۵۷۲
ویرایش
عباس واعظ طبسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش}} واعظ طبسی، عباس، روحانی مبارز، نماینده امام‌خمینی در استان خراسان، تولیت آستان قدس رضوی و عضو مجلس خبرگان رهبری. عباس واعظ طبسی در بهمن 1314 در شهر مشهد به دنیا آمد<ref> اسماعیلی، 66.</ref>. پدرش غلامرضا طبسی از علما و واعظان مشهور خراسان ب...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
واعظ طبسی، عباس، روحانی مبارز، نماینده امام‌خمینی در استان خراسان، تولیت آستان قدس رضوی و عضو مجلس خبرگان رهبری. | واعظ طبسی، عباس، روحانی مبارز، نماینده امام‌خمینی در استان خراسان، تولیت آستان قدس رضوی و عضو مجلس خبرگان رهبری. | ||
عباس واعظ طبسی در بهمن 1314 در شهر مشهد به دنیا آمد<ref> اسماعیلی، 66.</ref>. پدرش غلامرضا طبسی از علما و واعظان مشهور خراسان بود<ref> شریف رازی، 2/136.</ref>. واعظ طبسی پیش از پایان دوره دبیرستان در شانزده‌سالگی وارد حوزه علمیه مشهد شد<ref> اسماعیلی، 66.</ref> و مقدمات علوم دینی را نزد استادانی چون علی خالقی، عباس جاویدی و محمدتقی ادیب نیشابوری<ref> ادیب دوم.</ref> فرا گرفت<ref> مشایخی، 27 ـ 28؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/462.</ref>. وی دروس متوسطه حوزه را نزد میرزااحمد مدرس یزدی، مجتبی قزوینی، هاشم قزوینی و میرزا‌جوادآقا تهرانی آموخت و دروس خارج حوزه را نزد سیدمحمدهادی میلانی و میرزاحسین فقیه سبزواری گذراند<ref> شمس‌آبادی، 40؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/462.</ref>. وی هم‌زمان با تحصیل به تدریس نیز پرداخت و در طول تدریس در سطوح مقدماتی و متوسطه حوزه علمیه به تربیت طلاب و فضلای جوان مبارز همت گماشت<ref> جلالی، واعظ طبسی، 1/462.</ref>. | عباس واعظ طبسی در بهمن 1314 در شهر مشهد به دنیا آمد<ref> اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، 66.</ref>. پدرش غلامرضا طبسی از علما و واعظان مشهور خراسان بود<ref> شریف رازی، آثار الحجة، 2/136.</ref>. واعظ طبسی پیش از پایان دوره دبیرستان در شانزده‌سالگی وارد حوزه علمیه مشهد شد<ref> اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، 66.</ref> و مقدمات علوم دینی را نزد استادانی چون علی خالقی، عباس جاویدی و محمدتقی ادیب نیشابوری<ref> ادیب دوم.</ref> فرا گرفت<ref> مشایخی، پاسداران اسلام، 27 ـ 28؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/462.</ref>. وی دروس متوسطه حوزه را نزد میرزااحمد مدرس یزدی، مجتبی قزوینی، هاشم قزوینی و میرزا‌جوادآقا تهرانی آموخت و دروس خارج حوزه را نزد سیدمحمدهادی میلانی و میرزاحسین فقیه سبزواری گذراند<ref> شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/462.</ref>. وی هم‌زمان با تحصیل به تدریس نیز پرداخت و در طول تدریس در سطوح مقدماتی و متوسطه حوزه علمیه به تربیت طلاب و فضلای جوان مبارز همت گماشت<ref> جلالی، واعظ طبسی، 1/462.</ref>. | ||
