فلسطین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فلسطین'''، سرزمین غصب‌شده اسلامی در منطقه خاورمیانه.

فلسطین با حدود ۲۷ هزار کیلومتر مربع وسعت، در جنوب غربی آسیا، شرق دریای مدیترانه و در همسایگی کشورهای [[لبنان]] در شمال، [[سوریه]] در شمال شرقی، [[اردن]] در شرق و [[مصر]] در جنوب غربی قرار دارد و جزء کشورهای خاورمیانه و خاور نزدیک به‌شمار می‌رود.<ref>محجوب، گیتاشناسی کشورها، ۲۲۱.</ref> فلسطین در حال حاضر شامل سه منطقه سرزمین‌های اشغالی ۱۹۴۸م، کرانه باختری رود اردن و نوار غزه، یعنی باریکه‌ای به مساحت ۴۵ کیلومتر در کنار سواحل دریای مدیترانه است.<ref>ولید، نوار غزه، ۹.</ref> طبق آمارهای سال ۲۰۰۰م جمعیت کل فلسطینیان هشت میلیون و ۴۵۴ هزار نفر بوده است که حدود سه میلیون و ۷۸۷ هزار نفر در داخل فلسطین و حدود چهار میلیون و ششصد هزار نفر در کشورهای همسایه و عربی زندگی می‌کردند. در همان سال حدود یک میلیون و ۳۲ هزار نفر در [[نوار غزه]]، یک میلیون و ۸۳۶ هزار نفر در کرانه باختری و حدود ۹۱۹ هزار نفر در سرزمین‌های اشغالی می‌زیستند.<ref>محمدی و غفرانی، بحران فلسطین و آینده آن، ۱۲۵.</ref> در حال حاضر در داخل فلسطین اشغالی ۵۲ درصد جمعیت [[یهودی]] و ۴۸ درصد غیر یهودی هستند.<ref>ابومرزوق، آینده فلسطین از آن اسلام است، ۲۳.</ref>

فلسطین محل تولد و زندگی برخی [[انبیای اولوالعزم(ع)]]، مانند [[ابراهیم(ع)]]، [[موسی(ع)]] و [[عیسی(ع)]] بوده است<ref>ناس، تاریخ جامع ادیان، ۵۰۴–۴۸۸ و ۵۷۸–۵۷۷.</ref> و شهر [[بیت‌المقدس]] را در دل خویش دارد. شروع بنای بیت‌المقدس (به عنوان [[مسجد]]) به دست [[داوود نبی(ع)]] و تکمیل آن به دست [[سلیمان(ع)]] بود<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱/۲۲۷–۲۲۸.</ref> و بارها، ازجمله در دوران عبدالملک‌بن‌مروان تجدید بنا شد.<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۸/۲۸۰.</ref> این مسجد در قرآن «[[مسجدالاقصی]]» نامیده شده و محل [[معراج پیامبر اسلام(ص)]] بوده است.<ref>اسراء، ۱؛ طبرسی، مجمع البیان، ۶/۶۱۲.</ref>

اسلام در زمان [[خلیفه دوم]] وارد سرزمین فلسطین شد. مردم بیت‌المقدس در برابر مسلمانان مقاومت کردند. در این میان، هیئتی از مردم شهر با خلیفه دوم دیدار کردند و پیشنهاد [[صلح]] دادند، به شرطی که خلیفه خود، مباشر واگذاری قدس باشد. خلیفه نیز شرط آنان را پذیرفت و به معابد و صلیب‌های آنان امان داد و بنا به خواسته مسیحیان اجازه اسکان یهودیان را در شهر نداد؛ در برابر، مسیحیان ملزم به پرداخت [[جزیه]] شدند.<ref>زعیتر، سرگذشت فلسطین یا کارنامه سیاه استعمار، ۷۳–۷۴.</ref> در سال ۱۰۹۵م [[جنگ‌های صلیبی]] آغاز گردید و فلسطین طی یک قرن میان مسیحیان و مسلمانان دست به دست شد؛ تا اینکه صلاح‌الدین ایوبی در سال ۱۱۹۲م آن را فتح کرد. پس از آن تا سال ۱۹۱۷م/ ۱۲۹۶ش زیر سیطره عثمانی قرار گرفت و سپس زیر سلطه [[استعمار]] درآمد.<ref>محدثی، فلسطین، ۱۲؛ ← زعیتر، سرگذشت فلسطین یا کارنامه سیاه استعمار، ۸۲–۹۴.</ref>

