پرش به محتوا

اهل‌بیت(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

۲۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳ بهمن ۱۴۰۱
خط ۲: خط ۲:


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
«اهل» به تناسب کلمه‌ای که به آن اضافه می‌شود، مفهوم خاصی می‌یابد؛ مانند اهل رجل که به همسر و نزدیکان و اهل خانه به ساکنان خانه و اهل اسلام به مسلمانان گفته می‌شود،<ref>فراهیدی، العین، ۴/۸۹؛ صاحب‌بن‌عباد، المحیط فی اللغه، ۴/۶۳؛ راغب، مفردات الفاظ القرآن، ۹۶.</ref> چنان‌که اضافه شدن آن به «بیت» به معنای اهل خانه است. اهل بیت به همفکران و پیروان نیز گفته شده است،<ref>فیومی، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ۲۸.</ref> چنان‌که در روایتی از پیامبر اکرم(ص)، [[سلمان]] جزو اهل بیت(ع)، شمرده شده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار(ع)، ۲۰/۱۸۸–۱۹۸.</ref> از سوی دیگر، «اهل بیت» اصطلاحی [[قرآن|قرآنی]]، [[حدیث|حدیثی]] و [[کلام|کلامی]] است و در آیه «إِنَّما یریدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً»<ref>احزاب، ۳۳.</ref> به‌کار رفته است. «البیت» در آیه، اشاره به خانه‌ای ویژه دارد.<ref>طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ۲۲/۵.</ref> عده‌ای از مذاهب اسلامی اهل بیت پیامبر اکرم(ص)، را همسران، فرزندان، [[علی(ع)]]، [[حسن(ع)]]، و [[حسین(ع)]]، دانسته‌اند،<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر)، ۲۵/۱۶۸.</ref> ولی به اعتقاد [[شیعه]]، اهل بیت در صورتی که بدون قید باشد، شامل پیامبر اکرم(ص)، [[حضرت فاطمه زهرا(س)|فاطمه(ع)]]، و ائمه دوازده‌گانه(ع)، می‌شود و اهل بیت پیامبر(ص)، به فاطمه(ع)، و امامان دوازده‌گانه(ع)، گفته می‌شود.<ref>کلینی، الکافی، ۱/۴۲۳؛ ۲۶۷؛ مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار(ع)، ۱۵/۲۳۸ و ۳۶/۳۰۹؛ سبحانی، اهل البیت(ع)، ۲۲–۲۸.</ref>
«اهل» به تناسب کلمه‌ای که به آن اضافه می‌شود، مفهوم خاصی می‌یابد؛ مانند اهل رجل که به همسر و نزدیکان و اهل خانه به ساکنان خانه و اهل اسلام به مسلمانان گفته می‌شود،<ref>فراهیدی، العین، ۴/۸۹؛ صاحب‌بن‌عباد، المحیط فی اللغه، ۴/۶۳؛ راغب، مفردات الفاظ القرآن، ۹۶.</ref> چنان‌که اضافه شدن آن به «بیت» به معنای اهل خانه است. اهل بیت به همفکران و پیروان نیز گفته شده است،<ref>فیومی، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ۲۸.</ref> چنان‌که در روایتی از پیامبر اکرم(ص)، [[سلمان فارسی|سلمان]] جزو اهل بیت(ع)، شمرده شده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار(ع)، ۲۰/۱۸۸–۱۹۸.</ref> از سوی دیگر، «اهل بیت» اصطلاحی [[قرآن|قرآنی]]، [[حدیث|حدیثی]] و [[کلام|کلامی]] است و در آیه «إِنَّما یریدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً»<ref>احزاب، ۳۳.</ref> به‌کار رفته است. «البیت» در آیه، اشاره به خانه‌ای ویژه دارد.<ref>طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ۲۲/۵.</ref> عده‌ای از مذاهب اسلامی اهل بیت پیامبر اکرم(ص)، را همسران، فرزندان، [[علی(ع)]]، [[حسن(ع)]]، و [[حسین(ع)]]، دانسته‌اند،<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر)، ۲۵/۱۶۸.</ref> ولی به اعتقاد [[شیعه]]، اهل بیت در صورتی که بدون قید باشد، شامل پیامبر اکرم(ص)، [[حضرت فاطمه زهرا(س)|فاطمه(ع)]]، و ائمه دوازده‌گانه(ع)، می‌شود و اهل بیت پیامبر(ص)، به فاطمه(ع)، و امامان دوازده‌گانه(ع)، گفته می‌شود.<ref>کلینی، الکافی، ۱/۴۲۳؛ ۲۶۷؛ مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار(ع)، ۱۵/۲۳۸ و ۳۶/۳۰۹؛ سبحانی، اهل البیت(ع)، ۲۲–۲۸.</ref>


در اشاره به اهل بیت واژه‌های عترت،<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۶/۵۸.</ref> آل الله،<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۵۲؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۸/۲۹۱.</ref> آل محمد،<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۲/۱۵۶.</ref> آل النبی،<ref>نهج البلاغه، خ۲، ۲۰.</ref> آل رسول‌الله،<ref>کلینی، الکافی، ۸/۸۰.</ref> آل عبا،<ref>جزائری، کشف الاسرار فی شرح الاستبصار، ۱/۳۶۶.</ref> ذوی‌القربی<ref>کلینی، الکافی، ۱/۵۳۹.</ref> و حجت‌های خداوند بربندگان<ref>کلینی، الکافی، ۱/۱۹۳.</ref> به‌کار رفته است.
در اشاره به اهل بیت واژه‌های عترت،<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۶/۵۸.</ref> آل الله،<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۵۲؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۸/۲۹۱.</ref> آل محمد،<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۲/۱۵۶.</ref> آل النبی،<ref>نهج البلاغه، خ۲، ۲۰.</ref> آل رسول‌الله،<ref>کلینی، الکافی، ۸/۸۰.</ref> آل عبا،<ref>جزائری، کشف الاسرار فی شرح الاستبصار، ۱/۳۶۶.</ref> ذوی‌القربی<ref>کلینی، الکافی، ۱/۵۳۹.</ref> و حجت‌های خداوند بربندگان<ref>کلینی، الکافی، ۱/۱۹۳.</ref> به‌کار رفته است.
۱۴٬۲۰۸

ویرایش