۲۱٬۱۴۹
ویرایش
محمدجواد باهنر: تفاوت میان نسخه‌ها
ابرابزار
(ابرابزار) |
|||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
|شهر درگذشت =[[تهران]] | |شهر درگذشت =[[تهران]] | ||
|کشور درگذشت =ایران | |کشور درگذشت =ایران | ||
|آرامگاه =[[بهشت زهرا]] (س) | |آرامگاه =[[بهشت زهرا]](س) | ||
|نام همسر = | |نام همسر = | ||
|فرزندان = | |فرزندان = | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
باهنر در پنج‌سالگی به مکتبخانه رفت و [[قرآن]] آموخت و با [[ادبیات عربی]] و فارسی آشنا شد و در یازده‌سالگی به مدرسه معصومیه کرمان رفت.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۲؛ باهنر، مصاحبه با پدر شهید باهنر، ۲/۵۷۴.</ref> وی ضمن فراگرفتن علوم حوزوی در این مدرسه، به درس‌های غیر حوزوی نیز اشتغال داشت.<ref>باهنر، مصاحبه با پدر شهید باهنر، ۲/۵۷۴.</ref> در مهر ۱۳۳۲ به [[قم]] هجرت کرد و در [[مدرسه فیضیه]] ساکن شد.<ref>حجتی کرمانی، مصاحبه، ۱۴۱.</ref> پس از گذراندنِ درس‌های سطح، نزد [[میرزامحمد مجاهدی]] و [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]]، از سال ۱۳۳۳، به مدت هفت سال از [[درس خارج]] فقه و اصول امام‌خمینی بهره برد. او درس ایشان را با شوق و عشق زیاد دنبال می‌کرد؛ چنان‌که این دوره را از خاطره‌انگیزترین دوره زندگی خود | باهنر در پنج‌سالگی به مکتبخانه رفت و [[قرآن]] آموخت و با [[ادبیات عربی]] و فارسی آشنا شد و در یازده‌سالگی به مدرسه معصومیه کرمان رفت.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۲؛ باهنر، مصاحبه با پدر شهید باهنر، ۲/۵۷۴.</ref> وی ضمن فراگرفتن علوم حوزوی در این مدرسه، به درس‌های غیر حوزوی نیز اشتغال داشت.<ref>باهنر، مصاحبه با پدر شهید باهنر، ۲/۵۷۴.</ref> در مهر ۱۳۳۲ به [[قم]] هجرت کرد و در [[مدرسه فیضیه]] ساکن شد.<ref>حجتی کرمانی، مصاحبه، ۱۴۱.</ref> پس از گذراندنِ درس‌های سطح، نزد [[میرزامحمد مجاهدی]] و [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]]، از سال ۱۳۳۳، به مدت هفت سال از [[درس خارج]] فقه و اصول امام‌خمینی بهره برد. او درس ایشان را با شوق و عشق زیاد دنبال می‌کرد؛ چنان‌که این دوره را از خاطره‌انگیزترین دوره زندگی خود دانسته است.<ref>باهنر، محمدجواد، زندگینامه، ۳۲؛ حجتی کرمانی، مصاحبه، ۱۴۴؛ ایرانمنش، مصاحبه، ۲/۵۹۸.</ref> همچنین درس فقه [[سیدحسین بروجردی]] را تا زمان رحلت ایشان پی گرفت. وی نزد [[سیدمحمدحسین طباطبایی]]، به مدت شش سال، [[فلسفه]]، به‌ویژه [[کتاب اسفار]] خواند.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۳؛ ایرانمنش، مصاحبه، ۲/۵۹۸.</ref> هم‌زمان از سال ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۷ دروس دانشگاهی را در مقطع کارشناسی، رشته معقول و منقول، کارشناسی ارشد، رشته علوم تربیتی و دکترا رشته الهیات دانشگاه تهران گذراند.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۴.</ref> | ||
== فعالیت‌های مبارزاتی == | == فعالیت‌های مبارزاتی == | ||
