۲۱٬۱۶۶
ویرایش
محمدرضا توسلی: تفاوت میان نسخه‌ها
ابرابزار
A.sharefat (بحث | مشارکتها) (اصلاح نویسه‌های عربی) |
(ابرابزار) |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
|وبگاه رسمی = | |وبگاه رسمی = | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
'''محمدرضا توسلی'''، روحانی مبارز، شاگرد [[امام‌خمینی]]، رئیس [[دفتر امام‌خمینی|دفتر]] ایشان و عضو [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] و [[شورای بازنگری قانون اساسی]]. | '''محمدرضا توسلی'''، روحانی مبارز، شاگرد [[امام‌خمینی]]، رئیس [[دفتر امام‌خمینی|دفتر]] ایشان و عضو [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] و [[شورای بازنگری قانون اساسی]]. | ||
==ولادت تا نوجوانی== | |||
محمدرضا توسلی در سال ۱۳۰۹ش/ ۱۳۴۹ق در محلات متولد شد <ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۴</ref> و پدرش [[عباس توسلی]] شغل نانوایی داشت <ref>توسلی، همیشه با امام، ۳</ref> | == ولادت تا نوجوانی == | ||
==هجرت به قم== | محمدرضا توسلی در سال ۱۳۰۹ش/ ۱۳۴۹ق در محلات متولد شد<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۴</ref> و پدرش [[عباس توسلی]] شغل نانوایی داشت.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۳</ref> محمدرضا توسلی خواندن و نوشتن را از [[مکتب‌خانه]] [[شیخ‌حسین حائری]] آغاز<ref>توسلی، همیشه با امام، ۴</ref> و دوره ابتدایی را در زادگاه خود سپری کرد<ref>توسلی، همیشه با امام، ۴–۵</ref>؛ همچنین در سال ۱۳۲۳ بخشی از [[دروس مقدماتی حوزه]] را در محلات نزد [[جواد ناظری]] گذراند<ref>توسلی، همیشه با امام، ۶–۷</ref> و در یکی از اقامت‌های تابستانی امام‌خمینی در محلات، حدود سال ۱۳۲۱ با شرکت در [[درس اخلاق]] ایشان، شیفته شخصیت ایشان گردید.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۱۱–۱۲؛ توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۴–۸۵</ref> توسلی همچنین از سفر دیگر امام‌خمینی به محلات خبر داده و از رفتار ایشان ستایش کرده است؛ ازجمله امام‌خمینی در این سفر، با اینکه علمای محلات، [[امام جماعت|امامت]] [[مسجد جامع]] را به ایشان پیشنهاد کردند، در یک مسجد دورافتاده و کوچک، نماز جماعت برگزار و آن [[مسجد]] را احیا کرد.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۱۲</ref> | ||
توسلی در سال ۱۳۲۴ به [[قم]] [[هجرت]] کرد و در [[مدرسه فیضیه]] ساکن شد <ref>توسلی، همیشه با امام، ۷؛ توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۵</ref> | |||
==کیفیت رابطه با امام‌خمینی== | == هجرت به قم == | ||
رابطه توسلی با امام‌خمینی، هر روز | توسلی در سال ۱۳۲۴ به [[قم]] [[هجرت]] کرد و در [[مدرسه فیضیه]] ساکن شد.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۷؛ توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۵</ref> وی دروس سطح فقه و اصول را از [[محمد صدوقی]]، [[سیدصدرالدین صدر]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[عبدالجواد اصفهانی]]، [[مرتضی حائری یزدی]]، [[سیدمحمد مجاهد]] و [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] فرا گرفت و بخشی از درس [[خارج فقه]] را از [[مرجع تقلید]] وقت [[سیدحسین بروجردی]] و بیشتر خارج فقه و اصول را از [[امام‌خمینی]] آموخت.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۹–۱۰ و ۳۱</ref> او با [[سیدمصطفی خمینی|سیدمصطفی]]، فرزند ارشد امام‌خمینی [[هم‌بحث]] بود.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۱۰</ref> وی با شرکت در درس امام‌خمینی، یک دوره [[اصول فقه]] و قسمتی از درس [[فقه]] ایشان را نوشت.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۱۰؛ توسلی، خاطرات دوران تدریس، ۸۶؛ مؤسسه تنظیم، ویژه‌نامه، ۳</ref> | ||
