Image-reviewer، confirmed، templateeditor
۷۲۱
ویرایش
مرتضی حائری یزدی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←فعالیت‌های سیاسی
(اصلاح ارقام) |
جز (←فعالیت‌های سیاسی) |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
در ۷/۷/۱۳۲۸ جهت اصلاحات حوزه «هیئت مصلحین» به امر بروجردی تشکیل شد که حائری یزدی از اعضای مؤثر آن هیئت بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۷ـ۲۸؛ سلطانی طباطبایی، مصاحبه، ۵۰.</ref> و پس از وفات بروجردی در دهم فروردین ۱۳۴۰ خانه حائری محل تجمع بزرگان حوزه علمیه قم برای ساماندهی مسائل حوزه ازجمله مسئولیت شهریه طلاب بود.<ref>روحانی، خاطرات، ۱/۱۵۸؛ علم‌الهدی، مصاحبه، ۲/۲۸.</ref> | در ۷/۷/۱۳۲۸ جهت اصلاحات حوزه «هیئت مصلحین» به امر بروجردی تشکیل شد که حائری یزدی از اعضای مؤثر آن هیئت بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۷ـ۲۸؛ سلطانی طباطبایی، مصاحبه، ۵۰.</ref> و پس از وفات بروجردی در دهم فروردین ۱۳۴۰ خانه حائری محل تجمع بزرگان حوزه علمیه قم برای ساماندهی مسائل حوزه ازجمله مسئولیت شهریه طلاب بود.<ref>روحانی، خاطرات، ۱/۱۵۸؛ علم‌الهدی، مصاحبه، ۲/۲۸.</ref> | ||
==فعالیت‌های سیاسی== | ==فعالیت‌های سیاسی== | ||
حائری که در شمار مخالفان برخی قوانین غیر اسلامی [[رژیم پهلوی]] مخالف بود.<ref>عقیقی بخشایشی، فقهای نامدار شیعه، ۳۸۰؛ محیطی، شیدای عترت، ۲/۲۰۸.</ref>، ازجمله در مهر ۱۳۴۱ در اعتراض به لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، جلسه‌ای در خانه او تشکیل شد<ref>آل طه، ۱/۲۲.</ref> و [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک) از جلسه علما، ازجمله امام‌خمینی و حائری و امضای آن دو در اعلامیه علیه لایحه یادشده، خبر داده است.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۱/۸۹ و ۱۶۷؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۴ـ۳/۴۴.</ref> وی همچنین طی تلگرامی جداگانه به [[محمدرضا پهلوی]]، از آن لایحه انتقاد کرد؛<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۱۸ـ۱۹؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۴ـ۳/۵۰.</ref> نیز در اسفند ۱۳۴۱ از امضاکنندگان اعلامیة نُه‌نفره مراجع تقلید و علما، در نقد دخالت زنان در انتخابات بود.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۶۳ـ۶۹.</ref>{{سخ}} | حائری که در شمار مخالفان برخی قوانین غیر اسلامی [[رژیم پهلوی]] مخالف بود.<ref>عقیقی بخشایشی، فقهای نامدار شیعه، ۳۸۰؛ محیطی، شیدای عترت، ۲/۲۰۸.</ref>، ازجمله در مهر ۱۳۴۱ در اعتراض به لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، جلسه‌ای در خانه او تشکیل شد<ref>آل طه، مصاحبه، ۱/۲۲.</ref> و [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک) از جلسه علما، ازجمله امام‌خمینی و حائری و امضای آن دو در اعلامیه علیه لایحه یادشده، خبر داده است.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۱/۸۹ و ۱۶۷؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۴ـ۳/۴۴.</ref> وی همچنین طی تلگرامی جداگانه به [[محمدرضا پهلوی]]، از آن لایحه انتقاد کرد؛<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۱۸ـ۱۹؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۴ـ۳/۵۰.</ref> نیز در اسفند ۱۳۴۱ از امضاکنندگان اعلامیة نُه‌نفره مراجع تقلید و علما، در نقد دخالت زنان در انتخابات بود.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۶۳ـ۶۹.</ref>{{سخ}} | ||