فعالیت‌های مبارزاتی باهنر از سال ۱۳۳۷ آغاز شد و در این سال به سبب سخنرانی علیه [[رژیم پهلوی]] که [[اسرائیل]] را به رسمیت شناخته بود، دستگیر شد.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۵؛ باهنر، یاران امام، ۱۳–۱۴؛ ایرانمنش، مصاحبه، ۲/۶۰۰.</ref> همکاری جدی وی در انتشار مجلّه مکتب تشیع در سال ۱۳۳۸ از دیگر فعالیت‌های وی به‌شمار می‌رود.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۵–۳۴؛ خامنه‌ای، مصاحبه، ۲/۶۳۲.</ref> نوشتن سرمقاله در مکتب تشیع به عهده باهنر گذاشته شد؛ گرچه وی از سر تواضع از درج اسم خود پرهیز داشت<ref>حجتی کرمانی، مصاحبه، ۱۴۶–۱۴۷.</ref> همچنین سرمقاله نخستین شماره مجله بعثت را باهنر نوشت.<ref>دعایی، گوشه‌ای از خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمود دعایی، ۵۹.</ref>{{سخ}} | فعالیت‌های مبارزاتی باهنر از سال ۱۳۳۷ آغاز شد و در این سال به سبب سخنرانی علیه [[رژیم پهلوی]] که [[اسرائیل]] را به رسمیت شناخته بود، دستگیر شد.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۵؛ باهنر، یاران امام، ۱۳–۱۴؛ ایرانمنش، مصاحبه، ۲/۶۰۰.</ref> همکاری جدی وی در انتشار مجلّه مکتب تشیع در سال ۱۳۳۸ از دیگر فعالیت‌های وی به‌شمار می‌رود.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۵–۳۴؛ خامنه‌ای، مصاحبه، ۲/۶۳۲.</ref> نوشتن سرمقاله در مکتب تشیع به عهده باهنر گذاشته شد؛ گرچه وی از سر تواضع از درج اسم خود پرهیز داشت<ref>حجتی کرمانی، مصاحبه، ۱۴۶–۱۴۷.</ref> همچنین سرمقاله نخستین شماره مجله بعثت را باهنر نوشت.<ref>دعایی، گوشه‌ای از خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمود دعایی، ۵۹.</ref>{{سخ}} | ||
باهنر در سال ۱۳۴۱، از سوی برخی بزرگان [[حوزه علمیه قم]]، مأمور به [[تبلیغ]] در [[ژاپن]] شد؛ ولی به دلیل آغاز مبارزات در [[تهران]] ماند.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۶؛ ترکچی، شهید حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمدجواد باهنر به روایت اسناد، ۳۰–۳۱.</ref> در خرداد ۱۳۴۲، سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) وی را به سبب سخنرانی‌های ضد استبدادی در [[همدان]] دستگیر کرد؛ ولی به دنبال اعتراض مردم، آزاد و به تهران فرستاده شد.<ref>باهنر، یاران امام، ۱۴؛ ایرانمنش، مصاحبه، ۲/۶۰۱.</ref> وی در اواخر اسفند همین سال در محکوم‌ساختن فاجعه فیضیه در مسجد جامع بازار تهران، بیاناتی ایراد کرد که منجر به بازداشت و زندانی شدن او تا خرداد ۱۳۴۳ شد.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۶–۳۷؛ ایرانمنش، مصاحبه، ۲/۶۰۱.</ref> سخنرانی در مسجد هدایت و [[حسینیه ارشاد]] تهران، برگزاری جلسات هفتگی<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ۱۱/۳۳۱ و ۳۴۰.</ref> توزیع جزوه‌های درس‌های نجف امام‌خمینی<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ۱۱/۳۵۴.</ref> همکاری با هیئت‌های مؤتلفه و تأسیس مسجد الجواد (ع)،<ref>باهنر، زندگینامه، ۴۰.</ref> از فعالیت‌های او در این دوره بود. | باهنر در سال ۱۳۴۱، از سوی برخی بزرگان [[حوزه علمیه قم]]، مأمور به [[تبلیغ]] در [[ژاپن]] شد؛ ولی به دلیل آغاز مبارزات در [[تهران]] ماند.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۶؛ ترکچی، شهید حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمدجواد باهنر به روایت اسناد، ۳۰–۳۱.</ref> در خرداد ۱۳۴۲، سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) وی را به سبب سخنرانی‌های ضد استبدادی در [[همدان]] دستگیر کرد؛ ولی به دنبال اعتراض مردم، آزاد و به تهران فرستاده شد.<ref>باهنر، یاران امام، ۱۴؛ ایرانمنش، مصاحبه، ۲/۶۰۱.</ref> وی در اواخر اسفند همین سال در محکوم‌ساختن فاجعه فیضیه در مسجد جامع بازار تهران، بیاناتی ایراد کرد که منجر به بازداشت و زندانی شدن او تا خرداد ۱۳۴۳ شد.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۶–۳۷؛ ایرانمنش، مصاحبه، ۲/۶۰۱.</ref> سخنرانی در مسجد هدایت و [[حسینیه ارشاد]] تهران، برگزاری جلسات هفتگی<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ۱۱/۳۳۱ و ۳۴۰.</ref> توزیع جزوه‌های درس‌های نجف امام‌خمینی<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ۱۱/۳۵۴.</ref> همکاری با هیئت‌های مؤتلفه و تأسیس مسجد الجواد(ع)،<ref>باهنر، زندگینامه، ۴۰.</ref> از فعالیت‌های او در این دوره بود. | ||
