پرش به محتوا

امام حسین(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

۲۶۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۹ بهمن ۱۴۰۱
ابرابزار
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{ جعبه اطلاعات امام شیعه
{{ جعبه اطلاعات امام شیعه
  | عنوان = امام حسین (ع)
  | عنوان = امام حسین(ع)
  | نام          =حسین‌بن‌علی (ع)
  | نام          =حسین‌بن‌علی(ع)
  | عرض      =
  | عرض      =
  | تصویر        =حرم امام حسین (ع).jpg
  | تصویر        =حرم امام حسین(ع).jpg
  | اندازه تصویر =
  | اندازه تصویر =
  | عنوان تصویر  =
  | عنوان تصویر  =
  | سرشناسی  =
  | سرشناسی  =
  | نقش          =امام سوم (ع)
  | نقش          =امام سوم(ع)
  | کنیه        =اباعبدالله
  | کنیه        =اباعبدالله
  | زادروز      =سوم شعبانِ سال سوم یا چهارم هجری
  | زادروز      =سوم شعبانِ سال سوم یا چهارم هجری
خط ۲۲: خط ۲۲:
  | طول عمر      =۵۸ سال
  | طول عمر      =۵۸ سال
}}
}}
'''حسین‌بن‌علی، سیدالشهدا (ع)'''، زندگی، جایگاه و نقش امام سوم (ع).
'''حسین‌بن‌علی، سیدالشهدا(ع)'''، زندگی، جایگاه و نقش امام سوم(ع).


== معرفی اجمالی ==
== معرفی اجمالی ==
امام ابوعبدالله، حسین‌بن‌علی فرزند [[امام علی(ع)|علی‌بن‌ابیطالب(ع)]] و [[فاطمه زهرا(س)]] دختر پیامبر اکرم(ص)، ملقب به سیدالشهدا، طیب، مبارک و نافع،<ref>ابن‌ابی‌الثلچ، مجموعه نفیسه فی تاریخ الائمه، ۲۲؛ ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۶۷.</ref> بنا به مشهور در سوم شعبانِ<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۸۴؛ طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، ۱/۴۱۹–۴۲۰.</ref> سال سوم<ref>کلینی، الکافی، ۱/۴۶۳.</ref> یا چهارم هجری<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۱۲؛ اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ۲/۲۱۲.</ref> در [[مدینه]] به دنیا آمد. لقب «سیدالشهدا» به معنای سرور شهیدان را نخستین بار [[رسول خدا (ص)]] به [[حمزةبن‌عبدالمطلب]] پس از شهادت وی در [[جنگ احد|جنگ اُحد]] داد<ref>مفید، الارشاد، ۱/۳۷.</ref> و پس از آن بر اساس روایات متعدد این لقب از پیامبر اکرم (ص) از سوی خداوند به حسین‌بن‌علی (ع) داده شد.<ref>ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۶۷.</ref> حسین‌بن‌علی (ع) هفت سال نخست را در کنار جد خود پیامبر (ص) و مادر خود فاطمه (س) و ۳۷ سال با پدر خود زندگی کرد<ref>مسعودی، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب (ع)، ۱۶۴–۱۶۵.</ref> که ۲۵ سال آن با خلافت خلفای سه‌گانه هم‌زمان بود. امام‌حسین (ع) ده سال پس از [[شهادت]] پدر خود در کنار [[امام حسن‌ مجتبی(ع)|امام‌حسن (ع)]] بود.
امام ابوعبدالله، حسین‌بن‌علی فرزند [[امام علی(ع)|علی‌بن‌ابیطالب(ع)]] و [[فاطمه زهرا(س)]] دختر پیامبر اکرم(ص)، ملقب به سیدالشهدا، طیب، مبارک و نافع،<ref>ابن‌ابی‌الثلچ، مجموعه نفیسه فی تاریخ الائمه، ۲۲؛ ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۶۷.</ref> بنا به مشهور در سوم شعبانِ<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۸۴؛ طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، ۱/۴۱۹–۴۲۰.</ref> سال سوم<ref>کلینی، الکافی، ۱/۴۶۳.</ref> یا چهارم هجری<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۱۲؛ اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ۲/۲۱۲.</ref> در [[مدینه]] به دنیا آمد. لقب «سیدالشهدا» به معنای سرور شهیدان را نخستین بار [[رسول خدا(ص)]] به [[حمزةبن‌عبدالمطلب]] پس از شهادت وی در [[جنگ احد|جنگ اُحد]] داد<ref>مفید، الارشاد، ۱/۳۷.</ref> و پس از آن بر اساس روایات متعدد این لقب از پیامبر اکرم(ص) از سوی خداوند به حسین‌بن‌علی(ع) داده شد.<ref>ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۶۷.</ref> حسین‌بن‌علی(ع) هفت سال نخست را در کنار جد خود پیامبر(ص) و مادر خود فاطمه(س) و ۳۷ سال با پدر خود زندگی کرد<ref>مسعودی، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، ۱۶۴–۱۶۵.</ref> که ۲۵ سال آن با خلافت خلفای سه‌گانه هم‌زمان بود. امام‌حسین(ع) ده سال پس از [[شهادت]] پدر خود در کنار [[امام حسن مجتبی(ع)|امام‌حسن(ع)]] بود.


== جایگاه ==
== جایگاه ==
امام‌حسین (ع) دارای فضایل و مقامات معنوی فراوان است. روایات بسیاری از پیامبر اکرم (ص) دربارهٔ شخصیت، فضایل و مناقب ایشان آمده‌است<ref>← مجلسی، بحار الانوار، ۴۳/۲۳۷–۳۱۸.</ref>؛ ازجمله از ایشان در شمار اهل بیت (ع) یادشده است و [[آیه تطهیر]]<ref>احزاب ۳۳.</ref> که دلالت بر [[عصمت]] و عظمت [[اصحاب کسا]] دارد، ایشان را نیز دربر می‌گیرد<ref>کلینی، الکافی، ۱/۲۸۷؛ مسعودی، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب (ع)، ۱۶۴؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۲/۴۱۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|اهل بیت (ع)}}
امام‌حسین(ع) دارای فضایل و مقامات معنوی فراوان است. روایات بسیاری از پیامبر اکرم(ص) دربارهٔ شخصیت، فضایل و مناقب ایشان آمده است<ref>← مجلسی، بحار الانوار، ۴۳/۲۳۷–۳۱۸.</ref>؛ ازجمله از ایشان در شمار اهل بیت(ع) یادشده است و [[آیه تطهیر]]<ref>احزاب ۳۳.</ref> که دلالت بر [[عصمت]] و عظمت [[اصحاب کسا]] دارد، ایشان را نیز دربر می‌گیرد<ref>کلینی، الکافی، ۱/۲۸۷؛ مسعودی، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، ۱۶۴؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۲/۴۱۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|اهل بیت(ع)}}


ایشان همچنین در [[مباهله پیامبر اکرم (ص) با مسیحیان نجران]] همراه پیامبر (ص) بود.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۳/۲۸۷.</ref> پیامبر اکرم (ص) بسیار به امام‌حسین (ع) توجه و علاقه نشان می‌داد.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۳/۲۸۰–۲۸۴؛ ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۵۸؛ عطاردی، مسند الامام الشهید، ۱/۱۰۳–۱۳۵.</ref> فاطمه زهرا (س) پس از ولادت حسین (ع)، ایشان را نزد پیامبر اکرم (ص) برد و حضرت (ص) در گوش فرزند [[اذان]] و [[اقامه]] گفت<ref>اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ۲/۲۱۲.</ref> و در روز هفتم برایش گوسفندی [[عقیقه]] کرد<ref>کلینی، الکافی، ۶/۳۳؛ ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۵۴.</ref> و او را به فرمان خدا «حسین» نامید.<ref>کلینی، الکافی، ۶/۳۳؛ مسعودی، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب (ع)، ۱۶۳.</ref> پیامبر اکرم (ص) حسن (ع) و حسین (ع) را سرور جوانان اهل بهشت<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۳۷/۳۹.</ref> و دو گل خوشبوی خود<ref>کلینی، الکافی، ۵/۳۲۱؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۳/۲۸۱.</ref> خوانده‌است.
ایشان همچنین در [[مباهله پیامبر اکرم(ص) با مسیحیان نجران]] همراه پیامبر(ص) بود.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۳/۲۸۷.</ref> پیامبر اکرم(ص) بسیار به امام‌حسین(ع) توجه و علاقه نشان می‌داد.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۳/۲۸۰–۲۸۴؛ ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۵۸؛ عطاردی، مسند الامام الشهید، ۱/۱۰۳–۱۳۵.</ref> فاطمه زهرا(س) پس از ولادت حسین(ع)، ایشان را نزد پیامبر اکرم(ص) برد و حضرت(ص) در گوش فرزند [[اذان]] و [[اقامه]] گفت<ref>اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ۲/۲۱۲.</ref> و در روز هفتم برایش گوسفندی [[عقیقه]] کرد<ref>کلینی، الکافی، ۶/۳۳؛ ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۵۴.</ref> و او را به فرمان خدا «حسین» نامید.<ref>کلینی، الکافی، ۶/۳۳؛ مسعودی، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، ۱۶۳.</ref> پیامبر اکرم(ص) حسن(ع) و حسین(ع) را سرور جوانان اهل بهشت<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۳۷/۳۹.</ref> و دو گل خوشبوی خود<ref>کلینی، الکافی، ۵/۳۲۱؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۳/۲۸۱.</ref> خوانده است.