پس از [[تبعید امام‌خمینی]]، توسلی با حضور پیاپی در بیت ایشان، برای فراهم‌ساختن | == کیفیت رابطه با امام‌خمینی == | ||
==ارسال تلگرام و نامه== | رابطه توسلی با امام‌خمینی، هر روز صمیمی‌تر شد و رنگ مرید و مرادی به خود گرفت و او در زمره نخستین یاران پیوسته به نهضت امام‌خمینی به‌شمار می‌رفت.<ref>انصاری، مصاحبه، ۱۴–۱۶</ref> وی در مبارزه علیه [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] و در [[قیام ۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲ و پس از آن در تمام سال‌های خفقان [[رژیم پهلوی]]، از سوی سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) تهدید می‌شد. او هم‌زمان با [[بازداشت]] امام‌خمینی در چهاردهم خرداد ۱۳۴۲، در خانه خود توسط ساواک بازداشت شد و پس از مدتی آزاد گردید.<ref>ترابی، مصاحبه، ۷۵</ref> | ||
او در سال‌های تبعید امام‌خمینی در نجف چندین بار به [[عراق]] سفر کرد و به دیدن ایشان رفت و گاهی به کمک همسر خود، [[صدیقه ترابی]]، [[پیام‌های امام‌خمینی]] را به ایران منتقل می‌کرد <ref>ترابی، مصاحبه، ۷۶</ref> | {{سخ}} | ||
توسلی که از اعضای فعال [[تشکل مدرسین حوزه علمیه قم]] بود، با امضای اعلامیه‌ها و فرستادن تلگرام‌ها، و نامه به امام‌خمینی در زمان تبعید ایشان، مشارکت فعال داشت، ازجمله: نامه به [[هیئت دولت]] | پس از [[تبعید امام‌خمینی]]، توسلی با حضور پیاپی در بیت ایشان، برای فراهم‌ساختن هزینه‌های مالی نهضت و تداوم شهریه، ترویج مرجعیت و زعامت دینی ایشان، پخش اعلامیه‌های ایشان، مقابله با جریان‌های متحجر و وابسته به رژیم پهلوی در [[حوزه علمیه]]، مشارکت داشت.<ref>انصاری، مصاحبه، ۱۶–۱۷؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۱/۱۵۲</ref> همراهی او با امام‌خمینی باعث شد، برادرش، [[علی‌اصغر توسلی]]، از بازاریان انقلابی تهران نیز در صف یاران نهضت قرار بگیرد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۵/۳۲۵؛ ۱۳/۵۶۲ و ۱۴/۴۹، ۶۸، ۷۸، ۹۴</ref> علاقه بسیار توسلی به امام‌خمینی در نامه‌ای که به مناسبت انتقال ایشان از [[ترکیه]] به [[نجف]] نوشته شد و در آن شیفتگی خود را دربارهٔ همراهی و همنشینی با امام‌خمینی اظهار کرده آشکار است.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۱۴۶–۱۴۷</ref> | ||
==ویژگی‌هایی امام از نگاه توسلی== | |||
توسلی ضمن اعلام علاقه شدید به امام‌خمینی، یادآور شده است در تمام مدت آشنایی خود با ایشان، از نزدیک شاهد رهایی ایشان از قیود مادی بوده است <ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/ | == ارسال تلگرام و نامه == | ||
او در سال‌های تبعید امام‌خمینی در نجف چندین بار به [[عراق]] سفر کرد و به دیدن ایشان رفت و گاهی به کمک همسر خود، [[صدیقه ترابی]]، [[پیام‌های امام‌خمینی]] را به ایران منتقل می‌کرد.<ref>ترابی، مصاحبه، ۷۶</ref> | |||