باهنر در سال ۱۳۴۴، به آموزش و پرورش راه یافت و مبارزه فرهنگی مؤثری را آغاز کرد.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۷؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ۱۴/۴۰۰؛ نعمتی، شهید دکتر محمدجواد باهنر، مبارزات، مواضع و دیدگاه‌ها، ۴۱.</ref> او در طول سال‌های حضور در آموزش و پرورش به‌همراه تعدادی از شخصیت‌های دینی ازجمله [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] و [[علی گلزاده غفوری]] کتاب‌های درسی تعلیمات دینی را برای سال‌های مختلف دبستان و دبیرستان و برای مراکز تربیت تألیف کرد.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۷–۳۹؛ نعمتی، شهید دکتر محمدجواد باهنر، مبارزات، مواضع و دیدگاه‌ها، ۳۶–۳۹.</ref>{{سخ}} | باهنر در سال ۱۳۴۴، به آموزش و پرورش راه یافت و مبارزه فرهنگی مؤثری را آغاز کرد.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۷؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ۱۴/۴۰۰؛ نعمتی، شهید دکتر محمدجواد باهنر، مبارزات، مواضع و دیدگاه‌ها، ۴۱.</ref> او در طول سال‌های حضور در آموزش و پرورش به‌همراه تعدادی از شخصیت‌های دینی ازجمله [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] و [[علی گلزاده غفوری]] کتاب‌های درسی تعلیمات دینی را برای سال‌های مختلف دبستان و دبیرستان و برای مراکز تربیت تألیف کرد.<ref>باهنر، زندگینامه، ۳۷–۳۹؛ نعمتی، شهید دکتر محمدجواد باهنر، مبارزات، مواضع و دیدگاه‌ها، ۳۶–۳۹.</ref>{{سخ}} | ||
باهنر با گروهی از علمای مبارز و یاران امام‌خمینی در تهران، پس از درگذشت مشکوک [[سیدمصطفی خمینی]]، خطاب به امام‌خمینی اعلامیه تسلیت صادر و مجلس ختمی در مسجد ارک تهران برگزار کردند.<ref>مرکز اسناد، ۳/۲۳۱–۲۳۳؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ۶/۳۸۰–۳۸۱.</ref> همچنین اعلامیه وی با گروهی از روحانیان تهران به مناسبت یادبود [[حادثه ۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲ در اسناد ساواک گزارش | باهنر با گروهی از علمای مبارز و یاران امام‌خمینی در تهران، پس از درگذشت مشکوک [[سیدمصطفی خمینی]]، خطاب به امام‌خمینی اعلامیه تسلیت صادر و مجلس ختمی در مسجد ارک تهران برگزار کردند.<ref>مرکز اسناد، ۳/۲۳۱–۲۳۳؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ۶/۳۸۰–۳۸۱.</ref> همچنین اعلامیه وی با گروهی از روحانیان تهران به مناسبت یادبود [[حادثه ۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲ در اسناد ساواک گزارش شده است.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ۱۱/۵۸۳ و ۶۰۹–۶۱۱.</ref> افزون بر آن وی برای هم‌نوایی با امام‌خمینی [[عید نوروز]] ۱۳۵۷ را تحریم و بر مبارزه با استبداد تأکید کرد.<ref>مرکز اسناد، ۳/۲۵۵.</ref> در ضمن به مناسبت‌های چهلم شهدای ۲۹ بهمن تبریز،<ref>مرکز اسناد، ۳/۲۶۴.</ref> شهدای یزد،<ref>مرکز اسناد، ۳/۲۸۱.</ref> سالگرد ۱۵ خرداد ۱۳۴۲،<ref>مرکز اسناد، ۳/۳۰۸.</ref> جشن‌های نیمه شعبان و فساد و استبداد [[رژیم پهلوی]]،<ref>مرکز اسناد، ۳/۳۲۳–۳۲۴.