پرش به محتوا

نوروز: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۶۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۵ بهمن ۱۴۰۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
==مفهوم شناسی==
==مفهوم شناسی==


واژه نوروز به معنای روز نو و تازه است و به نام‌های چندی چون عید نوروز، جشن فروردین، بهار جشن یا جشن بهار مشهور است<ref> دهخدا، لغتنامه دهخدا، 14/20182.</ref>. [[عید]] به معنای روزی است که [[مردم]] به آن رجوع می‌کنند یا به [[اجتماع]] در آن عادت دارند<ref> ابن‌منظور، لسان العرب، 3/319.</ref>.
واژه نوروز به معنای روز نو و تازه است و به نام‌های چندی چون عید نوروز، جشن فروردین، بهار جشن یا جشن بهار مشهور است<ref> دهخدا، لغتنامه دهخدا، 14/20182.</ref>. عید به معنای روزی است که [[مردم]] به آن رجوع می‌کنند یا به [[اجتماع]] در آن عادت دارند<ref> ابن‌منظور، لسان العرب، 3/319.</ref>.


عید نوروز به سبب گردش و چرخش سال از کهنه به نو و آغاز روز نو، برای ایرانیان کهن‌ترین و بزرگ‌ترین جشن ملی ـ میهنی به شمار می‌رود<ref> رجبی، جشن‌های ایرانی، 9 ـ 10.</ref>. در این مراسم می‌توان به مجموعه‌ای از آداب و رسوم خاص چون، آتش‌افروزی و چهارشنبه‌سوری، سبزه رویاندن، خانه‌تکانی، ‌انداختن سفره هفت‌سین، یادآوری مردگان و نیز بازی‌ها و نمایش‌هایی چون میرنوروزی اشاره کرد<ref> رضی، سوابق تاریخی، 151؛ بلوک‌باشی، نوروز، 35 ـ 70؛ دادخواه، نوروز و فلسفه هفت‌سین، 94 ـ 96.</ref>. ایام نوروز تا 13 فروردین به دید و بازدید، هدیه‌دادن و عیدانه‌رفتن، انجام و تماشای نمایش‌های طنز و بازی‌های سرگرم‌کننده سپری می‌شود. [[ایرانیان]] قدیم پنج روز اول فروردین را نوروز کوچک یا نوروز عامه می‌نامیدند و از روز ششم به بعد جشن نوروز بزرگ یا خاصه برپا می‌شده است<ref> بلوک‌باشی، نوروز، 10 و 18؛ بهار، از اسطوره تا تاریخ، 339 ـ 340.</ref>.
عید نوروز به سبب گردش و چرخش سال از کهنه به نو و آغاز روز نو، برای ایرانیان کهن‌ترین و بزرگ‌ترین جشن ملی ـ میهنی به شمار می‌رود<ref> رجبی، جشن‌های ایرانی، 9 ـ 10.</ref>. در این مراسم می‌توان به مجموعه‌ای از آداب و رسوم خاص چون، آتش‌افروزی و چهارشنبه‌سوری، سبزه رویاندن، خانه‌تکانی، ‌انداختن سفره هفت‌سین، یادآوری مردگان و نیز بازی‌ها و نمایش‌هایی چون میرنوروزی اشاره کرد<ref> رضی، سوابق تاریخی، 151؛ بلوک‌باشی، نوروز، 35 ـ 70؛ دادخواه، نوروز و فلسفه هفت‌سین، 94 ـ 96.</ref>. ایام نوروز تا 13 فروردین به دید و بازدید، هدیه‌دادن و عیدانه‌رفتن، انجام و تماشای نمایش‌های طنز و بازی‌های سرگرم‌کننده سپری می‌شود. [[ایرانیان]] قدیم پنج روز اول فروردین را نوروز کوچک یا نوروز عامه می‌نامیدند و از روز ششم به بعد جشن نوروز بزرگ یا خاصه برپا می‌شده است<ref> بلوک‌باشی، نوروز، 10 و 18؛ بهار، از اسطوره تا تاریخ، 339 ـ 340.</ref>.
خط ۱۷: خط ۱۷:
==نوروز در روایات و فقه==
==نوروز در روایات و فقه==


