پرش به محتوا

امام‌خمینی: تفاوت میان نسخه‌ها

۴٬۰۰۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ شهریور ۱۴۰۲
 
(۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
| اندازه تصویر  =  
| اندازه تصویر  =  
| توضیح تصویر  =  
| توضیح تصویر  =  
|سرشناسی        = رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی ایران
|سرشناسی        = رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]
|نام کامل      = سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی
|نام کامل      = سید روح‌الله موسوی مصطفوی خمینی
|لقب            = امام خمینی
|لقب            = امام خمینی
|نسب            = [[امام کاظم(ع)]]
|نسب            = [[امام کاظم(ع)]]
|زادروز        = [[۱ مهر]] ۱۲۸۱ش/ [[۲۰ جمادی‌الثانی]] [[۱۳۲۰ هجری قمری|۱۳۲۰ق]]
|زادروز        = ۱ مهر ۱۲۸۱ش/ ۲۰ جمادی‌الثانی [[۱۳۲۰ هجری قمری|۱۳۲۰ق]]
|شهر تولد      = خمین
|شهر تولد      = خمین
|کشور تولد      = ایران
|کشور تولد      = ایران
|تاریخ درگذشت  = [[۱۳ خرداد]] [[۱۳۶۸ش]]/ [[۲۸ شوال]] ۱۴۰۹ق
|تاریخ درگذشت  = [[۱۳ خرداد]] ۱۳۶۸ش/ [[۲۸ شوال]] ۱۴۰۹ق
|شهر درگذشت    = تهران
|شهر درگذشت    = تهران
|کشور درگذشت    = ایران
|کشور درگذشت    = ایران
|آرامگاه        = [[بهشت زهرا تهران|بهشت زهرای تهران]]-[[حرم امام خمینی]]
|آرامگاه        = [[بهشت زهرا تهران|بهشت زهرای تهران]]-[[حرم امام‌خمینی]]
|نام همسر      = [[خدیجه ثقفی]]
|نام همسر      = [[خدیجه ثقفی]]
|فرزندان        = [[سیدمصطفی خمینی|مصطفی]]، [[سید علی خمینی|علی]]، [[سیداحمد خمینی|احمد]]
|فرزندان        = [[سیدمصطفی خمینی|مصطفی]]، [[سیدعلی خمینی|علی]]، [[سیداحمد خمینی|احمد]]
|خویشاوند سرشناس= [[سید مصطفی خمینی|مصطفی]] (فرزند)، [[سید احمد خمینی|احمد]] (فرزند)، [[سید مرتضی پسندیده]] (برادر)
|خویشاوند سرشناس= [[سید مصطفی خمینی|مصطفی]] (فرزند)، [[سید احمد خمینی|احمد]] (فرزند)، [[سید مرتضی پسندیده]] (برادر)
|دین            = اسلام
|دین            = اسلام
|مذهب          = شیعه
|مذهب          = شیعه
|پیشه          =  
|پیشه          =  
|مناصب          = رهبری نظام [[جمهوری اسلامی ایران]] - [[مرجع تقلید]]
|مناصب          = رهبری نظام [[جمهوری اسلامی ایران]] - مرجع تقلید
|پس از          =  
|پس از          =  
|پیش از        =  
|پیش از        =  
|اساتید        = [[عبدالکریم حائری]]، [[میرزا جواد ملکی تبریزی]]، [[محمدعلی شاه‌آبادی]]
|اساتید        = [[عبدالکریم حائری یزدی]]، [[میرزا جواد ملکی تبریزی]]، [[محمدعلی شاه‌آبادی]]
|شاگردان        = [[مرتضی مطهری]]، سید علی خامنه‌ای، [[سید محمد حسینی بهشتی]]، [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[مجتبی تهرانی]]، [[عبدالله جوادی آملی]]، [[یوسف صانعی]]، [[حسین نوری همدانی]]
|شاگردان        = [[مرتضی مطهری]]، [[سیدعلی خامنه‌ای]]، [[سیدمحمد حسینی بهشتی]]، [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[مجتبی تهرانی]]، [[عبدالله جوادی آملی]]، [[یوسف صانعی]]، [[حسین نوری همدانی]]
|تالیفات        =  
|تالیفات        =  
|وبگاه رسمی    = [http://www.imam-khomeini.ir پایگاه رسمی نشر اندیشه های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران]
|وبگاه رسمی    = [http://www.imam-khomeini.ir پایگاه رسمی نشر اندیشه های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران]
خط ۳۱: خط ۳۱:
}}
}}
'''امام‌خمینی'''، زندگی، شخصیت، ‌اندیشه و عمل.
'''امام‌خمینی'''، زندگی، شخصیت، ‌اندیشه و عمل.
در [[دانشنامه امام‌خمینی]] تلاش شده است تا افزون بر شناساندن خاندان، زندگی خانوادگی، تحصیل و [[تدریس امام‌خمینی|تدریس]]، [[تألیفات و آثار امام‌خمینی|آثار]] و [[شاگردان امام‌خمینی|شاگردان]]، مراتب فقاهت و [[مرجعیت امام‌خمینی|مرجعیت]] و [[اخلاق و سیره امام‌خمینی|سیره اخلاقی]] و رفتاری امام‌خمینی، به تبیین اندیشه‌ها و دیدگاه‌های قرآنی و تفسیری، کلامی، فلسفی، اخلاقی و تربیتی، عرفانی، اصولی، حدیثی و رجالی، فقهی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی این شخصیت پرداخته شود و گزارشی از تاریخ مبارزات سیاسی و رهبری [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت اسلامی]] و پیروزی آن، برپایی [[جمهوری اسلامی|نظام اسلامی]] و هدایت آن در طول ده سال رهبری امام‌خمینی به دست داده شود؛ نیز مواضع ایشان در برابر گروه‌ها و جریان‌های مختلف فکری و سیاسی، نهادها و سازمان‌های مختلف، شخصیت‌های مختلف علمی، دینی، فرهنگی، سیاسی و [[مسئولان و کارگزاران]] نظام اسلامی بیان شود و آنچه درباره ایشان در قالب‌های مختلف گفتاری و نوشتاری منتشر شده گزارش گردد و شرحی نیز از [[بیماری امام‌خمینی|بیماری]] و [[ارتحال امام‌خمینی|ارتحال]] ایشان بیاید.
آنچه در اینجا به عنوان نخستین مدخل دانشنامه امام‌خمینی، به صورت جداگانه و با شیوه متفاوت از سایر مدخل‌ها آمده، گزیده‌ای در اندازه ـ چهار درصد از محتوای مقاله‌های دانشنامه است که با عطف توجه به مسائل مهم‌تر و گزینش آنچه به صورت مستقیم پیوند با امام‌خمینی دارد، نگاشته و تدوین شده است؛ با این هدف که نمایی کلی و اجمالی از زندگی، شخصیت، اندیشه و عمل امام‌خمینی را که در مقاله‌های دانشنامه به تفصیل آمده، نشان دهد و خواننده بتواند با مطالعه آن، افزون بر آگاهی از شاکله کلی محتوای دانشنامه، از نزدیک با مدخل‌های آن آشنا گردد؛ نیز کسانی که مجال مطالعه همه مقاله‌ها را ندارند، امکان مطالعه گزیده‌ای کلی را داشته باشند و با ارجاع‌هایی که صورت گرفته است، در صورت نیاز به مقاله مورد نظر مراجعه کنند؛ از این رو، ویژگی این مدخل از نظر شیوه بیان و گزارش مطالب و مباحث این است که به جای ذکر مستندهای مطالب، همه آنها به مقاله‌های مربوط در اصل دانشنامه پیوند داده شده است.
==مقدمه==
==مقدمه==
شخصیت جامع ـ امام‌خمینی از یک سو برخاسته از ده‌ها سال تلاش علمی و اجتهادی و‌اندیشه‌ورزی در ابعاد [[اسلام]] و علوم مختلف عقلی و نقلی است و از سوی دیگر ریشه در [[تهذیب نفس]] و [[سیر و سلوک|سلوک عرفانی]] و دستیابی به حقایق هستی و [[دین]]، از راه سیر عملی دارد. آنچه بر این جامعیت افزوده، تجربه عمری دراز، ارتباطات گسترده و رهبری نهضت اسلامی تا [[انقلاب اسلامی|انقلاب]] و از انقلاب تا پیروزی و دوران ده‌ساله پس از پیروزی با همه رویدادهای تلخ و شیرین آن بوده است.
شخصیت جامع ـ امام‌خمینی از یک سو برخاسته از ده‌ها سال تلاش علمی و اجتهادی و‌اندیشه‌ورزی در ابعاد [[اسلام]] و علوم مختلف عقلی و نقلی است و از سوی دیگر ریشه در [[تهذیب نفس]] و [[سیر و سلوک|سلوک عرفانی]] و دستیابی به حقایق هستی و [[دین]]، از راه سیر عملی دارد. آنچه بر این جامعیت افزوده، تجربه عمری دراز، ارتباطات گسترده و رهبری نهضت اسلامی تا [[انقلاب اسلامی|انقلاب]] و از انقلاب تا پیروزی و دوران ده‌ساله پس از پیروزی با همه رویدادهای تلخ و شیرین آن بوده است.
خط ۲۶۷: خط ۲۷۲:
==اندیشه‌های قرآنی و تفسیری==
==اندیشه‌های قرآنی و تفسیری==
امام‌خمینی معتقد است قرآن می‌تواند همه نیازهای مادی و معنوی انسان را برآورده سازد؛ ایشان از [[قرآن کریم]] به عنوان کتاب هدایت، رابط میان خالق و مخلوق، کتاب آدم‌سازی، و راهنمای [[سیر و سلوک|سلوک]] انسانیت یاد می‌کند و از اینکه حکومت‌های فاسد و ضدقرآنی، قرآن را از صحنه زندگی مردم خارج ساخته‌اند اظهار تاسف می‌کند.{{ببینید|متن=ببینید|قرآن |مهجوریت قرآن |اهداف قرآن |جامعیت قرآن}}
امام‌خمینی معتقد است قرآن می‌تواند همه نیازهای مادی و معنوی انسان را برآورده سازد؛ ایشان از [[قرآن کریم]] به عنوان کتاب هدایت، رابط میان خالق و مخلوق، کتاب آدم‌سازی، و راهنمای [[سیر و سلوک|سلوک]] انسانیت یاد می‌کند و از اینکه حکومت‌های فاسد و ضدقرآنی، قرآن را از صحنه زندگی مردم خارج ساخته‌اند اظهار تاسف می‌کند.{{ببینید|متن=ببینید|قرآن |مهجوریت قرآن |اهداف قرآن |جامعیت قرآن}}
امام‌خمینی نگارش تفسیری کامل بر قرآن کریم ندارد، ولی دیدگاه‌های تفسیری ایشان گاه مستقلاً به عنوان تفسیر آیه یا سوره خاصی مطرح شده است، مانند تفسیر سوره حمد و گاه در لابه‌لای آثار غیر تفسیری ایشان آمده است.{{ببینید|متن=ببینید|تفسیر |حمد |لیلة القدر |تفسیر و شواهد قرآنی}} مبنای مباحثی که امام‌خمینی غالباً از تفسیر آیات به صورت پراکنده در آثار خود به دست داده، عرفانی است؛ چنان‌که تفسیرهای مبتنی بر مباحث عرفان نظری در آثاری چون [[شرح دعاء السحر]]، [[مصباح الهدایه]]، [[التعلیقة علی الفوائد الرضویه]] و [[آداب الصلاة]] و مباحث عرفان عملی در کتاب‌هایی چون [[شرح چهل حدیث]] و [[شرح حدیث جنود عقل و جهل]] آمده است.
امام‌خمینی نگارش تفسیری کامل بر قرآن کریم ندارد، ولی دیدگاه‌های تفسیری ایشان گاه مستقلاً به عنوان تفسیر آیه یا سوره خاصی مطرح شده است، مانند تفسیر سوره حمد و گاه در لابه‌لای آثار غیر تفسیری ایشان آمده است.{{ببینید|متن=ببینید|تفسیر|سوره حمد |لیلة القدر |تفسیر و شواهد قرآنی}} مبنای مباحثی که امام‌خمینی غالباً از تفسیر آیات به صورت پراکنده در آثار خود به دست داده، عرفانی است؛ چنان‌که تفسیرهای مبتنی بر مباحث عرفان نظری در آثاری چون [[شرح دعاء السحر]]، [[مصباح الهدایه]]، [[التعلیقة علی الفوائد الرضویه]] و [[آداب الصلاة]] و مباحث عرفان عملی در کتاب‌هایی چون [[شرح چهل حدیث]] و [[شرح حدیث جنود عقل و جهل]] آمده است.