</ref> محکوم‌کردن سرکوب [[اعتصاب کارکنان صنعت نفت]]،<ref>مرکز اسناد، ۳/۳۸۵–۳۸۶ و ۴۵۴.</ref> محکوم‌کردن محاصره خانه امام‌خمینی در [[نجف]] و هجرت ایشان به [[فرانسه]]،<ref>مرکز اسناد، ۳/۳۸۷، ۳۹۰ و ۳۹۶.</ref> چهلمین روز [[فاجعه خونین ۱۷ شهریور ۱۳۵۷]] تهران،<ref>مرکز اسناد، ۳/۴۱۱–۴۱۲.</ref> فراخوان مردم برای شرکت در راهپیمایی سرنوشت‌ساز [[تاسوعا]] و عاشورای ۱۳۵۷ تهران<ref>مرکز اسناد، ۳/۴۶۷–۴۶۹ و ۴۸۳–۴۸۵.</ref> و پشتیبانی از اعتصاب بازاریان تهران<ref>مرکز اسناد، ۳/۵۰۹.</ref> با دیگر روحانیان مبارز اعلامیه‌های مهمی صادر و از مبارزات امام‌خمینی پشتیبانی کرد. | ||
باهنر پس از دستگیرشدنِ سران هیئت مؤتلفه، به سبب ترور نخست‌وزیر وقت؛ [[حسنعلی منصور]]، برای ادامه مبارزه در ایجاد «[[بنیاد رفاه و تعاون اسلامی]]»، [[کانون توحید]] و [[دفتر نشر فرهنگ اسلامی]] نقش داشت.<ref>باهنر، زندگینامه، ۴۰–۴۱؛ باهنر، یاران امام، ۱۶؛ ترکچی، شهید حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمدجواد باهنر به روایت اسناد، ۲۰–۲۷.</ref> وی به همراه، سیدمحمد حسینی بهشتی و علی غفوری اعضای هیئت علمی دفتر نشر فرهنگ اسلامی را تشکیل می‌دادند<ref>حجتی کرمانی، مصاحبه، ۱۴۵–۱۴۶.</ref> راه‌اندازی نهادهای یادشده برای تقویت نهضت امام‌خمینی بود.<ref>باهنر، مصاحبه، ۸۲.</ref> به گزارش ساواک از جلسه ختم [[ناصر هندی]] (پسندیده)، برادرزاده امام‌خمینی، گروهی ازجمله باهنر هنگام سخنرانی [[محمدتقی فلسفی]] و نام‌بردن از امام‌خمینی، تکبیر گفتند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ۱۵/۴۶۱–۴۶۲.</ref>{{سخ}} | باهنر پس از دستگیرشدنِ سران هیئت مؤتلفه، به سبب ترور نخست‌وزیر وقت؛ [[حسنعلی منصور]]، برای ادامه مبارزه در ایجاد «[[بنیاد رفاه و تعاون اسلامی]]»، [[کانون توحید]] و [[دفتر نشر فرهنگ اسلامی]] نقش داشت.<ref>باهنر، زندگینامه، ۴۰–۴۱؛ باهنر، یاران امام، ۱۶؛ ترکچی، شهید حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمدجواد باهنر به روایت اسناد، ۲۰–۲۷.</ref> وی به همراه، سیدمحمد حسینی بهشتی و علی غفوری اعضای هیئت علمی دفتر نشر فرهنگ اسلامی را تشکیل می‌دادند<ref>حجتی کرمانی، مصاحبه، ۱۴۵–۱۴۶.</ref> راه‌اندازی نهادهای یادشده برای تقویت نهضت امام‌خمینی بود.<ref>باهنر، مصاحبه، ۸۲.</ref> به گزارش ساواک از جلسه ختم [[ناصر هندی]] (پسندیده)، برادرزاده امام‌خمینی، گروهی ازجمله باهنر هنگام سخنرانی [[محمدتقی فلسفی]] و نام‌بردن از امام‌خمینی، تکبیر گفتند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ۱۵/۴۶۱–۴۶۲.</ref>{{سخ}} | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
== مسئولیت‌ها == | == مسئولیت‌ها == | ||
مسئولیت وزارت آموزش و پرورش در دولت [[محمدعلی رجایی]]،<ref>نعمتی، شهید دکتر محمدجواد باهنر، مبارزات، مواضع و دیدگاه‌ها، ۱۸۳.</ref> مسئولیت [[نهضت سوادآموزی]]،<ref>ترکچی، شهید حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمدجواد باهنر به روایت اسناد، ۷۰.</ref> عضویت در [[ستاد انقلاب فرهنگی]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۳۱.</ref> و عضویت در [[شورای عالی تبلیغات]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۱۱۰.</ref> دبیرکلی حزب جمهوری اسلامی پس از شهادت بهشتی<ref>هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران، ۱۸۱.</ref> و نخست‌وزیری در دوران کوتاه ریاست‌جمهوری محمدعلی رجایی<ref>هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران، ۲۴۱–۲۴۴.