امام‌حسین (ع) نزد امام‌علی (ع) نیز جایگاه ویژه‌ای داشت و ایشان در هنگام شهادت به امام‌حسن (ع) و امام‌حسین (ع) وصیت کرد.<ref>نهج البلاغه، ن۴۷، ۴۴۶–۴۴۷.</ref> دیگر صحابه پیامبر (ص) نیز بسیار به حسن (ع) و حسین (ع) احترام می‌گذاشتند؛ چنان‌که [[ابن‌عباس]] مفسر معروف قرآن با وجود آنکه سن وی از آن دو بیشتر بود، برای آنان رکاب می‌گرفت و آنان را فرزندان پیامبر (ص) می‌خواند و این کار خود را نعمت خدا برای خود می‌شمرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱/۳۹۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۳/۱۵۱؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۸/۳۷.</ref> امام‌حسین (ع) مانند دیگر [[امامان]] دارای [[علم الهی]] بود<ref>ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۶۳.</ref> و برخی از بزرگان صحابه، مردم را در مسائل دینی به ایشان رجوع می‌دادند<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴/۱۸۳.</ref>؛ حتی مخالفانی مانند [[معاویةبن‌ابی‌سفیان]] نیز به جایگاه علمی امام‌حسین (ع) اعتراف داشتند.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱/۴۱۲.</ref>
امام‌حسین(ع) نزد امام‌علی(ع) نیز جایگاه ویژه‌ای داشت و ایشان در هنگام شهادت به امام‌حسن(ع) و امام‌حسین(ع) وصیت کرد.<ref>نهج البلاغه، ن۴۷، ۴۴۶–۴۴۷.</ref> دیگر صحابه پیامبر(ص) نیز بسیار به حسن(ع) و حسین(ع) احترام می‌گذاشتند؛ چنان‌که [[ابن‌عباس]] مفسر معروف قرآن با وجود آنکه سن وی از آن دو بیشتر بود، برای آنان رکاب می‌گرفت و آنان را فرزندان پیامبر(ص) می‌خواند و این کار خود را نعمت خدا برای خود می‌شمرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱/۳۹۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۳/۱۵۱؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۸/۳۷.</ref> امام‌حسین(ع) مانند دیگر [[امامان]] دارای [[علم الهی]] بود<ref>ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۶۳.</ref> و برخی از بزرگان صحابه، مردم را در مسائل دینی به ایشان رجوع می‌دادند<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴/۱۸۳.</ref>؛ حتی مخالفانی مانند [[معاویةبن‌ابی‌سفیان]] نیز به جایگاه علمی امام‌حسین(ع) اعتراف داشتند.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱/۴۱۲.</ref>


امام‌حسین (ع) به نص پیامبر (ص) و تصریح پدر خود<ref>مسعودی، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب (ع)، ۱۶۴؛ اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ۲/۲۱۴.</ref> و برادرش امام‌حسن (ع)،<ref>طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، ۱/۴۲۳.</ref> امام مسلمانان بود. پیامبر (ص) ایشان و برادرش حسن (ع) را خلیفه و [[حجت خدا]] بر مردم معرفی کرد<ref>کلینی، الکافی، ۱/۵۲۷–۵۲۸.</ref>؛ همچنین برخی روایات آیه ۲۸ [[سوره زخرف]] را اشاره به [[امامت]] امام‌حسین (ع) و فرزندان ایشان تا [[امام‌مهدی(ع)]] شمرده‌اند.<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۴۶.</ref>
امام‌حسین(ع) به نص پیامبر(ص) و تصریح پدر خود<ref>مسعودی، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، ۱۶۴؛ اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ۲/۲۱۴.</ref> و برادرش امام‌حسن(ع)،<ref>طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، ۱/۴۲۳.</ref> امام مسلمانان بود. پیامبر(ص) ایشان و برادرش حسن(ع) را خلیفه و [[حجت خدا]] بر مردم معرفی کرد<ref>کلینی، الکافی، ۱/۵۲۷–۵۲۸.</ref>؛ همچنین برخی روایات آیه ۲۸ [[سوره زخرف]] را اشاره به [[امامت]] امام‌حسین(ع) و فرزندان ایشان تا [[امام‌مهدی(ع)]] شمرده‌اند.<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۴۶.</ref>
[[امام‌خمینی]] به استناد روایات،<ref>ترمذی، الجامع الکبیر، ۶/۱۱۸؛ ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۵۶–۷۵۷.</ref> یادآور شده‌است که پیامبر (ص)، حسین (ع) را از خود و خود را از حسین (ع) نامید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۲۰.</ref> در نگاه ایشان امام‌حسین (ع) از عصاره [[وحی|وحی الهی]] تغذیه و در خاندان پیامبر (ص) و علی (ع) و در دامن فاطمه (س) تربیت شده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۴۱.</ref> ایشان امام‌حسین (ع) را عصاره [[نبوت]] و [[ولایت]] می‌دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۰۷.</ref> و با اشاره به ولایت الهی امام‌حسین (ع) همانند دیگر امامان و جانشینی آنان از پیامبر (ص)،<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۵/۷۱۴.</ref> معتقد بود [[فرشتگان خدا]] و [[روح]] در [[شب قدر]] بر ایشان نازل شده‌اند.<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۳۳۰.</ref>
[[امام‌خمینی]] به استناد روایات،<ref>ترمذی، الجامع الکبیر، ۶/۱۱۸؛ ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۵۶–۷۵۷.</ref> یادآور شده است که پیامبر(ص)، حسین(ع) را از خود و خود را از حسین(ع) نامید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۲۰.</ref> در نگاه ایشان امام‌حسین(ع) از عصاره [[وحی|وحی الهی]] تغذیه و در خاندان پیامبر(ص) و علی(ع) و در دامن فاطمه(س) تربیت شده است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۴۱.</ref> ایشان امام‌حسین(ع) را عصاره [[نبوت]] و [[ولایت]] می‌دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۰۷.</ref> و با اشاره به ولایت الهی امام‌حسین(ع) همانند دیگر امامان و جانشینی آنان از پیامبر(ص)،<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۵/۷۱۴.</ref> معتقد بود [[فرشتگان خدا]] و [[روح]] در [[شب قدر]] بر ایشان نازل شده‌اند.<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۳۳۰.</ref>


== ویژگی‌ها ==
== ویژگی‌ها ==
امام‌خمینی از امام‌حسین (ع) به سیدالشهدا،<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۲/۲۹۴.</ref> سید و سالار شهیدان<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۱۹.</ref> و سید مظلومان<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۰۶.</ref> یاد کرده و روز تولد آن حضرت را عید سعید، بابرکت و شریف و آن را ادامه [[بعثت]] حضرت خاتم الانبیا (ص) خوانده‌است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۰۶.</ref>؛ چنان‌که ولادت آن حضرت را روز طلوع خورشید معنویت و آن حضرت را پاسدار اسلام و تجدیدکننده حیات [[قرآن کریم]] و نجات‌بخش امت خاتم در شب تاریک و عصر ظلمانی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۶۳.</ref> و منشأ همه خیرات برای امت اسلامی در طول تاریخ اسلام خوانده‌است و ضمن تبریک سالروز ولادت آن حضرت به همه مسلمانان بلکه به همه [[مستضعفان]] جهان، ابراز امیدواری کرده‌است که خداوند آن حضرت را از ملت ایران راضی سازد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۲۳۴.</ref> ایشان به استناد روایات،<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۵/۴۷۴.</ref> یکی از معانی [[عرش]] در آیه ۱۷ سوره الحاقه را علم و مراد از حاملان عرش را [[نوح(ع)]]، [[ابراهیم(ع)]]، [[موسی(ع)]] و [[عیسی(ع)]] از انسان‌های کامل در امت‌های گذشته و پیامبر (ص)، علی (ع)، امام‌حسن (ع) و امام‌حسین (ع) دانسته‌است<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۲۷۳.</ref> و نیز [[صلوات]] فراوان خداوند و انبیا (ع) و فرشتگان و صالحان را نثار سرور شهیدان کرده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۴۰۰.</ref> و از خداوند خواسته‌است که ارواح پاک شهیدان [[جنگ عراق علیه ایران|دفاع مقدس]] را با ارواح فداکاران در راه پیامبر (ص) و فرزندش حسین‌بن‌علی (ع) محشور کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۱۸۲.</ref>
امام‌خمینی از امام‌حسین(ع) به سیدالشهدا،<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۲/۲۹۴.</ref> سید و سالار شهیدان<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۱۹.</ref> و سید مظلومان<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۰۶.</ref> یاد کرده و روز تولد آن حضرت را عید سعید، بابرکت و شریف و آن را ادامه [[بعثت]] حضرت خاتم الانبیا(ص) خوانده است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۰۶.</ref>؛ چنان‌که ولادت آن حضرت را روز طلوع خورشید معنویت و آن حضرت را پاسدار اسلام و تجدیدکننده حیات [[قرآن کریم]] و نجات‌بخش امت خاتم در شب تاریک و عصر ظلمانی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۶۳.</ref> و منشأ همه خیرات برای امت اسلامی در طول تاریخ اسلام خوانده است و ضمن تبریک سالروز ولادت آن حضرت به همه مسلمانان بلکه به همه [[مستضعفان]] جهان، ابراز امیدواری کرده است که خداوند آن حضرت را از ملت ایران راضی سازد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۲۳۴.</ref> ایشان به استناد روایات،<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۵/۴۷۴.</ref> یکی از معانی [[عرش]] در آیه ۱۷ سوره الحاقه را علم و مراد از حاملان عرش را [[نوح(ع)]]، [[ابراهیم(ع)]]، [[موسی(ع)]] و [[عیسی(ع)]] از انسان‌های کامل در امت‌های گذشته و پیامبر(ص)، علی(ع)، امام‌حسن(ع) و امام‌حسین(ع) دانسته است<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۲۷۳.</ref> و نیز [[صلوات]] فراوان خداوند و انبیا(ع) و فرشتگان و صالحان را نثار سرور شهیدان کرده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۴۰۰.</ref> و از خداوند خواسته است که ارواح پاک شهیدان [[جنگ عراق علیه ایران|دفاع مقدس]] را با ارواح فداکاران در راه پیامبر(ص) و فرزندش حسین‌بن‌علی(ع) محشور کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۱۸۲.</ref>