امام‌خمینی در برخی آثار خود مانند آداب الصلاة، [[سر الصلاة|سرالصلوة]]، شرح چهل حدیث و شرح حدیث جنود عقل و جهل به مناسبت‌های مختلف از آیات قرآن استفاده‌های فراوانی کرده است؛ امّا برخی مطالب و مباحث اصلی و مبنایی که به عنوان زیربنا و مقدمه برای مباحث تفسیری است، مانند [[اعجاز قرآن|اعجاز]]، [[تحریف‌ناپذیری قرآن|تحریف‌ناپذیری]]، وحی‌بودن قرآن، ظاهر و باطن قرآن و [[زبان قرآن]]، در ـ کتاب‌هایی مانند مصباح الهدایه، شرح دعاء السحر و [[تعلیقات علی شرح فصوص الحکم]] مطرح شده است.{{ببینید|متن=ببینید|وحی |قرآن |تحریف‌ناپذیری قرآن |اعجاز قرآن |ظهور و بطون |تفسیر |تفسیر و شواهد قرآنی}}
امام‌خمینی در برخی آثار خود مانند آداب الصلاة، [[سر الصلاة|سرالصلوة]]، شرح چهل حدیث و شرح حدیث جنود عقل و جهل به مناسبت‌های مختلف از آیات قرآن استفاده‌های فراوانی کرده است؛ امّا برخی مطالب و مباحث اصلی و مبنایی که به عنوان زیربنا و مقدمه برای مباحث تفسیری است، مانند [[اعجاز قرآن|اعجاز]]، [[تحریف‌ناپذیری قرآن|تحریف‌ناپذیری]]، وحی‌بودن قرآن، ظاهر و باطن قرآن و [[زبان قرآن]]، در ـ کتاب‌هایی مانند مصباح الهدایه، شرح دعاء السحر و [[تعلیقات علی شرح فصوص الحکم]] مطرح شده است.{{ببینید|متن=ببینید|وحی |قرآن |تحریف‌ناپذیری قرآن |اعجاز قرآن |ظهور و بطون |تفسیر |تفسیر و شواهد قرآنی}}
امام‌خمینی یکی از احیاگران معارف و مسائل مطرح در قرآن و از منادیان بازگشت به قرآن است. ایشان که قرآن را بزرگ‌ترین [[رحمت الهی]] می‌داند، در مسئله بازگشت به قرآن به دو جهت اجتماعی و فردی توجه کرده است. ایشان از جهت اجتماعی و در برخورد با مسائل فرهنگی و سیاسی، به مسئله [[وحدت]] اشاره و به آیه «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً»، <ref>آل عمران، 103.</ref> استناد می‌کند؛ چنان‌که از جهت فردی راه بازگشت به قرآن را انس با قرآن و فهم دستورهای آن می‌داند.{{ببینید|متن=ببینید|مهجوریت قرآن}} ایشان همچنین درباره برخی مسائل علوم قرآن، روش تفسیر و نیز مبانی و اصول آن نکات مهمی بیان کرده است:
امام‌خمینی یکی از احیاگران معارف و مسائل مطرح در قرآن و از منادیان بازگشت به قرآن است. ایشان که قرآن را بزرگ‌ترین [[رحمت|رحمت الهی]] می‌داند، در مسئله بازگشت به قرآن به دو جهت اجتماعی و فردی توجه کرده است. ایشان از جهت اجتماعی و در برخورد با مسائل فرهنگی و سیاسی، به مسئله [[وحدت]] اشاره و به آیه «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً»،<ref>آل عمران، ۱۰۳.</ref> استناد می‌کند؛ چنان‌که از جهت فردی راه بازگشت به قرآن را انس با قرآن و فهم دستورهای آن می‌داند.{{ببینید|متن=ببینید|مهجوریت قرآن}} ایشان همچنین درباره برخی مسائل علوم قرآن، روش تفسیر و نیز مبانی و اصول آن نکات مهمی بیان کرده است:
===علوم قرآنی===
===علوم قرآنی===
قرآن کریم افزون براینکه معجزه [[پیامبر اکرم(ص)]] است، {{ببینید|متن=ببینید|معجزه}} دارای علوم متفاوت و مختلفی است که بدون دانش‌های مقدماتی، فهم آن مشکل خواهد بود. در علوم قرآن مسائلی چون ـ ماهیت قرآن، [[جامعیت قرآن]]، مقاصد قرآن، [[فهم قرآن]]، [[عدم تحریف قرآن]]، قرائت و آداب [[تلاوت قرآن]] مورد بحث قرار می‌گیرد:
قرآن کریم افزون براینکه معجزه [[پیامبر اکرم(ص)]] است، {{ببینید|متن=ببینید|معجزه}} دارای علوم متفاوت و مختلفی است که بدون دانش‌های مقدماتی، فهم آن مشکل خواهد بود. در علوم قرآن مسائلی چون ـ ماهیت قرآن، [[جامعیت قرآن]]، مقاصد قرآن، [[فهم قرآن]]، [[عدم تحریف قرآن]]، قرائت و آداب [[تلاوت قرآن]] مورد بحث قرار می‌گیرد:
خط ۲۹۱: خط ۲۹۶:
* رویکرد کلامی: امام‌خمینی در بعضی از آثار خود در پاسخ به برخی از اشکالات اعتقادی، رویکرد تفسیر کلامی را دنبال کرده است.
* رویکرد کلامی: امام‌خمینی در بعضی از آثار خود در پاسخ به برخی از اشکالات اعتقادی، رویکرد تفسیر کلامی را دنبال کرده است.
* رویکرد فقهی: امام‌خمینی در کتاب‌های فقهی و اصولی خود به شکل گسترده‌ای از آیات قرآنی در استنباط [[احکام شرعی]] بهره گرفته است.{{ببینید|متن=ببینید|آیات الاحکام |کتاب (منبع اجتهاد)}}
* رویکرد فقهی: امام‌خمینی در کتاب‌های فقهی و اصولی خود به شکل گسترده‌ای از آیات قرآنی در استنباط [[احکام شرعی]] بهره گرفته است.{{ببینید|متن=ببینید|آیات الاحکام |کتاب (منبع اجتهاد)}}
* رویکرد اخلاقی و تربیتی: این رویکرد برگرفته از نگاه امام‌خمینی درباره مقاصد و مطالب قرآن است که آن را کتاب [[تهذیب نفس]] و [[خودسازی]] می‌داند.{{ببینید|متن=ببینید|روش تفسیر قرآن}}
* رویکرد اخلاقی و تربیتی: این رویکرد برگرفته از نگاه امام‌خمینی درباره مقاصد و مطالب قرآن است که آن را کتاب [[تهذیب نفس]] و خودسازی می‌داند.{{ببینید|متن=ببینید|روش تفسیر قرآن}}
* رویکرد اجتماعی: این رویکرد به مقاصد و مطالب عالیه قرآن کریم برمی‌گردد و طرح مباحثی چون حکومت، [[سیاست]]، اقامه [[عدالت اجتماعی|عدل]]، [[جهاد و دفاع|جنگ]] و [[صلح]] می‌باشد.{{ببینید|متن=ببینید|روش تفسیر قرآن}}
* رویکرد اجتماعی: این رویکرد به مقاصد و مطالب عالیه قرآن کریم برمی‌گردد و طرح مباحثی چون حکومت، [[سیاست]]، اقامه [[عدالت اجتماعی|عدل]]، [[جهاد و دفاع|جنگ]] و [[صلح]] می‌باشد.{{ببینید|متن=ببینید|روش تفسیر قرآن}}
===مبانی و اصول تفسیری===
===مبانی و اصول تفسیری===
خط ۳۱۸: خط ۳۲۳:
امام‌خمینی درباره [[متشابهات قرآن]] مباحثی ویژه دارد که نشانگر اهمیت موضوع نزد ایشان است. ایشان براساس قاعده وضع الفاظ برای روح معانی، از ظواهر حسّی عبور و برخی مشکلات متشابهات را حلّ کرده است؛ در عین حال، به جمع ظاهر و باطن قرآن پرداخته و ضمن پایبندی به ظواهر آیات، معانی باطنی و حقایق معنوی و اسرار آیات الهی را نیز وجهه همت خویش ساخته است.
امام‌خمینی درباره [[متشابهات قرآن]] مباحثی ویژه دارد که نشانگر اهمیت موضوع نزد ایشان است. ایشان براساس قاعده وضع الفاظ برای روح معانی، از ظواهر حسّی عبور و برخی مشکلات متشابهات را حلّ کرده است؛ در عین حال، به جمع ظاهر و باطن قرآن پرداخته و ضمن پایبندی به ظواهر آیات، معانی باطنی و حقایق معنوی و اسرار آیات الهی را نیز وجهه همت خویش ساخته است.
درباره قاعده وضع الفاظ برای روح معنا، دیدگاه‌هایی وجود دارد: ازجمله اینکه کاربرد الفاظ در مصادیق معقول، حقیقت و در مصادیق محسوس به نحو [[حقیقت و مجاز|مجاز]] است. تفسیر دیگر این است که حقیقت معنا در معقول و محسوس به گونه تشکیک می‌باشد. در تفسیر سوم، حقیقت معنا در معقول و محسوس به گونه تواطی است. امام‌خمینی که معتقد است قاعده وضع الفاظ برای روح معانی، نقش بنیادین در فهم متون دینی دارد، کاملاً بر تلقی تشکیکی صحه می‌گذارد.{{ببینید|متن=ببینید|روح معانی |تاویل}}
درباره قاعده وضع الفاظ برای روح معنا، دیدگاه‌هایی وجود دارد: ازجمله اینکه کاربرد الفاظ در مصادیق معقول، حقیقت و در مصادیق محسوس به نحو [[حقیقت و مجاز|مجاز]] است. تفسیر دیگر این است که حقیقت معنا در معقول و محسوس به گونه تشکیک می‌باشد. در تفسیر سوم، حقیقت معنا در معقول و محسوس به گونه تواطی است. امام‌خمینی که معتقد است قاعده وضع الفاظ برای روح معانی، نقش بنیادین در فهم متون دینی دارد، کاملاً بر تلقی تشکیکی صحه می‌گذارد.{{ببینید|متن=ببینید|روح معانی |تاویل}}
==اندیشه‌های کلامی==
==اندیشه‌های کلامی==
[[علم کلام]]، عهده‌دار استخراج، تنظیم، توضیح، اثبات و دفاع عقلانی از عقاید دینی بر مبنای نصوص در [[شریعت]] است. علم کلام از نظر منبع معرفتی علمی عقلی و نقلی است. از آنجا که در عصر امام‌خمینی کلام و [[فلسفه]] دوران تکامل خود را سپری کرده بود، روش کلامی امام‌خمینی نه تنها بر [[عقل (قوه ادراک)|عقل]] و برهان تکیه دارد، بلکه متاثر از مسلک عرفانی نیز می‌باشد. اگرچه ایشان این روش را در بیشتر آثار خود به روشنی بیان نمی‌کند، امّا مبانی، اصول و قواعد این روش از آثار ایشان قابل دسترسی است.
[[علم کلام]]، عهده‌دار استخراج، تنظیم، توضیح، اثبات و دفاع عقلانی از عقاید دینی بر مبنای نصوص در [[شریعت]] است. علم کلام از نظر منبع معرفتی علمی عقلی و نقلی است. از آنجا که در عصر امام‌خمینی کلام و [[فلسفه]] دوران تکامل خود را سپری کرده بود، روش کلامی امام‌خمینی نه تنها بر [[عقل (قوه ادراک)|عقل]] و برهان تکیه دارد، بلکه متاثر از مسلک عرفانی نیز می‌باشد. اگرچه ایشان این روش را در بیشتر آثار خود به روشنی بیان نمی‌کند، امّا مبانی، اصول و قواعد این روش از آثار ایشان قابل دسترسی است.