آمارها نشان می‌دهد جمعیت فلسطین در سال ۱۹۱۸م/ ۱۲۹۷ش، حدود هفتصد هزار تن بوده است که حدود ۶۴۴ هزار (۹۲ درصد) عرب و نزدیک به ۵۵ هزار (حدود هشت درصد) یهودی بوده‌اند.<ref>کاظمی کرهرودی، حمایت از انتفاضهٔ فلسطین، ۳۷.</ref> این نسبت با قدرت سلاح بریتانیا و مهاجرت روزافزون یهودیان و اخراج و آواره‌کردن اعراب [[مسلمان]] و بومی فلسطین<ref>محجوب، گیتاشناسی کشورها، ۲۲۱.</ref> در سال ۱۹۴۸م/ ۱۳۲۷ش به حدود ۶۵۰ هزار نفر رسید و جمعیت یهودیان ساکن در فلسطین دوازده برابر اندازه نخست شد.<ref>دَروَزه، پرونده فلسطین، ۲۸–۲۹.</ref>

دهه پنجاه میلادی را دهه شکل‌گیری هویت ملی فلسطینیان می‌دانند. ناکامی گروه‌های فلسطینی میان سال‌های ۱۹۵۴–۱۹۵۷م در برابر اسرائیل، اوضاع ناهنجار سیاسی ـ اقتصادی فلسطینیان و همچنین تصرف [[غزه]] در سال ۱۹۵۶م به دست اسرائیل و مقاومت فلسطینیان در مقابل و در نهایت اخراج صهیونیست‌ها از نوار غزه، فلسطینیان را به فکر همکاری با یکدیگر انداخت و این تفکر میان سال‌های ۱۹۵۷ و ۱۹۵۸م هسته نخستین تشکیل جنبش فتح بود.<ref>ابراهیم، ۲۰–۲۱.</ref> سازمان‌های فلسطینی بسیاری، مانند الفتح<ref>شالیند، نهضت‌های مقاومت فلسطین، ۶۵–۷۱.</ref> برای [[مبارزه مسلحانه]] علیه رژیم اسرائیل تشکیل شدند. ساف (PLO) ([[سازمان آزادی‌بخش فلسطین]]) که در نتیجه چهلمین کنفرانس [[اتحادیه عرب]] در سال ۱۹۶۴م/ ۱۳۴۳ش و به ریاست [[احمد شقیری]] تشکیل شد،<ref>رئیس، راه دشوار مقاومت فلسطین، ۱۱۰.</ref> هدف مهم درهم‌شکستن قدرت نیروهای صهیونیست و دولت غاصب اسرائیل با فعالیت‌های سیاسی را برای خود برگزید<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۱۸۵.</ref>؛ ولی بعدها این سازمان برای تحقق این هدف، ارتش آزادی‌بخش فلسطین (PLA) را نیز تأسیس کرد تا علیه رژیم صهیونیستی به اقدامات نظامی نیز روی آورد.<ref>شالیند، نهضت‌های مقاومت فلسطین، ۶۷.</ref> با ناکامی قیام‌های پراکنده تا سال ۱۹۸۷م/ ۱۳۶۶ش، حرکت خودجوش و فراگیر مردم فلسطین، خارج از چارچوب ساف که به انتفاضه معروف است، آغاز شد؛ قیامی که همچنان ادامه یافته است.<ref>کدیور، ان‍ت‍ف‍اض‍ه، ۱۷.</ref>

به دنبال جنبش جهاد اسلامی فلسطین که در اواخر سال ۱۹۷۰م و مقارن با [[انقلاب اسلامی ایران]] به دست فتحی شقاقی بنیان‌گذاری شد.<ref>شوشی‌نسب، بررسی تطبیقی گفتمان‌های اخوان‌المسلمین، ۶۴.</ref> حرکت مقاومت اسلامی ([[حماس]]) در سال ۱۹۸۷م/ ۱۳۶۶ش به دست احمد یاسین، از رهبران [[اخوان‌المسلمین]] در غزه تأسیس گردید. این دو گروه با الهام گرفتن از انقلاب اسلامی ایران و با هدف رویارویی با [[اسرائیل]] و نیروهای ملی سکولار ساف به وجود آمدند.<ref>شوشی‌نسب، بررسی تطبیقی گفتمان‌های اخوان‌المسلمین، ۶۱.</ref> سه دهه پس از شکل‌گیری ساف، [[یاسر عرفات]] در سال ۱۹۹۳م/ ۱۳۷۲ش طی نامه‌ای به نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی؛ اسحاق رابین این رژیم را به رسمیت شناخت و سبب انشقاق فتح (رهبر ساف) و حماس شد.<ref>کلاته، پیوستن حماس به سازمان آزادیبخش فلسطین، ۱۴۴.</ref> واکنش حماس به اقدامات فتح آغاز انتفاضه بود که بعدها با شکل‌گیری گردان‌های عزالدین قسام، این جنبش به سمت حرکت‌های مسلحانه قدم برداشت.<ref>شوشی‌نسب، بررسی تطبیقی گفتمان‌های اخوان‌المسلمین، ۶۲.</ref>