امام‌حسین (ع) در دامن پاک و مطهر پدر و مادر و جد بزرگوار خود نشو و نما کرد و از سرچشمه زلال مکتب پیامبر اکرم (ص) و فضایل بلند اخلاقی آن حضرت سیراب گردید. امام‌خمینی با اشاره به جمله‌ای از [[زیارت اربعین]] در طهارت مولد امامان (ع)،<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۶/۱۱۳.</ref> امام‌حسین (ع) تا [[حضرت آدم]] را مطهر و از نسل پدران و مادران پاک و بدور از جاهلیت [[کفر]] و صفات پلید و اعمال زشت شمرده و آن را گواه دخیل‌بودن طهارت مولد در [[سعادت و شقاوت]] افراد دانسته‌است.<ref>امام‌خمینی، انوار الهدایه، ۱/۸۳؛ امام‌خمینی، الطلب والاراده، ۸۱.</ref> ایشان به استناد روایات<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۶۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۵/۴۶.</ref> امام‌حسین (ع) را تجسم [[توحید]] می‌دانست که خداوند را در همه جا حاضر و ناظر می‌دید<ref>امام‌خمینی، تفسیر حمد، ۱۴۱؛ امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۳۵۵.</ref> و نیز به استناد روایات،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۶/۱۵۴.</ref> قوت روح و برافروختگی رنگ امام‌حسین (ع) در [[روز عاشورا]] را دلیل [[اخلاص]] و مجاهدت ایشان در راه خدا و [[ایمان]] به روز جزا و اعتقاد حضرت به اینکه شهادت عزیزان ذخیره [[قیامت]] است، تفسیر کرده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۱۴.</ref> ایشان با یادکرد از محافظت امام‌حسین (ع) بر [[نماز]]، با استناد به تاریخ،<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۶۶؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۵/۲۱.</ref> متذکر شده‌است امام‌حسین (ع) و یاران در وقت نماز در روز عاشورا به صف ایستادند و [[نماز جماعت]] اقامه کردند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۹۲.</ref>
امام‌حسین(ع) در دامن پاک و مطهر پدر و مادر و جد بزرگوار خود نشو و نما کرد و از سرچشمه زلال مکتب پیامبر اکرم(ص) و فضایل بلند اخلاقی آن حضرت سیراب گردید. امام‌خمینی با اشاره به جمله‌ای از [[زیارت اربعین]] در طهارت مولد امامان(ع)،<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۶/۱۱۳.</ref> امام‌حسین(ع) تا [[حضرت آدم]] را مطهر و از نسل پدران و مادران پاک و بدور از جاهلیت [[کفر]] و صفات پلید و اعمال زشت شمرده و آن را گواه دخیل‌بودن طهارت مولد در [[سعادت و شقاوت]] افراد دانسته است.<ref>امام‌خمینی، انوار الهدایه، ۱/۸۳؛ امام‌خمینی، الطلب والاراده، ۸۱.</ref> ایشان به استناد روایات<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۶۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۵/۴۶.</ref> امام‌حسین(ع) را تجسم [[توحید]] می‌دانست که خداوند را در همه جا حاضر و ناظر می‌دید<ref>امام‌خمینی، تفسیر حمد، ۱۴۱؛ امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۳۵۵.</ref> و نیز به استناد روایات،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۶/۱۵۴.</ref> قوت روح و برافروختگی رنگ امام‌حسین(ع) در [[روز عاشورا]] را دلیل [[اخلاص]] و مجاهدت ایشان در راه خدا و [[ایمان]] به روز جزا و اعتقاد حضرت به اینکه شهادت عزیزان ذخیره [[قیامت]] است، تفسیر کرده است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۱۴.</ref> ایشان با یادکرد از محافظت امام‌حسین(ع) بر [[نماز]]، با استناد به تاریخ،<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۶۶؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۵/۲۱.</ref> متذکر شده است امام‌حسین(ع) و یاران در وقت نماز در روز عاشورا به صف ایستادند و [[نماز جماعت]] اقامه کردند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۹۲.</ref>


امام‌حسین (ع) آراسته به مکارم اخلاق و بسیار فروتن بود و با مسکینان می‌نشست.<ref>حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۳/۴۷.</ref> آن حضرت آزادمرد بود و تن به ذلت و زبونی نمی‌داد و مرگ را بر زندگی ذلت‌بار با دشمن ترجیح می‌داد.<ref>مسعودی، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب (ع)، ۱۶۶–۱۶۷؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۳/۲۴۹.</ref> ایشان صبور،<ref>ابومخنف، وقعةالطف، ۲۵۲.</ref> بخشنده، مردم‌دار و دارای عزت نفس<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۶۵–۶۸.</ref> بود، به دیدار بیماران می‌رفت و بدهی بدهکاران را می‌پرداخت،<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۶۵؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۱۸۹.</ref> به افراد فرودست و مسکین کمک می‌کرد،<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۶۵–۶۶؛ ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۶۷.</ref> به امور یتیمان رسیدگی می‌کرد و [[صله رحم]] به جای می‌آورد. ایشان مهمان‌نواز،<ref>ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۶۷؛ اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ۲/۲۳۲–۲۳۵.</ref> باگذشت و جوانمرد بود.<ref>ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۶۹.</ref> در هنگام جنگ پیش از حمله دشمن به وی حمله نمی‌کرد.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ۲۵۲.</ref> در عین قوت قلب و شجاعت فوق‌العاده،<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۶۸؛ ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۶۵.</ref> بسیار حلیم و بردبار بود.<ref>قمی، دمع السجوم، ۲/۷۰۵؛ مطهری، مجموعه آثار، ۲۲/۳۱۳–۳۱۴.</ref>
امام‌حسین(ع) آراسته به مکارم اخلاق و بسیار فروتن بود و با مسکینان می‌نشست.<ref>حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۳/۴۷.</ref> آن حضرت آزادمرد بود و تن به ذلت و زبونی نمی‌داد و مرگ را بر زندگی ذلت‌بار با دشمن ترجیح می‌داد.<ref>مسعودی، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، ۱۶۶–۱۶۷؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۳/۲۴۹.</ref> ایشان صبور،<ref>ابومخنف، وقعةالطف، ۲۵۲.</ref> بخشنده، مردم‌دار و دارای عزت نفس<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۶۵–۶۸.</ref> بود، به دیدار بیماران می‌رفت و بدهی بدهکاران را می‌پرداخت،<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۶۵؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۱۸۹.</ref> به افراد فرودست و مسکین کمک می‌کرد،<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۶۵–۶۶؛ ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۶۷.</ref> به امور یتیمان رسیدگی می‌کرد و [[صله رحم]] به جای می‌آورد. ایشان مهمان‌نواز،<ref>ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۶۷؛ اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ۲/۲۳۲–۲۳۵.</ref> باگذشت و جوانمرد بود.<ref>ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۶۹.</ref> در هنگام جنگ پیش از حمله دشمن به وی حمله نمی‌کرد.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ۲۵۲.</ref> در عین قوت قلب و شجاعت فوق‌العاده،<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۶۸؛ ابن‌صباغ، الفصول المهمة فی معرِفة الأئمَّه، ۲/۷۶۵.</ref> بسیار حلیم و بردبار بود.<ref>قمی، دمع السجوم، ۲/۷۰۵؛ مطهری، مجموعه آثار، ۲۲/۳۱۳–۳۱۴.</ref>


== مجاهدت‌های امام‌حسین (ع) ==
== مجاهدت‌های امام‌حسین(ع) ==
در نگاه امام‌خمینی امام‌حسین (ع)، همه زندگی‌اش را برای پیشبرد [[اسلام]] و ارزش‌های اسلامی و رفع منکر و جلوگیری از حاکمیت [[ظلم]] و مفاسدی که حکومت‌ها در جهان ایجاد می‌کنند، فدا کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲–۳.</ref> ایشان امام‌حسین (ع) را احیاکننده [[دین]] از صدر اسلام تا روز قیامت می‌دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۲۴.</ref> که در راه نشر و پاسداری از اسلام و تحریف‌زدایی از سیره پیامبر (ص) بسیار کوشش کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۹۱.</ref> و از رنج و زحمت‌های فراوان در این راه استقبال کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۳۱۴.</ref> از نظر علمی نیز راویان بسیاری از امام‌حسین (ع) استفاده کرده‌اند. در منابع موجود نام بیش از ۲۶۰ تن از کسانی که از امام‌حسین (ع) روایت نقل کرده‌اند، آمده‌است<ref>← عطاردی، مسند الامام الشهید، ۳/۳۱۴–۴۱۸.</ref>؛ چنان‌که [[شیخ طوسی]] نام ۱۰۸ تن از راویان آن حضرت را ثبت کرده‌است.<ref>طوسی، رجال الطوسی، ۷۱–۸۱.</ref>
در نگاه امام‌خمینی امام‌حسین(ع)، همه زندگی‌اش را برای پیشبرد [[اسلام]] و ارزش‌های اسلامی و رفع منکر و جلوگیری از حاکمیت [[ظلم]] و مفاسدی که حکومت‌ها در جهان ایجاد می‌کنند، فدا کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲–۳.</ref> ایشان امام‌حسین(ع) را احیاکننده [[دین]] از صدر اسلام تا روز قیامت می‌دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۲۴.</ref> که در راه نشر و پاسداری از اسلام و تحریف‌زدایی از سیره پیامبر(ص) بسیار کوشش کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۹۱.</ref> و از رنج و زحمت‌های فراوان در این راه استقبال کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۳۱۴.</ref> از نظر علمی نیز راویان بسیاری از امام‌حسین(ع) استفاده کرده‌اند. در منابع موجود نام بیش از ۲۶۰ تن از کسانی که از امام‌حسین(ع) روایت نقل کرده‌اند، آمده است<ref>← عطاردی، مسند الامام الشهید، ۳/۳۱۴–۴۱۸.</ref>؛ چنان‌که [[شیخ طوسی]] نام ۱۰۸ تن از راویان آن حضرت را ثبت کرده است.<ref>طوسی، رجال الطوسی، ۷۱–۸۱.</ref>