واعظ طبسی از سال‌های نخست طلبگی در دهه سی با حضور در سخنرانی‌های سیدمجتبی نواب صفوی در مدرسه نواب مشهد، به مسائل سیاسی و مبارزه گرایش پیدا کرد<ref> همان، 1/463.</ref> و از سال 1335 با سخنرانی‌های انتقادی به مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت؛ به گونه‌ای که در اواخر دهه 1330 سازمان اطلاعات و امنیت کشور<ref> ساواک.</ref> شاخه مشهد، هفت ماه او را از منبر منع کرد<ref> همان؛ شمس‌آبادی، 40.</ref>. | واعظ طبسی از سال‌های نخست طلبگی در دهه سی با حضور در سخنرانی‌های سیدمجتبی نواب صفوی در مدرسه نواب مشهد، به مسائل سیاسی و مبارزه گرایش پیدا کرد<ref> همان، 1/463.</ref> و از سال 1335 با سخنرانی‌های انتقادی به مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت؛ به گونه‌ای که در اواخر دهه 1330 سازمان اطلاعات و امنیت کشور<ref> ساواک.</ref> شاخه مشهد، هفت ماه او را از منبر منع کرد<ref> همان؛ شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40.</ref>. | ||
آشنایی واعظ طبسی با امام‌خمینی به سال 1339 بر می‌گردد<ref> واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 20.</ref>. وی با آغاز مبارزات علنی امام‌خمینی جذب و دلبسته ایشان گشت و پس از آن تا سال 1343 این پیوند عمیق‌تر شد<ref> همان.</ref>. پس از درگذشت سیدحسین بروجردی در سال 1340 و نیز سیدمحسن حکیم در سال 1349 واعظ طبسی همراه سیدعلی خامنه‌ای از معدود افرادی بود که در مشهد مرجعیت امام‌خمینی را تبلیغ و خود را مقلد امام‌خمینی معرفی می‌کردند<ref> خامنه‌ای، 340 ـ 341.</ref>. | آشنایی واعظ طبسی با امام‌خمینی به سال 1339 بر می‌گردد<ref> واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 20.</ref>. وی با آغاز مبارزات علنی امام‌خمینی جذب و دلبسته ایشان گشت و پس از آن تا سال 1343 این پیوند عمیق‌تر شد<ref> همان.</ref>. پس از درگذشت سیدحسین بروجردی در سال 1340 و نیز سیدمحسن حکیم در سال 1349 واعظ طبسی همراه سیدعلی خامنه‌ای از معدود افرادی بود که در مشهد مرجعیت امام‌خمینی را تبلیغ و خود را مقلد امام‌خمینی معرفی می‌کردند<ref> خامنه‌ای، 340 ـ 341.</ref>. | ||
از آغاز نهضت امام‌خمینی در سال 1341، وی در جریان لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتیِ رژیم پهلوی ضمن سخنرانی اعتراضی در مشهد، بازداشت و به تهران منتقل شد و پس از مدتی آزاد شد<ref> شمس‌آبادی، 40؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/463.</ref> و پس از اعتراض امام‌خمینی به همه‌پرسی رژیم پهلوی و تحریم جشن‌های نوروز 1342<ref> 1/158.</ref>، طبسی نیز با سخنرانی انتقادی در خانه سیدحسن قمی از مراجع تقلید مشهد، در پنجم فروردین 1342 بازداشت و تحویل ساواک خراسان شد و در پانزده خرداد آزاد شد<ref> جلالی، واعظ طبسی، 1/463؛ همو، مشهد در بامداد، 157 و 265.</ref>. وی از سال 1343 به همراه سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، محمدرضا محامی و سیدعلی خامنه‌ای در مشهد از شخصیت‌های محوری مبارزات بودند<ref> خامنه‌ای، 199.</ref>. وی پس از آزادی امام‌خمینی از حصر در تهران، همراه تعدادی از علما، طلاب و دیگر مبارزان مشهد به دیدار ایشان رفت و در حضور ایشان سخنرانی کرد<ref> مؤسسه تنظیم، 3/42.</ref>؛ همچنین در سخنانی با امام‌خمینی بعضی مسائل روز ازجمله موضوع طلبه‌هایی که با اقبال به سمت سازمانی‌شدن، موجب بدبینی مردم می‌شوند را مطرح کرد<ref> همان، 3/218.</ref>. پس از این دیدار و به هنگام بازگشت، ساواک وی را در ایستگاه راه‌آهن قم بازداشت کرد و از این پس، نام وی در ردیف واعظان سیاسی ثبت شد<ref> همان، 3/40 و 42؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/463.</ref>. حکم دستور دستگیری طبسی در قم، پیش از دیدار او با امام‌خمینی و سخنرانی در حضور ایشان صادر شده بود<ref> مؤسسه تنظیم، 3/40.