سیدهاشم رسولی محلاتی: تفاوت میان نسخه‌ها

|نام کامل      =  

|لقب            =  

|شهر تولد      = محلات  

|آرامگاه        =حرم فاطمه معصومه(س)

|نام همسر      =  

|پس از          =  

|اساتید        = [[سیدحسین بروجردی]]، [[سیدمحمدحسین طباطبایی]]، [[مرتضی مطهرى]]، [[حسینعلی منتظرى]]، [[محمد صدوقى]]، ا[[سداللّه اصفهانى]]، [[عبدالجواد اصفهانى]]، [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] و [[امام‌خمینی]]

|تالیفات        = کیفر گناه، زندگانی امام‌حسین(ع)، تاریخ تحلیلی اسلام، شرح چهل حدیث، آداب معاشرت در اسلام، تاریخ انبیا(ع)، تصحیح اثبات الهداة شیخ حر عاملى، تحقیق و بررسى مؤلفات شیخ طوسى شروح و تعلیقات آنها، تحقیق تفسیر نورالثقلین، ترجمه روضه کافى، ترجمه الارشاد مفید، ترجمه سیره ابن‌هشام، ترجمه الانصاف فی‌النص علی ‌الائمة ‌الاثنی‌عشر سیدهاشم‌بن‌سلیمان بحرانى و ترجمه صحیفه علویه

سیدهاشم رسولی محلاتی در نهم اسفند ۱۳۰۸، در محلات متولد شد. پدرش، سیدحسین از علمای محلات و از شاگردان ‌[[عبدالکریم حائری یزدی]] بود.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۸ و ۲۰.</ref> سیدهاشم [[قرآن]] و دوره ابتدایی را در زادگاه خود فرا گرفت و در سال ۱۳۱۹، به [[قم]] رفت و با تشویق پدر وارد [[حوزه علمیه]] شد.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۲۰؛ رسولی محلاتی، کیهان فرهنگی، ۴.</ref> وی بخشی از درس‌های مقدماتی را نزد پدر و رحمان محلاتی و بخشى از کتاب مُطَوَّل را نزد [[مرتضی مطهرى]] فرا گرفت؛ همچنین دروس سطوح میانی را نزد [[حسینعلی منتظرى]]، [[محمد صدوقى]]، اسداللّه اصفهانى، [[عبدالجواد اصفهانى]] و [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] به پایان برد.<ref>رسولی محلاتی، کیهان فرهنگی، ۷.</ref> وی که با [[سیدمصطفى خمینی]] هم‌بحث بود، به مدت هفت‌سال در درس فقه [[سیدحسین بروجردی]] شرکت کرد<ref>رسولی محلاتی، کیهان فرهنگی، ۵ و ۷.</ref> و از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۲ در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی حاضر شد<ref>رسولی محلاتی، تاریخچه تاسیس، ۲۲.</ref> و تقریرات درس [[اصول]] و [[فقه]] ایشان را نوشت. رسولی‌ محلاتی [[تفسیر قرآن]] را نیز نزد [[سیدمحمدحسین طباطبایی]] آموخت و در آماده‌سازی [[تفسیر المیزان]] با ایشان همکاری کرد.<ref>رسولی محلاتی، کیهان فرهنگی، ۷.</ref>