خط ۱٬۸۹۶: خط ۱٬۹۰۲:
در‌ اندیشه امام‌خمینی توجه به امور اجتماعی و سیاسی وظیفه بنیادی و محوری روحانیت است. ایشان به عنوان نمونه، برای خدمات اجتماعی روحانیان، با اشاره به سیل سال ۱۳۵۲ق در قم، از خدمات پرارزش حائری یزدی به مردم، یاد می‌کرد و معتقد بود روحانیان در هر جنبش اجتماعی، یا انقلاب الهی و ضد استعماری، در صف مقدم قرار داشته و به همین دلیل همیشه آماج تیرهای جهان‌خواران بوده‌اند. ایشان استقلال [[ایران]] و [[عراق]] را مرهون زحمات [[مرجعیت شیعه]] می‌داند و مبارزه مستقیم و غیر مستقیم [[روحانیت]] و مرجعیت را در برابر استبداد، بخش تابناک مرجعیت می‌شمرد{{ببینید|متن=ببینید|مرجعیت}}؛ چنان‌که بارها از [[نهضت تحریم تنباکو|جنبش تنباکو]] و [[میرزامحمدحسن شیرازی]]، صاحب حکم تحریم تنباکو یاد کرده است و او را با عنوان «میرزای بزرگ»، عقل بزرگ و متفکری خوانده که استقلال را به ایران برگرداند.{{ببینید|متن=ببینید|نهضت تحریم تنباکو |میرزامحمدحسن شیرازی}} امام‌خمینی همچنین با اشاره به مجاهدت‌های [[میرزامحمدتقی شیرازی]]، از او به بزرگی یاد کرده است و شیرازی را در راس علمای مجاهدی معرفی کرده که اگر نبود استقلال عراق از میان رفته بود.{{ببینید|متن=ببینید|میرزامحمدتقی شیرازی}} [[نهضت مشروطه|جنبش مشروطه]] و مجاهدات [[سیدعبدالله بهبهانی]] و [[شیخ‌فضل‌الله نوری]] و تلاش نوری در گنجاندن قوانین اسلامی در متمم قانون اساسی مشروطه ازجمله مواردی است که امام‌خمینی به آن توجه داشته و در سخنان بسیاری از حضور و تلاش روحانیان و مجتهدان طراز اول در نهضت مشروطه سخن گفته است.{{ببینید|متن=ببینید|شیخ‌فضل‌الله نوری |نهضت مشروطه}} ایشان همچنین از مبارزات و اسیرشدن [[سیدمحمدتقی خوانساری]] در جنگ علیه انگلیس، {{ببینید|متن=ببینید|سیدمحمدتقی خوانساری}} به عنوان عملکرد و نماد قدرت روحانیت در تاریخ معاصر یاد کرده و با قدردانی از مبارزات روحانیت علیه [[رضاشاه پهلوی]]، بارها به مبارزات سیاسی [[سیدحسن مدرس]]، اشاره و تاکید کرده است مدرس در بیان حق و ابطال باطل دریغ نمی‌کرد. عاقبت نیز جان پاک خود را در راه اسلام عزیز و ملت شریف نثار کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سیدحسن مدرس}}
در‌ اندیشه امام‌خمینی توجه به امور اجتماعی و سیاسی وظیفه بنیادی و محوری روحانیت است. ایشان به عنوان نمونه، برای خدمات اجتماعی روحانیان، با اشاره به سیل سال ۱۳۵۲ق در قم، از خدمات پرارزش حائری یزدی به مردم، یاد می‌کرد و معتقد بود روحانیان در هر جنبش اجتماعی، یا انقلاب الهی و ضد استعماری، در صف مقدم قرار داشته و به همین دلیل همیشه آماج تیرهای جهان‌خواران بوده‌اند. ایشان استقلال [[ایران]] و [[عراق]] را مرهون زحمات [[مرجعیت شیعه]] می‌داند و مبارزه مستقیم و غیر مستقیم [[روحانیت]] و مرجعیت را در برابر استبداد، بخش تابناک مرجعیت می‌شمرد{{ببینید|متن=ببینید|مرجعیت}}؛ چنان‌که بارها از [[نهضت تحریم تنباکو|جنبش تنباکو]] و [[میرزامحمدحسن شیرازی]]، صاحب حکم تحریم تنباکو یاد کرده است و او را با عنوان «میرزای بزرگ»، عقل بزرگ و متفکری خوانده که استقلال را به ایران برگرداند.{{ببینید|متن=ببینید|نهضت تحریم تنباکو |میرزامحمدحسن شیرازی}} امام‌خمینی همچنین با اشاره به مجاهدت‌های [[میرزامحمدتقی شیرازی]]، از او به بزرگی یاد کرده است و شیرازی را در راس علمای مجاهدی معرفی کرده که اگر نبود استقلال عراق از میان رفته بود.{{ببینید|متن=ببینید|میرزامحمدتقی شیرازی}} [[نهضت مشروطه|جنبش مشروطه]] و مجاهدات [[سیدعبدالله بهبهانی]] و [[شیخ‌فضل‌الله نوری]] و تلاش نوری در گنجاندن قوانین اسلامی در متمم قانون اساسی مشروطه ازجمله مواردی است که امام‌خمینی به آن توجه داشته و در سخنان بسیاری از حضور و تلاش روحانیان و مجتهدان طراز اول در نهضت مشروطه سخن گفته است.{{ببینید|متن=ببینید|شیخ‌فضل‌الله نوری |نهضت مشروطه}} ایشان همچنین از مبارزات و اسیرشدن [[سیدمحمدتقی خوانساری]] در جنگ علیه انگلیس، {{ببینید|متن=ببینید|سیدمحمدتقی خوانساری}} به عنوان عملکرد و نماد قدرت روحانیت در تاریخ معاصر یاد کرده و با قدردانی از مبارزات روحانیت علیه [[رضاشاه پهلوی]]، بارها به مبارزات سیاسی [[سیدحسن مدرس]]، اشاره و تاکید کرده است مدرس در بیان حق و ابطال باطل دریغ نمی‌کرد. عاقبت نیز جان پاک خود را در راه اسلام عزیز و ملت شریف نثار کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سیدحسن مدرس}}
امام‌خمینی از تاکید [[سیدابوالقاسم کاشانی]] بر ورود به سیاست نیز ستایش ‌کرده و او را سند افتخار روحانیت خوانده است؛ نیز مقاومت کاشانی را در برابر کشف حجاب در دوره رضاشاه قدر دانسته و با نام‌بردن از کاشانی به عنوان یک عالم سیاسی، وی را در ردیف میرزای شیرازی و شیخ‌فضل‌الله نوری، از علمایی شمرده که درپی پیاده‌کردن احکام اسلام بودند.{{ببینید|متن=ببینید|سیدابوالقاسم کاشانی}} ایشان همچنین از [[امام‌موسی صدر]] با عنوان «سیدالاعلام» یاد کرده و او را فرزند خود و بازوی قوی برای اسلام ‌دانست؛ همچنین با ستایش از مجاهدت‌های وی و با آرزوی سلامتی و موفقیت برای او، از اینکه نیروی جوانی خود را در راه حق، صرف می‌کرد، قدردانی کرده و او را شایسته پذیرش رهبری در ایران پس از سقوط رژیم شاهنشاهی دانسته است.{{ببینید|متن=ببینید|امام‌موسی صدر}}
امام‌خمینی از تاکید [[سیدابوالقاسم کاشانی]] بر ورود به سیاست نیز ستایش ‌کرده و او را سند افتخار روحانیت خوانده است؛ نیز مقاومت کاشانی را در برابر کشف حجاب در دوره رضاشاه قدر دانسته و با نام‌بردن از کاشانی به عنوان یک عالم سیاسی، وی را در ردیف میرزای شیرازی و شیخ‌فضل‌الله نوری، از علمایی شمرده که درپی پیاده‌کردن احکام اسلام بودند.{{ببینید|متن=ببینید|سیدابوالقاسم کاشانی}} ایشان همچنین از [[امام‌موسی صدر]] با عنوان «سیدالاعلام» یاد کرده و او را فرزند خود و بازوی قوی برای اسلام ‌دانست؛ همچنین با ستایش از مجاهدت‌های وی و با آرزوی سلامتی و موفقیت برای او، از اینکه نیروی جوانی خود را در راه حق، صرف می‌کرد، قدردانی کرده و او را شایسته پذیرش رهبری در ایران پس از سقوط رژیم شاهنشاهی دانسته است.{{ببینید|متن=ببینید|امام‌موسی صدر}}
امام‌خمینی همچنین پس از شهادت سیدمحمدباقر صدر، از مراجع تقلید بنام عراق، که به همراه خواهرش [[بنت‌الهدی صدر|بنت‌الهدی]] صدر به دست رژیم جنایتکار بعثی عراق به شهادت رسید، با ابراز تاسف شدید، از صدر با عنوان «آیت‌الله شهید» یاد کرده و خواهرش را از مفاخر علم و ادب شمرد و از یک عمر مجاهدت صدر در راه اهداف اسلامی ستایش کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سیدمحمدباقر صدر}} ایشان پس از شهادت [[سیدعارف‌حسین حسینی]]، رهبر شیعیان پاکستان نیز در پیامی، او را فرزند عزیز خود و روحانی وارسته‌ای خواند که در راه خدمت به خدا و خلق خدا و در حمایت از پابرهنگان آرام و قرار نداشت تا به مقصد رسید.{{ببینید|متن=ببینید|سیدعارف‌حسین حسینی}}
امام‌خمینی همچنین پس از شهادت سیدمحمدباقر صدر، از مراجع تقلید بنام عراق، که به همراه خواهرش [[بنت‌الهدی صدر]] به دست رژیم جنایتکار بعثی عراق به شهادت رسید، با ابراز تاسف شدید، از صدر با عنوان «آیت‌الله شهید» یاد کرده و خواهرش را از مفاخر علم و ادب شمرد و از یک عمر مجاهدت صدر در راه اهداف اسلامی ستایش کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سیدمحمدباقر صدر}} ایشان پس از شهادت [[سیدعارف‌حسین حسینی]]، رهبر شیعیان پاکستان نیز در پیامی، او را فرزند عزیز خود و روحانی وارسته‌ای خواند که در راه خدمت به خدا و خلق خدا و در حمایت از پابرهنگان آرام و قرار نداشت تا به مقصد رسید.{{ببینید|متن=ببینید|سیدعارف‌حسین حسینی}}
===اهتمام به نقش هدایت‌گری روحانیت===
===اهتمام به نقش هدایت‌گری روحانیت===
امام‌خمینی وظیفه اساسی نهاد روحانیت را تربیت و هدایت انسان‌ها می‌داند و آنان را پس از [[پیامبران(ع)]] و [[اوصیا(ع)]]، مربیان جامعه می‌شمارد که مهم‌ترین پایگاه اسلام در برابر انحرافات است{{ببینید|متن=ببینید|روحانیت}}؛ از این‌رو به‌ویژه نسبت به آن دسته از شخصیت‌های روحانی که انجام این وظیفه را وجهه همت خود ساختند، توجه ویژه داشت:
امام‌خمینی وظیفه اساسی نهاد روحانیت را تربیت و هدایت انسان‌ها می‌داند و آنان را پس از [[پیامبران(ع)]] و [[اوصیا(ع)]]، مربیان جامعه می‌شمارد که مهم‌ترین پایگاه اسلام در برابر انحرافات است{{ببینید|متن=ببینید|روحانیت}}؛ از این‌رو به‌ویژه نسبت به آن دسته از شخصیت‌های روحانی که انجام این وظیفه را وجهه همت خود ساختند، توجه ویژه داشت:
خط ۱٬۹۱۸: خط ۱٬۹۲۴:
علم نخست‌وزیر (۱۳۴۱-۱۳۴۲ش) و وزیر دربار پهلوی (۱۳۴۵-۱۳۵۶ش) بود. او بارها مورد خطاب مستقیم امام‌خمینی و هشدار ایشان درباره عملکرد غیرقانونی‌اش قرار گرفت. ایشان عَلَم را بی‌سواد، ناتوان و مسئول حمله به [[مدرسه فیضیه]] و تمام فجایع وقت دانست و خواستار استیضاح و برکناری وی شد.{{ببینید|متن=ببینید|حمله به مدرسه فیضیه}} امام‌خمینی همچنین با رد درخواست دیدار با عَلَم، او را «علیل‌النفس» خواند و تماس سران حوزه علمیه با وی را به منزله خودکشی روحانیت دانست.{{ببینید|متن=ببینید|اسدالله علم |دستگیری امام‌خمینی}}
علم نخست‌وزیر (۱۳۴۱-۱۳۴۲ش) و وزیر دربار پهلوی (۱۳۴۵-۱۳۵۶ش) بود. او بارها مورد خطاب مستقیم امام‌خمینی و هشدار ایشان درباره عملکرد غیرقانونی‌اش قرار گرفت. ایشان عَلَم را بی‌سواد، ناتوان و مسئول حمله به [[مدرسه فیضیه]] و تمام فجایع وقت دانست و خواستار استیضاح و برکناری وی شد.{{ببینید|متن=ببینید|حمله به مدرسه فیضیه}} امام‌خمینی همچنین با رد درخواست دیدار با عَلَم، او را «علیل‌النفس» خواند و تماس سران حوزه علمیه با وی را به منزله خودکشی روحانیت دانست.{{ببینید|متن=ببینید|اسدالله علم |دستگیری امام‌خمینی}}
====امیرعباس هویدا====
====امیرعباس هویدا====
[[امیرعباس هویدا|هویدا]] در بهمن ۱۳۴۳ در حالی‌که امام‌خمینی در تبعید در [[ترکیه]] بود، جایگزین [[اسدالله علم]] شد و تا سال ۱۳۵۶ در این مسئولیت بود. امام‌خمینی در فروردین ۱۳۴۶ در نامه‌ای سرگشاده و مفصل خطاب به هویدا، ضمن اعتراض به تبعید غیر شرعی و غیر قانونی خود، از عملکرد دولت انتقاد کرد. ایشان از حکومت غیر قانونی هویدا و گذشتگان او به عنوان حکومت قرون وسطایی، و بدترین حکومت استبدادی و خودسری به نام اسلام یاد کرد که بزرگ‌ترین ضربه را بر پیکر قرآن و احکام اسلام وارد کرده است. ایشان با هشدار به هویدا درباره نتایج عملکرد دولتش، اقدامات دولت را سندهای عقب‌ماندگی برشمرد و وظیفه خود را نصیحت به هویدا ‌دانست.
[[امیرعباس هویدا|هویدا]] در بهمن ۱۳۴۳ در حالی‌که امام‌خمینی در تبعید در [[ترکیه]] بود، جایگزین [[اسدالله علم]] شد و تا سال ۱۳۵۶ در این مسئولیت بود. امام‌خمینی در فروردین ۱۳۴۶ در نامه‌ای سرگشاده و مفصل خطاب به هویدا، ضمن اعتراض به تبعید غیر شرعی و غیر قانونی خود، از عملکرد دولت [[انتقاد]] کرد. ایشان از حکومت غیر قانونی هویدا و گذشتگان او به عنوان حکومت قرون وسطایی، و بدترین حکومت استبدادی و خودسری به نام اسلام یاد کرد که بزرگ‌ترین ضربه را بر پیکر قرآن و احکام اسلام وارد کرده است. ایشان با هشدار به هویدا درباره نتایج عملکرد دولتش، اقدامات دولت را سندهای [[عقب‌ماندگی]] برشمرد و وظیفه خود را نصیحت به هویدا ‌دانست.
پس از اوج‌گیری نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی و دستگیری برخی افراد مؤثر رژیم، مانند هویدا با هدف آرام‌کردن مردم، امام‌خمینی هدف رژیم از بازداشت هویدا را ساکت‌کردن مردم دانست و آن را در روند مبارزه، بی‌تاثیر خواند. ایشان همچنین با معرفی هویدا به عنوان شریک پهلوی در خیانت‌ها، دستگیری او را حیله‌ای برای نجات و تبرئه پهلوی و فریب مردم شمرد.
پس از اوج‌گیری نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی و دستگیری برخی افراد مؤثر رژیم، مانند هویدا با هدف آرام‌کردن مردم، امام‌خمینی هدف رژیم از بازداشت هویدا را ساکت‌کردن مردم دانست و آن را در روند مبارزه، بی‌تاثیر خواند. ایشان همچنین با معرفی هویدا به عنوان شریک پهلوی در خیانت‌ها، دستگیری او را حیله‌ای برای نجات و تبرئه پهلوی و فریب مردم شمرد.