</ref>. | از آغاز نهضت امام‌خمینی در سال 1341، وی در جریان لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتیِ رژیم پهلوی ضمن سخنرانی اعتراضی در مشهد، بازداشت و به تهران منتقل شد و پس از مدتی آزاد شد<ref> شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/463.</ref> و پس از اعتراض امام‌خمینی به همه‌پرسی رژیم پهلوی و تحریم جشن‌های نوروز 1342<ref> 1/158.</ref>، طبسی نیز با سخنرانی انتقادی در خانه سیدحسن قمی از مراجع تقلید مشهد، در پنجم فروردین 1342 بازداشت و تحویل ساواک خراسان شد و در پانزده خرداد آزاد شد<ref> جلالی، واعظ طبسی، 1/463؛ همو، مشهد در بامداد، 157 و 265.</ref>. وی از سال 1343 به همراه سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، محمدرضا محامی و سیدعلی خامنه‌ای در مشهد از شخصیت‌های محوری مبارزات بودند<ref> خامنه‌ای، 199.</ref>. وی پس از آزادی امام‌خمینی از حصر در تهران، همراه تعدادی از علما، طلاب و دیگر مبارزان مشهد به دیدار ایشان رفت و در حضور ایشان سخنرانی کرد<ref> مؤسسه تنظیم، 3/42.</ref>؛ همچنین در سخنانی با امام‌خمینی بعضی مسائل روز ازجمله موضوع طلبه‌هایی که با اقبال به سمت سازمانی‌شدن، موجب بدبینی مردم می‌شوند را مطرح کرد<ref> همان، 3/218.</ref>. پس از این دیدار و به هنگام بازگشت، ساواک وی را در ایستگاه راه‌آهن قم بازداشت کرد و از این پس، نام وی در ردیف واعظان سیاسی ثبت شد<ref> همان، 3/40 و 42؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/463.</ref>. حکم دستور دستگیری طبسی در قم، پیش از دیدار او با امام‌خمینی و سخنرانی در حضور ایشان صادر شده بود<ref> مؤسسه تنظیم، 3/40.</ref>. | ||
امام‌خمینی، پس از دستگیری طبسی، در پیامی به ساواک قم، با تکذیب هر سخن خلافی از طبسی، درباره دستگیری بی‌دلیل او سوال کرد. ایشان همچنین پس از پاسخ ساواک که دستگیری وی را با این دیدار بی‌ارتباط خوانده بود، هم‌زمانی این دیدار و دستگیری وی را موجب ایجاد شائبه و مصلحت را در آزادی او دانست<ref> همان، 3/48.</ref>. در اردیبهشت 1343، امام‌خمینی در تلگرامی به سیدحسن قمی، از بی‌خبری درباره وضع طبسی، ابراز نگرانی کرد<ref> همان، 3/78 و 80.</ref> و نیز در پاسخ نامه سیدمحمدهادی میلانی، با تشریح وضعیت نگران‌کننده کشور و دست‌های مرموزی که در کار تحریک مردم‌اند، دستگیری علمایی چون طبسی را در همین راستا و با هدف تحریک مردم، شمرد<ref> همان، 3/254 ـ 255.</ref>. | امام‌خمینی، پس از دستگیری طبسی، در پیامی به ساواک قم، با تکذیب هر سخن خلافی از طبسی، درباره دستگیری بی‌دلیل او سوال کرد. ایشان همچنین پس از پاسخ ساواک که دستگیری وی را با این دیدار بی‌ارتباط خوانده بود، هم‌زمانی این دیدار و دستگیری وی را موجب ایجاد شائبه و مصلحت را در آزادی او دانست<ref> همان، 3/48.</ref>. در اردیبهشت 1343، امام‌خمینی در تلگرامی به سیدحسن قمی، از بی‌خبری درباره وضع طبسی، ابراز نگرانی کرد<ref> همان، 3/78 و 80.</ref> و نیز در پاسخ نامه سیدمحمدهادی میلانی، با تشریح وضعیت نگران‌کننده کشور و دست‌های مرموزی که در کار تحریک مردم‌اند، دستگیری علمایی چون طبسی را در همین راستا و با هدف تحریک مردم، شمرد<ref> همان، 3/254 ـ 255.</ref>. | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