آشنایی رسولی محلاتی با امام‌خمینی به دوره کودکی وی باز می‌گردد؛ زیرا امام‌خمینی با پدر وی دوستی داشت و زمانی که به محلات ‌رفته و در مسجد جامع این شهر درس اخلاق می‌گفت، رسولی‌ محلاتی نیز از سر کنجکاوی در این درس حاضر می‌شد<ref>رسولی محلاتی، مشکوة، ۱۶۸.</ref> و با سیدمصطفی خمینی دوست شد.<ref>مهدی‌زاده، خاطرات‌ و مبارزات شهید فضل‌الله‌ محلاتی‌، ۳۴.</ref> این دوستی‌ها باعث رفت ‌و آمد بیشترِ وی با بیت امام‌خمینی شد<ref>رسولی محلاتی، حوزه، ۶۱.</ref> و او تحت تأثیر اخلاق و جاذبه قوی علمی ایشان قرار گرفت.<ref>رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۲۸۳.</ref> رسولی محلاتی شیوه درسی امام‌خمینی را در سرعت انتقال و تبحر در [[علوم اسلامی]]، در درجه اعلا یافت.<ref>رسولی محلاتی، حوزه، ۶۲.</ref> تقید به نظم از دیگر نکته‌های درس‌آموزِ استاد در نظر این شاگرد بود؛ نظمی که [[طلاب]] ساعت‌های خود را با رفت‌ و آمد امام‌خمینی تنظیم می‌کردند.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۲۷.</ref> پس از درگذشت بروجردی، رسولی محلاتی به دلیل ابعاد علمی و معنوی امام‌خمینی از [[مرجعیت]] ایشان [[تبلیغ]] کرد.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۴۷.</ref> وی در سال ۱۳۴۰ از ایشان اجازه [[امور حسبیه]] دریافت کرد و امام‌خمینی در آن از وی به «عماد الاعلام» و «ثقة الاسلام»، یاد کرد‏.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۴۸.</ref>

با آغاز نهضت اسلامی، رسولی محلاتی به آن پیوست و در ماجرای هجوم نیروهای [[رژیم پهلوی]] به [[مدرسه فیضیه]] در سال ۱۳۴۲ نیز، به امام‌خمینی تلگرام کرد<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱/۲۳۶.</ref> و ایشان در پاسخ از همدردی وی تشکر کرده و با تشبیه این هجوم به [[واقعه کربلا]]، خاطرنشان کرد دولت در این حادثه با قواى انتظامى، [[اسلام]] و [[قرآن]] را کوبید.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک،۱/۱۷۱.</ref> پس از گسترش مبارزه در سال ۱۳۴۲ و بازداشت، حصر و بازگشت امام‌خمینی از [[تهران]] به قم و فزونی مراجعات مردم و علمای تهران و سایر شهرها به ایشان، دفتر امام‌خمینی در قم تأسیس شد و به پیشنهاد نزدیکان امام‌خمینی، ایشان رسولی محلاتی را به سرپرستی دفتر برگزید و نوشتن پاسخ‌ نامه‌ها، رسید وجوه شرعی و اجازات در امور حسبیه و نوشتن [[استفتائات]] بر عهده وی گذاشته شد.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۶۲ ـ ۶۳؛ رسولی محلاتی، مشکوة، ۱۷۰ ـ ۱۷۱.</ref>

پس از [[تبعید امام‌خمینی]] در سال ۱۳۴۴ از بورسای [[ترکیه]] به [[عراق]]، [[شهاب‌الدین اشراقی]] که عهده‌دار امور بیت امام‌خمینی در قم بود، به رسولی محلاتی مأموریت داد تا مُهر و اسناد ضروری امام‌خمینی را که نزد [[عبدالعلی قرهی]] بود به ایشان برساند. رسولی محلاتی همراه قرهی خود را در [[کربلا]] به امام‌خمینی رساند و از آنجا به [[نجف]] رفت<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۷۸ ـ ۸۰.</ref> و در راه‌اندازی دفتر امام‌خمینی در نجف همکاری کرد.<ref>رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۲۹۴.</ref> او پس از سه‌ماه اقامت در نجف به اشاره امام‌خمینی به [[ایران]] و شهر قم بازگشت<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۹۵ ـ ۹۶ و ۱۰۱.</ref> و در دفتر ایشان مشغول کار شد؛ اما از آنجا که [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] ([[ساواک]]) این دفتر را تحت نظر داشت، رسولی ‌محلاتی به تهران رفت و به فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی در مسجد امام‌صادق(ع) محله‌ «درخونگاه» تهران (خیابان اکبرنژاد) مشغول شد.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۰۲.</ref> وی پس از چهار ماه فعالیت در آنجا به جای پدرش، امامت جماعت امام‌زاده قاسم را در تجریش عهده‌دار شد که تا سال ۱۳۵۷ ادامه یافت.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۰۲ ـ ۱۰۳.</ref> فعالیت جهت‌دار تبلیغی، جمع‌آوری وجوه شرعی و فرستادن آن برای امام‌خمینی حساسیت ساواک و تحت نظر قرارگرفتن او را به‌ دنبال داشت.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۹/۴۲۹ ـ ۴۳۰، ۴۳۴ ـ ۴۳۶ و ۱۴/۱۳۶ و ۱۵۵.</ref>