در روایات شیعی با نوروز که از آن با تعبیر «نیروز» نام برده شده دو گونه برخورد شده است. بیشتر روایات موجود آن را ستوده‌اند و این روز را روز پیمان بندگان با خدا، روز پهلوگرفتن کشتی [[نوح(ع)]] بر کوه جودی و روز نازل‌شدن [[جبرئیل(ع)]]  بر پیامبر اسلام(ص) می‌شمارند<ref> حر عاملی، وسائل الشیعه، 8/174؛ مجلسی، بحار الانوار، 56/92 و 119.</ref>. طبق این روایات، نوروز با واقعه عید غدیر خم و انتصاب [[امیرالمؤمنین ‌علی(ع)]] به جانشینی پیامبر(ص) هم‌زمان بوده<ref> حر عاملی، اثبات الهداة، 3/190؛ مجلسی، بحار الانوار، 37/108.</ref>، ظهور [[امام‌ زمان(ع)]] و پیروزی آن حضرت بر دجال نیز در نوروز رخ خواهد داد<ref> حرّ عاملی، اثبات الهداة، 5/199؛ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، 8/173.</ref>. همچنین بر اساس چندین روایت، ازجمله روایتی از [[امام‌صادق(ع)]]، آن حضرت بر انجام اعمال مستحبی چون [[غسل]]، [[روزه]]، خواندن [[نماز]] و دعای مخصوص در این روز و پوشیدن لباس تمیز و معطر سفارش کرده است<ref> حر عاملی، وسائل الشیعه، 8/172 ـ 173؛ عبداللهی، ارزشها و ضد ارزشهای عید نوروز، 24 ـ 25.</ref>.
در روایات شیعی با نوروز که از آن با تعبیر «نیروز» نام برده شده دو گونه برخورد شده است. بیشتر روایات موجود آن را ستوده‌اند و این روز را روز پیمان بندگان با خدا، روز پهلوگرفتن کشتی [[نوح(ع)]] بر کوه جودی و روز نازل‌شدن [[جبرئیل(ع)]]  بر [[پیامبر اسلام(ص)]] می‌شمارند<ref> حر عاملی، وسائل الشیعه، 8/174؛ مجلسی، بحار الانوار، 56/92 و 119.</ref>. طبق این روایات، نوروز با واقعه عید غدیر خم و انتصاب [[امیرالمؤمنین ‌علی(ع)]] به جانشینی پیامبر(ص) هم‌زمان بوده<ref> حر عاملی، اثبات الهداة، 3/190؛ مجلسی، بحار الانوار، 37/108.</ref>، [[ظهور امام‌ زمان(ع)]] و پیروزی آن حضرت بر دجال نیز در نوروز رخ خواهد داد<ref> حرّ عاملی، اثبات الهداة، 5/199؛ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، 8/173.</ref>. همچنین بر اساس چندین روایت، ازجمله روایتی از [[امام‌صادق(ع)]]، آن حضرت بر انجام اعمال مستحبی چون [[غسل]]، [[روزه]]، خواندن [[نماز]] و دعای مخصوص در این روز و پوشیدن لباس تمیز و معطر سفارش کرده است<ref> حر عاملی، وسائل الشیعه، 8/172 ـ 173؛ عبداللهی، ارزشها و ضد ارزشهای عید نوروز، 24 ـ 25.</ref>.


در برابر، بر اساس روایتی از [[امام‌کاظم(ع)]]، عید نوروز از سنت‌های فارسیان است که اسلام آن را محو کرده است و نباید احیا گردد<ref> مجلسی، بحار الانوار، 95/419.</ref>؛ ولی فقهای بزرگی چون [[صاحب جواهر]] و [[شیخ انصاری]] با حمل این روایت بر [[تقیه]] یا بر ایامی غیر از نوروز مشهور، روایات نخست را ترجیح داده‌اند<ref> نجفی، جواهر الکلام، 5/42؛ انصاری، کتاب الطهاره، 3/57.</ref>.
در برابر، بر اساس روایتی از [[امام‌کاظم(ع)]]، عید نوروز از سنت‌های فارسیان است که اسلام آن را محو کرده است و نباید احیا گردد<ref> مجلسی، بحار الانوار، 95/419.</ref>؛ ولی فقهای بزرگی چون [[صاحب جواهر]] و [[شیخ انصاری]] با حمل این روایت بر [[تقیه]] یا بر ایامی غیر از نوروز مشهور، روایات نخست را ترجیح داده‌اند<ref> نجفی، جواهر الکلام، 5/42؛ انصاری، کتاب الطهاره، 3/57.</ref>.