امام‌حسین (ع) در نوجوانی نیز با [[خلیفه دوم]] احتجاج کرد و خلافت را حق پدر خود [[علی (ع)]] شمرد<ref>طبرسی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، ۲/۲۹۲؛ مجلسی، بحار الانوار، ۳۰/۴۸.</ref>؛ اما با وجود نامشروع‌شمردن خلافت حاکمان پس از پیامبر (ص) و قبول‌نداشتن عملکرد [[خلیفه سوم]]،<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۸/۲۵۳–۲۵۴.</ref> در مواردی برای دفاع از کیان اسلامی و عزت مسلمانان به خلفا کمک کرد.<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۳/۱۰۹؛ عطاردی، مسند الامام الشهید، ۳/۷۶.</ref> ایشان پس از به‌خلافت‌رسیدن امیرالمؤمنین علی (ع) در کنار پدر بود و پس از بیعت مردم با امیرالمؤمنین (ع)<ref>مفید، الجمل، ۱۰۷.</ref> به مسجد رفت و دربارهٔ مشروعیت و حقانیت حکومت امیرالمؤمنین (ع) سخنرانی کرد که با استقبال ایشان روبه‌رو گردید.<ref>مفید، الاختصاص، ۲۳۸.</ref> در [[جنگ جمل]] در کنار پدر جنگید<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۳/۹۳۹.</ref> و فرماندهی جناح چپ سپاه بر عهده ایشان بود.<ref>مفید، الجمل ۳۴۸.</ref> در [[جنگ صفین]] نیز با سپاه امیرالمؤمنین (ع) همراه بود.<ref>منقری، وقعة صفین، ۲۴۹، ۵۳۰؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۳/۲۹۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۳۲/۴۰۵.</ref> آن حضرت در جنگ با خوارج نهروان نیز حضور داشت.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۳/۹۳۹.</ref> امام‌خمینی نیز یادآور شده‌است امام‌حسین (ع) همچون پدر و برادر برای مبارزه در راه خدا لباس نظامی به تن کرد.<ref>امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۱۹.</ref> ایشان پس از امیرالمؤمنین علی (ع) از برادرش امام‌حسن (ع) فرمان برد و از برنامه صلح ایشان با شامیان دفاع کرد و به منتقدان پاسخ داد. {{ببینید|متن=ببینید|آل یاسین}}
امام‌حسین(ع) در نوجوانی نیز با [[خلیفه دوم]] احتجاج کرد و خلافت را حق پدر خود [[علی(ع)]] شمرد<ref>طبرسی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، ۲/۲۹۲؛ مجلسی، بحار الانوار، ۳۰/۴۸.</ref>؛ اما با وجود نامشروع‌شمردن خلافت حاکمان پس از پیامبر(ص) و قبول‌نداشتن عملکرد [[خلیفه سوم]]،<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۸/۲۵۳–۲۵۴.</ref> در مواردی برای دفاع از کیان اسلامی و عزت مسلمانان به خلفا کمک کرد.<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۳/۱۰۹؛ عطاردی، مسند الامام الشهید، ۳/۷۶.</ref> ایشان پس از به‌خلافت‌رسیدن امیرالمؤمنین علی(ع) در کنار پدر بود و پس از بیعت مردم با امیرالمؤمنین(ع)<ref>مفید، الجمل، ۱۰۷.</ref> به مسجد رفت و دربارهٔ مشروعیت و حقانیت حکومت امیرالمؤمنین(ع) سخنرانی کرد که با استقبال ایشان روبه‌رو گردید.<ref>مفید، الاختصاص، ۲۳۸.</ref> در [[جنگ جمل]] در کنار پدر جنگید<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۳/۹۳۹.</ref> و فرماندهی جناح چپ سپاه بر عهده ایشان بود.<ref>مفید، الجمل ۳۴۸.</ref> در [[جنگ صفین]] نیز با سپاه امیرالمؤمنین(ع) همراه بود.<ref>منقری، وقعة صفین، ۲۴۹، ۵۳۰؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۳/۲۹۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۳۲/۴۰۵.</ref> آن حضرت در جنگ با خوارج نهروان نیز حضور داشت.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۳/۹۳۹.</ref> امام‌خمینی نیز یادآور شده است امام‌حسین(ع) همچون پدر و برادر برای مبارزه در راه خدا لباس نظامی به تن کرد.<ref>امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۱۹.</ref> ایشان پس از امیرالمؤمنین علی(ع) از برادرش امام‌حسن(ع) فرمان برد و از برنامه صلح ایشان با شامیان دفاع کرد و به منتقدان پاسخ داد. {{ببینید|متن=ببینید|آل یاسین}}


پس از شهادت امام‌حسن (ع) در سال پنجاه قمری، [[امامت]] مردم و مرجعیت دینی پیروان اهل بیت (ع) بر عهده امام‌حسین (ع) قرار گرفت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱/۹۷–۹۸.</ref> ایشان در [[مسجد پیامبر(ص)]] می‌نشست و به پرسش‌های دینی مردم پاسخ می‌گفت.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱/۴۱۲؛ آل قاسم، تاریخ الحوزات العلمیه، ۱/۲۳۲.</ref> سخنان و نکته‌های پرارزشی از سیدالشهدا (ع) در حوزه معارف اسلامی و [[توحید]] و تنزیه خداوند و نیز مسائل اخلاقی و احکام فردی و اجتماعی در متون دینی به یادگار مانده<ref>عطاردی، مسند الامام الشهید، ۳/۸۰–۳۱۳.</ref> و امام‌خمینی به برخی از آنها استناد کرده‌است.<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۳۱۵؛ امام‌خمینی، تعلیقه فوائد، ۶۵.</ref>
پس از شهادت امام‌حسن(ع) در سال پنجاه قمری، [[امامت]] مردم و مرجعیت دینی پیروان اهل بیت(ع) بر عهده امام‌حسین(ع) قرار گرفت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱/۹۷–۹۸.</ref> ایشان در [[مسجد پیامبر(ص)]] می‌نشست و به پرسش‌های دینی مردم پاسخ می‌گفت.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱/۴۱۲؛ آل قاسم، تاریخ الحوزات العلمیه، ۱/۲۳۲.</ref> سخنان و نکته‌های پرارزشی از سیدالشهدا(ع) در حوزه معارف اسلامی و [[توحید]] و تنزیه خداوند و نیز مسائل اخلاقی و احکام فردی و اجتماعی در متون دینی به یادگار مانده<ref>عطاردی، مسند الامام الشهید، ۳/۸۰–۳۱۳.</ref> و امام‌خمینی به برخی از آنها استناد کرده است.<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۳۱۵؛ امام‌خمینی، تعلیقه فوائد، ۶۵.</ref>


== قیام عاشورا ==
== قیام عاشورا ==
معاویةبن‌ابی‌سفیان پس از [[صلح امام‌حسن (ع)|صلح با امام‌حسن (ع)]] بر همه مناطق اسلامی چیره شد و برخلاف تعهدات خود در عهدنامه صلح به کشتن یاران امیرالمؤمنین علی (ع) و دشنام‌دادن به آن حضرت ادامه داد {{ببینید|متن=ببینید|امام حسن (ع)}}. امام‌حسین (ع) از کارهای ناروا و بدعت‌های معاویه [[انتقاد]] می‌کرد و او را به جهت زیر پا گذاشتن حدود دین و پیمان‌شکنی و کشتن صحابه پیامبر (ص) و بزرگان شیعه علی (ع) سرزنش می‌کرد و نیز علمای ساکت و بی‌توجه در برابر این همه جنایت را ملامت و آنان را تشویق می‌کرد که به ظلم‌های معاویه اعتراض کنند<ref>ابن‌شعبه، تحف العقول، ۲۳۷–۲۳۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۲۱۲–۲۱۴.</ref>؛ ولی تا معاویه زنده بود به صلحی که امام‌حسن (ع) با وی بسته بود، پای‌بند بود<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۸۷.</ref> و مخالفان معاویه را امر به [[صبر]] می‌کرد<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۶۱.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|عاشورا}}.
معاویةبن‌ابی‌سفیان پس از [[صلح امام‌حسن(ع)|صلح با امام‌حسن(ع)]] بر همه مناطق اسلامی چیره شد و برخلاف تعهدات خود در عهدنامه صلح به کشتن یاران امیرالمؤمنین علی(ع) و دشنام‌دادن به آن حضرت ادامه داد {{ببینید|متن=ببینید|امام حسن(ع)}}. امام‌حسین(ع) از کارهای ناروا و بدعت‌های معاویه [[انتقاد]] می‌کرد و او را به جهت زیر پا گذاشتن حدود دین و پیمان‌شکنی و کشتن صحابه پیامبر(ص) و بزرگان شیعه علی(ع) سرزنش می‌کرد و نیز علمای ساکت و بی‌توجه در برابر این همه جنایت را ملامت و آنان را تشویق می‌کرد که به ظلم‌های معاویه اعتراض کنند<ref>ابن‌شعبه، تحف العقول، ۲۳۷–۲۳۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۲۱۲–۲۱۴.</ref>؛ ولی تا معاویه زنده بود به صلحی که امام‌حسن(ع) با وی بسته بود، پای‌بند بود<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۸۷.</ref> و مخالفان معاویه را امر به [[صبر]] می‌کرد<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۶۱.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|عاشورا}}.


پس از مرگ معاویه، فرزندش [[یزید]] به [[ولیدبن‌عقبه]] فرماندار مدینه دستور داد از حسین (ع) برای وی بیعت بگیرد.<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۴/۱۴.</ref> کارگزاران یزید در مدینه، امام‌حسین (ع) را تهدید کردند که در صورت خودداری از بیعت با یزید، کشته خواهد شد<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۱۷–۱۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۳۲۵.</ref>؛ اما ایشان بیعت با او را از میان‌رفتن [[اسلام]] شمرد<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۵/۱۷؛ ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۱۸.</ref> و نمی‌توانست با کسی که حتی ظواهر اسلام را رعایت نمی‌کرد و [[شراب]] می‌خورد بیعت کند<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۱۷–۱۸.</ref>؛ از این‌رو به همراه خانواده و عده‌ای از [[بنی‌هاشم]] از مدینه به طرف [[مکه]] حرکت کرد<ref>مفید، الارشاد ۲/۳۵.</ref> و در سوم شعبان سال ۶۰ق وارد مکه شد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۳۲۶.</ref> کوفیان از حضرت برای رفتن به [[کوفه]] دعوت کردند<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۹۹؛ مفید، الارشاد، ۲/۳۶.</ref> و ایشان برای بررسی وضع [[مسلم‌بن‌عقیل]] را به نمایندگی به کوفه فرستاد و خود نیز در هشتم ذی‌الحجه همین سال به سوی [[عراق]] به راه افتاد.<ref>مفید، الارشاد، ۲/۶۶.</ref>
پس از مرگ معاویه، فرزندش [[یزید]] به [[ولیدبن‌عقبه]] فرماندار مدینه دستور داد از حسین(ع) برای وی بیعت بگیرد.<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۴/۱۴.</ref> کارگزاران یزید در مدینه، امام‌حسین(ع) را تهدید کردند که در صورت خودداری از بیعت با یزید، کشته خواهد شد<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۱۷–۱۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۳۲۵.</ref>؛ اما ایشان بیعت با او را از میان‌رفتن [[اسلام]] شمرد<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۵/۱۷؛ ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۱۸.</ref> و نمی‌توانست با کسی که حتی ظواهر اسلام را رعایت نمی‌کرد و [[شراب]] می‌خورد بیعت کند<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۱۷–۱۸.</ref>؛ از این‌رو به همراه خانواده و عده‌ای از [[بنی‌هاشم]] از مدینه به طرف [[مکه]] حرکت کرد<ref>مفید، الارشاد ۲/۳۵.</ref> و در سوم شعبان سال ۶۰ق وارد مکه شد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۳۲۶.</ref> کوفیان از حضرت برای رفتن به [[کوفه]] دعوت کردند<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۹۹؛ مفید، الارشاد، ۲/۳۶.</ref> و ایشان برای بررسی وضع [[مسلم‌بن‌عقیل]] را به نمایندگی به کوفه فرستاد و خود نیز در هشتم ذی‌الحجه همین سال به سوی [[عراق]] به راه افتاد.<ref>مفید، الارشاد، ۲/۶۶.</ref>