امام‌خمینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در واکنش به محاکمه و اعدام هویدا، هیاهو و اظهار تاسف امریکا و دیگر دولت‌های خارجی درباره اعدام وی را نه از سر حمایت از حقوق بشر، بلکه به سبب ازدست‌دادن نوکری وفادار ارزیابی کرد. ایشان معتقد بود هویدا در طول بیش از سیزده سال نخست‌وزیری، مزدور امریکا، غده سرطانی و مفسد و دشمن اسلام بود که مردم بیگناه را در خیابان‌ها کشت و به ‌سبب همان جنایت‌ها محاکمه و اعدام شد.{{ببینید|متن=ببینید|امیرعباس هویدا}}
امام‌خمینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در واکنش به محاکمه و اعدام هویدا، هیاهو و اظهار تاسف امریکا و دیگر دولت‌های خارجی درباره اعدام وی را نه از سر حمایت از [[حقوق بشر]]، بلکه به سبب ازدست‌دادن نوکری وفادار ارزیابی کرد. ایشان معتقد بود هویدا در طول بیش از سیزده سال نخست‌وزیری، مزدور امریکا، غده سرطانی و مفسد و دشمن اسلام بود که مردم بیگناه را در خیابان‌ها کشت و به ‌سبب همان جنایت‌ها محاکمه و اعدام شد.{{ببینید|متن=ببینید|امیرعباس هویدا}}
====جعفر شریف‌امامی====
====جعفر شریف‌امامی====
[[جعفر شریف‌امامی|شریف‌امامی]] که سال‌ها رئیس مجلس سنا و شورای ملی بود، در ماه‌های پایانی عمر رژیم پهلوی (۵ شهریور ۱۳۵۷-۱۴ آبان ۱۳۵۷ش) از سوی محمدرضا پهلوی به نخست‌وزیری منصوب شد. وی با شعار آشتی ملی و تعظیم شعائر مذهبی و احترام به روحانیت آغاز به کار کرد. امام‌خمینی در پیامی با فریب‌دانستن انتخاب شریف‌امامی، راه مذاکره و سازش با دولت را بست و او را یکی از مهره‌های پهلوی برای شکست نهضت اسلامی برشمرد. ایشان تاکید کرد اشخاصی دم از تعظیم شعائر مذهبی و احترام روحانیت می‏زنند که در طول نیم‌قرن شریک‌جرم دستگاه بوده‌اند. ایشان با افشای ترفندهای دولت شریف‌امامی، ماهیت واقعی آن را به مردم نشان داد و تاکید کرد او همان کسی است که تا دیروز علمای اسلام و روحانیون را مرتجع و نجس می‌دانست. امام‌خمینی شریف‌امامی و امثال او را به سبب قتل و جنایاتشان محکوم به [[قصاص]] و به تمام معنا وابسته به [[انگلستان]] و امریکا می‌دانست.{{ببینید|متن=ببینید|جعفر شریف‌امامی}}
[[جعفر شریف‌امامی|شریف‌امامی]] که سال‌ها رئیس مجلس سنا و شورای ملی بود، در ماه‌های پایانی عمر رژیم پهلوی (۵ شهریور ۱۳۵۷-۱۴ آبان ۱۳۵۷ش) از سوی محمدرضا پهلوی به نخست‌وزیری منصوب شد. وی با شعار آشتی ملی و تعظیم شعائر مذهبی و احترام به روحانیت آغاز به کار کرد. امام‌خمینی در پیامی با فریب‌دانستن انتخاب شریف‌امامی، راه مذاکره و سازش با دولت را بست و او را یکی از مهره‌های پهلوی برای شکست نهضت اسلامی برشمرد. ایشان تاکید کرد اشخاصی دم از تعظیم شعائر مذهبی و احترام روحانیت می‏زنند که در طول نیم‌قرن شریک‌جرم دستگاه بوده‌اند. ایشان با افشای ترفندهای دولت شریف‌امامی، ماهیت واقعی آن را به مردم نشان داد و تاکید کرد او همان کسی است که تا دیروز علمای اسلام و روحانیون را مرتجع و نجس می‌دانست. امام‌خمینی شریف‌امامی و امثال او را به سبب قتل و جنایاتشان محکوم به [[قصاص]] و به تمام معنا وابسته به [[انگلستان]] و امریکا می‌دانست.{{ببینید|متن=ببینید|جعفر شریف‌امامی}}
خط ۱٬۹۷۵: خط ۱٬۹۸۱:
* پس از عزل بنی‌صدر، محمدعلی رجایی که پیشینه وزارت [[آموزش و پرورش]]، نمایندگی مجلس شورای اسلامی و نخست‌وزیری را داشت، در مرداد ۱۳۶۰ به ریاست جمهوری ایران برگزیده شد و در کمتر از یک ماه بعد در ۸ شهریور در انفجار تروریستی محل نخست‌وزیری، به [[شهادت]] رسید. امام‌خمینی از عملکرد، صداقت و ساده‌زیستی رجایی و پشتوانه مردمی وی ستایش ‌کرده است. رجایی از نظر امام‌خمینی، فرزند متعهد، مسئول و محبوب آحاد جامعه بود که هیچگاه در خدمتگزاری کوتاهی نکرد و با کردارش، معلم اخلاق بود.{{ببینید|متن=ببینید|محمدعلی رجایی}}
* پس از عزل بنی‌صدر، محمدعلی رجایی که پیشینه وزارت [[آموزش و پرورش]]، نمایندگی مجلس شورای اسلامی و نخست‌وزیری را داشت، در مرداد ۱۳۶۰ به ریاست جمهوری ایران برگزیده شد و در کمتر از یک ماه بعد در ۸ شهریور در انفجار تروریستی محل نخست‌وزیری، به [[شهادت]] رسید. امام‌خمینی از عملکرد، صداقت و ساده‌زیستی رجایی و پشتوانه مردمی وی ستایش ‌کرده است. رجایی از نظر امام‌خمینی، فرزند متعهد، مسئول و محبوب آحاد جامعه بود که هیچگاه در خدمتگزاری کوتاهی نکرد و با کردارش، معلم اخلاق بود.{{ببینید|متن=ببینید|محمدعلی رجایی}}
* سیدعلی خامنه‌ای، سومین رئیس‌جمهور ایران که از روحانیان مبارز و فعال نهضت اسلامی بود، افزون بر عضویت در شورای انقلاب، از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، مسئولیت‌های متعددی، مانند نمایندگی در مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی و دبیرکلی حزب جمهوری اسلامی را ـ برعهده داشته است. مهم‌ترین مسئولیت وی در دوره حیات امام‌خمینی دو دوره ریاست جمهوری است که دوره دوم، با ارتحال امام‌خمینی و برگزیده شدن او به [[رهبری]] ناتمام ماند. امام‌خمینی، خامنه‌ای را فردی فهیم و سخنور نامید و مرجع رسیدگی به مسائل فکری و مقابله با تبلیغات احزاب و گروه‌های مخالف نظام تعیین کرد. ایشان پس از ترور خامنه‌ای، او را سربازی فداکار در جبهه جنگ، معلمی آموزنده در محراب، خطیبی توانا در جمعه و جماعات و راهنمایی دلسوز در صحنه انقلاب شمرد و در جای دیگر، او را برادری آشنا به مسائل فقهی و بازوی توانای جمهوری اسلامی دانست.{{ببینید|متن=ببینید|سیدعلی خامنه‌ای}}
* سیدعلی خامنه‌ای، سومین رئیس‌جمهور ایران که از روحانیان مبارز و فعال نهضت اسلامی بود، افزون بر عضویت در شورای انقلاب، از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، مسئولیت‌های متعددی، مانند نمایندگی در مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی و دبیرکلی حزب جمهوری اسلامی را ـ برعهده داشته است. مهم‌ترین مسئولیت وی در دوره حیات امام‌خمینی دو دوره ریاست جمهوری است که دوره دوم، با ارتحال امام‌خمینی و برگزیده شدن او به [[رهبری]] ناتمام ماند. امام‌خمینی، خامنه‌ای را فردی فهیم و سخنور نامید و مرجع رسیدگی به مسائل فکری و مقابله با تبلیغات احزاب و گروه‌های مخالف نظام تعیین کرد. ایشان پس از ترور خامنه‌ای، او را سربازی فداکار در جبهه جنگ، معلمی آموزنده در محراب، خطیبی توانا در جمعه و جماعات و راهنمایی دلسوز در صحنه انقلاب شمرد و در جای دیگر، او را برادری آشنا به مسائل فقهی و بازوی توانای جمهوری اسلامی دانست.{{ببینید|متن=ببینید|سیدعلی خامنه‌ای}}
* میرحسین موسوی افزون بر مسئولیت‌های دیگر، مانند وزارت امور خارجه و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی، در دو دوره ریاست‌جمهوری خامنه‌ای مسئولیت نخست‌وزیری را بر عهده داشته است و این مسئولیت تا پس از رحلت امام‌خمینی و بازنگری در قانون اساسی ادامه یافت. امام‌خمینی به موسوی علاقه‌مند و حامی دولت او بود و با نام‌گذاری دولت موسوی به دولت خدمتگزار و دولت مستضعفان، از فعالیت‌های دلسوزانه و موفقیت‌آمیز آن با توجه به گرفتاری بزرگ جنگ ستایش می‌کرد. ایشان در دوره دوم نخست‌وزیری موسوی و در واکنش به اختلاف نظرهایی که برای انتخاب او وجود داشت، انتخاب غیر از موسوی را به نخست‌وزیری در شرایط ویژه جنگ، خیانت به اسلام دانست. استعفای ناگهانی موسوی در [[شهریور]] ۱۳۶۷ مخالفت و انتقاد امام‌خمینی را در پی داشت و موجب هشدار ایشان نسبت به اقداماتی شد که دشمنان اسلام از آن سوء استفاده می‌کنند. ایشان با اظهار علاقه دوباره خود به موسوی، از وی خواست در سنگر نخست‏‌وزیری، به خدمت خود ادامه دهد.{{ببینید|متن=ببینید|میرحسین موسوی}}
* میرحسین موسوی افزون بر مسئولیت‌های دیگر، مانند وزارت امور خارجه و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی، در دو دوره ریاست‌جمهوری خامنه‌ای مسئولیت نخست‌وزیری را بر عهده داشته است و این مسئولیت تا پس از رحلت امام‌خمینی و بازنگری در قانون اساسی ادامه یافت. امام‌خمینی به موسوی علاقه‌مند و حامی دولت او بود و با نام‌گذاری دولت موسوی به دولت خدمتگزار و دولت مستضعفان، از فعالیت‌های دلسوزانه و موفقیت‌آمیز آن با توجه به گرفتاری بزرگ جنگ ستایش می‌کرد. ایشان در دوره دوم نخست‌وزیری موسوی و در واکنش به اختلاف نظرهایی که برای انتخاب او وجود داشت، انتخاب غیر از موسوی را به نخست‌وزیری در شرایط ویژه جنگ، خیانت به اسلام دانست. استعفای ناگهانی موسوی در شهریور ۱۳۶۷ مخالفت و انتقاد امام‌خمینی را در پی داشت و موجب هشدار ایشان نسبت به اقداماتی شد که دشمنان اسلام از آن سوء استفاده می‌کنند. ایشان با اظهار علاقه دوباره خود به موسوی، از وی خواست در سنگر نخست‏‌وزیری، به خدمت خود ادامه دهد.{{ببینید|متن=ببینید|میرحسین موسوی}}
====خبرگان، مجلس و شورای نگهبان====
====خبرگان، مجلس و شورای نگهبان====
بخش گسترده‌ای از شخصیت‌های انقلاب و نظام در مجالس خبرگان قانون اساسی و خبرگان رهبری حضور داشتند؛ همچنین سه دوره از مجلس شورای اسلامی در زمان رهبری امام‌خمینی شکل گرفت و هم‌زمان فقهای شورای نگهبان به عنوان نهاد مکمل مجلس از سوی امام‌خمینی برگزیده شدند و به برخی از آنان در اینجا به ترتیب حروف الفبا اشاره می‌شود:
بخش گسترده‌ای از شخصیت‌های انقلاب و نظام در مجالس خبرگان قانون اساسی و خبرگان رهبری حضور داشتند؛ همچنین سه دوره از مجلس شورای اسلامی در زمان رهبری امام‌خمینی شکل گرفت و هم‌زمان فقهای شورای نگهبان به عنوان نهاد مکمل مجلس از سوی امام‌خمینی برگزیده شدند و به برخی از آنان در اینجا به ترتیب حروف الفبا اشاره می‌شود:
خط ۱٬۹۸۳: خط ۱٬۹۸۹:
* [[سیدمحمد خاتمی]] از روحانیان مبارز است که مسئولیت مرکز اسلامی هامبورگ در آلمان، نمایندگی در نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و سرپرستی [[روزنامه کیهان]] را بر عهده داشت. امام‌خمینی از وی به نیکویی یاد کرده و او را فرزند فاضل، با تقوا و متعهد خود نامیده است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدمحمد خاتمی}}
* [[سیدمحمد خاتمی]] از روحانیان مبارز است که مسئولیت مرکز اسلامی هامبورگ در آلمان، نمایندگی در نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و سرپرستی [[روزنامه کیهان]] را بر عهده داشت. امام‌خمینی از وی به نیکویی یاد کرده و او را فرزند فاضل، با تقوا و متعهد خود نامیده است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدمحمد خاتمی}}
* [[ابوالقاسم خزعلی]] عضو فقهای شورای نگهبان و مجلس خبرگان قانون اساسی و خبرگان رهبری ازجمله روحانیان مبارز بود که امام‌خمینی مبارزات او را ستوده است و افرادی مانند وی را در شمار کسانی دانسته است که مردانه در برابر ستمکاران ایستاده‏اند؛ با این حال، ایشان نسبت به برخی رفتارهای تند خزعلی، به او تذکر داد.{{ببینید|متن=ببینید|ابوالقاسم خزعلی}}