اگرچه بیشتر فقیهان در کتاب‌های فقهی و سنت عملی‌شان، توجهی به عید نوروز نشان نداده‌اند، در همان کتاب‌ها، به آداب و رسوم آن روز اشاره کرده‌اند<ref> حلی، قواعد الاحکام، 1/178؛ نجفی، جواهر الکلام، 5/41 ـ 42؛ انصاری، کتاب الطهاره، 3/57.</ref>. بعضی از علمای شیعه ازجمله سیدمحمدتقی خوانساری به عید نوروز وجهه دینی داده و برخی مانند [[محمدحسین کاشف‌الغطاء]]، عیدگرفتن در نوروز را [[مستحب]] دانسته‌اند<ref>میلانی، نوروز، 47.</ref>. بیشتر فقها به‌خصوص معاصران بر این نظرند که هرچند نوروز مانند عید غدیر و قربان، اسلامی نیست و عیدی باستانی و ملی است، ولی اسلام با آن مخالفتی ندارد؛ مشروط بر آنکه در برگزاری آن از انجام هر گونه گناه و هر آنچه زمینه معصیت را مهیا می‌کند، پرهیز شود<ref>محمودی، مسائل جدید، 156 ـ 161.</ref>.
اگرچه بیشتر فقیهان در کتاب‌های فقهی و سنت عملی‌شان، توجهی به عید نوروز نشان نداده‌اند، در همان کتاب‌ها، به آداب و رسوم آن روز اشاره کرده‌اند<ref> حلی، قواعد الاحکام، 1/178؛ نجفی، جواهر الکلام، 5/41 ـ 42؛ انصاری، کتاب الطهاره، 3/57.</ref>. بعضی از علمای شیعه ازجمله [[سیدمحمدتقی خوانساری]] به عید نوروز وجهه دینی داده و برخی مانند [[محمدحسین کاشف‌الغطاء]]، عیدگرفتن در نوروز را [[مستحب]] دانسته‌اند<ref>میلانی، نوروز، 47.</ref>. بیشتر فقها به‌خصوص معاصران بر این نظرند که هرچند نوروز مانند عید غدیر و [[عید قربان|قربان]]، اسلامی نیست و عیدی باستانی و ملی است، ولی [[اسلام]] با آن مخالفتی ندارد؛ مشروط بر آنکه در برگزاری آن از انجام هر گونه [[گناه]] و هر آنچه زمینه معصیت را مهیا می‌کند، پرهیز شود<ref>محمودی، مسائل جدید، 156 ـ 161.</ref>.


==نگاه و سیره امام‌خمینی==
==نگاه و سیره امام‌خمینی==


از دیدگاه امام‌خمینی، نوروز عید اسلامی نیست؛ اما عید ملی است که اسلام با آن مخالفتی ندارد؛ بلکه بر انجام آداب و اعمال استحبابی مانند نماز، روزه و دعا در این روز توصیه می‌کند<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 17/369؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، 1/96 و 286؛ امام‌خمینی، نجاة العباد، 64 و 170.</ref>. نوروز در نگاه ایشان می‌تواند نقطه آغاز دو تحول اساسی باشد:
از دیدگاه [[امام‌خمینی]]، نوروز عید اسلامی نیست؛ اما عید ملی است که اسلام با آن مخالفتی ندارد؛ بلکه بر انجام آداب و اعمال استحبابی مانند نماز، روزه و [[دعا]] در این روز توصیه می‌کند<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 17/369؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، 1/96 و 286؛ امام‌خمینی، نجاة العباد، 64 و 170.</ref>. نوروز در نگاه ایشان می‌تواند نقطه آغاز دو تحول اساسی باشد:


نخست، تحول در روح افراد و دوم، تحول در جامعه. ایشان با نگاه عارفانه به دعای تحویل سال، امیدوار بود با تحول در اخلاق، اعمال و روح افراد و انقطاع از [[شهوات]]، آمال دنیوی و گرفتاری‌های نفسانی، احوال و امور [[جامعه]] و [[ملت]] در جهت رضای خداوند تغییر یابند<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 12/197؛ امام‌خمینی، صحیفه، 17/368 و 20/16.</ref>.
نخست، تحول در روح افراد و دوم، تحول در جامعه. ایشان با نگاه عارفانه به دعای تحویل سال، امیدوار بود با تحول در [[اخلاق]]، اعمال و روح افراد و انقطاع از [[شهوات]]، آمال دنیوی و گرفتاری‌های نفسانی، احوال و امور [[جامعه]] و [[ملت]] در جهت [[رضا|رضای خداوند]] تغییر یابند<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 12/197؛ امام‌خمینی، صحیفه، 17/368 و 20/16.</ref>.


حالات امام‌خمینی نشان می‌دهد برخی آداب نوروز، مانند پرداخت عیدانه به اعضای خانواده به‌ویژه کودکان و خردسالان، مورد توجه ایشان بوده است<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 2/428؛ میریان، پدر مهربان، 47.</ref>. ایشان در مهمانی‌های نوروزی با پوشیدن قبا و لباس نو و دادن عیدی به افراد‌، به پیشواز مهمانان نوروزی خود می‌رفت<ref> رحیمیان، در سایه آفتاب، 228؛ طباطبایی، خاطرات سیاسی ـ اجتماعی، 3/278 ـ 279.</ref>. امام‌خمینی در جوانی چندین غزل، قصیده و رباعی در وصف بهار و عید نوروز سروده است. ایشان در این اشعار، زمین را با آغاز بهار به [[بهشت]] تشبیه کرده‌ است که از عطر گل‌های زیبا و آواز پرندگان آکنده شده است<ref> امام‌خمینی، دیوان امام، 262 ـ 263.</ref>. ایشان با تبریک عید بر فقیر و غنی، رفتن به دامان طبیعت و پوشیدن لباس نو را می‌ستاید<ref> امام‌خمینی، دیوان امام، 39.</ref>.
حالات امام‌خمینی نشان می‌دهد برخی آداب نوروز، مانند پرداخت عیدانه به اعضای خانواده به‌ویژه کودکان و خردسالان، مورد توجه ایشان بوده است<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 2/428؛ میریان، پدر مهربان، 47.</ref>. ایشان در مهمانی‌های نوروزی با پوشیدن قبا و لباس نو و دادن عیدی به افراد‌، به پیشواز مهمانان نوروزی خود می‌رفت<ref> رحیمیان، در سایه آفتاب، 228؛ طباطبایی، خاطرات سیاسی ـ اجتماعی، 3/278 ـ 279.</ref>. امام‌خمینی در جوانی چندین غزل، قصیده و رباعی در وصف بهار و عید نوروز سروده است. ایشان در این اشعار، زمین را با آغاز بهار به [[بهشت]] تشبیه کرده‌ است که از عطر گل‌های زیبا و آواز پرندگان آکنده شده است<ref> امام‌خمینی، دیوان امام، 262 ـ 263.</ref>. ایشان با تبریک عید بر فقیر و غنی، رفتن به دامان طبیعت و پوشیدن لباس نو را می‌ستاید<ref> امام‌خمینی، دیوان امام، 39.</ref>.
خط ۳۳: خط ۳۳:
==نوروز در زندگی سیاسی امام‌خمینی==
==نوروز در زندگی سیاسی امام‌خمینی==