رسولی محلاتی در سال ۱۳۵۶ به [[جامعه روحانیت مبارز تهران]] پیوست<ref>دفتر ادبیات انقلاب، روزشمار انقلاب اسلامی، ۲/۶۱۳.</ref> و در آبان همان سال به همراه علمای تهران، درگذشتِ سیدمصطفی خمینی را به امام‌خمینی تسلیت گفت.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۳۱ و ۲۳۳.</ref> وی پس از هجرت امام‌خمینی از عراق به [[فرانسه]]، به دیدار ایشان به [[پاریس]] رفت و پس از یک‌هفته به ایران بازگشت.<ref>رسولی محلاتی، مشکوة، ۱۷۱.</ref> وی همچنین در جریان تحصن روحانیون مبارز در بهمن ۱۳۵۷ در [[مسجد]] دانشگاه تهران به هدف درخواست بازگشت امام‌خمینی به ایران حضور داشت<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۱۲.</ref> و پس از بازگشت ایشان به ایران در راه‌اندازی دفتر ایشان در مدرسه رفاه نقش فعال داشت. او سپس همراه امام‌خمینی به قم رفت و عضو دفتر ایشان و مشغول به کار شد.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۱۸.</ref> امام‌خمینی در [[وصیت‌نامه امام‌خمینی|وصیت‌نامه]] ۱۳۵۸، از رسولی محلاتی به عنوان فرد مطلع از برخی وجوه شرعی موجود در [[بانک‌|بانک‌ها]] نام برده است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۲/۱۲۴.</ref> پس از بیماری امام‌خمینی در سال ۱۳۵۸، رسولی همراه ایشان به تهران رفت و در پی کشف توطئه ترورش به دست [[منافقان]] در امام‌زاده قاسم، به سفارش امام‌خمینی به [[جماران]] منتقل شد<ref>رسولی محلاتی، پاسدار اسلام، ۲۶.</ref> و تا پایان زندگی امام‌خمینی در خدمت ایشان بود.

رسولی محلاتی افزون بر عضویت در دفتر امام‌خمینی در شهریور ۱۳۶۰، از سوی ایشان به نمایندگی ایشان در [[بنیاد مسکن انقلاب اسلامی]] و حساب صد منصوب شد تا ضمن نظارت و بررسی کارها برای اسلامی‌کردن برنامه‌های عمرانی با مسئولان همکاری و همفکری کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۵/۱۳۳.</ref> امام‌خمینی در سخنانی از کار و خدمات رسولی محلاتی و مسئولان بنیاد مسکن تشکر کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۵/۴۷۶.</ref> و ابراز امیدواری کرد با کوشش آنان مردم محروم و [[مستضعف]] ایران که در طول تاریخ اسیر خان‌ها و سرمایه‌دارها بودند، داراى مسکن شوند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۸/۳۸۸.</ref> ایشان در ۲۴/۴/۱۳۶۲ از رسولی محلاتی خواست برای [[وحدت]] و انسجام میان [[ائمه جمعه]] در سراسر کشور و نیروی اجرایی و غیر اجرایی، هماهنگی و وحدت لازم را تا حد امکان به وجود آورد و چنانچه امام‌جمعه‌‌ای با وی همکاری نکرد، مراتب را با ذکر دلیل به شورای ائمه‌جمعه گزارش کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۸/۱۰.</ref> ایشان همچنین در ۲۹/۵/۱۳۶۳ رسولی محلاتی و جمعی دیگر را به عنوان مسئولین و اداره‌کنندگان [[دبیرخانه مرکزى ائمه جمعه]] منصوب کرد تا به امور گوناگون ائمه جمعه رسیدگى و گزارش آن را به شوراى مرکزى ائمه جمعه و ایشان ارائه دهند؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۹/۱۶.</ref> چنان‌که در ۷/۱۰/۱۳۶۵ در جریان سیل خوزستان، طی پیامی، به بنیاد مسکن مأموریت داد خانه‌های ویران‌شده را بازسازی کند و رسولی محلاتی کارهای انجام‌شده را به ایشان گزارش دهد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۰/۱۷۶ ـ ۱۷۷.</ref> امام‌خمینی همچنین در ۱۹/۸/۱۳۶۷ به تقاضای رسولی محلاتی، مبلغ پانزده میلیون تومان براى خانه‏‌سازى [[طلاب]] علوم دینی [[مشهد]] در اختیار وی قرار داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۱۸۶.</ref>