</ref> مسئولیت‌ها و مناصب مهم باهنر بود. امام‌خمینی او را در برخی از این برنامه‌ها به شایستگی و امانت و تدین و [[ساده‌زیستی]] ستوده و ضمن تأیید گزارش‌های کاری و عملکرد او، وی و مسئولان همکار او را به ارائه و تبیین گزارش کاری خود برای افکار عمومی تشویق و توصیه | مسئولیت وزارت آموزش و پرورش در دولت [[محمدعلی رجایی]]،<ref>نعمتی، شهید دکتر محمدجواد باهنر، مبارزات، مواضع و دیدگاه‌ها، ۱۸۳.</ref> مسئولیت [[نهضت سوادآموزی]]،<ref>ترکچی، شهید حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمدجواد باهنر به روایت اسناد، ۷۰.</ref> عضویت در [[ستاد انقلاب فرهنگی]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۳۱.</ref> و عضویت در [[شورای عالی تبلیغات]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۱۱۰.</ref> دبیرکلی حزب جمهوری اسلامی پس از شهادت بهشتی<ref>هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران، ۱۸۱.</ref> و نخست‌وزیری در دوران کوتاه ریاست‌جمهوری محمدعلی رجایی<ref>هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران، ۲۴۱–۲۴۴.</ref> مسئولیت‌ها و مناصب مهم باهنر بود. امام‌خمینی او را در برخی از این برنامه‌ها به شایستگی و امانت و تدین و [[ساده‌زیستی]] ستوده و ضمن تأیید گزارش‌های کاری و عملکرد او، وی و مسئولان همکار او را به ارائه و تبیین گزارش کاری خود برای افکار عمومی تشویق و توصیه کرده است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۸۹ و ۱۵/۱۲۰–۱۲۱.</ref> | ||
== شهادت == | == شهادت == | ||
باهنر در سمت نخست‌وزیری در هشتم شهریور ۱۳۶۰ بر اثر انفجار ساختمان نخست‌وزیری به دست عوامل نفوذی [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] به همراه رئیس‌جمهور وقت محمدعلی رجایی در ۴۸سالگی به شهادت رسید و در [[بهشت زهرا]] (س) در کنار قبر بهشتی و دیگر شهیدان [[حادثه هفتم تیر]] به خاک سپرده شد.<ref>هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران، ۲۵۹ و ۲۶۳؛ نظری، بنی‌صدر از ظهور تا سقوط، ۳۲۸.</ref> {{ببینید|متن=ببینید| هشت شهریور}} | باهنر در سمت نخست‌وزیری در هشتم شهریور ۱۳۶۰ بر اثر انفجار ساختمان نخست‌وزیری به دست عوامل نفوذی [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] به همراه رئیس‌جمهور وقت محمدعلی رجایی در ۴۸سالگی به شهادت رسید و در [[بهشت زهرا]](س) در کنار قبر بهشتی و دیگر شهیدان [[حادثه هفتم تیر]] به خاک سپرده شد.<ref>هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران، ۲۵۹ و ۲۶۳؛ نظری، بنی‌صدر از ظهور تا سقوط، ۳۲۸.</ref> {{ببینید|متن=ببینید| هشت شهریور}} | ||
== پیام تسلیت توصیف امام از باهنر == | == پیام تسلیت توصیف امام از باهنر == | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
غلامرضا گلی زواره، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/581/ محمدجواد باهنر]»، دانشنامه امام | * غلامرضا گلی زواره، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/581/ محمدجواد باهنر]»، [[دانشنامه امام خمینی]]، ج۲، ص۵۸۱–۵۸۶. | ||
[[رده:شاگردان امام خمینی]] | [[رده:شاگردان امام خمینی]] | ||
[[رده:مبارزان علیه رژیم پهلوی]] | [[رده:مبارزان علیه رژیم پهلوی]] | ||
[[رده:مسئولان جمهوری اسلامی ایران]] | [[رده:مسئولان جمهوری اسلامی ایران]] | ||
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]] | |||