امام‌خمینی ضمن توجه به عید نوروز، در راهبرد مبارزاتی و سیاسی خود هم از مناسبت ملی نوروز با عنوان فرصت مناسبی برای توجه‌دادن مردم به مسائل مهم اجتماعی و سیاسی استفاده می‌کرد و گاهی با عنوان مبارزه منفی، برگزاری مراسم و جشن را نیز تعطیل اعلام می‌کرد. در این راستا، ایشان در 22 اسفند 1341، در اعتراض به زیرپاگذاشتن احکام ضرورى اسلام و قرآن‏، با انتشار اعلامیه‌ای عید نوروز پیش‌رو را عزا اعلام کرد تا مسلمانان را از خطرهایى که براى [[قرآن]] و کشور قرآن در پیش است، آگاه کند<ref> ‏امام‌خمینی، صحیفه، 1/152 و 156.</ref>. ایشان همچنین طی سخنانی در جمع روحانیان با بیان این نکته که «امسال ما عید نداریم‏»، تلاش کرد عموم مردم را از مصیبت‌هایی که [[محمدرضا پهلوی]] بر پیکر اسلام وارد کرده بود، آگاه سازد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 1/157.</ref>. ایشان بارها یادآور شد اعلام عزای عمومی در این آیین ملی، نه به دلیل تقارن با شهادت [[امام‌صادق(ع)]]، بلکه به سبب شدت ضربات و صدمات وارد شده بر [[مذهب]] و اسلام و به واسطه تصویب‌نامه غیر قانونی و تلاش برای هدم و حذف احکام ضروری اسلام و جایگزین‌کردن قوانین غربی است<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 1/155 و 157 ـ 161.</ref>{{ببینید|انجمن‌های ایالتی و ولایتی}}
امام‌خمینی ضمن توجه به عید نوروز، در راهبرد مبارزاتی و سیاسی خود هم از مناسبت ملی نوروز با عنوان فرصت مناسبی برای توجه‌دادن مردم به مسائل مهم اجتماعی و سیاسی استفاده می‌کرد و گاهی با عنوان مبارزه منفی، برگزاری مراسم و جشن را نیز تعطیل اعلام می‌کرد. در این راستا، ایشان در 22 اسفند 1341، در اعتراض به زیرپاگذاشتن احکام ضرورى اسلام و [[قرآن‏]]، با انتشار اعلامیه‌ای عید نوروز پیش‌رو را عزا اعلام کرد تا مسلمانان را از خطرهایى که براى [[قرآن]] و کشور قرآن در پیش است، آگاه کند<ref> ‏امام‌خمینی، صحیفه، 1/152 و 156.</ref>. ایشان همچنین طی سخنانی در جمع [[روحانیان]] با بیان این نکته که «امسال ما عید نداریم‏»، تلاش کرد عموم مردم را از مصیبت‌هایی که [[محمدرضا پهلوی]] بر پیکر اسلام وارد کرده بود، آگاه سازد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 1/157.</ref>. ایشان بارها یادآور شد اعلام عزای عمومی در این آیین ملی، نه به دلیل تقارن با شهادت [[امام‌صادق(ع)]]، بلکه به سبب شدت ضربات و صدمات وارد شده بر مذهب و اسلام و به واسطه تصویب‌نامه غیر قانونی و تلاش برای هدم و حذف احکام ضروری اسلام و جایگزین‌کردن قوانین غربی است<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 1/155 و 157 ـ 161.</ref>{{ببینید|انجمن‌های ایالتی و ولایتی}}


پس از تبعید امام‌خمینی و در آستانه نوروز 1345، شماری از اسناد سازمان اطلاعات و امنیت کشور(ساواک)، از احتمال برگزاری تظاهرات در روزهای اول سال و پخش اعلامیه از سوی طرفدران امام‌خمینی، با هدف بازگرداندن ایشان به کشور خبر داده است. این اسناد که تلاش [[ساواک]] برای شناسایی عوامل این فعالیت‌ها و پیشگیری از چنین اتفاقی را دربردارد، در تحلیل خود دستگیری و حبس محدود نیروهای انقلابی را مفید نمی‌داند و تقاضای تبعید، اعزام به سربازی و خارج‌کردن بعضی از آنها از کسوت روحانیت را پیشنهاد داده است<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 16/358 ـ 367.</ref>. همچنین ساواک در همین سال، از چاپ کارت‌‌ تبریک‌های عید نوروز با تصویر و نام امام‌خمینی در تبریک عید و فرستادن آن به شهرهای مختلف خبر داده است<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 16/368 ـ 369.</ref>.
پس از [[تبعید امام‌خمینی]] و در آستانه نوروز 1345، شماری از اسناد [[ساواک|سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک)، از احتمال برگزاری [[تظاهرات]] در روزهای اول سال و پخش اعلامیه از سوی طرفدران امام‌خمینی، با هدف بازگرداندن ایشان به کشور خبر داده است. این اسناد که تلاش ساواک برای شناسایی عوامل این فعالیت‌ها و پیشگیری از چنین اتفاقی را دربردارد، در تحلیل خود دستگیری و حبس محدود نیروهای انقلابی را مفید نمی‌داند و تقاضای تبعید، اعزام به سربازی و خارج‌کردن بعضی از آنها از کسوت [[روحانیت]] را پیشنهاد داده است<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 16/358 ـ 367.</ref>. همچنین ساواک در همین سال، از چاپ کارت‌‌ تبریک‌های عید نوروز با تصویر و نام امام‌خمینی در تبریک عید و فرستادن آن به شهرهای مختلف خبر داده است<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 16/368 ـ 369.</ref>.