پیش از سخنرانی تاریخی امام‌خمینی در مقابله با موضوع [[کاپیتولاسیون]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۱۵.</ref> جلسه‌ای در خانه [[سیدمحمدحسین طباطبایی]] تشکیل شد که حائری همراه امام‌خمینی حضور داشت.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۳/۴۳۸، ۴/۱۰، ۱۷ و ۴۷.</ref> وی در اعتراض به دستگیری امام‌خمینی در [[۱۵ خرداد ۱۳۴۲]] همراه جمع دیگری از علما و مراجع به [[تهران]] مهاجرت کرد.<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۴ـ۳/۴۲۳ و ۴۹۹ـ۵۰۰.</ref> و از کسانی بود که در دفاع از آزادی ایشان، استناد به مصونیت مراجع در [[قانون اساسی مشروطه]] را به علما پیشنهاد کرد<ref>طاهری،مصاحبه، ۱/۶۰۰.</ref> و دراین‌باره [[اعلامیه]] داد؛<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۸۶ـ۸۷.</ref> چنان‌که وی و دیگر علما تلگرام مشترکی خطاب به امام‌خمینی صادر کردند و ضمن ابراز همدردی و تأثر از پیش‌آمدهای ناگوار و اهانت به مقام شامخ [[روحانیت]] و [[مرجعیت]]، اعلام کردند که برای پشتیبانی از هدف مقدس روحانیت به همراه دیگر علما از شهرستان‌ها به تهران حرکت کرده‌اند.<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۴ـ۳/۴۴۰ـ۴۴۱.</ref>{{سخ}} | پیش از سخنرانی تاریخی امام‌خمینی در مقابله با موضوع [[کاپیتولاسیون]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۱۵.</ref> جلسه‌ای در خانه [[سیدمحمدحسین طباطبایی]] تشکیل شد که حائری همراه امام‌خمینی حضور داشت.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۳/۴۳۸، ۴/۱۰، ۱۷ و ۴۷.</ref> وی در اعتراض به دستگیری امام‌خمینی در [[۱۵ خرداد ۱۳۴۲]] همراه جمع دیگری از علما و مراجع به [[تهران]] مهاجرت کرد.<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۴ـ۳/۴۲۳ و ۴۹۹ـ۵۰۰.</ref> و از کسانی بود که در دفاع از آزادی ایشان، استناد به مصونیت مراجع در [[قانون اساسی مشروطه]] را به علما پیشنهاد کرد<ref>طاهری،مصاحبه، ۱/۶۰۰.</ref> و دراین‌باره [[اعلامیه]] داد؛<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۸۶ـ۸۷.</ref> چنان‌که وی و دیگر علما تلگرام مشترکی خطاب به امام‌خمینی صادر کردند و ضمن ابراز همدردی و تأثر از پیش‌آمدهای ناگوار و اهانت به مقام شامخ [[روحانیت]] و [[مرجعیت]]، اعلام کردند که برای پشتیبانی از هدف مقدس روحانیت به همراه دیگر علما از شهرستان‌ها به تهران حرکت کرده‌اند.<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۴ـ۳/۴۴۰ـ۴۴۱.</ref>{{سخ}} | ||
پس از [[تبعید امام‌خمینی]] به ترکیه در ۱۳ آبان ۱۳۴۳، جلسه‌ای در اعتراض به آن در خانه حائری تشکیل شد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۴/۱۸۳.</ref> و دانشجویان ایرانی در [[امریکا]] و کانادا نیز از وی درخواست اقدام جدی‌کردند<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۱۱/۵۶۲.</ref> وی در راستای دفاع از عالمان مبارز در نامه‌ای به [[سیدمحمود طالقانی]] از طولانی‌شدنِ زندان طالقانی ابراز تأسف و با ایشان اعلام همدردی کرد<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۱۱۷.</ref> رژیم پهلوی جهت تعدیل موضع امام‌خمینی، پیشنهاد مذاکره از طریق علما ازجمله حائری را با ایشان مطرح کرد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۶/۵۹۰ـ۵۹۱.</ref> در همین‌حال حائری از بسته‌شدن بیت امام‌خمینی و جلوگیری از رفت و آمد مراجعان، به رژیم پهلوی اعتراض کرد و از ساواک خواست درِ خانه امام‌خمینی باز شود و کتاب‌های خطی‌ای که از خانه و کتابخانه ایشان ضبط شده به ایشان برگردد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۹/۴۰۹.