رابطه توسلی با امام‌خمینی از بستر معنوی و اخلاقی صمیمانه شد. وی زمانی مخلصانه از ایشان حمایت می‌کرد که کمتر کسی در آن شرایط، جرئت حمایت از ایشان را داشت؛ زیرا نام‌بردن از ایشان در آن شرایط [[جرم]] محسوب می‌شد <ref>آشتیانی، مصاحبه، ۱۲؛ رجایی، مصاحبه، ۱۲</ref> | توسلی که از اعضای فعال [[تشکل مدرسین حوزه علمیه قم]] بود، با امضای اعلامیه‌ها و فرستادن تلگرام‌ها، و نامه به امام‌خمینی در زمان تبعید ایشان، مشارکت فعال داشت، ازجمله: نامه به [[هیئت دولت]] دربارهٔ بازداشت امام‌خمینی و جمعی از علما،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۱۰۴–۱۰۶</ref> نامه اعتراضی با جمعی از علما به [[امیرعباس هویدا]] دربارهٔ اوضاع نابسامان [[ایران]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۱۲۸–۱۳۰</ref> تلگرام به امام‌خمینی در پی انتقال ایشان از ترکیه به نجف،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۱۷۲–۱۷۴</ref> تلگرام به [[امام‌خمینی]] در پی درگذشت [[سیدمصطفی خمینی]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۲۹</ref> اعلامیه بلند دربارهٔ اوضاع کلی ایران، به‌خصوص محکومیت توهین روزنامه اطلاعات به امام‌خمینی،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۶۹–۲۷۲</ref> اعلامیه دربارهٔ [[فاجعه ۱۹ دی ۱۳۵۶|فاجعه خونین ۱۹ دی ۱۳۵۶]] [[قم]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۳۹</ref> اعلامیه در پی [[حادثه ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ تبریز]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۴۸</ref> اعلامیه در محکومیت تشکیل [[دولت نظامی]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۲۵</ref> پیام و اعلامیه حمایت از [[اعتصاب کارکنان شرکت نفت]] و تشویق آنان برای همکاری با انقلابیان،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۴۷–۴۵۰</ref> تلگرام به [[رئیس‌جمهور]] وقت [[فرانسه]] و تأکید بر نمایندگی امام‌خمینی از ۳۵ میلیون ملت مسلمان ایران و لزوم احترام به ایشان،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۷۹ و ۵۲۵–۵۲۶</ref> اعلامیه دربارهٔ دعوت به [[راهپیمایی تاسوعا و عاشورا|راهپیمایی سراسری تاسوعا و عاشورای سال ۱۳۵۷]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۸۸–۴۹۱</ref> اعلامیه در پی [[خلع محمدرضا پهلوی از سلطنت]]،<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۵۰۶–۵۰۸</ref> نامه به استادان دانشگاه و اعلام حمایت [[حوزه علمیه]] از آنان<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۵۲۳</ref> و اعلامیه در پی روی کارآمدن دولت [[شاپور بختیار]] و اعلام [[عزای عمومی]].<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۵۳۲–۵۳۴</ref> | ||
==مورد اعتماد و وکیل تام== | |||
امام‌خمینی نیز به توسلی اعتماد کامل داشت و مسئولیت‌های متعددی را بر عهده او گذاشت؛ ازجمله در سال ۱۳۵۹ طی حکمی، وی را [[سرپرست حجاج ایرانی]] کرد. ایشان در این حکم تأکید کرد اگر کار امور حج با ادارات دیگر، مانند [[هلال احمر]] و غیره ارتباط پیدا کرد، مسئولان آن با مشورت و تصویب توسلی انتخاب شوند. همچنین از وی خواست تا محتوای عظیم انسانی، روحانی، سیاسی و اجتماعی [[حج]] را در نظر بگیرد و آثار [[شرک]] و [[طاغوت]] را از مقدمات این [[فریضه الهی]] حذف کند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۷</ref> | == ویژگی‌هایی امام از نگاه توسلی == | ||