امام‌خمینی در نخستین سخنرانی خود به مناسبت عید نوروز، پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]]، مسئولان را به تأمین نیازهای مردم در ایام نوروز توجه داد و به پرهیز از احتکار و گرانفروشی در این زمینه سفارش کرد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 6/395.</ref>؛ به‌ویژه تهیه خوراک و پوشاک عید برای مستمندان و یتیمان در ایام نوروز، از نگاه ایشان اهمیت بسیاری داشت<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 12/201.</ref>. در بیشتر پیام‌ها و سخنرانی‌های نوروزی امام‌خمینی خانواده شهدای انقلاب، مجروحان و آوارگان جنگ تحمیلی، نخستین مخاطبانی هستند که ایشان با قدردانی از فداکاری‌های آنان، عید را به آنها تبریک گفته، آنان را مورد لطف‌های خاص خود قرار می‌داد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 12/202، 210؛ 14/215 ـ 216 و 17/369، 371.</ref> و از عموم مردم می‌خواست با سرکشی به بیمارستان‌ها و توجه به اوضاع معیشتی بیماران و خانواده‌هایشان، به کاهش دردهای روحی آنان کمک کنند<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 14/157 ـ 158 و 16/112.</ref>. ایشان در شرایطی که کشور در حال جنگ بود و بسیاری از خانواده‌ها درگیر مصایب و مشکلات ناشی از آن بودند، دستور داد کلمه «عید» از نامه‌ای که در ایام عید نوروز آمده است، حذف شود<ref> رحیمیان، در سایه آفتاب، 227.</ref>. از نظر ایشان روزی برای ملت ایران عید است که بتوانند با تمام قوا دشمن را بیرون کنند<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 18/384.</ref>.
امام‌خمینی در نخستین سخنرانی خود به مناسبت عید نوروز، پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]]، مسئولان را به تأمین نیازهای مردم در ایام نوروز توجه داد و به پرهیز از [[احتکار]] و [[گرانفروشی]] در این زمینه سفارش کرد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 6/395.</ref>؛ به‌ویژه تهیه خوراک و پوشاک عید برای مستمندان و یتیمان در ایام نوروز، از نگاه ایشان اهمیت بسیاری داشت<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 12/201.</ref>. در بیشتر پیام‌ها و سخنرانی‌های نوروزی امام‌خمینی خانواده شهدای انقلاب، مجروحان و آوارگان جنگ تحمیلی، نخستین مخاطبانی هستند که ایشان با قدردانی از فداکاری‌های آنان، عید را به آنها تبریک گفته، آنان را مورد لطف‌های خاص خود قرار می‌داد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 12/202، 210؛ 14/215 ـ 216 و 17/369، 371.</ref> و از عموم مردم می‌خواست با سرکشی به بیمارستان‌ها و توجه به اوضاع معیشتی بیماران و خانواده‌هایشان، به کاهش دردهای روحی آنان کمک کنند<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 14/157 ـ 158 و 16/112.</ref>. ایشان در شرایطی که کشور در حال [[جنگ عراق علیه ایران|جنگ]] بود و بسیاری از خانواده‌ها درگیر مصایب و مشکلات ناشی از آن بودند، دستور داد کلمه «عید» از نامه‌ای که در ایام عید نوروز آمده است، حذف شود<ref> رحیمیان، در سایه آفتاب، 227.</ref>. از نظر ایشان روزی برای ملت ایران عید است که بتوانند با تمام قوا دشمن را بیرون کنند<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 18/384.</ref>.