* [[ابوالقاسم خزعلی]] عضو فقهای شورای نگهبان و مجلس خبرگان قانون اساسی و خبرگان رهبری ازجمله روحانیان مبارز بود که امام‌خمینی مبارزات او را ستوده است و افرادی مانند وی را در شمار کسانی دانسته است که مردانه در برابر ستمکاران ایستاده‏اند؛ با این حال، ایشان نسبت به برخی رفتارهای تند خزعلی، به او تذکر داد.{{ببینید|متن=ببینید|ابوالقاسم خزعلی}}
* [[محمدصادق خلخالی]]، از شاگردان مبارز امام‌خمینی و نخستین حاکم شرع انقلاب از سوی امام‌خمینی است. وی همچنین نماینده مجلس شورای اسلامی در دوره‌های اول تا سوم و نماینده مجلس خبرگان رهبری در دوره نخست بود. امام‌خمینی با اظهار لطف و محبت نسبت به او، گاه او را به [[تزکیه نفس]] و فراگیری [[علوم دینی]]، سفارش کرده است. ایشان از برخی حکم‌های صادرشده از سوی خلخالی که با انتقادات زیاد روبه‌رو بود حمایت کرد. بروز برخی تندروی‌ها در مسئولیت مبارزه با مواد مخدر، موجب شد امام‌خمینی ادامه کار او در این مسئولیت را به مصلحت نداند.{{ببینید|متن=ببینید|محمدصادق خلخالی}}
* [[محمدصادق خلخالی]]، از شاگردان مبارز امام‌خمینی و نخستین حاکم شرع انقلاب از سوی امام‌خمینی است. وی همچنین نماینده مجلس شورای اسلامی در دوره‌های اول تا سوم و نماینده مجلس خبرگان رهبری در دوره نخست بود. امام‌خمینی با اظهار لطف و محبت نسبت به او، گاه او را به [[تزکیه نفس]] و فراگیری علوم دینی، سفارش کرده است. ایشان از برخی حکم‌های صادرشده از سوی خلخالی که با انتقادات زیاد روبه‌رو بود حمایت کرد. بروز برخی تندروی‌ها در مسئولیت مبارزه با مواد مخدر، موجب شد امام‌خمینی ادامه کار او در این مسئولیت را به مصلحت نداند.{{ببینید|متن=ببینید|محمدصادق خلخالی}}
* [[سیدمحمد موسوی خوئینی]] از روحانیان مبارز است که پس از پیروزی انقلاب، افزون بر نمایندگی در نخستین دوره مجلس شورای اسلامی، سرپرستی حجاج، دادستانی کل کشور و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی را نیز عهده‌دار بود. موسوی خوئینی در پرواز بازگشت امام‌خمینی به ایران نیز همراه و امین ایشان در نگهداری اموال و اسناد بود. ـ امام‌خمینی او را فردی مورد علاقه خود، متدین، دارای بینش خاص سیاسی، عالم و بسیار متعهد و فعال شمرده است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدمحمد موسوی خوئینی}}
* [[سیدمحمد موسوی خوئینی]] از روحانیان مبارز است که پس از پیروزی انقلاب، افزون بر نمایندگی در نخستین دوره مجلس شورای اسلامی، سرپرستی حجاج، دادستانی کل کشور و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی را نیز عهده‌دار بود. موسوی خوئینی در پرواز بازگشت امام‌خمینی به ایران نیز همراه و امین ایشان در نگهداری اموال و اسناد بود. ـ امام‌خمینی او را فردی مورد علاقه خود، متدین، دارای بینش خاص سیاسی، عالم و بسیار متعهد و فعال شمرده است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدمحمد موسوی خوئینی}}
* [[مرضیه دباغ]] (حدیدچی)، بانوی مبارز، از یاران امام‌خمینی است که افزون بر سفر به [[نجف اشرف]] و دیدار با امام‌خمینی و سفر به لبنان و [[سوریه]] برای آموزش نظامی، در محل اقامت امام‌خمینی در [[نوفل لوشاتو]] نیز در شمار همراهان ایشان بود. وی پس از پیروزی انقلاب، مسئولیت فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب در همدان را بر عهده داشت و در دوره دوم و سوم مجلس شورای اسلامی نماینده مردم تهران بود. امام‌خمینی او را به عنوان یکی از اعضای هیئت حامل نامه ایشان به [[میخائیل گورباچف]]، رهبر وقت شوروی، برگزید.{{ببینید|متن=ببینید|مرضیه دباغ |نامه به میخائیل گورباچف}}
* [[مرضیه دباغ]] (حدیدچی)، بانوی مبارز، از یاران امام‌خمینی است که افزون بر سفر به [[نجف اشرف]] و دیدار با امام‌خمینی و سفر به لبنان و [[سوریه]] برای آموزش نظامی، در محل اقامت امام‌خمینی در [[نوفل لوشاتو]] نیز در شمار همراهان ایشان بود. وی پس از پیروزی انقلاب، مسئولیت فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب در همدان را بر عهده داشت و در دوره دوم و سوم مجلس شورای اسلامی نماینده مردم تهران بود. امام‌خمینی او را به عنوان یکی از اعضای هیئت حامل نامه ایشان به [[میخائیل گورباچف]]، رهبر وقت شوروی، برگزید.{{ببینید|متن=ببینید|مرضیه دباغ |نامه به میخائیل گورباچف}}
خط ۱٬۹۹۲: خط ۱٬۹۹۸:
* [[سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی، نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی و خبرگان رهبری و امام‌جمعه اصفهان است. امام‌خمینی به وی علاقه داشت و به صلاحیت و سابقه طولانی ارتباط با طاهری، گواهی داده است. ایشان پس از شهادت فرزند طاهری در جنگ تحمیلی، طاهری را فرزند برومند سید شهیدان(ع) خواند که همراه خاندان خود در صبر و ایثار در راه خداوند، اولی است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی}}
* [[سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی، نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی و خبرگان رهبری و امام‌جمعه اصفهان است. امام‌خمینی به وی علاقه داشت و به صلاحیت و سابقه طولانی ارتباط با طاهری، گواهی داده است. ایشان پس از شهادت فرزند طاهری در جنگ تحمیلی، طاهری را فرزند برومند سید شهیدان(ع) خواند که همراه خاندان خود در صبر و ایثار در راه خداوند، اولی است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی}}
* [[سیدحسن طاهری خرم‌آبادی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی است که عضویت در مجالس خبرگان قانون اساسی و خبرگان رهبری، نمایندگی امام‌خمینی در [[سپاه پاسداران انقلاب]] و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی را برعهده داشت. امام‌خمینی طاهری را به صلاح و سداد موصوف کرده و دیگران را به بهره‌مندی از رهنمودهای وی سفارش کرده است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدحسن طاهری خرم‌آبادی}}
* [[سیدحسن طاهری خرم‌آبادی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی است که عضویت در مجالس خبرگان قانون اساسی و خبرگان رهبری، نمایندگی امام‌خمینی در [[سپاه پاسداران انقلاب]] و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی را برعهده داشت. امام‌خمینی طاهری را به صلاح و سداد موصوف کرده و دیگران را به بهره‌مندی از رهنمودهای وی سفارش کرده است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدحسن طاهری خرم‌آبادی}}
* [[مهدی کروبی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی است که افزون بر نمایندگی مجلس شورای اسلامی در دوره‌های دوم و سوم و ششم، سرپرست بنیاد شهید انقلاب اسلامی، سرپرست حجاج{{ببینید|متن=ببینید|بعثه حج}} و نیز از اعضای شورای بازنگری قانون اساسی بوده است. امام‌خمینی او را فردی خدمتگزار به ملت و خانواده شهدا و موفق در اداره [[بنیاد شهید]] معرفی کرده است. ایشان همچنین وی را شکنجه‌شده در راه انقلاب خواند و مقاومت و صلاحیت او را ستود.{{ببینید|متن=ببینید|مهدی کروبی}}
* [[مهدی کروبی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی است که افزون بر نمایندگی مجلس شورای اسلامی در دوره‌های دوم و سوم و ششم، سرپرست بنیاد شهید انقلاب اسلامی، سرپرست حجاج{{ببینید|متن=ببینید|بعثه حج}} و نیز از اعضای شورای بازنگری قانون اساسی بوده است. امام‌خمینی او را فردی خدمتگزار به ملت و خانواده شهدا و موفق در اداره [[بنیاد شهید انقلاب اسلامی|بنیاد شهید]] معرفی کرده است. ایشان همچنین وی را شکنجه‌شده در راه انقلاب خواند و مقاومت و صلاحیت او را ستود.{{ببینید|متن=ببینید|مهدی کروبی}}
* [[حسن لاهوتی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی، نماینده مجلس شورای اسلامی در نخستین دوره، و سرپرست سپاه پاسداران انقلاب بود. امام‌خمینی، لاهوتی را نور چشم خود و از کسانی دانسته که در سال‌های مبارزه زجر‌های زیادی دید و مقاومت کرد. با این حال در موضوع دستگیری پسرش که از اعضای سازمان مجاهدین خلق بود، مسائلی پدید آمد که به احضار خود او و مرگ ناگهانی وی در بازداشت انجامید.{{ببینید|متن=ببینید|حسن لاهوتی}}
* [[حسن لاهوتی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی، نماینده مجلس شورای اسلامی در نخستین دوره، و سرپرست سپاه پاسداران انقلاب بود. امام‌خمینی، لاهوتی را نور چشم خود و از کسانی دانسته که در سال‌های مبارزه زجر‌های زیادی دید و مقاومت کرد. با این حال در موضوع دستگیری پسرش که از اعضای سازمان مجاهدین خلق بود، مسائلی پدید آمد که به احضار خود او و مرگ ناگهانی وی در بازداشت انجامید.{{ببینید|متن=ببینید|حسن لاهوتی}}
* [[سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی است که افزون بر نمایندگی امام‌خمینی در شورای سرپرستی [[صدا و سیما]]، مسئولیت سفارت ایران در کشور سوریه، و وزارت کشور در دولت دوم میرحسین موسوی را بر عهده داشت. امام‌خمینی محتشمی‌پور را فردی متدین، متعهد و دارای هوش سیاسی بالا خوانده است که از او خدمتگزاری خوب برای اسلام و ایران ساخته است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور}}
* [[سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی است که افزون بر نمایندگی امام‌خمینی در شورای سرپرستی صدا و سیما، مسئولیت سفارت ایران در کشور سوریه، و وزارت کشور در دولت دوم میرحسین موسوی را بر عهده داشت. امام‌خمینی محتشمی‌پور را فردی متدین، متعهد و دارای هوش سیاسی بالا خوانده است که از او خدمتگزاری خوب برای اسلام و ایران ساخته است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور}}
* [[علی مشکینی]] از استادان [[حوزه علمیه]] و از روحانیان مبارز است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی و نیز عضویت و ریاست مجلس خبرگان رهبری را برعهده داشته است. وی مورد اعتماد و طرف مشورت امام‌خمینی بود و ایشان او را مایه برکات زیاد ‌دانسته و از شخصیت علمی، فقهی، زهد و تقوای مشکینی ستایش کرده است. ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسئولیت‌های چندی، ازجمله امامت جمعه را بر عهده او گذاشت.{{ببینید|متن=ببینید|علی مشکینی}}
* [[علی مشکینی]] از استادان [[حوزه علمیه]] و از روحانیان مبارز است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی و نیز عضویت و ریاست مجلس خبرگان رهبری را برعهده داشته است. وی مورد اعتماد و طرف مشورت امام‌خمینی بود و ایشان او را مایه برکات زیاد ‌دانسته و از شخصیت علمی، فقهی، زهد و تقوای مشکینی ستایش کرده است. ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسئولیت‌های چندی، ازجمله امامت جمعه را بر عهده او گذاشت.{{ببینید|متن=ببینید|علی مشکینی}}
* [[محمد منتظری]] روحانی مبارز، نماینده مجلس شورای اسلامی و از شهدای [[هفتم تیر]] ۱۳۶۰ در دفتر [[حزب جمهوری اسلامی]] است. امام‌خمینی در پیام تسلیت خود به پدر وی، محمد منتظری را «فرزند اسلام و قرآن» نامید و منتظری را به سبب تربیت چنین فرزندی ستود. ایشان همچنین محمد منتظری را فرزند منتظری و خود خواند که با تعهد و انگیزه حساب‌شده وارد میدان مبارزه علیه ستمگران شد و در این راه عمری با زجر و شکنجه به سر برد و در گسترش مکتب تلاش ‌کرد.{{ببینید|متن=ببینید|محمد منتظری}}