در بعد منطقه‌ای و جبهه عربی نیز جنگ‌های چندی میان اسرائیل و همسایگان درگرفته است. اسرائیل از سال ۱۹۴۸م/ ۱۳۲۷ش بیش از هفت مرتبه با همسایگان سرزمین‌های اشغالی به جنگ پرداخته است؛ ازجمله جنگ اسرائیل با دول عربی [[مصر]] و [[سوریه]] و [[عراق]] و [[اردن]] و [[لبنان]]، مسئله [[کانال سوئز]] و [[صحرای سینا]] میان مصر و اسرائیل با حمایت [[انگلستان]] و [[فرانسه]] در سال ۱۹۵۶م/ ۱۳۳۵ش، جنگ شش‌روزه دول عربی با اسرائیل در ۱۹۶۷م/ ۱۳۴۶ش، جنگ مصر و اسرائیل در ۱۹۶۸م تا ۱۹۷۰م، جنگ رمضان میان اسرائیل و مصر و سوریه در ۱۹۷۳م و جنگ‌های ۱۹۸۲ و ۲۰۰۶م میان اسرائیل و لبنان.<ref>محمدی و غفرانی، بحران فلسطین و آینده آن، ۲۷۸–۳۰۴.</ref>

از اواخر دهه ۱۳۲۰، [[رژیم پهلوی]] روابط غیررسمی و پنهانی خود را با دولت اسرائیل برقرار کرد. [[محمدرضا پهلوی|محمدرضاشاه پهلوی]] به درخواست [[آمریکا]]، خواستار تقویت و تحکیم روابط همه‌جانبه خود با اسرائیل بود. بدین ترتیب رژیم طی دهه چهل، روابط خود را با اسرائیل گسترش داد؛ روابطی که همه عرصه‌های سیاسی و نظامی ـ امنیتی و اقتصادی را شامل می‌شد. [[امام‌خمینی]] با ورود به صحنه مبارزه در نخستین سال‌های دهه چهل شمسی، در کنار اعلام حمایت از مردم مظلوم فلسطین، اسرائیل و صهیونیسم را خطری برای جهان [[اسلام]] و [[صلح]] و امنیت منطقه و همه مسلمانان، به‌ویژه ایرانیان برشمرد و حملات خود را متوجه محمدرضا پهلوی و حامیان صهیونیستی و آمریکایی او کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۷۷ و ۱۸۶؛ مجیدی، فلسطین، نگاه مسلمان ایرانی، ۲۳.</ref>

امام‌خمینی در بعد فقهی معتقد بود اگر سرزمین مسلمین تحت سلطه [[کفار]] درآیند و قدرت اسلام تحت‌الشعاع قرار بگیرد، بر همه مسلمانان واجب است با جان و مال از سرزمین‌های اسلامی حمایت کنند.<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۱.</ref> نخستین موضع‌گیری عمومی ایشان دربارهٔ فلسطین به سال ۱۳۴۱ بازمی‌گردد. در شهریور این سال، ایشان طی سخنانی، مخالفت خویش را با دولت اسرائیل اعلام و خود را حامی دولت‌های مسلمان در برابر اسرائیل معرفی کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۷۷.</ref> از این تاریخ تا اواسط سال ۱۳۴۳، امام‌خمینی به مناسبت‌های گوناگون علیه [[اسرائیل]] و تقویت روابط [[حکومت پهلوی]] با این کشور موضع‌گیری کرده است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۶۴، ۱۹۷، ۲۲۱، ۲۴۳ و ۲۶۱.</ref> ایشان به دولت‌های اسلامی دربارهٔ قضیه فلسطین اعلام خطر می‌کرد و آنها را به پرهیز از اختلافات و تلاش برای بیرون‌راندن اسرائیل از فلسطین و دفاع از حقوق آوارگان فلسطینی فرا می‌خواند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۳۸۸.</ref>