امام‌خمینی به استناد منابع تاریخی<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۲۰–۲۱؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۳/۲۹۲.</ref> یادآور شده‌است که گروهی از مقدسان به امام‌حسین (ع) نصیحت می‌کردند از [[امنیت]] و آرامش موجود استفاده کند و در جوار رسول اکرم (ص) به دور از مسائل اجتماعی مشغول به ذکر و عبادت باشد که امام‌حسین (ع) آن را نپذیرفت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۵۲۱.</ref> و به نهضت خود ادامه داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۳۴۱ و ۱۷/۵۲.</ref> حضرت در روز دوم محرم سال ۶۱ق به [[کربلا]] رسید<ref>مفید، الارشاد، ۲/۸۴.</ref> و [[عبیدالله‌بن‌زیاد]] در نامه‌ای خواستار تسلیم‌شدن ایشان شد که حضرت نپذیرفت.<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۹۸.</ref> ابن‌زیاد بسیاری از مردم را به جنگ با امام‌حسین (ع) فرستاد.<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۵/۸۹.</ref> صبح روز دهم محرم که به عاشورا معروف است، جنگ آغاز شد. نخست یاران غیر هاشمی و سپس امام‌حسین (ع) و دیگر همراهان به [[شهادت]] رسیدند.<ref>مفید، الارشاد، ۲/۸۸–۱۱۰؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۵/۵۶.</ref>
امام‌خمینی به استناد منابع تاریخی<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۲۰–۲۱؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۳/۲۹۲.</ref> یادآور شده است که گروهی از مقدسان به امام‌حسین(ع) نصیحت می‌کردند از [[امنیت]] و آرامش موجود استفاده کند و در جوار رسول اکرم(ص) به دور از مسائل اجتماعی مشغول به ذکر و عبادت باشد که امام‌حسین(ع) آن را نپذیرفت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۵۲۱.</ref> و به نهضت خود ادامه داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۳۴۱ و ۱۷/۵۲.</ref> حضرت در روز دوم محرم سال ۶۱ق به [[کربلا]] رسید<ref>مفید، الارشاد، ۲/۸۴.</ref> و [[عبیدالله‌بن‌زیاد]] در نامه‌ای خواستار تسلیم‌شدن ایشان شد که حضرت نپذیرفت.<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۹۸.</ref> ابن‌زیاد بسیاری از مردم را به جنگ با امام‌حسین(ع) فرستاد.<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۵/۸۹.</ref> صبح روز دهم محرم که به عاشورا معروف است، جنگ آغاز شد. نخست یاران غیر هاشمی و سپس امام‌حسین(ع) و دیگر همراهان به [[شهادت]] رسیدند.<ref>مفید، الارشاد، ۲/۸۸–۱۱۰؛ مجلسی، بحار الانوار، ۴۵/۵۶.</ref>


عموم تذکره‌نگاران شهدای کربلا را ۷۲ تن گفته‌اند<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۵/۱۰۱؛ مفید، الارشاد، ۲/۹۵؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۴/۵۹.</ref>؛ ولی شمار ۷۸<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۸۵.</ref> و ۱۴۵ تن<ref>قمی، دمع السجوم، ۲۵۴.</ref> نیز در منابع آمده‌است. برخی منابع برای امام‌حسین (ع) چهار پسر و دو دختر<ref>مفید، الارشاد، ۲/۱۳۵.</ref> و برخی دیگر شش پسر و سه دختر نوشته‌اند<ref>طبری امامی، ۱۸۱؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۷۷.</ref> که علی‌اکبر و عبدالله رضیع (علی‌اصغر) در کربلا شهید شدند<ref>مفید، الارشاد، ۲/۱۲۵–۱۲۶.</ref> و امام‌حسین (ع) نیز در سن ۵۸سالگی به شهادت رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۲/۱۳۳.</ref>
عموم تذکره‌نگاران شهدای کربلا را ۷۲ تن گفته‌اند<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۵/۱۰۱؛ مفید، الارشاد، ۲/۹۵؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۴/۵۹.</ref>؛ ولی شمار ۷۸<ref>ابن‌طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، ۸۵.</ref> و ۱۴۵ تن<ref>قمی، دمع السجوم، ۲۵۴.</ref> نیز در منابع آمده است. برخی منابع برای امام‌حسین(ع) چهار پسر و دو دختر<ref>مفید، الارشاد، ۲/۱۳۵.</ref> و برخی دیگر شش پسر و سه دختر نوشته‌اند<ref>طبری امامی، ۱۸۱؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۴/۷۷.</ref> که علی‌اکبر و عبدالله رضیع (علی‌اصغر) در کربلا شهید شدند<ref>مفید، الارشاد، ۲/۱۲۵–۱۲۶.</ref> و امام‌حسین(ع) نیز در سن ۵۸سالگی به شهادت رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۲/۱۳۳.</ref>


امام‌خمینی خاطرنشان کرده‌است که سپاهیان یزید به کشتن سیدالشهدا (ع) بسنده نکردند و کودکان بی‌گناه را نیز کشتند و در حق زنان بی‌پناه نیز ستم کردند و هدف آنان کشتن همه بنی‌هاشم و از میان‌بردن شجره طیبه بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۴۳.</ref> پس از شهادت، سر مبارک امام‌حسین (ع) را بر نیزه کردند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۳۴۱.</ref> و آل‌الله به دست [[بنی‌امیه]] به اسارت گرفته شدند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۴.</ref> با کشته‌شدن سیدالشهدا (ع) رخنه‌ای جبران‌ناپذیر به اسلام وارد شد<ref>امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۱۳۳.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|عاشورا}}.
امام‌خمینی خاطرنشان کرده است که سپاهیان یزید به کشتن سیدالشهدا(ع) بسنده نکردند و کودکان بی‌گناه را نیز کشتند و در حق زنان بی‌پناه نیز ستم کردند و هدف آنان کشتن همه بنی‌هاشم و از میان‌بردن شجره طیبه بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۴۳.</ref> پس از شهادت، سر مبارک امام‌حسین(ع) را بر نیزه کردند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۳۴۱.</ref> و آل‌الله به دست [[بنی‌امیه]] به اسارت گرفته شدند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۴.</ref> با کشته‌شدن سیدالشهدا(ع) رخنه‌ای جبران‌ناپذیر به اسلام وارد شد<ref>امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۱۳۳.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|عاشورا}}.


== هدف قیام ==
== هدف قیام ==
امام‌حسین (ع) مهم‌ترین هدف از قیام خود را [[امر به معروف و نهی از منکر]]، اصلاح امت اسلامی و زنده‌کردن سیره پیامبر اکرم (ص) و امیرالمؤمنین علی (ع) شمرده‌است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۳۲۹.</ref> امام‌خمینی معتقد است که [[قیام امام‌حسین (ع)]] اسلام را بیمه کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۹۷.</ref>؛ زیرا بنی‌امیه قصد داشتند اسلام را از میان ببرند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۴۵۱–۴۵۲.</ref> و حکومت عدل اسلامی را به رژیم شاهنشاهی مبدل کنند و اسلام و وحی را به انزوا بکشانند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۴۱ و ۱۴/۴۰۳.</ref> و اگر آنان موفق می‌شدند، چیزی از اسلام باقی نمی‌ماند و حکومت [[طاغوت]] و جاهلیت پیشین، دوباره در لباس اسلام بازمی‌گشت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۹–۱۰ و ۴۸۴.</ref> ایشان خاطرنشان کرده‌است امویان در پی آن بودند که امام‌حسین (ع) حکومت اموی را به رسمیت بشناسد و به حاکمان اُموی «امیرالمؤمنین» خطاب کند؛ ولی آن حضرت چون آینده اسلام و مسلمانان را در خطر می‌دید، برای نشر اسلام و نظام سیاسی و اجتماعی اسلام با آن مخالفت و قیام خود را آغاز کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۷۳؛ امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۱۳۵.</ref> ایشان هدف نهایی قیام عاشورا را تلاش برای تشکیل [[حکومت اسلامی]] و اقدامی کاملاً سیاسی که امام‌حسین (ع) شرعاً مکلف به آن بود می‌دانست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳.</ref>
امام‌حسین(ع) مهم‌ترین هدف از قیام خود را [[امر به معروف و نهی از منکر]]، اصلاح امت اسلامی و زنده‌کردن سیره پیامبر اکرم(ص) و امیرالمؤمنین علی(ع) شمرده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۳۲۹.</ref> امام‌خمینی معتقد است که [[قیام امام‌حسین(ع)]] اسلام را بیمه کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۹۷.</ref>؛ زیرا بنی‌امیه قصد داشتند اسلام را از میان ببرند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۴۵۱–۴۵۲.</ref> و حکومت عدل اسلامی را به رژیم شاهنشاهی مبدل کنند و اسلام و وحی را به انزوا بکشانند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۴۱ و ۱۴/۴۰۳.</ref> و اگر آنان موفق می‌شدند، چیزی از اسلام باقی نمی‌ماند و حکومت [[طاغوت]] و جاهلیت پیشین، دوباره در لباس اسلام بازمی‌گشت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۹–۱۰ و ۴۸۴.</ref> ایشان خاطرنشان کرده است امویان در پی آن بودند که امام‌حسین(ع) حکومت اموی را به رسمیت بشناسد و به حاکمان اُموی «امیرالمؤمنین» خطاب کند؛ ولی آن حضرت چون آینده اسلام و مسلمانان را در خطر می‌دید، برای نشر اسلام و نظام سیاسی و اجتماعی اسلام با آن مخالفت و قیام خود را آغاز کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۷۳؛ امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۱۳۵.</ref> ایشان هدف نهایی قیام عاشورا را تلاش برای تشکیل [[حکومت اسلامی]] و اقدامی کاملاً سیاسی که امام‌حسین(ع) شرعاً مکلف به آن بود می‌دانست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳.</ref>


