نهضت مشروطه: تفاوت میان نسخه‌ها

نهضت مشروطه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۶ دی ۱۴۰۱، ساعت ۲۳:۰۰

۴۶ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۶ دی ۱۴۰۱

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

M.hashemi

۵۷۲

ویرایش

@@ خط ۶۵: / خط ۶۵: @@
 نهضت مشروطه اصولاً جنبشی مردمی در مخالفت با ظلم و استبداد بود؛ بر همین اساس نقش توده مردم در این نهضت، از اهمیت بسیار برخوردار است<ref> مزینانی، شیوه‌های تبلیغاتی، 623.</ref>. رشد آگاهی مردم بر اثر گسترش مطبوعات<ref> کسروی، تاریخ مشروطه ایران، 128.</ref> و اعتماد توده مردم را به علما که رهبری جنبش را بر عهده گرفته بودند<ref> کسروی، تاریخ مشروطه ایران، 729 ـ 730؛ جعفریان، بست‌نشینی، 24 ـ 25.</ref>، می‌توان از مهم‌ترین دلایل همراهی توده مردم با نهضت مشروطه به ‌شمار آورد. علاوه بر توده مردم، طبقه سرمایه‌دار و تاجر نیز به ‌دلیل پیوستگی فکری و عملی‌ای که میان آنان و روشنفکران این دوره برقرار بود، سهم عمده‌ای در مشروطه‌خواهی داشتند<ref> آدمیت، ایدئولوژی نهضت، 1/149 ـ 150.</ref>.
-امام‌خمینی حضور مردم در نهضت مشروطه و دیگر جنبش‌های صد سال اخیر را از مهم‌ترین عوامل پیروزی نهضت‌ها شمرده و معتقد است این حضور به ‌دلیل اعتماد مردم به علما و تبعیت از آنان بوده است<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 6/238؛ 9/172 و 10/186.</ref>؛ چنان‌که بی‌طرفی مردم در جریانات بعدی نهضت، و سکوت و کناره‌گیری علما، افول نهضت را در پی داشت<ref> همان، 15/328.</ref>.
+امام‌خمینی حضور مردم در نهضت مشروطه و دیگر جنبش‌های صد سال اخیر را از مهم‌ترین عوامل پیروزی نهضت‌ها شمرده و معتقد است این حضور به ‌دلیل اعتماد مردم به علما و تبعیت از آنان بوده است<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 6/238؛ 9/172 و 10/186.</ref>؛ چنان‌که بی‌طرفی مردم در جریانات بعدی نهضت، و سکوت و کناره‌گیری علما، افول نهضت را در پی داشت<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 15/328.</ref>.
 ==برپایی مجلس و تدوین قانون اساسی==
-نخستین دوره مجلس شورای ملی در هجدهم شعبان 1324 قمرى، چنان‌که در ماده نوزده نظامنامه آمده بود، بی‌درنگ پس از انتخابات پایتخت و بدون انتظار برای ورود نمایندگان استان‌ها<ref> براون، انقلاب مشروطیت ایران، 134 ـ 135.</ref>، در کاخ گلستان و به ‌دست ‏مظفرالدین‌شاه رسماً افتتاح شد<ref> ناظم‌الاسلام کرمانی، تاریخ بیداری ایرانیان، 490 و 552 ـ 554.</ref>. مهم‌ترین وظیفه‏ این مجلس تدوین و تصویب قانون اساسى مشروطه بود که نخست «نظامنامه‏ اساسى» خوانده شد و چهاردهم ذى‌القعده 1324ق به امضاى مظفرالدین‌شاه رسید. این قانون که با استفاده از قوانین اساسی بلژیک و فرانسه در پنج فصل و 51 اصل تدوین شده بود<ref> دولت آبادى، 2/97؛ ورعی، نظارت بر قدرت سیاسی، 32.</ref>، ساختار کلی قوای مقننه و مجریه و رابطه آن دو با هم را به‌ طور مبهم بیان می‌کرد<ref>کتاب قانون اساسی مشروطه.</ref>. طبق اصول 15 ـ 31 قانون اساسی مشروطه، نگرش کلی، مبرادانستن شاه از مسئولیت اجرایی بود.
+نخستین دوره مجلس شورای ملی در هجدهم شعبان 1324 قمرى، چنان‌که در ماده نوزده نظامنامه آمده بود، بی‌درنگ پس از انتخابات پایتخت و بدون انتظار برای ورود نمایندگان استان‌ها<ref> براون، انقلاب مشروطیت ایران، 134 ـ 135.</ref>، در کاخ گلستان و به ‌دست ‏مظفرالدین‌شاه رسماً افتتاح شد<ref> ناظم‌الاسلام کرمانی، تاریخ بیداری ایرانیان، 490 و 552 ـ 554.</ref>. مهم‌ترین وظیفه‏ این مجلس تدوین و تصویب قانون اساسى مشروطه بود که نخست «نظامنامه‏ اساسى» خوانده شد و چهاردهم ذى‌القعده 1324ق به امضاى مظفرالدین‌شاه رسید. این قانون که با استفاده از قوانین اساسی بلژیک و فرانسه در پنج فصل و 51 اصل تدوین شده بود<ref> دولت آبادى، حیات یحیی، 2/97؛ ورعی، نظارت بر قدرت سیاسی، 32.</ref>، ساختار کلی قوای مقننه و مجریه و رابطه آن دو با هم را به‌ طور مبهم بیان می‌کرد<ref>کتاب قانون اساسی مشروطه.</ref>. طبق اصول 15 ـ 31 قانون اساسی مشروطه، نگرش کلی، مبرادانستن شاه از مسئولیت اجرایی بود.
 توجه به کاستی‌ها و نقائص این قانون، نمایندگان مجلس را به اندیشه تدوین متممی برای قانون اساسی واداشت و برای این منظور کمیته هفت‌نفره‌ای تشکیل و متمم قانون اساسی در ده فصل و 107 اصل تنظیم شد<ref> آدمیت، ایدئولوژی نهضت، 1/408.</ref>. پس از پایان نگارش متن اولیه، مجلس از علما برای ارائه دیدگاه‌های خود درباره این قانون دعوت کرد. برخی از علما یادآوری کردند پاره‌ای از اصول با مبانی دینی ناسازگاری دارند و همین موجب تشکیل کمیسیونی در مجلس شورای ملی برای اصلاح قانون، با شرکت علمایی مانند شیخ‌فضل‌الله نوری و تغییر این مواد قانونی شد<ref> ترکمان، مکتوبات، 2/179 ـ 180؛ مزینانی، چرایی رویارویی، 62.</ref>.