* [[محمد منتظری]] روحانی مبارز، نماینده مجلس شورای اسلامی و از شهدای [[هفت تیر|هفتم تیر]] ۱۳۶۰ در دفتر [[حزب جمهوری اسلامی]] است. امام‌خمینی در پیام تسلیت خود به پدر وی، محمد منتظری را «فرزند اسلام و قرآن» نامید و منتظری را به سبب تربیت چنین فرزندی ستود. ایشان همچنین محمد منتظری را فرزند منتظری و خود خواند که با تعهد و انگیزه حساب‌شده وارد میدان مبارزه علیه ستمگران شد و در این راه عمری با زجر و شکنجه به سر برد و در گسترش مکتب تلاش ‌کرد.{{ببینید|متن=ببینید|محمد منتظری}}
* [[محمدرضا مهدوی کنی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی است که مسئولیت‌هایی چون عضویت در شورای انقلاب، سرپرستی کمیته‌های انقلاب اسلامی، وزارت کشور، نخست‌وزیری عضویت فقهای شورای نگهبان، نماینده امام‌خمینی در هیئت حل اختلاف میان قوا و عضویت در ستاد و شورای انقلاب فرهنگی داشت. امام‌خمینی برای او احترام قائل بود و پس از استعفای وی از سرپرستی [[کمیته انقلاب]] با ابراز تاسف، او را فردی کوشا و در خدمت اسلام معرفی کرد.{{ببینید|متن=ببینید|محمدرضا مهدوی کنی}}
* [[محمدرضا مهدوی کنی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی است که مسئولیت‌هایی چون عضویت در شورای انقلاب، سرپرستی کمیته‌های انقلاب اسلامی، وزارت کشور، نخست‌وزیری عضویت فقهای شورای نگهبان، نماینده امام‌خمینی در هیئت حل اختلاف میان قوا و عضویت در ستاد و شورای انقلاب فرهنگی داشت. امام‌خمینی برای او احترام قائل بود و پس از استعفای وی از سرپرستی [[کمیته انقلاب]] با ابراز تاسف، او را فردی کوشا و در خدمت اسلام معرفی کرد.{{ببینید|متن=ببینید|محمدرضا مهدوی کنی}}
* [[علی‌اکبر ناطق نوری]]، از روحانیان مبارز است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به نمایندگی امام‌خمینی در [[جهاد سازندگی]] برگزیده شد. وی وزیر کشور در دولت میرحسین موسوی بود و در سه دوره سوم تا پنجم به نمایندگی مجلس شورای اسلامی برگزیده شد و دو دوره اخیر رئیس مجلس بود. امام‌خمینی وی را فردی متدین، متعهد، مبارز و دارای هوش سیاسی دانسته و تصریح کرده است وی و همه دست‌اندرکاران صدیق نظام را فرزندان اسلام و انقلاب می‌داند.{{ببینید|متن=ببینید|علی‌اکبر ناطق نوری}}
* [[علی‌اکبر ناطق نوری]]، از روحانیان مبارز است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به نمایندگی امام‌خمینی در [[جهاد سازندگی]] برگزیده شد. وی وزیر کشور در دولت میرحسین موسوی بود و در سه دوره سوم تا پنجم به نمایندگی مجلس شورای اسلامی برگزیده شد و دو دوره اخیر رئیس مجلس بود. امام‌خمینی وی را فردی متدین، متعهد، مبارز و دارای هوش سیاسی دانسته و تصریح کرده است وی و همه دست‌اندرکاران صدیق نظام را فرزندان اسلام و انقلاب می‌داند.{{ببینید|متن=ببینید|علی‌اکبر ناطق نوری}}
خط ۲٬۰۱۹: خط ۲٬۰۲۵:
* [[سیداحمد خمینی]]، پسر کوچکتر امام‌خمینی که پس از درگذشت [[سیدمصطفی خمینی|سیدمصطفی]]، عزیزترین و نزدیک‌ترین فرد نزد ایشان بود و امور دفتر و بیت را به عهده داشت. امام‌خمینی علاقه و ارتباط عاطفی عمیقی با سیداحمد داشت و در چندین نامه او را عزیز، نورچشمی، مورد وثوق و فرزند مکرم خطاب کرده و همواره درباره مسائل مختلف شخصی، خانوادگی و امور بیت و دفتر، او را راهنمایی می‌کرد؛ نیز بارها با توجه به جایگاه حساس وی در دفتر امام‌خمینی، به درستکاری و امانتداری وی شهادت داده و در مقابل تهمت‌زنندگان به صورت جدی از وی دفاع کرده است.{{ببینید|متن=ببینید|سیداحمد خمینی}}
* [[سیداحمد خمینی]]، پسر کوچکتر امام‌خمینی که پس از درگذشت [[سیدمصطفی خمینی|سیدمصطفی]]، عزیزترین و نزدیک‌ترین فرد نزد ایشان بود و امور دفتر و بیت را به عهده داشت. امام‌خمینی علاقه و ارتباط عاطفی عمیقی با سیداحمد داشت و در چندین نامه او را عزیز، نورچشمی، مورد وثوق و فرزند مکرم خطاب کرده و همواره درباره مسائل مختلف شخصی، خانوادگی و امور بیت و دفتر، او را راهنمایی می‌کرد؛ نیز بارها با توجه به جایگاه حساس وی در دفتر امام‌خمینی، به درستکاری و امانتداری وی شهادت داده و در مقابل تهمت‌زنندگان به صورت جدی از وی دفاع کرده است.{{ببینید|متن=ببینید|سیداحمد خمینی}}
* سیدمصطفی خمینی، فرزند بزرگ و مبارز امام‌خمینی که ایشان او را امید آینده اسلام خواند و با اطمینان، تمام اختیارات سیاسی، حوزوی و امور شرعی را به او واگذار ‌کرد. درگذشت مشکوک سیدمصطفی برای امام‌خمینی بسیار سخت بود، اما ایشان با نگاه معرفتی خود آن را در شمار الطاف خفیه الهی شمرد. ایشان سیدمصطفی را «نور بصر و مُهْجَه قلب» خود خواند و او را در همه مستحبات خود شریک کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سیدمصطفی خمینی}}
* سیدمصطفی خمینی، فرزند بزرگ و مبارز امام‌خمینی که ایشان او را امید آینده اسلام خواند و با اطمینان، تمام اختیارات سیاسی، حوزوی و امور شرعی را به او واگذار ‌کرد. درگذشت مشکوک سیدمصطفی برای امام‌خمینی بسیار سخت بود، اما ایشان با نگاه معرفتی خود آن را در شمار الطاف خفیه الهی شمرد. ایشان سیدمصطفی را «نور بصر و مُهْجَه قلب» خود خواند و او را در همه مستحبات خود شریک کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سیدمصطفی خمینی}}
* [[سیدهاشم رسولی محلاتی]] از شاگردان نزدیک امام‌خمینی و از اعضای دفتر ایشان در قم و جماران و نماینده ایشان در [[بنیاد مسکن]]{{ببینید|متن=ببینید|بنیاد مسکن انقلاب اسلامی}} بوده است. امام‌خمینی به همت، جدیت، حسن نیت، امانت‌داری، صلاحیت و خدمتگزاری وی گواهی داده است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدهاشم رسولی محلاتی}} ایشان با پدر وی سیدحسین رسولی محلاتی نیز که از روحانیان تهران بود، رفاقت و ارتباط نزدیک داشت.{{ببینید|متن=ببینید|سیدحسین رسولی محلاتی}}
* [[سیدهاشم رسولی محلاتی]] از شاگردان نزدیک امام‌خمینی و از اعضای دفتر ایشان در قم و جماران و نماینده ایشان در [[بنیاد مسکن انقلاب اسلامی|بنیاد مسکن]] بوده است. امام‌خمینی به همت، جدیت، حسن نیت، امانت‌داری، صلاحیت و خدمتگزاری وی گواهی داده است.{{ببینید|متن=ببینید|سیدهاشم رسولی محلاتی}} ایشان با پدر وی سیدحسین رسولی محلاتی نیز که از روحانیان تهران بود، رفاقت و ارتباط نزدیک داشت.{{ببینید|متن=ببینید|سیدحسین رسولی محلاتی}}
* [[غلامرضا رضوانی]] از شاگردان امام‌خمینی و وصی و مسئول دفتر ایشان در [[نجف اشرف]] بود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی امام‌خمینی در شمار [[فقهای شورای نگهبان]] قرار گرفت. امام‌خمینی به رضوانی اعتماد داشت و بر صلاحیت، علم، تقوا و استقامت او تاکید کرده و او را وکیل خود معرفی کرده است.{{ببینید|متن=ببینید|غلامرضا رضوانی}}
* [[غلامرضا رضوانی]] از شاگردان امام‌خمینی و وصی و مسئول دفتر ایشان در [[نجف اشرف]] بود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی امام‌خمینی در شمار فقهای [[شورای نگهبان]] قرار گرفت. امام‌خمینی به رضوانی اعتماد داشت و بر صلاحیت، علم، تقوا و استقامت او تاکید کرده و او را وکیل خود معرفی کرده است.{{ببینید|متن=ببینید|غلامرضا رضوانی}}
* [[حسن صانعی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی و از اعضای فعال دفتر، در شمار افراد بسیار نزدیک به امام‌خمینی در قم و جماران و امین در امور مالی ایشان بوده است. وی همچنین از سوی امام‌خمینی مسئولیت [[بنیاد پانزده خرداد]] را به عهده داشته است.{{ببینید|متن=ببینید|بنیاد پانزده خرداد}} امام‌خمینی صانعی را برادر و فرزند خود خوانده و از صمیمی‌ترین دوستان وفادار خود در گذشته و حال شمرده است؛ همچنین گواهی داده است که از آغاز آشنایی با وی و برعهده‌گرفتن مسئولیت امور مالی دفتر، در همه حال با کمال صداقت، صمیمیت و امانتداری عمل کرده و وظایف خویش را بدون ذره‌ای چشم‌داشت مادی انجام داده است.{{ببینید|متن=ببینید|حسن صانعی}}
* [[حسن صانعی]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی و از اعضای فعال دفتر، در شمار افراد بسیار نزدیک به امام‌خمینی در قم و جماران و امین در امور مالی ایشان بوده است. وی همچنین از سوی امام‌خمینی مسئولیت [[بنیاد پانزده خرداد]] را به عهده داشته است.{{ببینید|متن=ببینید|بنیاد پانزده خرداد}} امام‌خمینی صانعی را برادر و فرزند خود خوانده و از صمیمی‌ترین دوستان وفادار خود در گذشته و حال شمرده است؛ همچنین گواهی داده است که از آغاز آشنایی با وی و برعهده‌گرفتن مسئولیت امور مالی دفتر، در همه حال با کمال صداقت، صمیمیت و امانتداری عمل کرده و وظایف خویش را بدون ذره‌ای چشم‌داشت مادی انجام داده است.{{ببینید|متن=ببینید|حسن صانعی}}
* [[محمدحسن قدیری]]، از شاگردان امام‌خمینی و عضو هیئت استفتاء ایشان بوده است. امام‌خمینی در پاسخ نامه انتقادی او نسبت به صدور فتوای حلال‌بودن بازی [[شطرنج]]، برخی پیامدهای برداشت قدیری از روایات را برشمرد و با ابراز علاقه به وی بیان داشت از فرد تحصیل‌کرده و زحمت‏کشیده‏ای مانند او توقع نداشته برداشت‌های این چنینی را به اسلام نسبت دهد. ایشان این پاسخ را در حال و هوای درس و بحث طلبگی دانست و قدیری را از دوستان دیرینه و خوب خویش خواند.{{ببینید|متن=ببینید|محمدحسن قدیری}}
* [[محمدحسن قدیری]]، از شاگردان امام‌خمینی و عضو هیئت استفتاء ایشان بوده است. امام‌خمینی در پاسخ نامه انتقادی او نسبت به صدور فتوای حلال‌بودن بازی [[شطرنج]]، برخی پیامدهای برداشت قدیری از روایات را برشمرد و با ابراز علاقه به وی بیان داشت از فرد تحصیل‌کرده و زحمت‏کشیده‏ای مانند او توقع نداشته برداشت‌های این چنینی را به اسلام نسبت دهد. ایشان این پاسخ را در حال و هوای درس و بحث طلبگی دانست و قدیری را از دوستان دیرینه و خوب خویش خواند.{{ببینید|متن=ببینید|محمدحسن قدیری}}
خط ۲٬۰۳۰: خط ۲٬۰۳۶:
* [[سیدصادق طباطبایی]] از دانشجویان مبارز خارج از کشور بود که با امام‌خمینی نسبت خانوادگی داشت و در سال‌های مبارزه، به‌ویژه در روزهای هجرت امام‌خمینی به پاریس با ایشان همراه بود. طباطبایی سخنگوی دولت موقت بود و امام‌خمینی پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ماموریت‌های بسیاری به او واگذار کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سیدصادق طباطبایی}}
* [[سیدصادق طباطبایی]] از دانشجویان مبارز خارج از کشور بود که با امام‌خمینی نسبت خانوادگی داشت و در سال‌های مبارزه، به‌ویژه در روزهای هجرت امام‌خمینی به پاریس با ایشان همراه بود. طباطبایی سخنگوی دولت موقت بود و امام‌خمینی پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ماموریت‌های بسیاری به او واگذار کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سیدصادق طباطبایی}}
