خواستار بسیج عمومی همه اقشار مردم و نهادهای آموزشی و دینی برای سوادآموزی شد و بر اساس ضرورت یادشده برنامه‌ای درازمدت و طرحی نو و ضربتی را برای سوادآموزی ضروری دانست و به دولت و مردم توصیه کرد بدون فوت وقت و تشریفاتِ خسته‌کننده با بسیج عمومی برای مبارزه با بی‌سوادی قیام کنند، تا در آینده‌ای نزدیک همگان نوشتن و خواندن را بیاموزند. ایشان به ائمه جماعات شهرستان‌ها و روستاها توصیه کرد باسوادان را دعوت کنند تا در مساجد و تکایا نوشتن و خواندن را به خواهران و برادران خود یاد داده و منتظر اقدامات دولت نباشند و یادآور شد اعضای باسواد خانواده اعضای بی‌سواد را آموزش داده و ایران را سراسر مدرسه کنند<ref> همان.</ref>. | امام‌خمینی در 7/10/1358 طی پیامی با ذکر آیه کریمه «ن وَ الْقَلَمِ وَ مَا یسْطُرُونَ»<ref> قلم، 1.</ref> و با اشاره به کم‌کاری رژیم پهلوی در آموزش عمومی و محروم‌بودن اکثر افراد کشور از نعمت خواندن و نوشتن، مردم و مسئولان را به نهضت سوادآموزی در کشور فراخواند<ref> 11/446 ـ 447.</ref> و باسوادبودن مردم را از نیازهای اولیه برای هر ملت و در ردیف بهداشت و مسکن، بلکه مهم‌تر از آنها دانست و یادآور شد بی‌سوادی در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایه دینی که طلب علم را فریضه می‌داند، مایه خجالت است<ref> همان.</ref>. ایشان در ادامه پیام، خواستار بسیج عمومی همه اقشار مردم و نهادهای آموزشی و دینی برای سوادآموزی شد و بر اساس ضرورت یادشده برنامه‌ای درازمدت و طرحی نو و ضربتی را برای سوادآموزی ضروری دانست و به دولت و مردم توصیه کرد بدون فوت وقت و تشریفاتِ خسته‌کننده با بسیج عمومی برای مبارزه با بی‌سوادی قیام کنند، تا در آینده‌ای نزدیک همگان نوشتن و خواندن را بیاموزند. ایشان به ائمه جماعات شهرستان‌ها و روستاها توصیه کرد باسوادان را دعوت کنند تا در مساجد و تکایا نوشتن و خواندن را به خواهران و برادران خود یاد داده و منتظر اقدامات دولت نباشند و یادآور شد اعضای باسواد خانواده اعضای بی‌سواد را آموزش داده و ایران را سراسر مدرسه کنند<ref> همان.</ref>. | ||
مسئولان امر با توجه به پیام امام‌خمینی نام تشکیلات سوادآموزی را نهضت سوادآموزی، به معنای حرکت، تلاش و بسیج همگانی<ref> دهخدا، لغتنامه دهخدا، 14/20250.</ref> در جهت باسوادشدن مردم گذاشتند. یک روز پس از فرمان امام‌خمینی<ref> هاشمی رفسنجانی، 415 ـ 416.</ref>، محمدجواد باهنر، نماینده شورای انقلاب در آموزش و پرورش و مسئول نهضت سوادآموزی<ref> ربانی خلخالی، 1/563.</ref>، در گفتگو با خبرنگاران از همکاری مسئولان برای آغاز نهضت سوادآموزی خبر داد و ضمن فراخواندن همگان برای همراهی با این نهضت وعده داد جهاد سوادآموزی نیز مانند جهاد سازندگی به دور از چارچوب‌های دست‌وپاگیر اداری آغاز به کار کند و خود را درگیر مقررات دست‌وپاگیر اداری نسازد<ref> هاشمی رفسنجانی، 415 ـ 416.</ref>. | مسئولان امر با توجه به پیام امام‌خمینی نام تشکیلات سوادآموزی را نهضت سوادآموزی، به معنای حرکت، تلاش و بسیج همگانی<ref> دهخدا، لغتنامه دهخدا، 14/20250.</ref> در جهت باسوادشدن مردم گذاشتند. یک روز پس از فرمان امام‌خمینی<ref> هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، 415 ـ 416.</ref>، محمدجواد باهنر، نماینده شورای انقلاب در آموزش و پرورش و مسئول نهضت سوادآموزی<ref> ربانی خلخالی، 1/563.</ref>، در گفتگو با خبرنگاران از همکاری مسئولان برای آغاز نهضت سوادآموزی خبر داد و ضمن فراخواندن همگان برای همراهی با این نهضت وعده داد جهاد سوادآموزی نیز مانند جهاد سازندگی به دور از چارچوب‌های دست‌وپاگیر اداری آغاز به کار کند و خود را درگیر مقررات دست‌وپاگیر اداری نسازد<ref> هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، 415 ـ 416.</ref>. | ||
از سوی دیگر، حزب جمهوری اسلامی نیز طی اطلاعیه‌ای از مردم خواست در این کار مقدس شرکت کنند<ref> همان، 416.</ref>. جامعه مدرسین حوزه علمیه قم طی پیامی مردم را به شرکت در کلاس‌های نهضت سوادآموزی تشویق کرد<ref> صالح، 5/45.</ref> و به روحانیان عازم تبلیغ سفارش کرد از این فرصت برای سوادآموزی مردم استفاده کنند<ref> جمهوری اسلامی، 22/10/1358، 10.</ref>. احمد آذری قمی از استادان حوزه قم نیز به طلاب اعزامی یادآور شد تبدیل مساجد به کلاس درس و سوادآموزی از رسالت‌های حوزه علمیه است و حوزه باید از جایگاه و نفوذ خود در شهرها و روستاها برای سوادآموزی استفاده کند و سپس در گزارشی یادآور شد در شهر قم برای سوادآموزی بسیج عمومی ایجاد شده و دبیران و آموزگاران آمادگی خود را اعلام کرده‌اند<ref> همان، 11.</ref>. | از سوی دیگر، حزب جمهوری اسلامی نیز طی اطلاعیه‌ای از مردم خواست در این کار مقدس شرکت کنند<ref> همان، 416.</ref>. جامعه مدرسین حوزه علمیه قم طی پیامی مردم را به شرکت در کلاس‌های نهضت سوادآموزی تشویق کرد<ref> صالح، 5/45.</ref> و به روحانیان عازم تبلیغ سفارش کرد از این فرصت برای سوادآموزی مردم استفاده کنند<ref> جمهوری اسلامی، 22/10/1358، 10.</ref>. احمد آذری قمی از استادان حوزه قم نیز به طلاب اعزامی یادآور شد تبدیل مساجد به کلاس درس و سوادآموزی از رسالت‌های حوزه علمیه است و حوزه باید از جایگاه و نفوذ خود در شهرها و روستاها برای سوادآموزی استفاده کند و سپس در گزارشی یادآور شد در شهر قم برای سوادآموزی بسیج عمومی ایجاد شده و دبیران و آموزگاران آمادگی خود را اعلام کرده‌اند<ref> همان، 11.</ref>. | ||