در 17 دی 1356 انتشار مقاله اهانت به امام‌خمینی در روزنامه اطلاعات اعتراض گسترده روحانیان و مجامع مذهبی را در پی داشت<ref> سلیمی، 138.</ref>{{ببینید|نوزده دی}} در نوزدهم دی، عباس واعظ طبسی به همراه گروهی از مدرسان و طلاب حوزه علمیه مشهد در اعتراض به انتشار این مقاله، یک هفته جلسات درس و برگزاری نماز جماعت را تعطیل کردند و دست به تحصن زدند<ref> هاشمی‌نژاد، 710.</ref>. در اردیبهشت 1357، وی بار دیگر به اتهام اقدام علیه امنیت کشور بازداشت شد<ref> جلالی، تقویم، 269.</ref> و سپس در چهاردهم آذر 1357، پس از سخنرانی وی، تظاهرکنندگان مجسمه محمدرضا پهلوی را در جلوی شرکت نفت مشهد پایین کشیده، خرد کردند<ref> خامنه‌ای، 624.</ref>؛ اما با توجه به اوج‌گیری انقلاب، ساواک به ممنوعیت سخنرانی ایشان بسنده کرد<ref> جلالی، تقویم، 306.</ref>. | در 17 دی 1356 انتشار مقاله اهانت به امام‌خمینی در روزنامه اطلاعات اعتراض گسترده روحانیان و مجامع مذهبی را در پی داشت<ref> سلیمی، 138.</ref>{{ببینید|نوزده دی}} در نوزدهم دی، عباس واعظ طبسی به همراه گروهی از مدرسان و طلاب حوزه علمیه مشهد در اعتراض به انتشار این مقاله، یک هفته جلسات درس و برگزاری نماز جماعت را تعطیل کردند و دست به تحصن زدند<ref> هاشمی‌نژاد، 710.</ref>. در اردیبهشت 1357، وی بار دیگر به اتهام اقدام علیه امنیت کشور بازداشت شد<ref> جلالی، تقویم، 269.</ref> و سپس در چهاردهم آذر 1357، پس از سخنرانی وی، تظاهرکنندگان مجسمه محمدرضا پهلوی را در جلوی شرکت نفت مشهد پایین کشیده، خرد کردند<ref> خامنه‌ای، 624.</ref>؛ اما با توجه به اوج‌گیری انقلاب، ساواک به ممنوعیت سخنرانی ایشان بسنده کرد<ref> جلالی، تقویم، 306.</ref>. | ||
واعظ طبسی در مجموع شش بار بازداشت شد که طی آن شکنجه‌ها و آزارهای ناگواری را تحمل کرد<ref> شمس‌آبادی، 40؛ واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 22.</ref>. وی مورد وثوق و مشورت مراجع و علمای انقلابی مشهد بود و در نوشتن و صدور برخی اعلامیه‌های انقلابی خراسان شرکت داشت. امضای او در اعلامیه‌های علما و طلاب مشهد موجود است<ref> جلالی، تقویم، 273، 312 و 328.</ref>. او علاوه بر مبارزات سیاسی، به مبارزات عقیدتی با مخالفان دین و مذهب نیز می‌پرداخت. وی در 1356 با جمعی از علما و روحانیان مبارز همچون سیدعلی خامنه‌ای، هاشمىنژاد، محمدرضا محامى، سیدهادى خامنهاى و چند نفر دیگر، از علل گرایش و انحرافات جوانان مسلمان به مکتب مارکسیست بحث و گفتگو کرد<ref> مؤسسه تنظیم، 11/566.</ref> و در همین راستا با انجمن اسلامى دانشجویان خارج از کشور نیز ارتباط برقرار کرد<ref> همان، 12/236.</ref>. وی از سال 1356 به دعوت سیدمحمد حسینی بهشتی جزء اعضای جامعه روحانیت مبارز تهران قرار گرفت و از بدو تشکیل حزب جمهوری اسلامی، 29/11/1357، عضو شورای مرکزی آن بود<ref> اسماعیلی، 37 و 66.</ref>. | واعظ طبسی در مجموع شش بار بازداشت شد که طی آن شکنجه‌ها و آزارهای ناگواری را تحمل کرد<ref> شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40؛ واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 22.</ref>. وی مورد وثوق و مشورت مراجع و علمای انقلابی مشهد بود و در نوشتن و صدور برخی اعلامیه‌های انقلابی خراسان شرکت داشت. امضای او در اعلامیه‌های علما و طلاب مشهد موجود است<ref> جلالی، تقویم، 273، 312 و 328.</ref>. او علاوه بر مبارزات سیاسی، به مبارزات عقیدتی با مخالفان دین و مذهب نیز می‌پرداخت. وی در 1356 با جمعی از علما و روحانیان مبارز همچون سیدعلی خامنه‌ای، هاشمىنژاد، محمدرضا محامى، سیدهادى خامنهاى و چند نفر دیگر، از علل گرایش و انحرافات جوانان مسلمان به مکتب مارکسیست بحث و گفتگو کرد<ref> مؤسسه تنظیم، 11/566.</ref> و در همین راستا با انجمن اسلامى دانشجویان خارج از کشور نیز ارتباط برقرار کرد<ref> همان، 12/236.</ref>. وی از سال 1356 به دعوت سیدمحمد حسینی بهشتی جزء اعضای جامعه روحانیت مبارز تهران قرار گرفت و از بدو تشکیل حزب جمهوری اسلامی، 29/11/1357، عضو شورای مرکزی آن بود<ref> اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، 37 و 66.</ref>. | ||