توسلی ضمن اعلام علاقه شدید به امام‌خمینی، یادآور شده است در تمام مدت آشنایی خود با ایشان، از نزدیک شاهد رهایی ایشان از قیود مادی بوده است.<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۶–۸۷</ref> وی ویژگی‌هایی چون [[نظم]] و وقت‌شناسی، عمق و تحقیق و ایجاد انگیزه به مخاطبان برای تحقیق را از خصوصیات درس امام‌خمینی شمرده و میان درس ایشان و دیگران فرق‌های جدی از جهت تأثیرگذاری قائل شده است.<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۶؛ توسلی، خاطرات دوران تدریس، ۶۱</ref> توسلی از پاک‌پروری دوران کودکی امام‌خمینی ستایش کرده و خاطرنشان کرده است ایشان چهل سال دوره انزوا را برای کسب فضایل انسانی سپری کرد.<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۶–۸۷</ref> او همچنین [[تهجد]] و توجه عمیق امام‌خمینی به [[قرآن]] و [[ذکر الهی]] را ستوده<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۷–۸۸</ref> و تصمیم‌گیری عاقلانه و پیروی از رأی متخصصان در هر امر را از خصوصیات ایشان شمرده است.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۲۵۰</ref> به باور توسلی امام‌خمینی مبری از تظاهر در مسائل مذهبی و عبادی بود و پیش از تحصیل علم، به [[تهذیب نفس]] پرداخت و [[خودسازی]] و موفقیت در [[سیر و سلوک]] از شاخصه‌های ایشان بوده است<ref>توسلی، همیشه با امام، ۲۴۷</ref>؛ چنان‌که عدم برگزاری جلسه ختم برای درگذشت بروجردی را پرهیز ایشان از مطرح‌شدن [[مرجعیت]] شمرده است؛ در حالی‌که امام‌خمینی علاقه شدیدی به بروجردی داشت. ایشان حتی [[تشییع جنازه]] او را نیز ناتمام گذاشت تا مبادا حضور ایشان در مراسم تدفین آن مرجع بانفوذ، سبب تبلیغ مرجعیت خود گردد<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۹</ref>؛ به همین جهت، پس از درگذشت بروجردی، زمانی که توسلی با گروهی از دوستان برای نخستین بار [[رساله عملیه امام‌خمینی]] را منتشر کردند و هزینه آن را از طریق [[شهاب‌الدین اشراقی]] از امام‌خمینی مطالبه کردند، با واکنش منفی ایشان روبه‌رو شد؛ زیرا ایشان با چاپ و توزیع رساله خود مخالف بود.<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۸۹</ref> | |||
[[امام‌خمینی]] در سال ۱۳۶۲، محمدرضا توسلی، [[سیدهاشم رسولی محلاتی]] و [[حسن صانعی]] را برای، پاسخگویی به مسائل شرعی در دفتر خود تعیین و بر دقت در این مسئله و [[احتیاط]] در استفاده از امکانات دفتر تأکید کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۰۴</ref> | {{سخ}} | ||
==عضویت در مجمع تشخیص== | رابطه توسلی با امام‌خمینی از بستر معنوی و اخلاقی صمیمانه شد. وی زمانی مخلصانه از ایشان حمایت می‌کرد که کمتر کسی در آن شرایط، جرئت حمایت از ایشان را داشت؛ زیرا نام‌بردن از ایشان در آن شرایط [[جرم]] محسوب می‌شد.<ref>آشتیانی، مصاحبه، ۱۲؛ رجایی، مصاحبه، ۱۲</ref> وی همیشه در کنار امام‌خمینی و مدافع ایشان بود و از آرمان ایشان دفاع می‌کرد.<ref>روحانی، مصاحبه، ۱۳</ref> وی در واقع نماد دفاع از آرمان امام‌خمینی<ref>امام‌جمارانی، مصاحبه، ۱۱</ref> و عاشق ایشان<ref>موسوی اردبیلی، مصاحبه، ۱۱</ref> بود و رسم عاشقی را تا آخرین لحظه عمر دربارهٔ ایشان به‌جا آورد.