به عقیده رسولی محلاتی، امام‌خمینی از نظر کمالات و محاسن اخلاقی و معنوی در درجه اعلا بود و در عشق [[خداوند]] فانی شده بود و مراحل و مراتب عبادی و عرفانی را طی کرده بود. همچنین برخوردها، کلمات، بیانات، قیام و قعود ایشان در راه [[رضا|رضای خدا]] بود؛ به همین دلیل ایشان محبوب [[امت اسلامی]] شد و مردم ایشان را به [[رهبری]] پذیرفتند.<ref>رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۲۹۰ ـ ۲۹۲.</ref> [[امام‌خمینی]] نیز در آذر ۱۳۶۱ طی نوشته‌ای از سابقه خدمت و همکاری رسولی محلاتی با خود یاد کرده و به همت، جدیت، حسن نیت، [[امانت‌داری]]، صلاحیت و خدمتگزاری وی شهادت داده است؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۷/۱۳۱.</ref> چنان‌که در خرداد ۱۳۶۲ طی ابلاغیه‌ای به دفتر خود اعلام کرد غیر از سیدهاشم رسولی، [[حسن صانعی]] و [[محمدرضا توسلی]]، کسان دیگری [[حق]] پاسخ به [[مسائل شرعیه]] را ندارند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۷/۵۰۴.</ref> وی که پس از رحلت امام‌خمینی در دفتر رهبر انقلاب فعالیت داشته است، در ۲۰/۱۰/۱۳۹۸ در پی بیماری، در ۸۹سالگی درگذشت<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۱/۱۰/۱۳۹۸.</ref> و پس از تشییع جنازه در تهران و قم در [[حرم فاطمه معصومه(س)]] به خاک سپرده شد.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۳/۱۰/۱۳۹۸.</ref>

از رسولی محلاتی آثاری در زمینه تألیف، ترجمه و تصحیح متون منتشر شده است، ازجمله کیفر گناه، زندگانی امام‌حسین(ع)، تاریخ تحلیلی اسلام، شرح چهل حدیث، آداب معاشرت در اسلام، تاریخ انبیا(ع)، تصحیح اثبات الهداة شیخ حر عاملى، تحقیق و بررسى مؤلفات شیخ طوسى شروح و تعلیقات آنها، تحقیق تفسیر نورالثقلین، ترجمه روضه کافى، ترجمه الارشاد مفید، ترجمه سیره ابن‌هشام، ترجمه الانصاف فی‌النص علی ‌الائمة ‌الاثنی‌عشر سیدهاشم‌بن‌سلیمان بحرانى و ترجمه صحیفه علویه.<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۲۹ ـ ۳۱.</ref>  

==پانویس==

==منابع==

* رسولی محلاتی، سیدهاشم، خاطرات‌ آیت‌الله‌ رسولی‌ محلاتی‌‌، به کوشش احمد رشیدی، تهران، مرکز اسناد انقلاب‌ اسلامی‌، ۱۳۸۳ش.

* رسولی محلاتی، سیدهاشم، مصاحبه، تاریخچه تاسیس دفتر امام، مجله شاهد یاران، شماره ۷، ۱۳۸۵ش.

* رسولی محلاتی، سیدهاشم، مصاحبه، مجله مشکوة، شماره ۲۳ ـ ۲۴، ۱۳۶۸ش.

* مهدی زاده محلاتی‌، فضل‌الله، خاطرات‌ و مبارزات شهید فضل‌الله‌ محلاتی‌، تهران‌، مرکز اسناد انقلاب‌ اسلامی‌، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.

==پیوند به بیرون==

سیدعباس رضوی، [https://books.khomeini.ir/books/10005/620/ سید‌هاشم رسولی محلاتی]، دانشنامه امام‌خمینی، ج۵، ص۶۲۰–۶۲۳.