واعظ طبسی در میان خطبای مشهد در ترویج پیام‌های امام‌خمینی سخنرانی‌های تندی علیه حکومت پهلوی داشت<ref> جلالی، مشهد در بامداد، 150 و 222.</ref>. به گفته ساواکِ مشهد از نظر واعظ طبسی، تبلیغ امام‌خمینی واجب است<ref> خامنه‌ای، 409.</ref>. وی پس از تبعید ایشان نیز با کمک بعضی از علمای مشهد اقدام به توزیع شهریه ایشان می‌کرد<ref> جلالی، تقویم، 272.</ref>. | واعظ طبسی در میان خطبای مشهد در ترویج پیام‌های امام‌خمینی سخنرانی‌های تندی علیه حکومت پهلوی داشت<ref> جلالی، مشهد در بامداد، 150 و 222.</ref>. به گفته ساواکِ مشهد از نظر واعظ طبسی، تبلیغ امام‌خمینی واجب است<ref> خامنه‌ای، 409.</ref>. وی پس از تبعید ایشان نیز با کمک بعضی از علمای مشهد اقدام به توزیع شهریه ایشان می‌کرد<ref> جلالی، تقویم، 272.</ref>. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
*شخصی‌نگار، پایگاه اطلاع‌رسانی، 5/7/1394ش. | *شخصی‌نگار، پایگاه اطلاع‌رسانی، 5/7/1394ش. | ||
*جلالی، غلامرضا، تقویم تاریخ خراسان از مشروطه تا انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1377ش. | *جلالی، غلامرضا، تقویم تاریخ خراسان از مشروطه تا انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1377ش. | ||
* | *جلالی، غلامرضا، مشهد در بامداد نهضت امام‌خمینی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1378ش. | ||
* | *جلالی، غلامرضا، واعظ طبسی، عباس(آیت‌الله)، چاپ‌شده در فرهنگنامه رجال روحانی عصر امام‌خمینی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1389ش. | ||
*خامنه‌ای، سیدعلی، شرح اسم (زندگی‌نامه آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنه‌ای، 1318 ـ 1357)، تدوین هدایت‌الله بهبودی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ دوم، 1392ش. | *خامنه‌ای، سیدعلی، شرح اسم (زندگی‌نامه آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنه‌ای، 1318 ـ 1357)، تدوین هدایت‌الله بهبودی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ دوم، 1392ش. | ||
*خراسان، روزنامه، 15/12/1394ش. | *خراسان، روزنامه، 15/12/1394ش. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
*مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، 1386ش. | *مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، 1386ش. | ||
*واعظ طبسی، عباس، مصاحبه، پاسداران اسلام، مجله پیام انقلاب اسلامی، شماره 82، 27/1/1362ش. | *واعظ طبسی، عباس، مصاحبه، پاسداران اسلام، مجله پیام انقلاب اسلامی، شماره 82، 27/1/1362ش. | ||
* | *واعظ طبسی، عباس، مصاحبه، هاشمی‌نژاد و انقلاب اسلامی، مجله شاهد یاران، شماره 35، 1387ش. | ||
*هاشمی‌نژاد، سیدعبدالکریم، یاران امام به روایت اسناد ساواک شهید حجت‌الاسلام سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، چاپ اول، 1377ش. | *هاشمی‌نژاد، سیدعبدالکریم، یاران امام به روایت اسناد ساواک شهید حجت‌الاسلام سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، چاپ اول، 1377ش. | ||
*همدلی، روزنامه، 16/12/1394ش. | *همدلی، روزنامه، 16/12/1394ش. | ||