امام‌حسین (ع) قیام کرد تا اسلام در میان همه انسان‌ها نشر پیدا کند و نظام سیاسی و نظام اجتماعی آن در [[جامعه|جامعه‌ها]] برقرار گردد<ref>امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۱۳۴–۱۳۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|عاشورا}}. امام‌خمینی با استناد به کارهای نامشروع معاویه و یزید که در کتاب‌های تاریخی آمده،<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۲/۲۲۰؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۸/۲۱۶.</ref> یادآور شده‌است معاویه و فرزندش یزید به نام پیامبر (ص) بر مردم حکومت می‌کردند و در عین انجام ظواهر دینی ازجمله [[امامت جمعه]]، از برخی از کارهای ناشایست نیز رویگردان نبودند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۳۳۶.</ref>
امام‌حسین(ع) قیام کرد تا اسلام در میان همه انسان‌ها نشر پیدا کند و نظام سیاسی و نظام اجتماعی آن در [[جامعه]]‌ها برقرار گردد<ref>امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۱۳۴–۱۳۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|عاشورا}}. امام‌خمینی با استناد به کارهای نامشروع معاویه و یزید که در کتاب‌های تاریخی آمده،<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۲/۲۲۰؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۸/۲۱۶.</ref> یادآور شده است معاویه و فرزندش یزید به نام پیامبر(ص) بر مردم حکومت می‌کردند و در عین انجام ظواهر دینی ازجمله [[امامت جمعه]]، از برخی از کارهای ناشایست نیز رویگردان نبودند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۳۳۶.</ref>


== تأسی به امام‌حسین (ع) ==
== تأسی به امام‌حسین(ع) ==
امام‌حسین (ع) الگو و اسوه و نشانه راه امت اسلامی است.<ref>ابومخنف، وقعةالطف، ۱۷۲.</ref> امام‌خمینی سخنان و سیره و دعاهای آن حضرت را وسیله شناخت راه خدا و راهنمای راه معرفی کرده‌است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۸۷؛ امام‌خمینی، تفسیر حمد، ۱۴۱.</ref> و با استناد به روایتی از پیامبر اکرم (ص)،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۳۸۲.</ref> قیام امام‌حسین (ع) را بر ضد سلطان ستمگر، [[تکلیف شرعی]] و الهی همگان دانسته‌است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۹۱.</ref>؛ بر همین اساس بارها از مردم و روحانیان خواسته‌است تا یاد و راه امام‌حسین (ع) را زنده نگه دارند تا اسلام زنده بماند و مردم به تکالیف شرعی خود عمل کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۳۰.</ref> ایشان بر آن بود که عاشورا قیام عدالت‌خواهان با شماری اندک و عشقی بزرگ در برابر ستمگران کاخ‌نشین و مستکبران غارتگر بود و دستور آن است که این برنامه سرلوحه زندگی امت در هر روز و هر زمین باشد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۴۴۵.</ref> ایشان پرچم و حرکت سیدالشهدا (ع) را پرچم و حرکت توحید<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۹.</ref> و [[دعای عرفه امام‌حسین (ع)]] را موجب توجه انسان به خداوند<ref>امام‌خمینی، تفسیر حمد، ۱۴۶.</ref> و دربردارنده درس معارف و توحید،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۳۵۵.</ref> شمرده‌است.
امام‌حسین(ع) الگو و اسوه و نشانه راه امت اسلامی است.<ref>ابومخنف، وقعةالطف، ۱۷۲.</ref> امام‌خمینی سخنان و سیره و دعاهای آن حضرت را وسیله شناخت راه خدا و راهنمای راه معرفی کرده است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۸۷؛ امام‌خمینی، تفسیر حمد، ۱۴۱.</ref> و با استناد به روایتی از پیامبر اکرم(ص)،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۴۴/۳۸۲.</ref> قیام امام‌حسین(ع) را بر ضد سلطان ستمگر، [[تکلیف شرعی]] و الهی همگان دانسته است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۹۱.</ref>؛ بر همین اساس بارها از مردم و روحانیان خواسته است تا یاد و راه امام‌حسین(ع) را زنده نگه دارند تا اسلام زنده بماند و مردم به تکالیف شرعی خود عمل کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۳۰.</ref> ایشان بر آن بود که عاشورا قیام عدالت‌خواهان با شماری اندک و عشقی بزرگ در برابر ستمگران کاخ‌نشین و مستکبران غارتگر بود و دستور آن است که این برنامه سرلوحه زندگی امت در هر روز و هر زمین باشد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۴۴۵.</ref> ایشان پرچم و حرکت سیدالشهدا(ع) را پرچم و حرکت توحید<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۹.</ref> و [[دعای عرفه امام‌حسین(ع)]] را موجب توجه انسان به خداوند<ref>امام‌خمینی، تفسیر حمد، ۱۴۶.</ref> و دربردارنده درس معارف و توحید،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۳۵۵.</ref> شمرده است.


امام‌خمینی عزاداری برای سیدالشهدا (ع) را رمز زنده نگه‌داشتن مکتب اهل بیت (ع) شمرده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۵۲۶.</ref> و تأکید کرده‌است امام‌حسین (ع) تکلیف را که فداکاری در میدان و تبلیغ در خارج میدانِ مبارزه بود، روشن کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۳–۵۴.</ref> ایشان تأکید کرده‌است که روحانیان باید به مردم درست بفهمانند که قیام حضرت برای چه بود و همراه با چه کسانی قیام کرد و چه سختی‌هایی در این راه به وی رسید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۵.</ref> مردم نیز باید بدانند وقتی اسلام در خطر باشد باید مانند امام‌حسین (ع) برای حفظ اسلام فداکاری کنند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۷۸.</ref> و همان‌گونه که امام‌حسین (ع) و یاران ایشان عمرشان را برای حفظ اسلام صرف کردند، دیگران نیز باید همه زندگی‌شان را برای حفظ اسلام صرف کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۱۳۵؛ ۱۷/۳۱۴ و ۱۸/۱۶۸.</ref>
امام‌خمینی عزاداری برای سیدالشهدا(ع) را رمز زنده نگه‌داشتن مکتب اهل بیت(ع) شمرده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۵۲۶.</ref> و تأکید کرده است امام‌حسین(ع) تکلیف را که فداکاری در میدان و تبلیغ در خارج میدانِ مبارزه بود، روشن کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۳–۵۴.</ref> ایشان تأکید کرده است که روحانیان باید به مردم درست بفهمانند که قیام حضرت برای چه بود و همراه با چه کسانی قیام کرد و چه سختی‌هایی در این راه به وی رسید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۵.</ref> مردم نیز باید بدانند وقتی اسلام در خطر باشد باید مانند امام‌حسین(ع) برای حفظ اسلام فداکاری کنند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۷۸.</ref> و همان‌گونه که امام‌حسین(ع) و یاران ایشان عمرشان را برای حفظ اسلام صرف کردند، دیگران نیز باید همه زندگی‌شان را برای حفظ اسلام صرف کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۱۳۵؛ ۱۷/۳۱۴ و ۱۸/۱۶۸.</ref>


امام‌خمینی بر خلاف برخی فقها که قیام امام‌حسین (ع) را امری خصوصی و غیرقابل استناد شمرده‌اند،<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۲۱/۲۹۵؛ ← مرتضوی، بازتاب عاشورا در فقه سیاسی شیعه، ۱۰۰–۱۰۵.</ref> قیام امام‌حسین (ع) را اقدامی‌کاملاً انتخابی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۹.</ref> و از نگاه فقهی قابل تأسی<ref>← مرتضوی، بازتاب عاشورا در فقه سیاسی شیعه، ۱۰۹–۱۲۵.</ref> شمرده‌است. ایشان خاطرنشان ساخته که راه سازش با دشمن برای امام‌حسین (ع) باز بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۷۲.</ref>؛ ولی ایشان آن را مخالف مصالح اسلام و جامعه اسلامی و تکلیف شرعی خود می‌دید<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۶۲–۱۶۳.</ref> و با اینکه با علم الهی می‌دانست سرانجام حرکتش شهادت است،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۲.</ref> ولی آن را منافی با تکلیف خود برای قیام و حرکت ندانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۶۲–۱۶۳.</ref> و با اقدام خود حجتی شرعی و الگویی فقهی برای همیشه ارائه داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۸.</ref> ایشان در پاسخ کسانی را که عزاداری و گریه بر امام‌حسین(ع) را بی‌فایده می‌خواندند غربزده شمرده و عزاداری برای امام‌حسین (ع) را عامل ایجاد انقلاب و [[قیام پانزده خرداد]] دانسته و توجه به خدا و بسیج‌کردن مردم برای مقصد اسلامی و تداوم نهضت اسلامی را در سایه قدرت عظیم عزاداری برای سیدالشهدا (ع) خوانده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۴۷.</ref> و به هیئت‌های عزاداری توصیه کرده‌است با آرامش و بدون اختلاف با یکدیگر عزاداری کنند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۸۳–۴۸۴.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|عاشورا| عزاداری}}.
امام‌خمینی بر خلاف برخی فقها که قیام امام‌حسین(ع) را امری خصوصی و غیرقابل استناد شمرده‌اند،<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۲۱/۲۹۵؛ ← مرتضوی، بازتاب عاشورا در فقه سیاسی شیعه، ۱۰۰–۱۰۵.</ref> قیام امام‌حسین(ع) را اقدامی‌کاملاً انتخابی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۹.</ref> و از نگاه فقهی قابل تأسی<ref>← مرتضوی، بازتاب عاشورا در فقه سیاسی شیعه، ۱۰۹–۱۲۵.</ref> شمرده است. ایشان خاطرنشان ساخته که راه سازش با دشمن برای امام‌حسین(ع) باز بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۷۲.</ref>؛ ولی ایشان آن را مخالف مصالح اسلام و جامعه اسلامی و تکلیف شرعی خود می‌دید<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۶۲–۱۶۳.</ref> و با اینکه با علم الهی می‌دانست سرانجام حرکتش شهادت است،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۲.</ref> ولی آن را منافی با تکلیف خود برای قیام و حرکت ندانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۱۶۲–۱۶۳.</ref> و با اقدام خود حجتی شرعی و الگویی فقهی برای همیشه ارائه داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۸.</ref> ایشان در پاسخ کسانی را که عزاداری و گریه بر امام‌حسین(ع) را بی‌فایده می‌خواندند غربزده شمرده و عزاداری برای امام‌حسین(ع) را عامل ایجاد انقلاب و [[قیام پانزده خرداد]] دانسته و توجه به خدا و بسیج‌کردن مردم برای مقصد اسلامی و تداوم نهضت اسلامی را در سایه قدرت عظیم عزاداری برای سیدالشهدا(ع) خوانده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۴۷.</ref> و به هیئت‌های عزاداری توصیه کرده است با آرامش و بدون اختلاف با یکدیگر عزاداری کنند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۸۳–۴۸۴.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|عاشورا| عزاداری}}.