<ref>نورمفیدی، مصاحبه، ۵</ref> عشق توسلی به امام‌خمینی یک مسئله عاطفی صرف نبود؛ او امام‌خمینی را [[فقیه]] بیداردل و سیاست‌مدار دلیر و روشن‌بین و رهبر رهیافته می‌دانست و دوست داشت.<ref>خاتمی، مصاحبه، ۴</ref> وی از آغاز حضور امام‌خمینی در ایران، مسئولیت [[دفتر امام‌خمینی|دفتر]] و امور مربوط به تنظیم دیدارهای ایشان را بر عهده گرفت و آن را آبرومندانه مدیریت کرد<ref>انصاری، مصاحبه، ۳۳–۳۴</ref> و پس از درگذشت امام‌خمینی نیز از دفتر ایشان جدا نشد.<ref>انصاری، مصاحبه، ۱۵–۱۶</ref> | ||
امام‌خمینی [[وصیت نامه سیاسی-الهی]] خود را پس از بازبینی در سال ۱۳۶۶، توسط توسلی و به همراهی [[محمدرضا مهدوی کنی]]، [[مهدی کروبی]] و [[حسن صانعی]]، به [[آستان قدس رضوی]] فرستاد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۳۵ و ۲۰/۳۸۰</ref> | |||
==وفات== | == مورد اعتماد و وکیل تام == | ||
توسلی پس از حدود پنجاه سال همراهی و همدلی با امام‌خمینی و سی سال خدمت در دفتر ایشان، در ۲۷ بهمن ۱۳۸۶ در حالی‌که در جلسه [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]]، مشغول سخنرانی پیش از دستور، در تبیین اندیشه و دیدگاه [[امام‌خمینی]] و بیان مخالفت ایشان با [[تحجر]] و [[خرافه‌گرایی]] و در حال انتقاد شدید از هجمه‌هایی بود که به بیت امام‌خمینی وارد می‌شد، دچار [[ایست قلبی]] گردید و سخنرانی او ناتمام ماند و | امام‌خمینی نیز به توسلی اعتماد کامل داشت و مسئولیت‌های متعددی را بر عهده او گذاشت؛ ازجمله در سال ۱۳۵۹ طی حکمی، وی را [[سرپرست حجاج ایرانی]] کرد. ایشان در این حکم تأکید کرد اگر کار امور حج با ادارات دیگر، مانند [[هلال احمر]] و غیره ارتباط پیدا کرد، مسئولان آن با مشورت و تصویب توسلی انتخاب شوند. همچنین از وی خواست تا محتوای عظیم انسانی، روحانی، سیاسی و اجتماعی [[حج]] را در نظر بگیرد و آثار [[شرک]] و [[طاغوت]] را از مقدمات این [[فریضه الهی]] حذف کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۷</ref> ایشان در سال بعد نیز توسلی را همراه [[سیدعبدالمجید ایروانی]]، [[سیدعلی هاشمی گلپایگانی]]، [[حیدرعلی جلالی حسینی]] و [[سیدحسن طاهری خرم‌آبادی]] در این سِمت منصوب کرد و مسئولیت خطیر آنان به‌خصوص دوری از هر گونه عمل تفرقه‌انگیز در شرایط حساس آن روز را متذکر شد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۱۰</ref> {{ببینید|متن=ببینید| حج ابراهیمی}}. | ||
==پانویس== | {{سخ}} | ||
{{پانویس}} | [[امام‌خمینی]] در سال ۱۳۶۲، محمدرضا توسلی، [[سیدهاشم رسولی محلاتی]] و [[حسن صانعی]] را برای، پاسخگویی به مسائل شرعی در دفتر خود تعیین و بر دقت در این مسئله و [[احتیاط]] در استفاده از امکانات دفتر تأکید کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۰۴</ref> توسلی سال‌ها احکام فقهی امام‌خمینی را از [[صدای جمهوری اسلامی ایران]] بیان می‌کرد و مسئولیت پاسخگویی شرعی و بیان فتواهای امام‌خمینی را بر عهده داشت.<ref>انصاری، مصاحبه، ۳۲</ref> امام‌خمینی در نامه‌ای دیگر به توسلی [[اجازه‌نامه مطلق]] و [[وکالت تام]] در [[امور حسبیه و شرعیه]] برای او صادر کرد و او را از افراد صالح و مورد علاقه خود و از دوستان متدین، باصفا و پاک شمرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۰۷</ref>؛ نیز در سال ۱۳۶۳ توسلی را به عضویت در [[دبیرخانه مرکزی ائمه جمعه]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۶</ref> و [[هیئت مؤسس جامعة الزهرا]] ([[حوزه علمیه خواهران]])<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۷</ref> منصوب کرد. | ||