* مهدی عراقی از مبارزان رنج‌دیده و یاران وفادار امام‌خمینی از آغاز نهضت اسلامی و مورد علاقه و اعتماد ایشان بود. وی در ۴ شهریور ۱۳۵۸ به همراه فرزندش به دست گروه فرقان به شهادت رسید. امام‌خمینی وی را مرد بسیار صالح و فداکار، بزرگوار و دوست دیرین خود نامیده است که عمرش را صرف خدمت به اسلام کرده است.{{ببینید|متن=ببینید|مهدی عراقی}}
* مهدی عراقی از مبارزان رنج‌دیده و یاران وفادار امام‌خمینی از آغاز نهضت اسلامی و مورد علاقه و اعتماد ایشان بود. وی در ۴ شهریور ۱۳۵۸ به همراه فرزندش به دست گروه فرقان به شهادت رسید. امام‌خمینی وی را مرد بسیار صالح و فداکار، بزرگوار و دوست دیرین خود نامیده است که عمرش را صرف خدمت به اسلام کرده است.{{ببینید|متن=ببینید|مهدی عراقی}}
* امام‌خمینی [[علی قدوسی]] را که از شاگردان مبارز ایشان بود و پس از پیروزی انقلاب، به قضاوت و دادستانی انقلاب اسلامی برگزید، ستوده و او را انسانی درست، فعّال و قاطع شمرده است. قدوسی در [[مرداد]] ۱۳۶۰ به دست [[سازمان مجاهدین خلق]] به شهادت رسید و امام‌خمینی با اشاره به علم، تقوا و استقامت و تعهد وی در راه هدف، شهادت را بر او مبارک خوانده است.{{ببینید|متن=ببینید|علی قدوسی}}
* امام‌خمینی [[علی قدوسی]] را که از شاگردان مبارز ایشان بود و پس از پیروزی انقلاب، به قضاوت و دادستانی انقلاب اسلامی برگزید، ستوده و او را انسانی درست، فعّال و قاطع شمرده است. قدوسی در مرداد ۱۳۶۰ به دست [[سازمان مجاهدین خلق]] به شهادت رسید و امام‌خمینی با اشاره به علم، تقوا و استقامت و تعهد وی در راه هدف، شهادت را بر او مبارک خوانده است.{{ببینید|متن=ببینید|علی قدوسی}}
* [[سیدحسن خمینی قمی]]، از عالمان بنام و مبارز را مردی فعال در راه دین معرفی می‌کرد که نزد خدا و مردم عزیز است و مردم وظیفه دارند در احترام به او بکوشند. پس از پیروزی انقلاب و با شکل‌گیری برخی نهادهای انقلابی، مخالفت‌های قمی با نظام بروز کرد. امام‌خمینی وی را بر لزوم وحدت کلمه و هوشیاری در برابر دسیسه دشمنان فرا خواند اما موضع منفی وی ادامه یافت.{{ببینید|متن=ببینید|سیدحسن قمی}}
* [[سیدحسن قمی|سیدحسن خمینی قمی]]، از عالمان بنام و مبارز را مردی فعال در راه دین معرفی می‌کرد که نزد خدا و مردم عزیز است و مردم وظیفه دارند در احترام به او بکوشند. پس از پیروزی انقلاب و با شکل‌گیری برخی نهادهای انقلابی، مخالفت‌های قمی با نظام بروز کرد. امام‌خمینی وی را بر لزوم وحدت کلمه و هوشیاری در برابر دسیسه دشمنان فرا خواند اما موضع منفی وی ادامه یافت.{{ببینید|متن=ببینید|سیدحسن قمی}}
* [[بهاء‌الدین محلاتی]]، فقیه مبارز از دوستان قدیمی امام‌خمینی و همراه نهضت بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اعتراض او به برخی عملکردها موجب بدرفتاری برخی افراد با او شد. امام‌خمینی به پشتیبانی از وی، برخی عناصر مفسد و ضد انقلاب را در صدد فتنه‌انگیزی دانست و ابراز امیدواری کرد محلاتی دلگیر و رنجیده‌خاطر نشود و نیرنگ آنان را خنثی کند.{{ببینید|متن=ببینید|بهاءالدین محلاتی}}
* [[بهاءالدین محلاتی|بهاء‌الدین محلاتی]]، فقیه مبارز از دوستان قدیمی امام‌خمینی و همراه نهضت بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اعتراض او به برخی عملکردها موجب بدرفتاری برخی افراد با او شد. امام‌خمینی به پشتیبانی از وی، برخی عناصر مفسد و ضد انقلاب را در صدد فتنه‌انگیزی دانست و ابراز امیدواری کرد محلاتی دلگیر و رنجیده‌خاطر نشود و نیرنگ آنان را خنثی کند.{{ببینید|متن=ببینید|بهاءالدین محلاتی}}
* [[محمد مفتح]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی بود که امام‌خمینی در مراسم تشییع او در قم حضور یافت و وی را استادی محترم شمرد که انتظار می‌رفت از علم او برای اسلام و پیشرفت [[نهضت اسلامی]] بهره‌های زیادی حاصل شود. ایشان به خانواده مفتح برای داشتن چنین شخصیتی تبریک گفت و برای پیوستن او به شهدای صدر اسلام دعا کرد.{{ببینید|متن=ببینید|محمد مفتح}}
* [[محمد مفتح]] از شاگردان مبارز امام‌خمینی بود که امام‌خمینی در مراسم تشییع او در قم حضور یافت و وی را استادی محترم شمرد که انتظار می‌رفت از علم او برای اسلام و پیشرفت [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت اسلامی]] بهره‌های زیادی حاصل شود. ایشان به خانواده مفتح برای داشتن چنین شخصیتی تبریک گفت و برای پیوستن او به شهدای صدر اسلام دعا کرد.{{ببینید|متن=ببینید|محمد مفتح}}
افزون بر موارد گفته‌شده، اشخاص بسیاری وجود دارند که از شمار مبارزان دوران نهضت، نمایندگان امام‌خمینی، اعضای دفتر و منصوبان ایشان در مسئولیت‌های حکومتی و بزرگان دینی و سیاسی و نظامی کشور یا از دوستان و همراهان امام‌خمینی بوده‌اند و برخی از آنان از شخصیت‌های بزرگ حوزوی و غیر حوزوی به شمار می‌روند و البته اندکی نیز در ادامه به مقابله با انقلاب و نظام اسلامی دست زدند. بخشی از آنان در [[دانشنامه امام‌خمینی]] دارای مدخل مستقل هستند که به ترتیب الفبا عبارت‌اند از:
افزون بر موارد گفته‌شده، اشخاص بسیاری وجود دارند که از شمار مبارزان دوران نهضت، نمایندگان امام‌خمینی، اعضای دفتر و منصوبان ایشان در مسئولیت‌های حکومتی و بزرگان دینی و سیاسی و نظامی کشور یا از دوستان و همراهان امام‌خمینی بوده‌اند و برخی از آنان از شخصیت‌های بزرگ حوزوی و غیر حوزوی به شمار می‌روند و البته اندکی نیز در ادامه به مقابله با انقلاب و نظام اسلامی دست زدند. بخشی از آنان در [[دانشنامه امام‌خمینی]] دارای مدخل مستقل هستند که به ترتیب الفبا عبارت‌اند از:
[[صادق احسان‌بخش]]؛ [[سیدمهدی جمارانی]]؛ [[محمد امامی کاشانی]]؛ [[ابراهیم امینی]]؛ [[مجید انصاری]]؛ [[محی‌الدین انواری]]؛ [[هادی باریک‌بین]]؛ [[علی تهرانی]]؛ [[محمدصادق تهرانی]]؛ [[حیدرعلی جلالی خمینی]]؛ [[عبدالله جوادی آملی]]؛ [[محی‌الدین حائری شیرازی]]؛ [[حسن حبیبی]]؛ [[محمدجواد حجتی کرمانی]]؛ [[سیدعباس خاتم یزدی]]؛ [[حسین راستی کاشانی]]؛ [[محمدعلی رحمانی]]؛ [[محسن رضایی]]؛ [[سیدعزالدین زنجانی]]؛ [[جعفر سبحانی]]؛ [[عزت‌الله سحابی]]؛ [[یدالله سحابی]]؛ [[ابوالحسن شیرازی]]؛ [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]]، [[محمد صدوقی]]؛ [[علی صیاد شیرازی]]؛ [[قاسمعلی ظهیرنژاد]]؛ [[صادق قطب‌زاده]]؛ [[مسلم ملکوتی]]؛ [[محمد مؤمن]]؛ [[سیدعباس مهری]]؛ [[سیدکاظم نورمفیدی]]؛ [[عبدالله نوری]]؛ [[حسین نوری همدانی]]؛ [[علی‌اکبر ولایتی]]؛ [[محمد هاشمی]]؛ [[ابراهیم یزدی]]؛ [[محمد یزدی]].
[[صادق احسان‌بخش]]؛ [[سیدمهدی جمارانی]]؛ [[محمد امامی کاشانی]]؛ [[ابراهیم امینی]]؛ [[مجید انصاری]]؛ [[محی‌الدین انواری]]؛ [[هادی باریک‌بین]]؛ [[علی تهرانی]]؛ [[محمدصادق تهرانی]]؛ [[حیدرعلی جلالی خمینی]]؛ [[عبدالله جوادی آملی]]؛ [[محی‌الدین حائری شیرازی]]؛ [[حسن حبیبی]]؛ [[محمدجواد حجتی کرمانی]]؛ [[سیدعباس خاتم یزدی]]؛ [[حسین راستی کاشانی]]؛ [[محمدعلی رحمانی]]؛ [[محسن رضایی]]؛ [[سیدعزالدین زنجانی]]؛ [[جعفر سبحانی]]؛ [[عزت‌الله سحابی]]؛ [[یدالله سحابی]]؛ [[ابوالحسن شیرازی]]؛ [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]]، [[محمد صدوقی]]؛ [[علی صیاد شیرازی]]؛ [[قاسمعلی ظهیرنژاد]]؛ [[صادق قطب‌زاده]]؛ [[مسلم ملکوتی]]؛ [[محمد مؤمن]]؛ [[سیدعباس مهری]]؛ [[سیدکاظم نورمفیدی]]؛ [[عبدالله نوری]]؛ [[حسین نوری همدانی]]؛ [[علی‌اکبر ولایتی]]؛ [[محمد هاشمی]]؛ [[ابراهیم یزدی]]؛ [[محمد یزدی]].
==بیماری، رحلت و ‌خاکسپاری==
==بیماری، رحلت و ‌خاکسپاری==
در این بخش به بیماری، رحلت و خاکسپاری امام‌خمینی پرداخته می‌شود.
در این بخش به [[بیماری امام‌خمینی|بیماری]]، [[رحلت امام‌خمینی|رحلت]] و خاکسپاری امام‌خمینی پرداخته می‌شود.
===بیماری و رحلت===
===بیماری و رحلت===
امام‌خمینی در طول زندگی چند نوبت به بیماری‌های خاص دچار شده است؛ اما مهم‌ترین بیماری ایشان به زمستان ۱۳۵۸ و سپس بهار ۱۳۶۸ برمی‌گردد که به رحلت ایشان انجامید:
امام‌خمینی در طول زندگی چند نوبت به بیماری‌های خاص دچار شده است؛ اما مهم‌ترین بیماری ایشان به زمستان ۱۳۵۸ و سپس بهار ۱۳۶۸ برمی‌گردد که به رحلت ایشان انجامید:
* بیماری قلبی: مدتی پس از انتقال امام‌خمینی از تهران به قم در ۱۰/۱۲/۱۳۵۷، فشار کار و مشکلات، بیماری قلبی نهفته ایشان را فعال کرد و پزشکان با توجه به کمبود امکانات پزشکی در [[قم]]، برخلاف میل باطنی ایشان، امام‌خمینی را در بیمارستان قلب تهران بستری کردند. از آنجا که کشور در آستانه نخستین انتخابات ریاست جمهوری بود، امام‌خمینی به فرزند خود سیداحمد سفارش کرد اگر مسئله‌ای برای ایشان پیش آمد، آن را تا پس از برگزاری انتخابات پنهان نگه دارد.{{ببینید|متن=ببینید|بیماری امام‌خمینی}}
* بیماری قلبی: مدتی پس از انتقال امام‌خمینی از تهران به قم در ۱۰/۱۲/۱۳۵۷، فشار کار و مشکلات، بیماری قلبی نهفته ایشان را فعال کرد و پزشکان با توجه به کمبود امکانات پزشکی در [[قم]]، برخلاف میل باطنی ایشان، امام‌خمینی را در بیمارستان قلب تهران بستری کردند. از آنجا که کشور در آستانه نخستین انتخابات ریاست جمهوری بود، امام‌خمینی به فرزند خود سیداحمد سفارش کرد اگر مسئله‌ای برای ایشان پیش آمد، آن را تا پس از برگزاری انتخابات پنهان نگه دارد.{{ببینید|متن=ببینید|بیماری امام‌خمینی}}
امام‌خمینی به توصیه پزشکان دوره نقاهت بیماری را در آب و هوای مناسب‌ «دربند» شمیران گذراند. با تکرار درد قلبی و پس از مشورت با برخی پزشکان اروپایی، درمان با مصرف داروی منظم آغاز شد. پس از ورود امام‌خمینی به [[جماران]]، گروه پزشکی ثابتی از متخصصان قلب، ریه و داخلی تشکیل شد و گروه پزشکی غیر ثابتی نیز با تخصص‌های دیگر برای مداوای ایشان در نظر گرفته شد.{{ببینید|متن=ببینید|جماران}}
امام‌خمینی به توصیه پزشکان دوره نقاهت بیماری را در آب و هوای مناسب‌ «دربند» شمیران گذراند. با تکرار درد قلبی و پس از مشورت با برخی پزشکان اروپایی، درمان با مصرف داروی منظم آغاز شد. پس از ورود امام‌خمینی به [[جماران]]، گروه پزشکی ثابتی از متخصصان قلب، ریه و داخلی تشکیل شد و گروه پزشکی غیر ثابتی نیز با تخصص‌های دیگر برای مداوای ایشان در نظر گرفته شد.{{ببینید|متن=ببینید|جماران}}
امام‌خمینی پس از این تاریخ، سه بار در بیمارستان بقیة‌الله(ع) جماران که به سبب رعایت مسائل امنیتی در کنار خانه ایشان ساخته شده بود، بستری شد و یک بار آن مربوط به مشکل قلبی دوباره ایشان در ۶ [[فروردین]] ۱۳۶۵ بود که قلب ایشان یکباره از کار ‌ایستاد؛ ولی با تلاش به‌موقع دکتر مسعود پورمقدس به زندگی بازگشت و برای اقدام‌های تکمیلی به بیمارستان منتقل شد.
امام‌خمینی پس از این تاریخ، سه بار در بیمارستان بقیة‌الله(ع) جماران که به سبب رعایت مسائل امنیتی در کنار خانه ایشان ساخته شده بود، بستری شد و یک بار آن مربوط به مشکل قلبی دوباره ایشان در ۶ فروردین ۱۳۶۵ بود که قلب ایشان یکباره از کار ‌ایستاد؛ ولی با تلاش به‌موقع دکتر مسعود پورمقدس به زندگی بازگشت و برای اقدام‌های تکمیلی به بیمارستان منتقل شد.