امام‌خمینی در سال ۱۳۴۷، در پاسخ به پرسش نماینده [[الفتح]] دربارهٔ جواز استفاده از [[وجوهات شرعی]] برای کمک به رزمندگان فلسطینی، ضمن تأکید بر دفاع همه‌جانبه از [[اسلام]] و [[جهاد و دفاع|جهاد]] در برابر اشغالگران صهیونیست و لزوم حمایت از نیروهای مبارز فلسطینی، اختصاص بخشی از اموال شرعی، مانند [[زکات]] و [[سهم امام(ع)]] را به مجاهدین فلسطینی شایسته، بلکه واجب شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۱۹۹–۲۰۱.</ref> ایشان در پیام به زائران بیت‌الله‌الحرام در سال ۱۳۴۹، به مسلمین جهان دربارهٔ فلسطین هشدار داد و دوری سران کشورهای اسلامی از اختلافات را در حل مشکلات فلسطین مؤثر دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۲۳.</ref>؛ چنان‌که با [[انتقاد]] از برخی سران ممالک اسلامی، که با وجود منابع سرشار طبیعی و جمعیت فراوان نتوانستند دست صهیونیسم را از سرزمین فلسطین کوتاه کنند، اعلام خطر کرد که مقصود قدرت‌های استکباری از ایجاد [[اسرائیل]]، تنها اشغال فلسطین نیست، بلکه هدف نهایی آنان تسلط بر همه کشورهای عربی است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۴۵۸–۴۶۰.</ref>

در اواسط سال ۱۳۵۲ و به هنگام رویارویی دولت‌های عربی با اسرائیل، در جنگ سوم اعراب و اسرائیل، امام‌خمینی، مسلمانان را به [[توکل]] بر خدا و حمایت از مجاهدان فلسطینی و نثار جان و مال خویش در راه دفاع از فلسطین اشغالی و رهاساختن آن از اسارت [[استعمار]] فرا خواند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۴.</ref> ایشان در پیامی به ملت مسلمان ایران، همزمان با اعتراض به [[جشن‌های ۲۵۰۰ساله شاهنشاهی ایران|جشن‌های ۲۵۰۰ساله]]، ضمن اعلام ناخرسندی از همکاری [[محمدرضا پهلوی]] با اسرائیل و اعتراض به بی‌اعتنایی او به جنگ اعراب و اسرائیل، مقصود پهلوی از صحنه‌سازی‌ها و دستگیری بسیاری از علما و روشنفکران ایرانی و تبعید و [[شکنجه]] آنان را سرگرم‌کردن ملت ایران به مصیبت‌های خود و جلوگیری از گسترش دامنه مبارزه اعراب با [[اسرائیل]] و عدم همراهی مردم ایران با مبارزان فلسطینی بیان کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۵–۶.</ref> با نزدیک‌شدن به سال‌های آخر حیات رژیم پهلوی و اوج‌گیری مبارزات مردم (۱۳۵۶ و ۱۳۵۷)، مناسبات و روابط ایران و اسرائیل رو به سردی نهاد و با [[پیروزی انقلاب اسلامی]] به‌کلی قطع شد.<ref>ولایتی، ایران و تحولات فلسطین، ۲۲۰.</ref>