==منابع== | |||
== عضویت در مجمع تشخیص == | |||
امام‌خمینی [[وصیت نامه سیاسی-الهی]] خود را پس از بازبینی در سال ۱۳۶۶، توسط توسلی و به همراهی [[محمدرضا مهدوی کنی]]، [[مهدی کروبی]] و [[حسن صانعی]]، به [[آستان قدس رضوی]] فرستاد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۳۵ و ۲۰/۳۸۰</ref> او در همین سال از طرف امام‌خمینی به عضویت در [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] انتخاب گردید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۴۶۴</ref> همچنین امام‌خمینی در ۴ اردیبهشت ۱۳۶۸ طی حکمی وی را در شمار بیست نفر عضو منصوب [[شورای بازنگری قانون اساسی]] قرار داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۶۳–۳۶۴</ref> توسلی تا آخرین لحظه حیات امام‌خمینی، امین و همراه همیشگی ایشان ماند.<ref>انصاری، مصاحبه، ۱۵–۱۶</ref> پیکر امام‌خمینی را نیز وی [[غسل میت|غسل]] داد و این کار را مایه افتخار و [[سعادت]] خود دانسته است.<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۱۱۵</ref> | |||
== وفات == | |||
توسلی پس از حدود پنجاه سال همراهی و همدلی با امام‌خمینی و سی سال خدمت در دفتر ایشان، در ۲۷ بهمن ۱۳۸۶ در حالی‌که در جلسه [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]]، مشغول سخنرانی پیش از دستور، در تبیین اندیشه و دیدگاه [[امام‌خمینی]] و بیان مخالفت ایشان با [[تحجر]] و [[خرافه‌گرایی]] و در حال انتقاد شدید از هجمه‌هایی بود که به بیت امام‌خمینی وارد می‌شد، دچار [[ایست قلبی]] گردید و سخنرانی او ناتمام ماند و همانجا در ۷۷سالگی درگذشت.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۲۶۹</ref> پیکر او پس از [[تشییع]] در [[جماران]]، به [[حرم امام‌خمینی]] منتقل و در جوار قبر استاد و مراد خود به خاک سپرده شد.<ref>توسلی، همیشه با امام، ۲۷۰</ref> | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس|۲}} | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آشتیانی، علی‌اکبر، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۷/۱۲/۱۳۸۶ش. | * آشتیانی، علی‌اکبر، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۷/۱۲/۱۳۸۶ش. | ||
* مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اسناد انقلاب اسلامی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش. | * مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اسناد انقلاب اسلامی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش. | ||
* امام‌جمارانی، سیدمهدی، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم | * امام‌جمارانی، سیدمهدی، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم …، ۷/۱۲/۱۳۸۶ش. | ||
* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش. | * امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش. | ||
* انصاری، حمید، مصاحبه، چاپ‌شده در همیشه با امام. | * انصاری، حمید، مصاحبه، چاپ‌شده در همیشه با امام. | ||