</ref> مواردی که یاد شده است نشانه‌هایی بارز از ارتباط صمیمانه حائری با امام‌خمینی بود و حتی موجب این شایعه شد که حائری مسئول پرداخت شهریه امام‌خمینی است.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۹/۶۴، ۲۲۷ و ۲۳۳.</ref>{{سخ}} | پس از [[تبعید امام‌خمینی]] به ترکیه در ۱۳ آبان ۱۳۴۳، جلسه‌ای در اعتراض به آن در خانه حائری تشکیل شد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۴/۱۸۳.</ref> و دانشجویان ایرانی در [[امریکا]] و کانادا نیز از وی درخواست اقدام جدی‌کردند<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۱۱/۵۶۲.</ref> وی در راستای دفاع از عالمان مبارز در نامه‌ای به [[سیدمحمود طالقانی]] از طولانی‌شدنِ زندان طالقانی ابراز تأسف و با ایشان اعلام همدردی کرد<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۱۱۷.</ref> رژیم پهلوی جهت تعدیل موضع امام‌خمینی، پیشنهاد مذاکره از طریق علما ازجمله حائری را با ایشان مطرح کرد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۶/۵۹۰ـ۵۹۱.</ref> در همین‌حال حائری از بسته‌شدن بیت امام‌خمینی و جلوگیری از رفت و آمد مراجعان، به رژیم پهلوی اعتراض کرد و از ساواک خواست درِ خانه امام‌خمینی باز شود و کتاب‌های خطی‌ای که از خانه و کتابخانه ایشان ضبط شده به ایشان برگردد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۹/۴۰۹.</ref> مواردی که یاد شده است نشانه‌هایی بارز از ارتباط صمیمانه حائری با امام‌خمینی بود و حتی موجب این شایعه شد که حائری مسئول پرداخت شهریه امام‌خمینی است.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۹/۶۴، ۲۲۷ و ۲۳۳.</ref>{{سخ}} | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
پس از اهانت [[روزنامه اطلاعات]] به امام‌خمینی در ۱۷/۱۰/۱۳۵۶، حائری از رژیم پهلوی انتقاد کرد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۶/۱۶۰، ۱۶۹ و ۲۰۶؛ مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۲۲۶.</ref> سخنرانی ایشان در ۱۸/۱۰/۱۳۵۶ در [[مسجد اعظم قم]] در اعتراض به اهانت یادشده، موجب راهپیمایی عده‌ای از طلاب گردید.<ref>دفتر ادبیات، روزشمار انقلاب اسلامی، ۲/۴۳۷.</ref> وی در سال ۱۳۵۷ تبعید جمعی از مدرسان و علمای مبارز را محکوم کرد.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۲۴۹.</ref> همچنین در ۱/۱۱/۱۳۵۷ ادعای [[شاپور بختیار]] نخست‌وزیر رژیم، مبنی بر پشتیبانی اکثر علما از رژیم پهلوی را نادرست خواند و اعلام دولت موقت از سوی امام‌خمینی را امری شرعی و قانونی و نیازی فوری خواند.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۶۱۹ـ۶۲۰.</ref> با این حال، باید خاطرنشان کرد که حائری ضمن حمایت از مبارزات امام‌خمینی<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۸۶ـ۸۷، ۲۲۶ و ۲۴۹.</ref>{{سخ}} | پس از اهانت [[روزنامه اطلاعات]] به امام‌خمینی در ۱۷/۱۰/۱۳۵۶، حائری از رژیم پهلوی انتقاد کرد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد، ۶/۱۶۰، ۱۶۹ و ۲۰۶؛ مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۲۲۶.</ref> سخنرانی ایشان در ۱۸/۱۰/۱۳۵۶ در [[مسجد اعظم قم]] در اعتراض به اهانت یادشده، موجب راهپیمایی عده‌ای از طلاب گردید.<ref>دفتر ادبیات، روزشمار انقلاب اسلامی، ۲/۴۳۷.</ref> وی در سال ۱۳۵۷ تبعید جمعی از مدرسان و علمای مبارز را محکوم کرد.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۲۴۹.</ref> همچنین در ۱/۱۱/۱۳۵۷ ادعای [[شاپور بختیار]] نخست‌وزیر رژیم، مبنی بر پشتیبانی اکثر علما از رژیم پهلوی را نادرست خواند و اعلام دولت موقت از سوی امام‌خمینی را امری شرعی و قانونی و نیازی فوری خواند.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۶۱۹ـ۶۲۰.</ref> با این حال، باید خاطرنشان کرد که حائری ضمن حمایت از مبارزات امام‌خمینی<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۸۶ـ۸۷، ۲۲۶ و ۲۴۹.</ref>{{سخ}} | ||