[[امام‌خمینی]] پس از پیروزی انقلاب اسلامی با تعیین جمعه آخر ماه رمضان به عنوان [[روز جهانی قدس|روز قدس]]، خواستار پیوند و اتحاد مسلمانان برای حمایت از حقوق مردم فلسطین شد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۲۶۷.</ref> {{ببینید|روز جهانی قدس}}. ایشان اختلاف و تفرقه میان مسلمانان را عامل بقای اسرائیل می‌دانست و در بیانی تمثیلی خاطرنشان کرد اگر مسلمین با [[وحدت]]، هر کدام یک سطل آب بر سر این رژیم می‌ریختند تا به حال نابود شده بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۲۷۴.</ref> از دیدگاه ایشان، مسئله قدس، مسئله‌ای قومی و مربوط به یک کشور یا حتی مسلمانان جهان نیست، بلکه واقعیتی مربوط به موحدان جهان و مؤمنان گذشته و حال و آینده است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۹۰.</ref> ایشان پس از ترسیم مفاهیم انسانی و اسلامی مسئله فلسطین، رسالت [[آزادی]] آن را به عهده امت اسلامی قرار داد؛ زیرا ایشان قدس را حقی می‌دانست که از آنِ مسلمانان است و باید به آنان بازگردانده شود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۸۲.</ref> ایشان مسئله فلسطین را محور مبارزه با مستکبران ارزیابی می‌کرد و [[روز قدس]] را روز حیات [[اسلام]] و روز تعیین سرنوشت ملت‌های [[مستضعف]] برمی‌شمرد و ملل مسلمان را به اقدامات اصولی و عملی برای آزادی قدس فرامی‌خواند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۲۷۶.</ref> حمایت و پشتیبانی قاطع امام‌خمینی از ملت فلسطین سبب شد فلسطینیان، اصول [[جهاد و دفاع|جهاد]] و [[شهادت]] و فداکاری در راه هدف را که نماد شیعیان و [[شعارهای انقلاب اسلامی]] ایران بود، به عنوان اصول اساسی سازمان‌هایی، مانند [[جهاد اسلامی فلسطین]] مطرح کنند.<ref>کدیور، ان‍ت‍ف‍اض‍ه، ۱۱۴.</ref>

امام‌خمینی در طول مبارزات مردم فلسطین، ضمن [[انتقاد]] از دولت‌های اسلامی که به جای حمایت از مردم فلسطین، بی‌اعتنایی در پیش گرفته یا احیاناً یاری‌دهنده جنایت‌کاران شده یا به مذاکرات بی‌نتیجه مشغول بودند، مسلمانان را به حمایت و دفاع از مبارزان فلسطینی با هر وسیله ممکن و دفع اسرائیل با تلاش و [[وحدت اسلامی]] فرامی‌خواند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۳۵۸.</ref> برخلاف نظر امام‌خمینی و عملکرد [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، دولت‌های کشورهای اسلامی، به‌ویژه [[سازمان کنفرانس اسلامی|سازمان همکاری (کنفرانس) اسلامی]]، با برخوردی منفعلانه و محافظه‌کارانه واقعیت اسرائیل را پذیرفتند و در اجلاس‌های ۱۹۸۴ و ۱۹۹۴م [[مراکش]]، ۱۹۷۸م [[کویت]] و ۱۹۹۱م [[سنگال]] به دنبال طرح سازش با این رژیم برآمدند<ref>فوزی، سازمان کنفرانس اسلامی، ۸۹–۹۰.</ref> {{ببینید|سازمان کنفرانس اسلامی}}.

امام‌خمینی معتقد بود مذاکره با سیاست‌مداران جنایتکار تاریخ، قدس و فلسطین را نجات نمی‌دهد،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۶۰.</ref> بلکه این تلاش‌ها در قالب طرح‌هایی، نظیر طرح سادات و [[ملک‌فهد|فهد]] برای برقراری [[صلح]] در منطقه، تنها به کوتاه‌کردن دست مردم مسلمان از سرنوشت خویش می‌انجامد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۳۹.</ref> طرح هشت‌ماده‌ای فهد که از رژیم اسرائیل می‌خواست از سرزمین‌های اشغالی سال ۱۹۶۷م خارج شود،<ref>علم‌الهدی، شناخت صهیونیسم بین‌الملل، ۱۷۷–۱۷۸.</ref> در واقع به معنای شناسایی حاکمیت و استقلال و تمامیت ارضی رژیم صهیونیستی بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸۱.</ref> امام‌خمینی ضمن اعتراض به این طرح و اعلام خطر دربارهٔ آن، نتیجه پذیرش چنین طرحی را سلطه و حاکمیت [[اسرائیل]] بر تمام سرزمین‌های عرب برشمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۷۱.</ref>

[[امام‌خمینی]] همچنین با اعتراض به سازمان‌های بین‌المللی که از متجاوزان به فلسطین و کشورهای عربی پشتیبانی می‌کنند، آنها را عامل زورگویان معرفی کرد و [[مستضعفان]] را به قطع امید از آنان و اتکا به خدا و مبارزه با دشمنان خود فرا می‌خواند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۷۷.</ref> ایشان سکوت و سازش سران کشورهای اسلامی در برابر جنایات اسرائیل در سرزمین فلسطین را محکوم کرده، بر لزوم مبارزه با اسرائیل تا بازپس‌گرفتن سرزمین فلسطین تأکید می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۲۰.</ref>