* سیری در زندگی و مبارزات آیت‌الله محمدرضا توسلی، تهران، مؤسسه تنظیم | * سیری در زندگی و مبارزات آیت‌الله محمدرضا توسلی، تهران، مؤسسه تنظیم …، چاپ اول، ۱۳۸۷ش. | ||
* ترابی، صدیقه، مصاحبه، چاپ‌شده در همیشه با امام. | * ترابی، صدیقه، مصاحبه، چاپ‌شده در همیشه با امام. | ||
* سیری در زندگی و مبارزات آیت‌الله محمدرضا توسلی، تهران، مؤسسه تنظیم | * سیری در زندگی و مبارزات آیت‌الله محمدرضا توسلی، تهران، مؤسسه تنظیم …، چاپ اول، ۱۳۸۷ش. | ||
* توسلی، محمدرضا، همیشه با امام. | * توسلی، محمدرضا، همیشه با امام. | ||
* سیری در زندگی و مبارزات آیت‌الله محمدرضا توسلی، تهران، مؤسسه تنظیم | * سیری در زندگی و مبارزات آیت‌الله محمدرضا توسلی، تهران، مؤسسه تنظیم …، چاپ اول، ۱۳۸۷ش. | ||
* سیری در زندگی و مبارزات آیت‌الله محمدرضا توسلی، مصاحبه، چاپ‌شده در پابه‌پای آفتاب، تدوین امیررضا ستوده، تهران، نشر پنجره، چاپ دوم، ۱۳۸۰ش. | * سیری در زندگی و مبارزات آیت‌الله محمدرضا توسلی، مصاحبه، چاپ‌شده در پابه‌پای آفتاب، تدوین امیررضا ستوده، تهران، نشر پنجره، چاپ دوم، ۱۳۸۰ش. | ||
* سیری در زندگی و مبارزات آیت‌الله محمدرضا توسلی، خاطرات، چاپ‌شده در خاطرات دوران تدریس امام‌خمینی، به کوشش مجتبی فراهانی، تهران، مؤسسه تنظیم | * سیری در زندگی و مبارزات آیت‌الله محمدرضا توسلی، خاطرات، چاپ‌شده در خاطرات دوران تدریس امام‌خمینی، به کوشش مجتبی فراهانی، تهران، مؤسسه تنظیم …، چاپ اول، ۱۳۸۳ش. | ||
* خاتمی، سیدمحمد، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم | * خاتمی، سیدمحمد، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم …، ۷/۱۲/۱۳۸۶ش. | ||
* رجایی، غلامعلی، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم | * رجایی، غلامعلی، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم …، ۷/۱۲/۱۳۸۶ش. | ||
* روحانی، حسن، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم | * روحانی، حسن، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم …، ۷/۱۲/۱۳۸۶ش. | ||
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۶ش. | * مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۶ش. | ||
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، ۷/۱۲/۱۳۸۶ش. | * مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، ۷/۱۲/۱۳۸۶ش. | ||
* موسوی اردبیلی، سیدعبدالکریم، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم | * موسوی اردبیلی، سیدعبدالکریم، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم …، ۷/۱۲/۱۳۸۶ش. | ||
* نورمفیدی، سیدکاظم، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم | * نورمفیدی، سیدکاظم، مصاحبه، چاپ‌شده در ویژه‌نامه ارتحال آیت‌الله توسلی، ضمیمه روزنامه اطلاعات، مؤسسه تنظیم …، ۷/۱۲/۱۳۸۶ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | |||
* حسین صالحی، [https://books.khomeini.ir/books/10003/585/ «محمدرضا توسلی»]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۳، | == پیوند به بیرون == | ||
* حسین صالحی، [https://books.khomeini.ir/books/10003/585/ «محمدرضا توسلی»]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۳، ص۵۸۵–۵۸۸. | |||
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]] | [[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]] | ||