از سوی دیگر، امام‌خمینی [[رزمندگان]] دوران [[جنگ عراق علیه ایران|دفاع مقدس]] را وارثان راه امام‌حسین (ع) نامیده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۸۸.</ref> و رمز پیروزی و پیشرفت آنان در صحنه‌های نبرد با دشمن بعثی عراق را عشق به امام‌حسین (ع) خوانده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۸.</ref>؛ چنان‌که مناجات‌ها و نیایش‌های رزمندگان در جبهه‌های جنگ را تداعی‌کننده مناجات‌های یاران حسین (ع)<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۵۱.</ref> و صبر و مقاومت رزمندگان در [[دفاع مقدس]] را یادآور فداکاری یاران ایشان در [[کربلا]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۹۵.</ref> شمرده‌است و با برتر خواندن مرگ سرخ از زندگی سیاه تأکید کرده‌است مردم انقلابی ایران باید خود را آماده درگیری حسین‌گونه تا رسیدن به پیروزی کامل کنند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۰۸.</ref> و با توجه به قیام سیدالشهدا (ع) و شهادت ایشان باید عمق اثرگذاری شهادت را درک کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۲.</ref> ایشان به مناسبت شهادت عطاءالله اشرفی اصفهانی، [[امام‌جمعه]] کرمانشاه به دست [[سازمان مجاهدین خلق]] در مهر ۱۳۶۱ {{ببینید|متن=ببینید|عطاءالله اشرفی اصفهانی}} تصریح کرد ملت ایران با اقتدا به سیدالشهدا (ع) طفل شش‌ماهه تا پیرمرد هشتادساله خود را در راه خدا فدا کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۲.</ref>
از سوی دیگر، امام‌خمینی [[رزمندگان]] دوران [[جنگ عراق علیه ایران|دفاع مقدس]] را وارثان راه امام‌حسین(ع) نامیده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۸۸.</ref> و رمز پیروزی و پیشرفت آنان در صحنه‌های نبرد با دشمن بعثی عراق را عشق به امام‌حسین(ع) خوانده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۸.</ref>؛ چنان‌که مناجات‌ها و نیایش‌های رزمندگان در جبهه‌های جنگ را تداعی‌کننده مناجات‌های یاران حسین(ع)<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۵۱.</ref> و صبر و مقاومت رزمندگان در [[دفاع مقدس]] را یادآور فداکاری یاران ایشان در [[کربلا]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۹۵.</ref> شمرده است و با برتر خواندن مرگ سرخ از زندگی سیاه تأکید کرده است مردم انقلابی ایران باید خود را آماده درگیری حسین‌گونه تا رسیدن به پیروزی کامل کنند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۰۸.</ref> و با توجه به قیام سیدالشهدا(ع) و شهادت ایشان باید عمق اثرگذاری شهادت را درک کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۲.</ref> ایشان به مناسبت شهادت عطاءالله اشرفی اصفهانی، [[امام‌جمعه]] کرمانشاه به دست [[سازمان مجاهدین خلق]] در مهر ۱۳۶۱ {{ببینید|متن=ببینید|عطاءالله اشرفی اصفهانی}} تصریح کرد ملت ایران با اقتدا به سیدالشهدا(ع) طفل شش‌ماهه تا پیرمرد هشتادساله خود را در راه خدا فدا کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۲.</ref>


امام‌خمینی به [[زیارت سیدالشهدا(ع)]] اهمیت می‌داد و در آغازِ تبعید به عراق نخست به زیارت امام‌حسین (ع) به کربلا مشرف شد و پس از آن نیز همواره در روزهای زیارتی به‌ویژه در نیمه [[رجب]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۴۴۲.</ref> و نیمه شعبان به زیارت حضرت می‌رفت {{ببینید|متن=ببینید|کربلا}}. ایشان در روزهای اقامت در کربلا صبح و شب به حرم مشرف می‌شد<ref>قرهی، مصاحبه، ۶/۱۴۵.</ref> و از زیارتنامه‌های مورد توجه ایشان، [[زیارت عاشورا|زیارت معتبر عاشورا]]<ref>ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۷۷–۱۷۹.</ref> بود و آن را همواره با آداب کامل آن به جای می‌آورد<ref>غیوری، مصاحبه، ۶/۱۰۰–۱۰۱.</ref>؛ به‌ویژه در دهه عاشورا هر روز آن را می‌خواند<ref>روحانی، مصاحبه، ۱/۹۸.</ref> و حتی در دوره اقامت در [[پاریس]] نیز خواندن آن را ادامه داد.<ref>وجدانی، سرگذشتهای ویژه از زندگی امام‌خمینی، ۴/۴۶.</ref>
امام‌خمینی به [[زیارت سیدالشهدا(ع)]] اهمیت می‌داد و در آغازِ تبعید به عراق نخست به زیارت امام‌حسین(ع) به کربلا مشرف شد و پس از آن نیز همواره در روزهای زیارتی به‌ویژه در نیمه [[رجب]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۴۴۲.</ref> و نیمه شعبان به زیارت حضرت می‌رفت {{ببینید|متن=ببینید|کربلا}}. ایشان در روزهای اقامت در کربلا صبح و شب به حرم مشرف می‌شد<ref>قرهی، مصاحبه، ۶/۱۴۵.</ref> و از زیارتنامه‌های مورد توجه ایشان، [[زیارت عاشورا|زیارت معتبر عاشورا]]<ref>ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۷۷–۱۷۹.</ref> بود و آن را همواره با آداب کامل آن به جای می‌آورد<ref>غیوری، مصاحبه، ۶/۱۰۰–۱۰۱.</ref>؛ به‌ویژه در دهه عاشورا هر روز آن را می‌خواند<ref>روحانی، مصاحبه، ۱/۹۸.</ref> و حتی در دوره اقامت در [[پاریس]] نیز خواندن آن را ادامه داد.<ref>وجدانی، سرگذشتهای ویژه از زندگی امام‌خمینی، ۴/۴۶.</ref>


== احکام فقهی ==
== احکام فقهی ==
در متون فقهی برای مرقد،<ref>نراقی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعه، ۴/۴۳۹.</ref> زیارت<ref>نراقی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعه، ۶/۲۷.</ref> و [[تربت سیدالشهدا(ع)]]،<ref>مفید، المقنعه، ۵۲۱؛ طوسی، المبسوط، ۱/۱۸۶؛ حلی، شرائع الاسلام، ۱/۳۵ و ۳/۱۷۶.</ref> احکام ویژه‌ای بیان شده‌است و امام‌خمینی نیز بخشی از آنها را برشمرده‌است؛ ازجمله [[مسافر]] در [[حائر سیدالشهدا(ع)]] اختیار دارد که نمازهای چهاررکعتی را قصر (دو رکعت) یا کامل بخواند.<ref>امام‌خمینی، نجاة العباد، ۱۴۲–۱۴۳.</ref> ایشان به استناد منابع روایی و فقهی<ref>شهید اول، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیه، ۲/۲۶؛ مجلسی، بحار الانوار، ۸۲/۱۵۳؛ حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعة، ۵/۳۶۶.</ref>؛ برای [[سجده]] بر تربت امام‌حسین (ع) اهمیت ویژه‌ای قائل شده‌است<ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، ۵۹۰.</ref> و سجده بر تربت حضرت را موجب رفع [[حجب|حجاب‌های هفت‌گانه]] (میان خلق و خالق) شمرده<ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، ۳۰۱.</ref> و طلب شفا از تربت حضرت را جایز دانسته‌است.<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۲/۱۵۷؛ امام‌خمینی، توضیح المسائل، ۴۱۹.</ref> نیز به فتوای ایشان مستحب است که کام نوزاد با [[آب فرات]] و تربت سیدالشهدا (ع) برداشته شود<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۲/۲۹۴.</ref> و نیز غسل برای سفر زیارتی امام‌حسین (ع)<ref>امام‌خمینی، توضیح المسائل، ۱۰۳.</ref> و برای برداشتن تربت ایشان مستحب است.<ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۲۴۰.</ref> ایشان مستحب می‌داند که کافور [[حنوط میت]] را با تربت سیدالشهدا (ع) بیامیزند؛ ولی از مالیدن آن به مواضع منافی احترام دوری کنند<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۷۶.</ref> و در موقع دفن، تربت حضرت را در مجاور صورت میت قرار دهند.<ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۲۲۴.</ref>
در متون فقهی برای مرقد،<ref>نراقی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعه، ۴/۴۳۹.</ref> زیارت<ref>نراقی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعه، ۶/۲۷.</ref> و [[تربت سیدالشهدا(ع)]]،<ref>مفید، المقنعه، ۵۲۱؛ طوسی، المبسوط، ۱/۱۸۶؛ حلی، شرائع الاسلام، ۱/۳۵ و ۳/۱۷۶.</ref> احکام ویژه‌ای بیان شده است و امام‌خمینی نیز بخشی از آنها را برشمرده است؛ ازجمله [[مسافر]] در [[حائر سیدالشهدا(ع)]] اختیار دارد که نمازهای چهاررکعتی را قصر (دو رکعت) یا کامل بخواند.<ref>امام‌خمینی، نجاة العباد، ۱۴۲–۱۴۳.</ref> ایشان به استناد منابع روایی و فقهی<ref>شهید اول، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیه، ۲/۲۶؛ مجلسی، بحار الانوار، ۸۲/۱۵۳؛ حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعة، ۵/۳۶۶.</ref>؛ برای [[سجده]] بر تربت امام‌حسین(ع) اهمیت ویژه‌ای قائل شده است<ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، ۵۹۰.</ref> و سجده بر تربت حضرت را موجب رفع [[حجب|حجاب‌های هفت‌گانه]] (میان خلق و خالق) شمرده<ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، ۳۰۱.</ref> و طلب شفا از تربت حضرت را جایز دانسته است.<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۲/۱۵۷؛ امام‌خمینی، توضیح المسائل، ۴۱۹.</ref> نیز به فتوای ایشان مستحب است که کام نوزاد با [[آب فرات]] و تربت سیدالشهدا(ع) برداشته شود<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۲/۲۹۴.</ref> و نیز غسل برای سفر زیارتی امام‌حسین(ع)<ref>امام‌خمینی، توضیح المسائل، ۱۰۳.</ref> و برای برداشتن تربت ایشان مستحب است.<ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۲۴۰.</ref> ایشان مستحب می‌داند که کافور [[حنوط میت]] را با تربت سیدالشهدا(ع) بیامیزند؛ ولی از مالیدن آن به مواضع منافی احترام دوری کنند<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۷۶.</ref> و در موقع دفن، تربت حضرت را در مجاور صورت میت قرار دهند.<ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۲۲۴.</ref>