* بیماری گوارشی: امام‌خمینی یک بار در سال ۱۳۶۷ به سبب ناراحتی گوارشی در بیمارستان بقیة‌الله(ع) جماران بستری شد و تشخیص پزشکان گوارش و جراح در آن زمان، کم‌خونی قسمتی از روده بود و با اقدام‌های درمانی، بهبود یافت. ایشان بار دیگر در ۲۹ [[اردیبهشت]] ۱۳۶۸به سبب احساس درد در معده، برای معاینه پزشکی در همین بیمارستان بستری گردید و پس از رادیوگرافی، به خانه بازگشت و بار دوم در همان روز به بیمارستان مراجعه کرد و معاینه کاستروسکپی نشان از سرطان و زخم‌های متعدد معده داشت. پس از تشخیص سرطان معده تصمیم تیم پزشکی بر جراحی فوری قرار گرفت.{{ببینید|متن=ببینید|بیماری امام‌خمینی}}
* بیماری گوارشی: امام‌خمینی یک بار در سال ۱۳۶۷ به سبب ناراحتی گوارشی در بیمارستان بقیة‌الله(ع) جماران بستری شد و تشخیص پزشکان گوارش و جراح در آن زمان، کم‌خونی قسمتی از روده بود و با اقدام‌های درمانی، بهبود یافت. ایشان بار دیگر در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۶۸به سبب احساس درد در معده، برای معاینه پزشکی در همین بیمارستان بستری گردید و پس از رادیوگرافی، به خانه بازگشت و بار دوم در همان روز به بیمارستان مراجعه کرد و معاینه کاستروسکپی نشان از سرطان و زخم‌های متعدد معده داشت. پس از تشخیص سرطان معده تصمیم تیم پزشکی بر جراحی فوری قرار گرفت.{{ببینید|متن=ببینید|بیماری امام‌خمینی}}
امام‌خمینی عصر روز اول [[خرداد]] ۱۳۶۸ برای جراحی داخلی به بیمارستان بقیةالله(ع) رفت و صبح روز بعد به اتاق عمل منتقل شد. جراحان ایشان ایرج فاضل، منوچهر دوائی و محمدرضا کلانتر معتمد بودند. حال امام‌خمینی پس از جراحی، رضایت‌بخش بود؛ اما مشکلات پیش‌بینی‌نشده بیماری، چند روز پس از عمل نمایان شد. روز جمعه ۵ خرداد ۱۳۶۸ ایشان از [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] خواست در خطبه نماز جمعه از مردم بخواهد دعا کنند خداوند ایشان را بپذیرد. روزهای بعد نیز حال ایشان پایدار نبود و سرانجام تلاش تیم پزشکی بی‌نتیجه ماند و ایشان درگذشت.{{ببینید|متن=ببینید|بیماری امام‌خمینی |ارتحال امام‌خمینی}}
امام‌خمینی عصر روز اول [[خرداد]] ۱۳۶۸ برای جراحی داخلی به بیمارستان بقیةالله(ع) رفت و صبح روز بعد به اتاق عمل منتقل شد. جراحان ایشان ایرج فاضل، منوچهر دوائی و محمدرضا کلانتر معتمد بودند. حال امام‌خمینی پس از جراحی، رضایت‌بخش بود؛ اما مشکلات پیش‌بینی‌نشده بیماری، چند روز پس از عمل نمایان شد. روز جمعه ۵ خرداد ۱۳۶۸ ایشان از [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] خواست در خطبه نماز جمعه از مردم بخواهد دعا کنند خداوند ایشان را بپذیرد. روزهای بعد نیز حال ایشان پایدار نبود و سرانجام تلاش تیم پزشکی بی‌نتیجه ماند و ایشان درگذشت.{{ببینید|متن=ببینید|بیماری امام‌خمینی |ارتحال امام‌خمینی}}
امام‌خمینی در برابر دردهای جسمانی پرتحمل بود و در معاینات پزشکی و تزریق مداوم سرم، لب به شکایت نمی‌گشود. دستورهای پزشکی را به طور دقیق رعایت می‌کرد و عمل به نظریه کارشناسان را یک تکلیف می‌شمرد.{{ببینید|متن=ببینید|بیماری امام‌خمینی}}
امام‌خمینی در برابر دردهای جسمانی پرتحمل بود و در معاینات پزشکی و تزریق مداوم سرم، لب به شکایت نمی‌گشود. دستورهای پزشکی را به طور دقیق رعایت می‌کرد و عمل به نظریه کارشناسان را یک تکلیف می‌شمرد.{{ببینید|متن=ببینید|بیماری امام‌خمینی}}
خط ۲٬۰۷۲: خط ۲٬۰۷۸:
این وصیت‌نامه در یک مقدمه، دو تذکر آغازین، هجده بند و چهار تذکر پایانی تنظیم شده است. مطالب موردنظر امام‌خمینی که پس از مقدمه و تذکرات، در خلال هجده بند آمده است، به‌طور خلاصه در سه محور قابل ذکر است:
این وصیت‌نامه در یک مقدمه، دو تذکر آغازین، هجده بند و چهار تذکر پایانی تنظیم شده است. مطالب موردنظر امام‌خمینی که پس از مقدمه و تذکرات، در خلال هجده بند آمده است، به‌طور خلاصه در سه محور قابل ذکر است:
* انقلاب اسلامی: رمز پیروزی و بقای [[انقلاب اسلامی]]، معرفی و بیان توطئه دشمنان در ضعیف‌نشان‌دادن اسلام و جمهوری اسلامی در اداره جامعه، به‌انزواکشیدن [[روحانیت]]، ترویج ازخودبیگانگی و ایجاد انحراف در مراکز تعلیم و تربیت، ازجمله مهم‌ترین موضوعات مطرح‌شده در این محور است.
* انقلاب اسلامی: رمز پیروزی و بقای [[انقلاب اسلامی]]، معرفی و بیان توطئه دشمنان در ضعیف‌نشان‌دادن اسلام و جمهوری اسلامی در اداره جامعه، به‌انزواکشیدن [[روحانیت]]، ترویج ازخودبیگانگی و ایجاد انحراف در مراکز تعلیم و تربیت، ازجمله مهم‌ترین موضوعات مطرح‌شده در این محور است.
* مسائل حیاتی و مهم: امام‌خمینی در بیان مهم‌ترین مسائل کشور، تعهد نمایندگان و مسئولان کشور به اسلام و خدمت به مردم، توجه مردم به حضور و مشارکت در صحنه، اهمیت [[قضاوت]]، توصیه به [[حوزه‏‌های علمیه]] درباره هوشیاربودن در برابر توطئه‌های دشمنان و منحرف‌نشدن از سنت فقهای سلف، اصلاح و تصفیه [[قوه مجریه]]، اهمیت مراکز تعلیم و تربیت از کودکستان تا دانشگاه، نقش قوای مسلّح در حفظ انقلاب اسلامی و نصیحت به [[رادیو و تلویزیون]]، مطبوعات، سینماها و تئاترها برای جلوگیری از تباهی مردم را تذکر داده است.
* مسائل حیاتی و مهم: امام‌خمینی در بیان مهم‌ترین مسائل کشور، تعهد نمایندگان و مسئولان کشور به اسلام و خدمت به مردم، توجه مردم به حضور و مشارکت در صحنه، اهمیت [[قضاوت]]، توصیه به [[حوزه‏‌های علمیه]] درباره هوشیاربودن در برابر توطئه‌های دشمنان و منحرف‌نشدن از سنت فقهای سلف، اصلاح و تصفیه [[قوه مجریه]]، اهمیت مراکز تعلیم و تربیت از کودکستان تا دانشگاه، نقش [[قوای مسلح|قوای مسلّح]] در حفظ انقلاب اسلامی و نصیحت به [[رادیو]] و [[تلویزیون]]، [[مطبوعات]]، [[سینما|سینماها]] و تئاترها برای جلوگیری از تباهی مردم را تذکر داده است.
* تاکیدها و پندها: ازجمله مهم‌ترین پندهایی که امام‌خمینی در وصیت‌نامه آورده است، عبارت‌اند از: توصیه، هشدار و نصیحت به گروه‌ها و مخالفان جمهوری اسلامی و فریب‏‌خوردگان و دعوت آنان به رعایت انصاف، توضیح درباره مشی معتدل [[اقتصاد اسلامی]]، نصیحت و هشدار به برخی روحانیان و روحانی‌نماها درباره قضاوت نسبت به انقلاب اسلامی و شرایط ظهور [[امام ‌زمان(ع)]]، توصیه به ملت‌ها و مستضعفان جهان برای قیام و حرکتی جهانی به سوی تشکیل دولت اسلامی از طریق ایجاد جمهوری‌های آزاد و مستقل و وصیت به مردم برای اهتمام بر خودشناسی، خودکفایی و استقلال در همه ابعاد و مقاومت برای رسیدن به اهداف بزرگ.{{ببینید|متن=ببینید|وصیت‌نامه سیاسی‌الهی}}
* تاکیدها و پندها: ازجمله مهم‌ترین پندهایی که امام‌خمینی در وصیت‌نامه آورده است، عبارت‌اند از: توصیه، هشدار و نصیحت به گروه‌ها و مخالفان جمهوری اسلامی و فریب‏‌خوردگان و دعوت آنان به رعایت انصاف، توضیح درباره مشی معتدل اقتصاد اسلامی، نصیحت و هشدار به برخی روحانیان و روحانی‌نماها درباره قضاوت نسبت به انقلاب اسلامی و شرایط ظهور [[امام زمان(ع)|امام ‌زمان(ع)]]، توصیه به ملت‌ها و مستضعفان جهان برای قیام و حرکتی جهانی به سوی تشکیل دولت اسلامی از طریق ایجاد جمهوری‌های آزاد و مستقل و وصیت به مردم برای اهتمام بر خودشناسی، خودکفایی و استقلال در همه ابعاد و مقاومت برای رسیدن به اهداف بزرگ.{{ببینید|متن=ببینید|وصیت‌نامه سیاسی‌الهی}}
===دستخط===
===دستخط===
امام‌خمینی هنر خط را نزد برادر خود [[سیدمرتضی پسندیده]]، فراگرفت. ایشان در سال‌های نخست مرجعیت، اعلامیه‌ها و بیانیه‌ها، پاسخ‌ به نامه‌ها و استفتائات و رسید [[وجوه شرعی]] را به دست خود می‌نوشت؛ اما پس از فزونی مقلدان و مراجعان کسان دیگری در نوشتن نامه‌ها، اجازات، استفتاها، اعلامیه‌ها و پیام‌ها همکاری داشتند، ازجمله [[سیدهاشم رسولی محلاتی]]، [[محمدحسن رحیمیان]]، [[محمدحسن قدیری]]، [[حسن صانعی]] و [[سیدجعفر کریمی]] و نیز در اواخر، سیداحمد خمینی؛ ولی تمام نوشته‌ها، با امضا یا مهر امام‌خمینی یا هر دو منتشر می‌شد.{{ببینید|متن=ببینید|دستخط امام‌خمینی}} در سال‌های پس از پیروزی انقلاب احکام و پیام‌‌ها و نامه‌های مهم به املا و انشای امام‌خمینی و گاه به خط خود ایشان بود و در صورت نیاز، رسولی محلاتی آن را بدون هیچ اصلاحی بازنویسی می‌کرد و امام‌خمینی آن را می‌دید و امضا می‌کرد؛ از این‌رو مجموعه پیام‌ها، احکام، اجازات، استفتاها و مانند آن، از گذشته تا سال‌های پایانی عمر امام‌خمینی، از نظر نگارش وضع یکسانی نداشته و همه آنها به خط امام‌خمینی نبوده است، هرچند همه آنها به امضا یا مهر یا امضا و مهر ایشان بوده است.
امام‌خمینی هنر خط را نزد برادر خود [[سیدمرتضی پسندیده]]، فراگرفت. ایشان در سال‌های نخست مرجعیت، اعلامیه‌ها و بیانیه‌ها، پاسخ‌ به نامه‌ها و استفتائات و رسید [[وجوه شرعی]] را به دست خود می‌نوشت؛ اما پس از فزونی مقلدان و مراجعان کسان دیگری در نوشتن نامه‌ها، اجازات، استفتاها، اعلامیه‌ها و پیام‌ها همکاری داشتند، ازجمله [[سیدهاشم رسولی محلاتی]]، [[محمدحسن رحیمیان]]، [[محمدحسن قدیری]]، [[حسن صانعی]] و [[سیدجعفر کریمی]] و نیز در اواخر، سیداحمد خمینی؛ ولی تمام نوشته‌ها، با امضا یا مهر امام‌خمینی یا هر دو منتشر می‌شد.{{ببینید|متن=ببینید|دستخط امام‌خمینی}} در سال‌های پس از پیروزی انقلاب احکام و پیام‌‌ها و نامه‌های مهم به املا و انشای امام‌خمینی و گاه به خط خود ایشان بود و در صورت نیاز، رسولی محلاتی آن را بدون هیچ اصلاحی بازنویسی می‌کرد و امام‌خمینی آن را می‌دید و امضا می‌کرد؛ از این‌رو مجموعه پیام‌ها، احکام، اجازات، استفتاها و مانند آن، از گذشته تا سال‌های پایانی عمر امام‌خمینی، از نظر نگارش وضع یکسانی نداشته و همه آنها به خط امام‌خمینی نبوده است، هرچند همه آنها به امضا یا مهر یا امضا و مهر ایشان بوده است.
خط ۲٬۱۲۳: خط ۲٬۱۲۹:
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
دانشنامه امام، مدخل «[https://books.khomeini.ir/books/10001/85/ امام‌خمینی]»، ج۱، ص۸۵-۳۱۱.
* مدخل «[https://books.khomeini.ir/books/10001/85/ امام‌خمینی]»، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۱، ص۸۵-۳۱۱.
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]
{{انقلاب اسلامی ایران}}
[[رده:مقاله‌های جلد اول دانشنامه]]
{{شاگردان امام‌خمینی}}
[[رده:امام خمینی]]
{{آثار امام‌خمینی}}
{{حوادث تاریخی}}
{{نظام جمهوری اسلامی ایران}}
[[رده:مقاله‌های جلد اول دانشنامه امام‌خمینی]]
[[رده:امام‌خمینی]]
[[رده:مسئولان جمهوری اسلامی ایران]]
[[رده:مسئولان جمهوری اسلامی ایران]]
[[رده:مراجع تقلید شیعه]]
[[رده:مراجع تقلید شیعه]]
[[رده:شخصیت‌های حوزوی]]
[[رده:شخصیت‌های حوزوی]]
[[رده:مقاله‌های جدید]]
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]]
[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]]
[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]]
۲۰٬۲۹۱

ویرایش