در شکل مبارزه با رژیم پهلوی دیدگاه‌های خاص خود را نیز داشت؛ مانند ضرورت محدودکردن محمدرضا پهلوی از طریق انتخابات با هدف پرهیز از خونریزی<ref>احمد میانجی، خاطرات، ۲۷۴ و ۲۷۸.</ref> و پیشنهاد واسطه‌شدن میان امام‌خمینی و محمدرضا پهلوی.<ref>موسوی خوئینی، مصاحبه، ۲/۳۱۷.</ref> | در شکل مبارزه با رژیم پهلوی دیدگاه‌های خاص خود را نیز داشت؛ مانند ضرورت محدودکردن محمدرضا پهلوی از طریق انتخابات با هدف پرهیز از خونریزی<ref>احمد میانجی، خاطرات، ۲۷۴ و ۲۷۸.</ref> و پیشنهاد واسطه‌شدن میان امام‌خمینی و محمدرضا پهلوی.<ref>موسوی خوئینی، مصاحبه، ۲/۳۱۷.</ref> | ||
==مناصب== | ==مناصب== | ||
حائری یزدی پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی ایران]] به نمایندگی مردم قم در [[مجلس خبرگان قانون اساسی]]، انتخاب شد.<ref>عقیقی بخشایشی، فقهای نامدار شیعه، ۵۴۱.</ref> وی که تنها مدتی در جلسات این مجلس حاضر شد، درباره پیش‌نویس قانون اساسی دیدگاه‌هایی داشت؛ ازجمله اینکه پیشنهاد کرد تعبیر نظام توحیدی در پیش‌نویس به نظام الهی تبدیل شود؛ چون با شعار [[کمونیست|کمونیستی]] نظام بی‌طبقه توحیدی همخوانی دارد.<ref>اداره کل، صورت مشروح مذاکرات مجلس، ۲۱۴.</ref> وی همچنین پیشنهاد کرد «آزادی انسان در سرنوشت خویش» مقیّد به «طبق حدود مذهبی» شود؛ چون به نظر وی عقیده به کفر هم مربوط به سرنوشت انسان است و هر کسی می‌تواند ادعا کند بر اساس مواد قانون اساسی آزاد مطلق است.<ref>اداره کل، صورت مشروح مذاکرات مجلس، ۲۱۴ـ۲۱۵.</ref> نیز پیشنهاد کرد جمله «اجتهاد انقلابی و پویا» به «اجتهاد و فهم صحیح از کتاب و سنت و سایر ادله شرعیه بر مبنای تخصص» اصلاح شود وگرنه باعث برداشت نادرست می‌شود و هر کسی ادعا می‌کند انقلابی فکر می‌کند.<ref>اداره کل، صورت مشروح مذاکرات مجلس، ۲۱۴ـ۲۱۷.</ref> وی درباره دین و مذهب رسمی کشور نیز تأکید زیادی بر تصریح به مذهب حقه جعفری اثناعشری در [[قانون اساسی]] داشت.<ref>اداره کل، صورت مشروح مذاکرات مجلس، ۲۶۱.</ref>{{سخ}} | حائری یزدی پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی ایران]] به نمایندگی مردم قم در [[مجلس خبرگان قانون اساسی]]، انتخاب شد.<ref>عقیقی بخشایشی، فقهای نامدار شیعه، ۵۴۱.</ref> وی که تنها مدتی در جلسات این مجلس حاضر شد، درباره پیش‌نویس قانون اساسی دیدگاه‌هایی داشت؛ ازجمله اینکه پیشنهاد کرد تعبیر نظام توحیدی در پیش‌نویس به نظام الهی تبدیل شود؛ چون با شعار [[کمونیست|کمونیستی]] نظام بی‌طبقه توحیدی همخوانی دارد.<ref>اداره کل، صورت مشروح مذاکرات مجلس، ۲۱۴.</ref> وی همچنین پیشنهاد کرد «آزادی انسان در سرنوشت خویش» مقیّد به «طبق حدود مذهبی» شود؛ چون به نظر وی عقیده به کفر هم مربوط به سرنوشت انسان است و هر کسی می‌تواند ادعا کند بر اساس مواد قانون اساسی آزاد مطلق است.<ref>اداره کل، صورت مشروح مذاکرات مجلس، ۲۱۴ـ۲۱۵.</ref> نیز پیشنهاد کرد جمله «اجتهاد انقلابی و پویا» به «اجتهاد و فهم صحیح از کتاب و سنت و سایر ادله شرعیه بر مبنای تخصص» اصلاح شود وگرنه باعث برداشت نادرست می‌شود و هر کسی ادعا می‌کند انقلابی فکر می‌کند.<ref>اداره کل، صورت مشروح مذاکرات مجلس، ۲۱۴ـ۲۱۷.</ref> وی درباره دین و مذهب رسمی کشور نیز تأکید زیادی بر تصریح به مذهب حقه جعفری اثناعشری در [[قانون اساسی]] داشت.<ref>اداره کل، صورت مشروح مذاکرات مجلس، ۲۶۱.</ref>{{سخ}} | ||