از نگاه ایشان [[تعزیه امام‌حسین(ع)]] و بیان وقایع به زبان حال در صورتی که مشتمل بر [[گناه]] نباشد، جایز بلکه از افضل قربات است،<ref>امام‌خمینی، استفتائات، ۳/۵۸۰–۵۸۱.</ref> [[قمه‌زدن]] در عزای سیدالشهدا (ع) را در صورتی که وهن اسلام یا موجب سوء استفاده دشمنان باشد، جایز نیست،<ref>امام‌خمینی، استفتائات، ۳/۵۸۱.</ref> وقف عام بر سیدالشهدا (ع) باید صرف عزاداری آن حضرت شود<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۲/۷۱.</ref> و محلی را که برای امام‌حسین (ع) [[وقف]] شده، نمی‌توان تبدیل به [[مسجد]] کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۱۶۱.</ref>
از نگاه ایشان [[تعزیه امام‌حسین(ع)]] و بیان وقایع به زبان حال در صورتی که مشتمل بر [[گناه]] نباشد، جایز بلکه از افضل قربات است،<ref>امام‌خمینی، استفتائات، ۳/۵۸۰–۵۸۱.</ref> [[قمه‌زدن]] در عزای سیدالشهدا(ع) را در صورتی که وهن اسلام یا موجب سوء استفاده دشمنان باشد، جایز نیست،<ref>امام‌خمینی، استفتائات، ۳/۵۸۱.</ref> وقف عام بر سیدالشهدا(ع) باید صرف عزاداری آن حضرت شود<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۲/۷۱.</ref> و محلی را که برای امام‌حسین(ع) [[وقف]] شده، نمی‌توان تبدیل به [[مسجد]] کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۱۶۱.</ref>


== آثار دربارهٔ امام‌حسین (ع) ==
== آثار دربارهٔ امام‌حسین(ع) ==
دربارهٔ شخصیت و زندگی امام‌حسین (ع) آثار فراوانی نوشته شده‌است؛ ازجمله در کتابشناسی اختصاصی امام‌حسین (ع) نام ۱۴۲۸ اثر با مشخصات نشر نام برده شده‌است. برخی از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: دانشنامه امام‌حسین (ع) اثر [[محمد محمدی ری‌شهری]]، چهارده جلد؛ دایرةالمعارف الحسینیه، اثر [[محمدصادق کرباسی]] که تا سال ۱۳۸۸، نود جلد آن منتشر شده‌است، حیاة الامام‌الحسین (ع) از [[باقر شریف قرشی]]، سه جلد.
دربارهٔ شخصیت و زندگی امام‌حسین(ع) آثار فراوانی نوشته شده است؛ ازجمله در کتابشناسی اختصاصی امام‌حسین(ع) نام ۱۴۲۸ اثر با مشخصات نشر نام برده شده است. برخی از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: دانشنامه امام‌حسین(ع) اثر [[محمد محمدی ری‌شهری]]، چهارده جلد؛ دایرةالمعارف الحسینیه، اثر [[محمدصادق کرباسی]] که تا سال ۱۳۸۸، نود جلد آن منتشر شده است، حیاة الامام‌الحسین(ع) از [[باقر شریف قرشی]]، سه جلد.


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۹۳: خط ۹۳:
* قرآن کریم.
* قرآن کریم.
* آل قاسم، عدنان فرحان، تاریخ الحوزات العلمیه، قم، جامعة المصطفی العالمیه، چاپ دوم، ۱۳۹۵ش.
* آل قاسم، عدنان فرحان، تاریخ الحوزات العلمیه، قم، جامعة المصطفی العالمیه، چاپ دوم، ۱۳۹۵ش.
* آل یاسین، راضی، صلح الحسین (ع)، قم، شریف رضی، چاپ اول، ۱۳۷۳ش.
* آل یاسین، راضی، صلح الحسین(ع)، قم، شریف رضی، چاپ اول، ۱۳۷۳ش.
* ابن‌شعبه حرانی، حسن‌بن‌علی، تحف العقول فیما جاء من الحکم و المواعظ عن آل‌الرسول (ص)، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
* ابن‌شعبه حرانی، حسن‌بن‌علی، تحف العقول فیما جاء من الحکم و المواعظ عن آل‌الرسول(ص)، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
* ابن‌ابی‌الثلچ بغدادی، مجموعه نفیسه فی تاریخ الائمه، بیروت، دارالقاری، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
* ابن‌ابی‌الثلچ بغدادی، مجموعه نفیسه فی تاریخ الائمه، بیروت، دارالقاری، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
* ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
* ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
خط ۱۲۹: خط ۱۲۹:
* ترمذی، محمدبن‌عیسی، الجامع الکبیر، تحقیق دکتر بشار عواد معروف، بیروت، دارالغرب الاسلامی، چاپ اول، ۱۹۹۶م.
* ترمذی، محمدبن‌عیسی، الجامع الکبیر، تحقیق دکتر بشار عواد معروف، بیروت، دارالغرب الاسلامی، چاپ اول، ۱۹۹۶م.
* حاکم نیشابوری، محمد، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق یوسف عبدالرحمن مرعشلی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
* حاکم نیشابوری، محمد، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق یوسف عبدالرحمن مرعشلی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
* حر عاملی، محمدبن‌حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مؤسسه آل‌البیت (ع)، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
* حر عاملی، محمدبن‌حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
* حلی، محقق، جعفربن‌حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
* حلی، محقق، جعفربن‌حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
* حویزی، عبدعلی‌بن‌جمعه، تفسیر نور الثقلین، تصحیح سیدهاشم رسولی محلاتی، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ق.
* حویزی، عبدعلی‌بن‌جمعه، تفسیر نور الثقلین، تصحیح سیدهاشم رسولی محلاتی، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ق.
خط ۱۳۷: خط ۱۳۷:
* شهید اول، محمدبن‌مکی، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۷ق.
* شهید اول، محمدبن‌مکی، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۷ق.
* طبرسی، احمدبن‌علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، تحقیق محمدباقر خرسان، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
* طبرسی، احمدبن‌علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، تحقیق محمدباقر خرسان، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
* طبرسی، فضل‌بن‌حسن، إعلام الوری بأعلام الهدی، قم، مؤسسه آل‌البیت (ع)، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
* طبرسی، فضل‌بن‌حسن، إعلام الوری بأعلام الهدی، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
* طبری امامی، محمدبن‌جریر، دلائل الامامه، قم، بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* طبری امامی، محمدبن‌جریر، دلائل الامامه، قم، بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* طوسی، محمدبن‌حسن، تهذیب الاحکام، تصحیح سیدحسن موسوی خرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
* طوسی، محمدبن‌حسن، تهذیب الاحکام، تصحیح سیدحسن موسوی خرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
خط ۱۴۷: خط ۱۴۷:
* قمی، عباس، دمع السجوم (در کربلا چه گذشت)، ترجمه نفس المهموم، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
* قمی، عباس، دمع السجوم (در کربلا چه گذشت)، ترجمه نفس المهموم، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
* کلینی، محمدبن‌یعقوب، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
* کلینی، محمدبن‌یعقوب، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار (ع)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار(ع)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
* مرتضوی، سیدضیاء، بازتاب عاشورا در فقه سیاسی شیعه، مجله حکومت اسلامی، شماره ۲۷، ۱۳۸۲ش.
* مرتضوی، سیدضیاء، بازتاب عاشورا در فقه سیاسی شیعه، مجله حکومت اسلامی، شماره ۲۷، ۱۳۸۲ش.
* مسعودی، علی‌بن‌حسین، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب (ع)، قم، انصاریان، چاپ سوم، ۱۴۲۳ق.
* مسعودی، علی‌بن‌حسین، اثبات الوصیه للامام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، قم، انصاریان، چاپ سوم، ۱۴۲۳ق.
* مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران، صدرا، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
* مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران، صدرا، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
* مفید، محمدبن‌محمد، الاختصاص، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمود محرمی، قم، کنگره جهانی شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* مفید، محمدبن‌محمد، الاختصاص، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمود محرمی، قم، کنگره جهانی شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تحقیق مؤسسه آل‌البیت (ع)، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تحقیق مؤسسه آل‌البیت(ع)، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* مفید، الجمل، قم، کنگره جهانی شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* مفید، الجمل، قم، کنگره جهانی شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* مفید، المقنعه، قم، کنگره جهانی شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* مفید، المقنعه، قم، کنگره جهانی شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* منقری، نصربن‌مزاحم، وقعة صفین، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قاهرة، المؤسسة العربیة الحدیثه، چاپ دوم، ۱۳۸۲ق.
* منقری، نصربن‌مزاحم، وقعة صفین، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قاهرة، المؤسسة العربیة الحدیثه، چاپ دوم، ۱۳۸۲ق.
* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
* نراقی، ملااحمد، مستند الشیعة فی أحکام الشریعه، قم، مؤسسه آل‌البیت (ع)، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
* نراقی، ملااحمد، مستند الشیعة فی أحکام الشریعه، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
* نهج البلاغه، ترجمه سیدجمال‌الدین دین‌پرور، تهران، بنیاد نهج البلاغه، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
* نهج البلاغه، ترجمه سیدجمال‌الدین دین‌پرور، تهران، بنیاد نهج البلاغه، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
* وجدانی، مصطفی، سرگذشتهای ویژه از زندگی امام‌خمینی به روایت جمعی از فضلاء، تهران، انتشارات پیام آزادی، چاپ سیزدهم، ۱۳۷۲ش.
* وجدانی، مصطفی، سرگذشتهای ویژه از زندگی امام‌خمینی به روایت جمعی از فضلاء، تهران، انتشارات پیام آزادی، چاپ سیزدهم، ۱۳۷۲ش.
خط ۱۶۴: خط ۱۶۴:


== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
 
* سیدعباس رضوی، «[https://books.khomeini.ir/books/10004/441/ حسین‌بن‌علی، سیدالشهدا(ع)]»، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۴، ص۴۴۱.
* سیدعباس رضوی، «[https://books.khomeini.ir/books/10004/441/ حسین‌بن‌علی، سیدالشهدا(ع)]»، [[دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص۴۴۱.
[[رده:امامان شیعه]]
[[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده]]
[[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده]]
[[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]]
[[رده:مقاله‌های نیازمند تصویر]]
[[رده:مقاله‌های نیازمند تصویر]]
[[رده:امامان شیعه]]
۲۱٬۱۴۹

ویرایش