امام‌خمینی هر‌ساله پیام نوروزی می‌داد و در قالب پیام‌ها و سخنرانی‌های نوروزی، به بیان مسائل روز از قبیل [[انتخابات]] و جنگ می‌پرداخت<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 12/197؛ 14/215 و 17/368.</ref>. بخشش زندانیان و مرتکبان جرایم عمومی، از سنت‌ها و آیین‌های دیرین حکومتداری در ایام نوروز است<ref> رضی، سوابق تاریخی، 101.</ref>؛ بر همین اساس ایشان در آستانه آغاز دومین بهار انقلاب و با استفاده از فرصت نوروز، عفو عمومی اعلام ‌کرد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 12/194.</ref>{{ببینید|عفو}} و نیز با عفو یا تخفیف مجازات محکومان و زندانیان موافقت کرد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 17/367 و 18/387.</ref>. ایشان ضمن نامیدن سال 1360 به رحمت، عطوفت و برادری، ملت‌های مسلمان را به تحول در مناسبات فردی و اجتماعی فرا ‌خواند و آنان را به [[وحدت]] و اعتصام به حبل‌الله دعوت کرد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 14/216 ـ 217 و 226 ـ 227.</ref>.
امام‌خمینی هر‌ساله پیام نوروزی می‌داد و در قالب پیام‌ها و سخنرانی‌های نوروزی، به بیان مسائل روز از قبیل [[انتخابات]] و جنگ می‌پرداخت<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 12/197؛ 14/215 و 17/368.</ref>. بخشش زندانیان و مرتکبان جرایم عمومی، از سنت‌ها و آیین‌های دیرین حکومتداری در ایام نوروز است<ref> رضی، سوابق تاریخی، 101.</ref>؛ بر همین اساس ایشان در آستانه آغاز دومین بهار انقلاب و با استفاده از فرصت نوروز، عفو عمومی اعلام ‌کرد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 12/194.</ref>{{ببینید|عفو}} و نیز با عفو یا تخفیف مجازات محکومان و زندانیان موافقت کرد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 17/367 و 18/387.</ref>. ایشان ضمن نامیدن سال 1360 به رحمت، عطوفت و برادری، ملت‌های مسلمان را به تحول در مناسبات فردی و اجتماعی فرا ‌خواند و آنان را به [[وحدت]] و اعتصام به حبل‌الله دعوت کرد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 14/216 ـ 217 و 226 ـ 227.</ref>.


امام‌خمینی در چهار سال منتهی به پایان عمرشان، در پیام نوروزی با ذکر کامل دعای تحویل سال، مصادف‌شدن نوروز، عید ملی ایرانیان، با اعیاد اسلامی مبعث [[پیامبر اسلام(ص)]]، تولد [[امام‌علی(ع)]] و [[امام‌حسین(ع)]] و نیمه [[شعبان]] را فرصت مناسبی دانست که باید از ویژگی‌های شاخص صاحبان هر کدام از این اعیاد، در جهت وحدت و برادری، اقامه [[عدل]] و زنده‌نگه‌داشتن [[دین خدا]] استفاده کرد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 20/232 ـ 233 و 21/1 ـ 2، 324.</ref>.
امام‌خمینی در چهار سال منتهی به پایان عمرشان، در پیام نوروزی با ذکر کامل دعای تحویل سال، مصادف‌شدن نوروز، عید ملی ایرانیان، با اعیاد اسلامی مبعث [[پیامبر اسلام(ص)]]، تولد [[امام‌علی(ع)]] و [[امام‌حسین(ع)]] و [[نیمه شعبان]] را فرصت مناسبی دانست که باید از ویژگی‌های شاخص صاحبان هر کدام از این اعیاد، در جهت [[وحدت]] و [[برادری]]، اقامه [[عدالت اجتماعی|عدل]] و زنده‌نگه‌داشتن [[دین خدا]] استفاده کرد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 20/232 ـ 233 و 21/1 ـ 2، 324.</ref>.
 
 
==پانویس==
==پانویس==


۲۱٬۱۴۹

ویرایش